Warszawa, 2005-02-18

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku,

W nawiązaniu do pisma z dnia 10 lutego 2005 r., znak: BPS/DSK-043-32-05, uprzejmie przedstawiam odpowiedź na oświadczenie Pana Senatora Adama Bieli dotyczące kwestii związanych z obowiązkiem wpłaty równowartości umorzonego kredytu mieszkaniowego do budżetu państwa.

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1988 r. w sprawie ogólnych zasad udzielania kredytu bankowego na cele mieszkaniowe (Dz.U. z 1989 r. Nr 1, poz. 1) banki udzielały inwestorom budownictwa mieszkaniowego, a w szczególności spółdzielniom mieszkaniowym, kredytów na warunkach preferencyjnych. Jedną z preferencji stosowanych przy udzielaniu tych kredytów było umorzenie w określonych przypadkach części kredytu. Przepis § 15 ust. 1 powołanego rozporządzenia zobowiązał banki do wpłaty równowartości umorzonego kredytu do budżetu państwa w razie przekształcenia lokatorskiego prawa do lokalu na własnościowe prawo do lokalu. Ponieważ przepisy regulujące zasady udzielania kredytu bankowego na cele mieszkaniowe nie przewidywały żadnego mechanizmu waloryzacji równowartości umorzonego kredytu, to należność z tego tytułu jest wpłacana do budżetu państwa w wartości nominalnej.

Ogólne zasady przekształcania lokatorskiego prawa do lokalu spółdzielczego we własnościowe prawo do lokalu, jak też zasady nabywania prawa własności do lokalu zajmowanego dotychczas na warunkach lokatorskiego prawa do lokalu, określają przepisy ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.). Zgodnie z tymi przepisami - dla osiągnięcia wskazanych praw - członek spółdzielni obowiązany jest wnieść środki finansowe w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy aktualną wartością rynkową lokalu a zwaloryzowaną wartością wkładu mieszkaniowego. Taki sposób naliczania należności z tytułu uzyskania silniejszego prawa do zajmowanego lokalu powoduje, iż spółdzielnie mieszkaniowe osiągają nadwyżkę finansową wynikającą ze zwaloryzowania umorzonej części kredytu mieszkaniowego. Zmiana sposobu rozliczeń finansowych związanych z omawianymi czynnościami w takim kierunku, aby spółdzielnie pobierały od swych członków należność z tytułu umorzonej części kredytu w wysokości nominalnej, wymagałaby odpowiednich zmian ustawowych. Propozycje zmierzające w tym kierunku były już niejednokrotnie zgłaszane przez posłów, zarówno w trakcie prac legislacyjnych nad projektem ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, jak i przy późniejszych jej nowelizacjach. Propozycje te nie znajdowały jednak wymaganej większości.

Odmiennie ukształtowane - niż ma to miejsce w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych - zostały rozwiązania dotyczące tych członków spółdzielni mieszkaniowych, którym przysługują lokatorskie prawa do lokali spółdzielczych i którzy są obciążeni zadłużeniem z tytułu kredytów mieszkaniowych objętych przejściowym wykupem odsetek ze środków budżetu państwa. Członkowie tacy, dokonując przekształcenia spółdzielczego prawa do lokalu z lokatorskiego na własnościowe, bądź uzyskując do mieszkania zajmowanego na warunkach lokatorskiego prawa do lokalu - prawo własności, korzystają z częściowego umorzenia kwoty zadłużenia z tytułu przejściowego wykupienia odsetek. Zgodnie jednak z przepisem art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1115 z późn. zm.), aby członkowie tacy mogli skorzystać ze wskazanego umorzenia, spółdzielnia musi ograniczyć swoje żądania z tytułu umorzenia kredytu - dokonanego przy ostatecznym rozliczeniu kosztów budowy - do jego nominalnej wysokości.

Przedstawiając powyższe wyjaśnienia pragnę jednocześnie wskazać, że problematyka obu powołanych ustaw, na podstawie których dokonywane są rozliczenia z tytułu zmiany praw do zajmowanych lokali, mieści się w zakresie działania Ministra Infrastruktury. W razie potrzeby uzyskania bardziej szczegółowych wyjaśnień w tym zakresie celowe byłoby zatem zwrócenie się wprost do Ministra Infrastruktury.

Łączą wyrazy szacunku

Z upoważnienia MINISTRA FINANSÓW

PODSEKRETARZ STANU

Piotr Sawicki