Warszawa, dnia 22 sierpnia 2005 r

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu RP

Szanowny Panie Marszałku!

Z szacunkiem

Jan Ryszard Kurylczyk

Warszawa, dnia 22.08.2005 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku,

Odpowiadając na oświadczenie senatora Grzegorza Niskiego, przesłane przy piśmie z dnia 3 sierpnia 2005 r., znak BPS/DSK-043-389/05, dotyczące prośby o informację na temat podjętych działań zmierzających do powstrzymania spalania drewna w elektrociepłowniach oraz zapewnienia surowca zakładom przemysłu płytowego, poniżej przedstawiam wyjaśnienia w zakresie będącym we właściwości Ministra Środowiska.

Strategia marketingowa Lasów Państwowych zakłada w pierwszym rzędzie sprzedaż drewna do zakładów przemysłu przetwórczego. Stanowisko Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych w tej sprawie było wielokrotnie prezentowane w korespondencji z Ministerstwem Gospodarki, jak również na konferencjach i seminariach na temat wykorzystania biomasy w energetyce oraz w udzielanych odpowiedziach na interpelacje posłów i senatorów RP. Lasy Państwowe konsekwentnie realizują tę strategię, o czym świadczy fakt, że ze względu na rozbieżności pomiędzy potrzebami zaopatrzeniowymi przemysłu przetwórstwa drewna a podażą surowca, jednostki Lasów Państwowych od drugiej połowy 2003 roku nie podejmują żadnych zobowiązań wobec przemysłu energetycznego, mimo zapotrzebowania zgłaszanego przez coraz większą liczbę zakładów.

Moim zdaniem, wprowadzenie jakichkolwiek ograniczeń administracyjnych dotyczących wykorzystania surowca drzewnego na cele energetyczne nie wpłynie na poprawę sytuacji przemysłu płytowego i celulozowo-papierniczego, ponieważ obecnie obowiązujące w tym zakresie przepisy nie wyłączają zaopatrywania zakładów energetycznych w drewno w postaci trocin, zrzynów i zrębków defibracyjnych, powstających w trakcie przerobu mechanicznego drewna okrągłego. Drewno to jest równorzędnym, zarówno w sensie jakościowym, jak i ilościowym, surowcem dla przemysłu płytowego i celulozowo-papierniczego, w porównaniu z drewnem pozyskiwanym bezpośrednio w lesie, które miałoby być przedmiotem wyłączenia.

Jakkolwiek w swojej strategii sprzedaży Lasy Państwowe koncentrują się i będą koncentrować się na sprzedaży drewna dla przemysłu przetwórczego, to w okresach dekoniunktury, kiedy występuje przewaga podaży nad popytem ze strony przemysłu przetwórczego, część surowca może być sprzedawana na cele energetyczne. Jest to w interesie zarówno energetyki, jak i Lasów Państwowych, ponieważ możliwości zbytu drewna warunkują wykonanie zabiegów pielęgnacyjnych istotnych dla stanu sanitarnego i trwałości lasu.

Odnosząc się do zaopatrzenia w surowiec drzewny zakładów płytowych (w tym także firmy Kronospan ze Szczecinka), pragnę poinformować, że z informacji uzyskanych z Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych wynika, że poziom tego zaopatrzenia od kilku lat ma tendencję wzrostową. Pewien stały wzrost wielkości dostaw drewna do zakładów przetwarzających drewno jest możliwy dzięki wzrostowi poziomu pozyskania w kolejnych latach w lasach zarządzanych przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.

Lasy Państwowe eksportowały drewno okrągłe w zasadzie od zarania swej działalności, tj. 1924 r. Ilość eksportowanego drewna uzależniona była od podaży i popytu na rynku krajowym. W połowie lat osiemdziesiątych eksportowano ponad 2 mln m³ rocznie, w latach 1991-1993 ok. 1 mln m³ rocznie, natomiast w latach 1994-2001 nastąpił spadek do 150-200 tys. m³ rocznie. W skali całego kraju eksport drewna okrągłego ma jednak wciąż znikome znaczenie. Z danych przekazanych przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych wynika, że w roku 2003 i 2004 wyeksportowano odpowiednio 572 tys. m³ i 639 tys. m³, co stanowiło 1,89% i 2,24% rozmiaru sprzedaży. Pozwalam sobie wyrazić pogląd, że w interesie kraju leży utrzymywanie przynajmniej minimalnej (jak dotąd) obecności naszego drewna na rynku europejskim, na wypadek dekoniunktury na surowiec drzewny w kraju lub klęsk żywiołowych.

Stabilna, zrównoważona gospodarka leśna, prowadzona przez Lasy Państwowe w oparciu o zasady uregulowane ustawą o lasach, nie pozwala jednak na nieograniczone zwiększanie poziomu pozyskania. Leśnicy zobowiązani są bowiem do przestrzegania powyższych zasad i wykorzystywania polskich zasobów leśnych zgodnie z ich biologicznymi możliwościami.

Reasumując, nie widzę potrzeby podjęcia dodatkowych działań w celu ograniczenia spalania pełnowartościowego drewna przez firmy sektora energetycznego. Ograniczona podaż drewna, jak również potrzeba przeznaczania tego surowca w pierwszej kolejności na cele przetwórcze uwzględniona została w polityce państwa, dotyczącej rozwoju wykorzystania odnawialnych źródeł energii. W istniejących dokumentach politycznych, w tym także w przyjętej w dniu 4 stycznia 2005 r. przez Radę Ministrów "Polityce energetycznej Polski do 2025 roku" przewiduje się zrównoważony rozwój energetyki odnawialnej zapewniający optymalizację wykorzystania poszczególnych rodzajów odnawialnych źródeł energii. Obok energetycznego wykorzystania biomasy zakłada się dynamiczny rozwój elektrowni wiatrowych. Przewiduje się także wykorzystanie wszystkich możliwości związanych z rozwojem małej energetyki wodnej, energetyki słonecznej i zasobów geotermalnych.

Ponadto, w mojej ocenie, aktualnie obowiązujący system sprzedaży drewna nie wymaga przekształceń i nie przewiduję występowania z inicjatywą jakichkolwiek zmian w regulacjach prawnych dotyczących zasad obrotu drewnem okrągłym i nadzoru nad tym obrotem, tym bardziej, że wydanie zarządzenia określającego te zasady poprzedziły konsultacje z głównymi grupami klientów lasów Państwowych, które nie wniosły zastrzeżeń do zwartych w nim regulacji.

Z wyrazami szacunku

MINISTER ŚRODOWISKA

Tomasz Podgajniak

Warszawa, dnia 22 sierpnia 2005 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Przedkładam niniejszym odpowiedź na oświadczenie senatora Józefa Dziemdzieli złożone podczas 86 posiedzenia Senatu RP w dniu 22 lipca 2005 roku.

Istotą oświadczenia jest zwrócenie uwagi na problemy gminy Ozorków związane z ulicami o nieuregulowanych stanach prawnych, powstałymi w wyniku parcelacji przeprowadzonej w 1930 roku.

Udzielając odpowiedzi na pytania postawione w oświadczeniu pragnę wyjaśnić, co następuje:

1. Przedmiotowe działki położone w miejscowości Sokolniki-Las gmina Ozorków powstały w wyniku parcelacji przeprowadzonej w 1930 r. na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli (Dz.U. Nr 23 poz. 202 z późn. zm.). Zgodnie z art. 66 tego rozporządzenia w brzmieniu obowiązującym w roku 1930 urządzone ulice i drogi muszą być przejęte przez gminę, o ile przy nich powstały zabudowania na łącznej długości frontów z obydwóch stron, wynoszącej co najmniej jedną trzecią część całej długości frontów. Po roku 1936 r. podobną treść miał przytoczony przez pana Senatora art. 67 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Jednakże jak wynika z oświadczenia Pana Senatora, do prawnego i faktycznego przekazania ulic na rzecz Skarbu Państwa jak też gminy nigdy nie doszło.

2. Należy mieć również na uwadze, że obowiązująca w tym czasie ustawa z dnia 10 grudnia 1920 r. o budowie i utrzymaniu dróg publicznych w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1921 r. Nr 6, poz. 32 z późn. zm.) za drogi gminne uznawała drogi zaliczone uchwałą rady gminnej lub miejskiej do takich dróg. Również później obowiązujące przepisy regulujące sprawy dróg publicznych (dekret z 4 sierpnia 1956 r. o podziale dróg publicznych - Dz.U. Nr 35, poz. 158, ustawa z dnia 29 marca 1962 o drogach publicznych - Dz.U. Nr 14 poz. 60) wymagały odpowiedniego aktu prawnego odpowiedniego organu zaliczającego drogę do kategorii dróg publicznych.

3. Przepis art. 73 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz.U. Nr 133 poz. 872 z późn. zm.) dotyczy nieruchomości pozostających w dniu 31 grudnia 1998 r. we władaniu Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, nie stanowiących ich własności, a zajętych pod drogi publiczne. Nie ma więc zastosowania w sytuacji istniejącej w miejscowości Sokolniki-Las, gdyż przedmiotowe drogi nie były zaliczone do kategorii dróg publicznych.

4. A zatem skoro przedmiotowe drogi nigdy nie zostały zaliczone do kategorii dróg publicznych to nie są one drogami publicznymi - gminnymi w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Mogą być one drogami zewnętrznymi w rozumieniu art. 8 ustawy o drogach publicznych, a ich utrzymanie należeć będzie do właścicieli terenów, na których znajdują się te drogi. Zaś jeżeli drogi te spełniają wymaganie określone w art. 7 ust. 1 ustawy o drogach publicznych (drogi stanowiące uzupełniającą sieć dróg służących miejscowym potrzebom), wówczas jest możliwe zaliczenie ich przez radę gminy do kategorii dróg publicznych. Wtedy też konieczne byłoby uregulowanie spraw własności dróg tj. nabycie praw do nieruchomości zajętych pod drogi na podstawie umów cywilno-prawnych lub przejęcie tych praw w drodze wywłaszczenia.

5. Biorąc pod uwagę powyższe, Ministerstwo Infrastruktury nie widzi potrzeby podjęcia prac legislacyjnych dotyczących regulacji stanu prawnego ulic powstałych w wyniku parcelacji.

Przedkładając powyższe wyjaśnienia, wyrażam nadzieję, że stanowią one odpowiedź na pytania postawione w oświadczeniu pana Senatora.

Z szacunkiem

Jan Ryszard Kurylczyk

Warszawa, 22-08-2005r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku,

W ślad za oświadczeniem złożonym przez senatora Sławomira Izdebskiego na 84 posiedzeniu Senatu ws. obowiązku wizowego dla Polaków wyjeżdżających do Stanów Zjednoczonych Ameryki w załączeniu przekazuję stosowne informacje w tej kwestii.

Z poważaniem

Adam Daniel Rotfeld

W 1991 roku zawarte zostało polsko - amerykańskie porozumienie o jednostronnym zniesieniu wiz przy przyjazdach do Polski obywateli USA i zniesieniu opłat za wizy turystyczne i biznesowe do USA dla obywateli polskich. W grudniu 1994 r. Ambasada USA w Warszawie przekazała informację, iż wprowadza dla wszystkich cudzoziemców podlegających obowiązkowi wizowemu, w tym obywateli polskich, opłatę w wysokości 20 dolarów za wniosek wizowy (w dniu dzisiejszym opłata ta wynosi równowartość 100 dolarów amerykańskich). Z uwagi na fakt, iż wprowadzenie opłaty było naruszeniem polsko-amerykańskiego porozumienia z 1991 r. strona amerykańska zobowiązała się do wydawania obywatelom polskim wiz wielokrotnych turystycznych i biznesowych z ważnością na 10 lat.

Ruch osobowy między Polską a Stanami Zjednoczonymi od kilku lat utrzymuje się na podobnym poziomie. Według naszych danych w pierwszej połowie 2005 roku nasz kraj odwiedziło 150357 obywateli USA w tym (odwiedziny - 329209, biznesowo - 8704, 66678 - turystycznie, tranzytem - 3352, inne - 32411). Dla porównania w 2004 roku Polskę odwiedziło 280758 obywateli USA w tym (odwiedziny - 74186, biznesowo - 18583, turystycznie - 128510, tranzyt 8015, inne - 53464). Wg danych statystycznych do Stanów Zjednoczonych w 2004 roku wyjechało około 150 tys. obywateli polskich.

Postępowanie amerykańskich służb imigracyjnych wobec cudzoziemców po atakach terrorystycznych z 11 września 2001 r. wprowadziło szereg obostrzeń w procedurach przekraczania granicy. Dotknęło to też obywateli polskich, którym pomimo ważnych wiz odmówiono wjazdu do USA. Do końca 2004 r. prawie 500 osób zostało odesłanych do Polski tuż po przyjeździe do USA. Większość z nich została wydalona do kraju w ramach uproszczonej procedury zwanej "voluntary departure" tzn. dobrowolnego poddania się tej procedurze, bez możliwości składania odwołań od decyzji sądu imigracyjnego. W pięciu przypadkach osoby te po powrocie złożyły skargi na postępowanie władz imigracyjnych, w tym na niewłaściwe, niekiedy nawet brutalne zachowanie urzędników imigracyjnych, brak tłumacza przy przesłuchaniu czy zbyt długiego oczekiwania na powrót do kraju.

W dniu 8 września 2004 r. Polska i USA podpisały porozumienie (Immigration Advisory Program), mające na celu wprowadzenie dodatkowych kontroli na lotnisku w Warszawie, szczególnie wobec pasażerów na lotach bezpośrednich do USA. Amerykańscy urzędnicy z Custom and Border Protecton pracujący na lotnisku na podstawie dostępnych danych informują niektórych pasażerów o możliwości nie wpuszczenia ich do USA. Strony oceniają pozytywnie dotychczasowe wyniki Programu. W przyszłości podobna procedura może zostać rozszerzona na inne polskie lotniska.

Podjęte w ostatnim roku przez władze polskie próby zmiany polityki wizowej władz amerykańskich wobec obywateli polskich poprzez włączenie Polski do programu VWP (program bezwizowego ruchu turystycznego do US A - dzisiaj obejmuje 27 krajów) bądź przynajmniej złagodzenia procedur wizowych, nie wpłynęły na zmianę stanowiska administracji amerykańskiej. Kwestia zmian w polityce wizowej wobec naszego kraju pojawia się w wypowiedziach wielu polityków amerykańskich, ale projekt ustawy o zniesieniu wiz dla Polaków został w listopadzie 2004 r. zablokowany w Senacie przez demokratycznego senatora z Zachodniej Wirginii, Roberta Byrda.

W dniu 8 lutego br. analogiczną ustawę proponującą włączenie polski do programu VWP zgłosili w Izbie Reprezentantów republikańscy kongresmani Nancy Jahson i John Shimkus. Dwa dni później demokratyczna członkini Izby Reprezentantów Sheila Jackson Lee wniosła alternatywny projekt gdzie proponuje zniesienie warunkowo na półtora roku wizy dla obywateli polskich. Zniesienie ich na stałe uzależnia do przestrzegania przez Polaków przepisów imigracyjnych USA w tym okresie. Wg tego projektu po pierwszych 12 miesiącach bezwizowych wjazdów Polaków do USA, w przybliżeniu, zostanie policzone ilu z nich nielegalnie przedłużyło swój pobyt poza 90 dni dozwolone na zasadzie ruchu bezwizowego. Jeżeli odsetek takich przekroczeń będzie wyższy niż 3% Polska wypadłaby z programu. Obecne zgodnie z przyjętymi deklaracjami projekty legislacyjne są zwykle powtórzeniem zgłaszanych już poprzednio w Kongresie, które nie zostały uchwalone. Mają one jednak obecnie dużo większe znaczenie, gdyż łączą się z deklaracjami prezydenta Busha, że jego rząd będzie współpracował z ustawodawcami nad stopniowym łagodzeniem reżimu wizowego.

Wyrazem tej deklaracji jest m.in. uzgodniona w trakcie wizyty prezydenta Kwaśniewskiego w Waszyngtonie "mapa drogowa" czyli plan posunięć obu krajów mających doprowadzić w przyszłości do zniesienia wiz. W czerwcu br. Ambasada USA w Warszawie wydała specjalny komunikat w którym poinformowała, iż naruszenia prawa imigracyjnego obywateli polskich, którzy do 1989 r. przebywali na terenie USA bez ważnych wiz, nie będą miały wpływu na aktualnie podejmowane decyzje w tych sprawach.

Warszawa, dnia 23.08.2005 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku,

W odpowiedzi na oświadczenie złożone przez Pana senatora Adama Bielę na 86 posiedzeniu Senatu w dniu 22 lipca 2005 r., przekazane przy piśmie z dnia 29 lipca 2005 r. BPS/DSK-043-368/05, a dotyczącego rozstrzygnięć w sprawach związanych z niewypłacaniem diet radnym Pani Marii G. i Panu Jerzemu Z. uprzejmie przestawiam co następuje:

Pani Maria G. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie skargę na bezczynność Prezydenta Miasta Zamościa w przedmiocie wypłaty diet Przewodniczącej Rady Miasta Zamościa, wskazując jako podstawę prawną przepis art. 101a ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 ze zm.). Postanowieniem z dnia 12 lipca 2005 r. (sygn. akt III SAB/Lu8/05) Sąd ten skargę odrzucił. W obszernym uzasadnieniu wskazał, w jakich przypadkach sądy administracyjne orzekają o skargach na bezczynność organów administracji i wywiódł, że skarga Marii G. do żadnej z tych kategorii nie należy. Wyjaśnił również z jakich przyczyn nie daje podstaw do przyjęcia kognicji sądu administracyjnego w tej sprawie przepis art. 101a ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, powołany przez skarżącą. Te argumenty prawne dały podstawę do odrzucenia skargi wyżej wskazanym postanowieniem.

Z kolei Pan Jerzy Z. wniósł do I Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego w Zamościu pozew przeciwko Miastu Zamość o zapłatę kwoty 4755,55 zł z odsetkami, tytułem diet radnego (sygn. akt I C 105/05). Postanowieniem z dnia 21 kwietnia 2005 r. Sąd Rejonowy w Zamościu odrzucił pozew. W uzasadnieniu wskazał jakie sprawy należą do cywilnych, do rozstrzygania których powołane są sądy powszechne. Wyjaśnił, że sprawa z powództwa Jerzego Z., przy takim, jak to miało miejsce w omawianym przypadku, sformułowaniu roszczenia, nie należy do spraw cywilnych rozstrzyganych przez sądy powszechne. Wobec niedopuszczalności drogi sądowej zachodziła więc konieczność odrzucenia pozwu. Orzeczenie to jest obecnie prawomocne, wobec zwrócenia wniosku Jerzego Z. o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia.

Tak sąd administracyjny jak i cywilny wydały postanowienia, o których mowa wyżej, w granicach swoich kompetencji i będąc związane treścią żądań występujących na drogę sądową osób.

Pomiędzy decyzjami Sądów zachodzi jedynie pozorna sprzeczność, jeśli wziąć pod uwagę różną treść żądań Pani Marii G. i Pana Jerzego Z. Jednak stwierdzić należy, że tak w przypadku Marii G. jak i Pana Jerzego Z. wstrzymanie wypłacania diet było pochodną decyzji o wygaśnięciu mandatu radnego. Decyzje w tym przedmiocie są również zaskarżalne i od losu rozstrzygnięć w tym względzie zależy ostatecznie kwestia dalszego przysługiwania w/w osobom diet radnych.

Z akt sprawy sygn. I C 105/05 wynika ponadto, że dnia 21 lipca 2005 r. Przewodniczący Wydziału wydał zrządzenie o doręczeniu odpisu postanowienia z dnia 21 kwietnia 2005 r. Jerzemu Z. po uiszczeniu stosownej opłaty. Odpis tego zarządzenia został zainteresowanym doręczony dnia 26 lipca 2005 r.

W opisanych okolicznościach nie ma podstawy do objęcia nadzorem sprawy cywilnej sygn. I C 105/05, a sprawy z zakresu sądowego postępowania administracyjnego nie należą do kompetencji Ministra Sprawiedliwości, ponieważ zwierzchni nadzór nad działalnością administracyjną sądów administracyjnych sprawuje z mocy ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269) Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Z poważaniem

z upoważnienia

MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI

Jerzy M. Żurulski

PODSEKRETARZ STANU

Warszawa, dnia 23 sierpnia 2005 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku,

W odpowiedzi na oświadczenie, złożone przez Panią Senator Marię Szyszkowską podczas 85 posiedzenia Senatu RP w dniu 15 lipca 2005 roku, uprzejmie wyjaśniam:

W roku 1999 Ministerstwo Skarbu Państwa podjęło działania mające na celu prywatyzację spółek uzdrowiskowych.

Podjęte zostały działania prywatyzacyjne w stosunku do 13 spółek. Do chwili obecnej sprywatyzowano tylko Zakład Leczniczy Uzdrowisko Nałęczów S.A. z siedzibą w Nałęczowie, poprzez sprzedaż w dniu 11.01.2002 r. 85% akcji, których nabywcą został East Springs International NV z siedzibą w Amsterdamie.

Bardziej lub mniej zaawansowane procesy prywatyzacyjne toczyły się w stosunku do następujących Spółek:

1. Uzdrowisko Krynica - Żegiestów w Krynicy,

2. Uzdrowisko Połczyn S.A. w Połczynie Zdroju,

3. Zespół Uzdrowisk Kłodzkich S.A. w Polanicy Zdroju,

4. Uzdrowisko Busko-Zdrój w Busku Zdroju,

5. Uzdrowisko Rabka S.A. w Rabce,

6. Uzdrowisko Świeradów - Czerniawa Sp. z o.o. w Świeradowie Zdroju,

7. Uzdrowisko Konstancin Zdrój Sp. z o.o. w Konstancinie - Jeziornie,

8. Uzdrowisko Wysowa S.A. w Wysowej,

9. Solanki Uzdrowisko Inowrocław Sp. z o.o. w Inowrocławiu,

10. Przedsiębiorstwo Uzdrowiskowe Ustroń S.A. w Ustroniu,

11. Uzdrowisko Lądek - Długopole S.A. w Lądku Zdroju.

W chwili obecnej nie prowadzony jest proces prywatyzacji w stosunku do żadnej z uzdrowiskowych jednoosobowych spółek Skarbu Państwa.

Najwyższa Izba Kontroli z własnej inicjatywy przeprowadziła od marca do sierpnia 2002 r. kontrolę przekształceń własnościowych zakładów lecznictwa uzdrowiskowego. Celem kontroli była ocena działań Ministra Skarbu Państwa w dziedzinie przygotowania i przeprowadzenia prywatyzacji zakładów lecznictwa uzdrowiskowego - jednoosobowych spółek skarbu państwa.

W ocenie Najwyższej Izby Kontroli uruchomienie procesów prywatyzacyjnych spółek uzdrowiskowych nie było dostatecznie przygotowane.

Wyniki kontroli przekształceń własnościowych zakładów lecznictwa uzdrowiskowego wykazały konieczność podjęcia m.in. następujących działań:

1. Wypracowanie przez Ministra Skarbu Państwa i Ministra Zdrowia wspólnego stanowiska w sprawie przyszłości spółek branży uzdrowiskowej i uwzględnienie go w całościowej strategii prywatyzacji spółek uzdrowiskowych.

2. Podjęcie przez Ministra Zdrowia działań mających na celu przeznaczenie odpowiednich nakładów na leczenie uzdrowiskowe i zwiększenie dostępności usług dla pacjentów.

Ponadto, Najwyższa Izba Kontroli w wystąpieniach pokontrolnych skierowanych do Ministra Skarbu Państwa wnioskowała o rozważenie w porozumieniu z Ministrem Zdrowia, decyzji o wstrzymaniu procesu prywatyzacji spółek uzdrowiskowych, do czasu opracowania rozwiązań systemowych w ramach polityki zdrowotnej państwa, pozwalających na kontynuację działalności uzdrowiskowej.

Ministerstwo Skarbu Państwa wspólnie z Ministerstwem Zdrowia opracowało koncepcję strategii prywatyzacji spółek uzdrowiskowych, którą to koncepcję zatwierdził powołany zarządzeniem prezesa Rady Ministrów (Zarządzenie nr 48 z dnia 2 lipca 2003 r.) Międzyresortowy Zespół ds. Aktywizacji Społeczno-Gospodarczej Uzdrowisk.

W skład wspomnianego Zespołu weszli przedstawiciele Ministerstw: Skarbu Państwa, Zdrowia, Gospodarki i Pracy, Finansów, Infrastruktury oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Przy opracowywaniu wspomnianej koncepcji prywatyzacyjnej, uwzględniając potrzeby wynikające w tym zakresie z polityki zdrowotnej państwa, za główne cele przyjęto:

- zachowanie profilu spółek uzdrowiskowych,

- pozyskanie środków na ich rozwój,

Ustalone zostały również kryteria, niezbędne do osiągnięcia prawidłowej realizacji celów, a mianowicie:

- sytuacja ekonomiczno-finansowa spółek,

- sytuacja prawna, zwłaszcza w zakresie stosunków właścicielskich,

- wielkość oraz ilość posiadanych i wykorzystywanych zasobów tworzyw leczniczych,

- prowadzone profile lecznicze,

- możliwość rozwoju profilu rehabilitacyjnego,

- wielkość spółek i rozmiary prowadzonej przez nie działalności,

- rozmiar posiadanej bazy technicznej.

W oparciu o ww. kryteria dokonano podziału spółek uzdrowiskowych na 3 grupy.

Obejmuje wyłączone z prywatyzacji największe spółki. Wyłączenie dotyczyłoby około 9-10 spółek, będących w najlepszej sytuacji ekonomiczno-finansowej.

Obejmuje spółki uzdrowiskowe, które z uwagi na swoje położenie i znaczenie dla miejscowości, w których są usytuowane oraz przez wzgląd na unikalne zasoby naturalne, wymagają indywidualnej ścieżki prywatyzacyjnej. Przewiduje się że do tej grupy zostanie zaliczonych od 7 do 10 spółek uzdrowiskowych.

W szczególności, celem prywatyzacji będzie utrzymanie funkcji uzdrowiskowo-leczniczych i ochrona występujących zasobów naturalnych.

Obejmuje pozostałe spółki, które były prywatyzowane, poprzez zbycie akcji/udziałów stanowiących własność Skarbu Państwa.

Przewiduje się że do tej grupy zostanie zaliczonych do 5 spółek uzdrowiskowych.

Mając na uwadze potrzeby inwestycyjne spółek uzdrowiskowych, zakłada się utworzenie - z wpływów z prywatyzacji spółek uzdrowiskowych grupy 2 i 3 - funduszu celowego, przeznaczonego na dokonywanie inwestycji w posiadaną bazę zabiegową i hotelową spółek uzdrowiskowych wyłączonych z prywatyzacji (grupa 1).

Rada Ministrów w dniu 4 stycznia 2005 roku przyjęła Sprawozdanie z Prac Międzyresortowego Zespołu do Spraw Aktywizacji Społeczno-Gospodarczej Uzdrowisk.

Jak już wcześniej wspomniano, jedyną sprywatyzowaną spółką uzdrowiskową jest Zakład Leczniczy "Uzdrowisko Nałęczów" S.A. z siedzibą w Nałęczowie.

Inwestor, to jest East Springs International NV z Amsterdamu dokonał zapłaty określonej w umowie ceny za akcje Spółki i konsekwentnie realizuje inne postanowienia umowy, w tym także pakiet inwestycyjny. Konsekwencją jego realizacji jest między innymi budowa nowych obiektów służących odnowie biologicznej i pielęgnacji urody.

Biorąc powyższe, pod uwagę należy stwierdzić, że brak jest możliwości i podstaw prawnych do zmiany ww. umowy.

Warszawa, 2005-08-23

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku,

W związku z oświadczeniem Pani Marii Szyszkowskiej Senatora RP, złożonym podczas 87 posiedzenia Senatu RP w dniu 28 lipca 2005 roku, przesłanym przy piśmie z 3 sierpnia 2005 roku (BPS/DSK-043-388/05) w sprawie "funkcjonowania wolnego rynku i reklam lekarstw w telewizji", proszę o przyjęcie poniższych informacji.

Sprawy dotyczące reklamy produktów leczniczych reguluje ustawa z dnia 6 września 2001 roku Prawo farmaceutyczne (Dz.U. nr 53 poz. 533). Wymieniona ustawa określa zasady i tryb dopuszczania do obrotu produktów leczniczych, warunki wytwarzania produktów leczniczych, wymagania dotyczące reklamy produktów leczniczych, warunki obrotu produktami leczniczymi, wymagania dotyczące aptek, hurtowni farmaceutycznych i placówek obrotu pozaaptecznego, zadania Inspekcji Farmaceutycznej i uprawnienia jej organów.

Obrót produktami leczniczymi, zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy Prawo farmaceutyczne, może być prowadzony tylko na zasadach określonych w wymienionej ustawie. Zapis art. 68 ust. 1 cytowanej ustawy stanowi, że obrót detaliczny produktami leczniczymi prowadzony jest w aptekach ogólnodostępnych. Ponadto, na podstawie przepisu art. 70 ust. 1, obrót detaliczny mogą prowadzić punkty apteczne. Poza aptekami i punktami aptecznymi, na podstawie upoważnienia wynikającego z przepisów art. 71 ust. 1 przedmiotowej ustawy, obrót detaliczny produktami leczniczymi wydawanymi bez recepty mogą prowadzić sklepy zielarsko-medyczne, sklepy specjalistyczne zaopatrzenia medycznego, sklepy zoologiczne, sklepy zielarsko-drogeryjne i sklepy ogólnodostępne.

Minister Zdrowia, w wykonaniu postanowień art. 71 ust. 3 wymienionej ustawy, określa w drodze rozporządzenia kryteria klasyfikacji produktów leczniczych do wykazów oraz wykaz poszczególnych produktów leczniczych, które mogą być dopuszczone do obrotu w poszczególnych placówkach obrotu pozaaptecznego, kwalifikacje osób wydających produkty lecznicze w placówkach obrotu pozaaptecznego, wymogi, jakim powinien odpowiadać lokal i wyposażenie placówek obrotu pozaaptecznego, uwzględniając bezpieczeństwo stosowania produktów leczniczych oraz wymagania dotyczące przechowywania i dystrybucji produktów leczniczych w tych placówkach. Ustawa Prawo farmaceutyczne dostosowała obowiązujące w tym zakresie przepisy do przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej.

Obrót produktami leczniczymi znajduje się pod szczególnym nadzorem i kontrolą państwa, odbywać się musi bowiem w sposób gwarantujący bezpieczeństwo osób stosujących produkty lecznicze. Sprzedawany produkt leczniczy musi odpowiadać określonej jakości. W obrocie mogą znajdować się produkty lecznicze w ustalonym dla nich terminie ważności. Nadzór nad wytwarzaniem produktów leczniczych, nad jakością i obrotem produktami leczniczymi, w celu zabezpieczenia interesu społecznego w zakresie bezpieczeństwa, zdrowia i życia obywateli przy stosowaniu produktów leczniczych, znajdujących się w hurtowniach farmaceutycznych, aptekach, punktach aptecznych a także w placówkach obrotu pozaaptecznego pełni Państwowa Inspekcja Farmaceutyczna, której zadania zostały określone w ustawie Prawo farmaceutyczne. Inspektor farmaceutyczny, w związku z wykonywaną kontrolą, ma prawo wstępu do wszystkich pomieszczeń, w których znajdują się leki, co obejmuje również placówki obrotu pozaaptecznego produktami leczniczymi w zakresie ich działalności.

Odnośnie podniesionej przez Panią Senator sprawy dotyczącej reklamy produktów leczniczych, uprzejmie informuję, że jest ona regulowana przepisami ustawy Prawo farmaceutyczne. Pragnę zaznaczyć, że prowadzenie reklamy produktów leczniczych podlega stałemu monitoringowi sprawowanemu przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego, który w przypadku stwierdzenia naruszeń przepisów posiada stosowne uprawnienia ustawowe, umożliwiające podjęcie kroków nadzorczych zmierzających do ich zaprzestania. W myśl art. 56 i 57 cytowanej ustawy, zabrania się reklamy produktu leczniczego niedopuszczonego do obrotu na terytorium RP oraz kierowania do publicznej wiadomości reklamy produktów leczniczych wydawanych na podstawie recept. W przypadku naruszenia przepisów ustawa Prawo farmaceutyczne przewiduje sankcje karne, m.in. karę grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2.

Z wyrazami szacunku

Z upoważnienia

MINISTRA ZDROWIA

PODSEKRETARZ STANU

Janusz Opolski

Warszawa, 23 sierpnia 2005 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu RP

Szanowny Panie Marszałku,

W odpowiedzi na oświadczenie senatora Wojciecha Sługi, z dnia 22 lipca br., odnośnie realizacji działania 2.2. "Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne" Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR), pragnę udzielić następujących wyjaśnień.

Instytucja Zarządzająca ZPORR, w odpowiedzi na prośbę Samorządu Województwa Śląskiego (pismo z dnia 29 listopada 2004 r.) wyraziła zgodę na przekroczenie alokacji na rok szkolny/akademicki 2004/2005 dla II etapu projektów stypendialnych - "Wspieranie rozwoju edukacyjnego studentów", do 100% alokacji przewidzianej na lata 2004-2006 na ten typ projektów (pismo z dnia 1 grudnia 2004 r.).

Samorząd Województwa Śląskiego został jednocześnie poinformowany, iż powyższa decyzja spowoduje zakończenie wdrażania programów stypendialnych II typu w województwie śląskim w roku szkolnym/akademickim 2004/2005.

Ponadto, zgodnie z uchwałą nr 9/2005 Komitetu Monitorującego ZPORR z dnia 15 czerwca br., w sprawie realokacji (wynikającej z różnic kursowych) pomiędzy działaniami ZPORR 2004-2006 w województwach: lubuskim, łódzkim, śląskim i wielkopolskim, w związku z wystąpieniem różnic kursowych zatwierdzono w województwie śląskim realokację środków na działanie 2.2. typ II. Uzyskana dodatkowa kwota wyniosła 1 286 012,09 zł.

Pragnę podkreślić, iż Instytucja Zarządzająca ZPORR nie przewiduje możliwości dalszej realokacji środków z działań Priorytetu 2 "Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach" ZPORR na rzecz programów stypendialnych dla studentów.

Należy mieć na uwadze, iż pula środków przeznaczona na realizację działania 2.2. ZPORR stanowi 30% całości środków EFS przeznaczonych na realizację wszystkich działań Priorytetu 2 ZPORR. W ramach Priorytetu 2, obok programów stypendialnych realizowanych jest 5 innych działań, żadne z nich nie angażuje jednak tak dużej puli środków jak działanie 2.2. Działania te mają jednak kluczowy wpływ na wzmocnienie potencjału regionalnych zasobów ludzkich i zwiększenie szans indywidualnych osób na rynku pracy, przekwalifikowanie osób odchodzących z rolnictwa, rozwój przedsiębiorczości, a także stworzenie warunków dla rozwoju zasobów ludzkich na poziomie lokalnym i regionalnym poprzez podniesienie umiejętności i kwalifikacji zawodowych regionalnych zasobów ludzkich.

Należy pamiętać, iż wsparcie stypendialne dla studentów realizowane w ramach działania 2.2. ZPORR jest jedynie dodatkowym źródłem pomocy studentom. Wsparcie to jest skromnym uzupełnieniem środków przeznaczonych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu na pomoc stypendialną studentom. Dodatkowo pragnę poinformować, iż obok pomocy na wsparcie edukacyjne studentów przekazywanej przez MENiS i w ramach ZPORR, pomoc w tym zakresie realizowana jest również przez innych ministrów właściwych (Minister Polityki Społecznej, Minister Infrastruktury, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji) oraz Agencję Nieruchomości Rolnych.

Jednocześnie pragnę poinformować, iż zgodnie z ustaleniami podjętymi na Komitecie Monitorującym ZPORR w dniu 15 czerwca br., na najbliższym posiedzeniu Komitetu zaplanowanym na dzień 15 września br. nie będą rozpatrywane wnioski o dokonanie realokacji w ramach Priorytetu 2 ZPORR.

Z poważaniem

Jacek Piechota

Warszawa, 2005-08-24

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku,

W odpowiedzi na oświadczenie złożone przez senatora Sławomira Izdebskiego podczas 86. posiedzenia Senatu RP w dniu 22 lipca 2005 r. dotyczące sytuacji na rynku owoców miękkich (przekazane przy piśmie znak: BPS/DSK-043-365/05) uprzejmie informuję, iż rynek owoców miękkich w Polsce charakteryzuje się dużą zmiennością podaży, w związku z czym istnieje duże prawdopodobieństwo występowania na nim sytuacji kryzysowych. Wysokie zbiory w roku 2004 r. spowodowały spadek cen skupu, a co za tym idzie problemy ze zbiorem i zagospodarowaniem większości gatunków owoców miękkich. Trudna sytuacja w skupie owoców miękkich miała miejsce również w 2005 r., z wyjątkiem rynku wiśni.

W przypadku truskawek, mamy do czynienia z dwoma rynkami, tj. truskawki deserowej i truskawki przemysłowej. w odniesieniu do truskawki deserowej podobnie jak w latach ubiegłych nie wstąpiły problemy z opłacalnością produkcji i zbytem. Natomiast w przypadku truskawki uprawianej dla potrzeb przemysłu sytuacja była jeszcze gorsza niż w 2004 roku. Oferowane, na początku kampanii, przez zakłady przetwórcze ceny skupu w wysokości 0,45-0,50 zł/kg nie zapewniały nawet pokrycia kosztów zbioru truskawki. Taka sytuacja spowodowała, że producenci w gospodarstwach towarowych, bazujący na najemnej sile roboczej, zmuszeni byli do zaprzestania zbioru. Ten fakt, jak i wystąpienie w późniejszym terminie suszy spowodował, że zbiory truskawek były niższe o ok. 8%.

W odniesieniu do owoców czarnej porzeczki zbiory były o ok. 23% niższe od ubiegłorocznych. Spadek produkcji spowodowany był wystąpieniem w kwietniu br. przymrozków w niektórych rejonach kraju oraz w lipcu wystąpieniem suszy. W związku z spadkiem zbiorów odnotowano wzrost cen skupu czarnej porzeczki, jednak ceny skupu nadal odbiegały od kosztów produkcji. Cena płacona za czarną porzeczkę kształtowała się w granicach 0,60-0,80 zł/kg, przy cenie w roku ubiegłym ok. 0,30-0,40 zł/kg.

Zbiory malin uprawianych dla potrzeb przemysłu podobnie jak i innych owoców były niższe o ok. 7% w porównaniu do roku ubiegłego. Główną przyczyną niższych zbiorów była przede wszystkim susza, która wystąpiła w lipcu. Cena skupu malin do przemysłu kształtowała się na poziomie roku ubiegłego tj. ok. 1,80 zł/kg, co nie zapewnia rentowności produkcji. Natomiast zbiory malin deserowych zapewniały opłacalność produkcji.

Odmienna niż w ww. owocach sytuacja cenowa wystąpiła w przypadku wiśni. Ceny skupu w bieżącym roku kształtowały się na poziomie od 1,80 do 3,00 zł/kg i gwarantowały rentowność produkcji, w związku z tym w skupie nie wystąpiły żadne zakłócenia. O korzystnej sytuacji w skupie zdecydowały w dużej mierze niższe zbiory od ubiegłorocznych o ok. 30% wynikające z warunków pogodowych, tj. wystąpienia przymrozków w kwietniu br. oraz lipcowej suszy. Przyczyną wysokich cen płaconych producentom za wiśnie były również niższe zbiory wiśni u głównych konkurentów na rynku, tj. w Serbii, Niemczech i na Węgrzech.

Mając na względzie powtarzające się problemy na rynku owoców miękkich Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi podjęło w połowie 2004 r. na forum Rady (WE) działania mające na celu dostosowanie mechanizmów objętych prawodawstwem wspólnotowym, które miałoby na celu lepsze ich dostosowanie do sytuacji zaistniałej po rozszerzeniu UE o nowe kraje członkowskie, w tym Polskę.

Polska postulowała takie zmiany w prawodawstwie wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw, które w sposób systemowy, tj. odnosząc się do przyczyn powstawania negatywnych zjawisk, pomogłyby rozwiązać problemy polskiego sektora ogrodniczego. Przedstawiciele MRiRW brali i biorą aktywny udział we wszystkich spotkaniach poświęconych planowanej formie wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw zgłaszając szereg propozycji, obejmujących m.in.:

• zwiększenie pomocy na utworzenie i administrowanie wstępnie uznanej grupy producentów odpowiednio do: 10%, 10%, 8%, 6%, 4% rocznej wartości produkcji sprzedanej w kolejnych 5 latach działania grupy, zamiast dotąd stosowanych 5%, 5%, 4%, 3%, 2%, przy zachowaniu kwotowego limitu pomocy, tj. odpowiednio: 100 tys. Є, 100 tys. . Є, 80 tys. Є, 60 tys. Є, 50 tys. Є,

• uproszczenie niektórych procedur związanych z uznawaniem, jak i stosowaniem dla nich pomocy finansowej, a przede wszystkim

• rozszerzenie listy produktów przeznaczonych do przetwórstwa, w stosunku, do których powinien być stosowany system wsparci finansowego. Lista ta zawierająca produkty istotne z ekonomicznego punktu widzenia na rynkowo wrażliwe, powinna zostać poszerzona o takie produkty, których UE stała się znaczącym producentem w związku z rozszerzeniem (np. owoce miękkie, w tym truskawki).

Pierwszy etap dyskusji nad reformą wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw zakończył się w listopadzie 2004 r. dokumentem zawierającym konkluzje Prezydencji Holenderskiej, w którym m.in. zobowiązano Komisję Europejską (KE) do przeprowadzenia analizy rynku owoców miękkich w UE-25 oraz, w zależności od wyników tej analizy, do zaproponowania pewnych rozwiązań zaistniałych problemów. W związku z powyższym, dwukrotnie z wizytą w Polsce przebywali eksperci Komisji Europejskiej (Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa). W trakcie tych wizyt pracownicy komisji mieli okazję spotkać się z producentami, podmiotami skupującymi oraz przetwarzającymi owoce miękkie. Ponadto przedstawiciele KE odwiedzili również gospodarstwa sadownicze, punkty skupu oraz zakład przetwórczy zamrażający owoce miękkie, jak i wykorzystujący ten surowiec do produkcji m.in. koncentratów soków. Celem obu wizyt było zapoznanie się z problematyką i sytuacją dotyczącą rynku owoców miękkich oraz jabłek przemysłowych w Polsce.

Na podstawie uzyskanych informacji opracowany zostanie stosowny raport o sytuacji na rynku owoców miękkich w Unii Europejskiej. Raport ma być przedstawiony na początku przyszłego roku. Na podstawie wniosków z raportu Komisja Europejska rozważy stosowne rozwiązania systemowe uwzględniające sytuację na rynku owoców miękkich w nowych krajach członkowskich UE.

W odniesieniu do ochrony unijnego rynku przed nadmiernym importem truskawek mrożonych m.in. z Chin i Maroka, należy zaznaczyć, że ponieważ prawodawstwo UE umożliwia podjęcie działań mających na celu ochronę wspólnotowego rynku niektórych produktów przed konkurencją ze strony państw trzecich, MRiRW wystąpiło do Ministerstwa Gospodarki i Pracy (MGiP) z wnioskiem o podjęcie stosownych działań, które docelowo skutkowałyby ograniczeniem importu spoza UE truskawek mrożonych. Wniosek o wszczęcie postępowania ochronnego musiał uzyskać poparcie co najmniej 25% przemysłu UE. Biorąc pod uwagę fakt, iż połowa produkcji unijnej pochodzi z Polski, wniosek musiał zostać poparty co najmniej przez 50% przemysłu krajowego. Początkowo tylko nieliczne zakłady przesłały odpowiednio wypełnione kwestionariusze stanowiące podstawę do poparcia wniosku o uruchomienie środków ochronnych, jednak dzięki usilnym staraniom zarówno ze stron MRiRW, jak i MGiP w maju br. udało się w końcu uzyskać odpowiednią ilość kwestionariuszy, co umożliwiło jakiekolwiek dalsze działania w tej kwestii.

Na podstawie przekazanych danych i kwestionariuszy MGiP, jako resort odpowiadający za prowadzenie w imieniu Polski postępowań ochronnych, przygotowało właściwy wniosek do KE. Wniosek ten został przedłożony w KE w maju br. W dn. 16.06. br. na posiedzeniu Komitetu ds. Środków Ochronnych, zdecydowana większość krajów członkowskich poparła wniosek Polski (tylko jedno państwo członkowskie było przeciwne). Podkreślenia wymaga fakt, że procedura ochrony przed nadmiernym importem jest bardzo rzadko wszczynana i nigdy jeszcze żadnemu wnioskowi nie udało się uzyskać tak dużego poparcia dla uruchomienia tej procedury.

Postępowanie ochronne przed nadmiernym przywozem truskawek mrożonych zostało wszczęte 6 lipca 2005 r. (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, seria C 165 z dnia 06.07.2005 r.). Obecnie Komisja jest na etapie gromadzenia informacji niezbędnych dla przeprowadzenia dochodzenia w sprawie środków ochronnych w odniesieniu do przywozu truskawek mrożonych na mocy rozporządzeń Rady (WE) nr 3285/94 i 519/94. W wyniku przeprowadzonego dochodzenia KE może podjąć decyzję o nałożeniu tymczasowych środków ochronnych. Zainteresowane strony mogły przedstawiać swe opinie, przedkładać dowody, a także wystąpić o możliwość złożenia przed Komisją wyjaśnień.

Obecnie trwają również prace nad przygotowaniem wniosku o wszczęcie postępowania antydumpingowego przeciwko importowi truskawek mrożonych z Chin. Zgodnie z rozporządzeniem Rady 384/96 w sprawie ochrony przed dumpingowym przywozem z krajów nie będących członkami Wspólnoty Europejskiej, wniosek musi być złożony nie przez administrację państwa członkowskiego UE, ale przez przedstawicieli przemysłu reprezentujących co najmniej 25% produkcji wspólnotowej. Jednocześnie z MGiP napływają sygnały o niedostatecznej współpracy ze stron polskich firm, co może poważnie wstrzymać bieg postępowania ochronnego. W takim wypadku dotychczasowe wysiłki polskiej administracji w celu zapewnienia ochrony polskim chłodniom, zostaną zaprzepaszczone przez samych zainteresowanych.

Z poważaniem

MINISTER

Rolnictwa i Rozwoju Wsi

J. Jerzy Pilarczyk