Szanowny Panie Marszałku,

W związku z pismem z dnia 29 kwietnia 2002 r. znak: LP/043/144/02/V, przy którym przekazano oświadczenie złożone przez Pana Senatora Adama Bielę w sprawie pomocy budżetu państwa dla zakładów pracy chronionej, uprzejmie informuję co następuje:

1. Zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 z późn. zm. prowadzący zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej ma prawo w zakresie działalności tego zakładu do otrzymania częściowego lub całkowitego zwrotu wpłaconej kwoty podatku od towarów i usług według zasad określonych w tym przepisie.

1) lekkiego stopnia niepełnosprawności - do wyliczeń przyjmuje się jednokrotność najniższego wynagrodzenia,

2) umiarkowanego stopnia niepełnosprawności - do wyliczeń przyjmuje się dwukrotność najniższego wynagrodzenia,

3) znacznego stopnia niepełnosprawności - do wyliczeń przyjmuje się trzykrotność najniższego wynagrodzenia,

Prawo do otrzymania zwrotu wpłaconego podatku w myśl obecnie obowiązujących przepisów nie przysługuje podatnikom:

1) podatku akcyzowego, z wyjątkiem podatników, o których mowa w art. 35 ust. 1 pkt 3 tej ustawy, sprzedających wyroby wymienione w załączniku nr 6 w poz. 2a, 8, 9 i 11,

2) u których w dniu złożenia wniosku o dokonanie zwrotu kwoty wypłaconego podatku, występują zaległości w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa.

Kwota wypłaconych zwrotów na podstawie art. 14a ww. ustawy dla prowadzących zakłady pracy chronionej i zakłady aktywności zawodowej za 2001 r. wynosiła ok. 1.261.868.000 zł.

W związku z ustawowym zwolnieniem, o którym mowa wyżej, gminy nie otrzymują dochodów z tytułu podatku od nieruchomości, podatku rolnego, podatku leśnego oraz podatku od środków transportowych. Ubytek dochodów jest rekompensowany gminom w formie części rekompensującej subwencji ogólnej w zakresie kwoty rekompensującej dochody utracone bezpośrednio z tytułu ustawowych ulg i zwolnień oraz obniżenia opłaty eksploatacyjnej (art. 24 pkt 2 litera a ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 - 2002, Dz.U. Nr 150, poz. 983 z późn. zm.).

3. Ponadto informuję, że zgodnie z postanowieniami art. 25 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.) budżet państwa finansuje:

- część kosztów osobowych pracodawcy, odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenie emerytalne od pracodawcy w zakładach pracy zatrudniających mniej niż 25 osób, w stosunku do zatrudnionych osób niepełnosprawnych, zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,

- część kosztów osobowych pracodawcy, odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracodawcy w zakładach pracy chronionej i zakładach aktywizacji zawodowej w stosunku do zatrudnionych osób niepełnosprawnych.

Z informacji uzyskanej z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że w planie finansowym Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na rok 2000 planowano dotację z budżetu państwa na finansowanie składek emerytalnych i rentowych za osoby niepełnosprawne w kwocie 345.038 tys. zł, z tego:

- składki na ubezpieczenia emerytalne za osoby niepełnosprawne zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zatrudnione w zakładach pracy zatrudniających mniej iż 25 osób - 16.856 tys. zł,

- składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osoby niepełnosprawne zatrudnione w zakładach pracy chronionej i zakładach aktywizacji zawodowej - 328.182 tys. zł.

Wykonana w 2000 r. łączna kwota dotacji z budżetu państwa na finansowanie składek emerytalnych i rentowych za osoby niepełnosprawne zatrudnione w zakładach pracy chronionej i zakładach aktywizacji zawodowej oraz zakładach zatrudniających mniej niż 25 osób wyniosła 377.979 tys. zł.

4. Natomiast w zakresie podatku dochodowego w roku 2002 osoby prawne oraz osoby fizyczne prowadzące zakłady pracy chronionej nie korzystają ze zwolnienia w tym podatku.

Zwolnienia z tytułu podatku dochodowego zostały uchylone z dniem 1 stycznia 2000 r. co znalazło wyraz w przepisach ustaw:

W roku 2002 r. obowiązuje jedynie szczególna regulacja dotycząca przekazywania zaliczek na podatek dochodowy pobranych od pracowników zatrudnionych m.in. w zakładach pracy chronionej.

1) za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku u tego płatnika przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej są zobowiązane przekazywać:

a) w 10% na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,

b) w 90% na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych,

2) za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku u tego płatnika przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego progu podatkowego zaliczki przekazywane są w całości do urzędu skarbowego (a więc stanowią dochód budżetu państwa).

Powyższe oznacza, że obecne formy udzielania pomocy przedmiotowym zakładom mogą stanowić źródło zakłócenia konkurencji.

W związku z powyższym oraz koniecznością dostosowania obowiązujących w Polsce przepisów (zarówno w zakresie systemu podatkowego, jak również warunków stosowania pomocy publicznej) do dyrektyw Unii Europejskiej, niezbędna będzie w przyszłości zmiana zasad udzielania pomocy zakładom pracy chronionej.

Ponadto uprzejmie informuję, że Minister Finansów już w 1998 r. proponował zmianę systemu ulg podatkowych dla zakładów pracy chronionej na system dotacyjny, jednakże projekt ten nie zyskał aprobaty zarówno organizacji społecznych osób niepełnosprawnych, jak i pracodawców zatrudniających te osoby.

Z upoważnienia MINISTRA FINANSÓW

Irena Ożóg