Minister Pracy i Polityki Społecznej przekazał informację w związku z oświadczeniem senatora Januarego Bienia, złożonym na 11. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 10):
Warszawa, 04.04.2002 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu RP
Szanowny Panie Marszałku!
Odpowiadając na wystąpienie Pana Marszałka w sprawie oświadczenia, złożonego podczas posiedzenia Senatu RP w dniu 7 marca 2002 r. przez Senatora Januarego Bienia w sprawie zmiany ustawy o pomocy społecznej w zakresie dotyczącym renty socjalnej przy zbiegu uprawnień do renty rodzinnej i renty socjalnej, uprzejmie wyjaśniam:
Do dnia 31 grudnia 2001 r. przy zbiegu uprawnień do renty rodzinnej i renty socjalnej przysługiwały obydwa świadczenia w pełnej wysokości, niezależnie od wysokości renty rodzinnej. Obowiązujący od dnia 1 stycznia 2002 r. przepis art. 27a ust. 4a ustawy o pomocy społecznej uzależnia przysługiwanie i wysokość renty socjalnej od wysokości łącznej kwoty świadczeń do wypłaty i stanowi, że w przypadku zbiegu uprawnień do renty rodzinnej i renty socjalnej renta socjalna ulega takiemu obniżeniu, aby łączna kwota świadczeń do wypłaty (tj. renty rodzinnej i renty socjalnej) nie przekraczała 200% renty socjalnej (obecnie 812 zł), a jeżeli renta rodzinna przekracza 200% renty socjalnej, wówczas renta socjalna nie przysługuje. Kwota obniżonej renty socjalnej nie może być niższa niż 50%.
Zatem omawiana zmiana przepisu nie pogarsza sytuacji finansowej najuboższych spośród świadczeniobiorców, tj. osób, dla których renta socjalna stanowi jedyne świadczenie, ani też osób, które są uprawnione do obydwu świadczeń, a łączna kwota tych świadczeń do wypłaty nie przekracza 200% renty socjalnej. Intencją ustawodawcy było umożliwienie pobierania renty socjalnej osobom najmniej wydolnym finansowo. Dopiero w sytuacji, gdy łączna kwota świadczeń do wypłaty przekracza 200% renty socjalnej, renta socjalna ulega obniżeniu zgodnie z przepisem ustawy, a gdy wysokość renty rodzinnej przekracza wysokość 200% renty socjalnej renta socjalna nie przysługuje.
Ważnym czynnikiem przemawiającym za tą zmianą przepisu jest stworzenie możliwości bardziej sprawiedliwego dostępu do tego świadczenia z pomocy społecznej tym spośród osób pełnoletnich, całkowicie niezdolnych do pracy z powodu inwalidztwa powstałego przed ukończeniem 18 roku życia, które są w najtrudniejszej sytuacji finansowej, ponieważ albo w ogóle nie posiadają uprawnienia do renty rodzinnej albo pobierają rentę rodziną w niskiej wysokości. Dlatego wydaje się zgodne z duchem ustawy zmniejszenie wysokości renty socjalnej lub ograniczenie do niej dostępu osobom posiadającym już stały dochód w formie renty rodzinnej w przypadkach zastrzeżonych w art. 27a ust. 4a ustawy.
Renta socjalna pozostaje nadal jako jedno z nielicznych świadczeń z pomocy społecznej, które przysługuje niezależnie od dochodu, z wyjątkiem przypadków zastrzeżonych w art. 27a ust. 4a i ust. 5 ustawy.
Omawiana zmiana przepisu posiada także aspekt ekonomiczny i społeczny. Pozwoli skierować wygospodarowane w ten sposób środki do osób i rodzin, znajdujących się w jeszcze trudniejszej sytuacji, często bez żadnego dochodu, nie z własnej winy, np. z powodu braku zatrudnienia. W odczuciu społecznym, zwłaszcza w środowisku osób nie posiadających dochodu albo o bardzo niskich dochodach, czego wyraz znajduje odzwierciedlenie w licznej korespondencji kierowanej m.in. do Ministerstwa, panuje przekonanie, że osoby uprawnione do renty rodzinnej w ogóle nie powinny otrzymywać renty socjalnej, ponieważ posiadają już stały dochód, a brak środków na niektóre świadczenia z pomocy społecznej, np. na zasiłki okresowe, kojarzony jest z "rozrzutnością" albo wręcz "marnotrawieniem" środków pomocowych w związku z udzielaniem obligatoryjnych świadczeń w formie rent socjalnych osobom pobierającym renty rodzinne.
Stowarzyszenie zwraca uwagę, że często wśród osób pobierających rentę socjalną są osoby niesamodzielne, wymagające pomocy osób drugich. W takich sytuacjach, jeżeli rodzina nie może im zapewnić pomocy, przysługuje im pomoc w formie usług opiekuńczych. Osobom niepełnosprawnym, mającym ograniczone możliwości poruszania się lub komunikowania z otoczeniem, udzielana jest pomoc w ramach pracy socjalnej w celu umożliwienia im pełnienia społecznie aktywnej roli i integracji ze środowiskiem.
Jednocześnie pragnę poinformować, że art. 31a ustawy o pomocy społecznej przewiduje możliwość otrzymania bezzwrotnej pomocy dla osób i rodzin nie spełniających kryterium dochodowego, określonego w art. 4 ust. 1 ustawy, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, w formie specjalnego zasiłku okresowego czy celowego. Osoby i rodziny, które uważają, że omawiana zmiana przepisu ustawy spowodowała uzasadnioną sytuację do wystąpienia o specjalny zasiłek okresowy lub celowy, powinny zwrócić się w tej sprawie do ośrodka pomocy społecznej.
Z poważaniem
MINISTER
Up. SEKRETARZ STANU
Jolanta Banach