Informację w związku z oświadczeniem senatora Adama Bieli, złożonym na 41. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 39), przekazał Minister Spraw Zagranicznych:
Warszawa, 27 czerwca 2003 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu RP
Szanowny Panie Marszałku,
W związku z prośbą Prezesa Rady Ministrów Pana Leszka Millera przesyłam stanowisko przygotowane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi dotyczące oświadczenia złożonego przez senatora Adama Bielę pod
czas 41 posiedzenia senatu RP w dniu 29 maja 2003 r.Łączę wyrazy szacunku
Włodzimierz Cimoszewicz
Stanowisko w sprawie oświadczenia złożonego przez senatora Adama Bielę podczas 41 posiedzenia Senatu RP w dniu 29 maja 2003 r.
Postanowienia ogólnej ekonomicznej klauzuli ochronnej (art. 37 Aktu Akcesyjnego) oraz Deklaracji nr 43 Komisji do Traktatu Akcesyjnego, dotyczą nie tylko Polski, ale wszystkich państw przystępujących do UE. Zapisy Deklaracji nr 43, które odnoszą się wyłącznie do Polski ("Biorąc pod uwagę specyficzne problemy sektora rolnictwa w Polce, środki podejmowane przez Komisję w celu zapobieżenia zakłóceniom na rynku na mocy ogólnej klauzuli ochronnej mogą zawierać system monitorowania handlu między Polską a innymi Państwami Członkowskimi"), dotyczą jedynie możliwości akceptacji przez Komisję Europejską, na wniosek Polski, monitorowania przywozu na terytorium Polski niektórych produktów rolnych z pozostałych krajów członkowskich. Monitorowanie to, np. w postaci licencjonowania przywozu, może nastąpić na wniosek Polski w przypadku zagrożenia powstania zakłóceń na rynku polskim po akcesji.
Pozostałe nowe kraje członkowskie nie uzyskały takiego instrumentu ochrony rynku rolnego. Należy więc podkreślić, że powyższa szczególna klauzula jest rezultatem inicjatywy strony polskiej, a omawiane zapisy Deklaracji zostały wprowadzone, ze względu na dużą wrażliwość sektora rolnego w Polsce i jego znaczenie dla gospodarki. Ich celem nie jest próba ograniczenia swobody przepływu towarów przez państwa członkowskie, tak jak sugeruje to senator Adam Biela w swoim oświadczeniu, ale zapewnienie możliwości przejściowego wprowadzenia monitorowania, a w przypadku pojawienia się zagrożeń dla sektora rolnego, zastosowania ochrony rynku polskiego przed przywozem towarów rolnych z pozostałych krajów członkowskich.
Dodatkowe możliwości zabezpieczenia interesów producentów sektora owoców i warzyw zapisane zostały w "Deklaracji Rzeczypospolitej Polskiej dotyczącej konkurencyjności polskiej produkcji niektórych owoców", stanowiącej integralną część Aktu Akcesji. W deklaracji tej Polska zwraca uwag, że stosowanie w Polsce wspólnej taryfy celnej UE może mieć natychmiastowy negatywny skutek dla konkurencyjności polskich producentów owoców miękkich, wiśni i jabłek. Jeżeli po przystąpieniu pojawią się w tym sektorze trwałe i poważne trudności, Polska wniesie o pilne zastosowanie ogólnej klauzuli ochronnej i wystąpi o przyjęcie instrumentów, które pozwolą na usunięcie zakłóceń konkurencyjności w sektorze owoców miękkich, wiśni i jabłek. Również w tym przypadku możliwość stosowania instrumentów ochrony specyficznego rynku owoców i warzyw przewidziana została tylko dla producentów polskich.
Warto podkreślić, iż analogiczne do art. 37 Aktu Akcesji sformułowania znajdują się w treści traktatu akcesyjnego Austrii, Finlandii i Szwecji z 1994 r. (art. 152), choć klauzula ochronna nigdy nie została uruchomiona.