I. Odnosząc się do kwestii refundacji z budżetu państwa kosztów uzasadnionych prac geodezyjnych, o których mowa w art. 41 ust. 7 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, a w szczególności do realizacji tego zadania przez wojewodów, uprzejmie wyjaśniam, że nowelizacja ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, zmieniająca m.in. art. 41, dokonana została ustawą okołobudżetową w grudniu 2001 r., a więc już po terminie, w którym wojewodowie mogli zaplanować wydatki na ww. cel w swoich budżetach na 2002 r. W tej sytuacji, w porozumieniu z Ministrem Finansów, który - stosownie do art. 90 ust. 1 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 155, poz. 104 z późn. zm.) - jest właściwy w sprawach podziału rezerw celowych, uzgodniłem, że po wyczerpaniu przez wojewodów limitu wydatków zaplanowanych na realizowane przez nich zadania w zakresie geodezji, źródłem finansowania ewentualnie powstałych w bieżącym roku zobowiązań Skarbu Państwa z omawianego tytułu mogą być środki zaplanowane w rezerwach celowych poz. 93 "Zobowiązania wymagalne Skarbu Państwa [...]".

II. W zakresie opłat pobieranych przez notariuszy za sporządzenie aktu notarialnego dotyczącego przekształcenia spółdzielczych praw do lokali we własność, uprzejmie informuję, że gdyby nie przepisy art. 39 ust. 6 oraz art. 12 ust. 5 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, o wysokości kosztów notarialnych stanowiłyby regulacje zawarte w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 kwietnia 1991 r. w sprawie taksy notarialnej (Dz.U. Nr 33, poz. 146 z późn. zm.). Jednakże od 1 stycznia 2002 r. (tj. od dnia wejścia w życie znowelizowanych art. 39 ust. 6 oraz art. 12 ust. 5 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych) koszty te określone zostały stawką stałą, niezależną od wartości lokalu lub domu, i wynoszą 1/3 najniższego wynagrodzenia¹ ogłaszanego przez ministra właściwego do spraw pracy na podstawie Kodeksu Pracy. Prezentuje przy tym stanowisko, że koszty te dotyczą również przekształcenia we własność prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej. Za takim poglądem przemawia, oprócz argumentacji przedstawionej w oświadczeniu senatorskim, również analiza przepisu art. 52 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, dotyczącego istniejących praw do domów jednorodzinnych. Przepis ten określa odrębności w stosowaniu przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych do prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, wskazując konkretne jednostki redakcyjne przepisów innych niż ta ustawa, które stosuje się do prawa do domu jednorodzinnego. W związku z powyższym uprawniony jest pogląd, że gdyby ustawodawca zamierzał zróżnicować w zakresie pobierania opłat notarialnych powyższe prawo, wyraźnie wskazałby to w tym przepisie. Pragnę jednocześnie podkreślić, że zgodnie z przepisami art. 42 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (Dz.U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369) nadzór nad działalnością notariuszy sprawuje Minister Sprawiedliwości.

III. Prezentuję stanowisko, że skreślenie art. 50 w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych nie przekłada się w żaden sposób na powinność określania wartości nieruchomości przez rzeczoznawców majątkowych w przypadku przekształcania lokatorskiego prawa do lokalu we własność. Pragnę również zaznaczyć, że przed dniem wejścia w życie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, spółdzielnie dokonywały wyceny we własnym zakresie jednak nie na potrzeby uzyskania pełnej własności lecz w związku z ustanowieniem ograniczonego prawa rzeczowego. W przypadku o którym mowa w art. 12 ust. 1 wartość rynkowa prawa odrębnej własności lokalu jest tożsama z wartością rynkową w rozumieniu ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543; z późn. zm.), która przewiduje, że w wyniku wyceny nieruchomości dokonuje się m.in. określenia wartości rynkowej, oraz, że wartość rynkową określa się dla nieruchomości, które są lub mogą być przedmiotem obrotu. Równocześnie uprzejmie informuję, że ewentualne wątpliwości co do określania wartości rynkowej lokali w związku ze stosowaniem ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, wyjaśniane są w nowelizacji tej ustawy (projektowany ust. 4 w art. 2 stanowić ma, że wartością rynkową w rozumieniu ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych jest wartość określona na podstawie przepisów działu IV rozdziału 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami).

1) ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych, która w art. 12 ust. 1 przewiduje, że przeniesienie własności może nastąpić po spłacie obciążających członka wszelkich długów związanych z budową lub ulepszeniem lokalu, oraz po wpłacie różnicy pomiędzy wartością rynkową lokalu a wcześniej wymienionymi spłatami oraz wartością zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego. Ze względu na orzeczenie TK przestało być aktualne ograniczenie, o którym mówił art. 46 ust. 1, w myśl którego, w przypadku, gdy przekształcane było we własność lokatorskie prawo ustanowione przed dniem wejścia w życie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, przedmiotowa różnica nie mogła być większa niż 3% aktualnej wartości rynkowej lokalu,

2) ustawie z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (Dz.U. z 1996 r. Nr 5, poz. 32 z późn. zm.), która przewiduje, że przeniesienie własności może nastąpić po wpłacie nominalnej kwoty umorzenia kredytu podlegającej zwrotowi do budżetu państwa, które to umorzenie naliczane jest dopiero po spełnieniu określonych warunków, w szczególności spłaty całości kredytu wraz ze skapitalizowanymi odsetkami.

Uprzejmie wyjaśniam, że jedynie część członków spółdzielni mieszkaniowych przekształcających spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu we własność będzie miała możliwość dokonania wyboru podstawy prawnej tego przekształcenia, gdyż warunki przewidziane ustawą o pomocy państwa..., dotyczą ograniczonej liczby członków, tj. tych, którzy dokonali (bądź dokonają) spłaty obciążającego ich zadłużenia z tytułu kredytu, w tym zadłużenia z tytułu przejściowego wykupienia odsetek, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 i 5 oraz z art. 11 ust. 6 tej ustawy. Podkreślenia wymaga przy tym fakt, że warunkiem preferencyjnego przekształcenia jest spełnienie określonych warunków przez kredytobiorcę, spośród których do najistotniejszych należy zaliczyć spłatę do dnia 31 grudnia 2005 r. całości kredytu wraz ze skapitalizowanymi odsetkami oraz zadłużenia z tytułu przejściowego wykupienia odsetek od kredytu w części nie podlegającej umorzeniu. W tym przypadku na wniosek kredytobiorcy zadłużenie z tytułu przejściowego wykupienia odsetek podlega umorzeniu w części odpowiadającej równowartości 70% zadłużenia, po spłacie całości kwoty zaciągniętego kredytu wraz ze skapitalizowanymi odsetkami oraz po spłacie zadłużenia z tytułu przejściowego wykupienia odsetek od kredytu w części nie podlegającej umorzeniu. Oprócz tego, członek, któremu przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu, dodatkowo ma prawo żądać od spółdzielni przeniesienia na niego własności lokalu za dopłatą spółdzielni jedynie nominalnej kwoty umorzenia kredytu dokonanego przy ostatecznym rozliczeniu kosztów budowy - tej kwoty, która podlega zwrotowi do budżetu państwa.

Tak więc różnice co do kwot ponoszonych przez spółdzielców wynikają ze zróżnicowania ich sytuacji prawnej będącej podstawą przekształcenia lokatorskiego prawa do lokalu we własność. Nie bez znaczenia jest przy tym fakt, że ustawodawca zawęził możliwość dysponowania środkami uzyskanymi z przekształceń lokatorskich praw we własność, obligując spółdzielnie do przeznaczania ich na uzupełnienie funduszu remontowego spółdzielni.

Z wyrazami szacunku

Marek Bryx