Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment


Z prac komisji senackich

5 lipca 2005 r.

W dniach 5-7 lipca br. Komisja Kultury i Środków Przekazu odbyła posiedzenie wyjazdowe w województwie lubelskim. Tematem posiedzenia była sytuacja w tamtejszych instytucjach kultury oraz polityka kulturalna samorządów terytorialnych na przykładzie Zamościa. Okazją do odwiedzenia tego regionu był specjalny program "Rok Zamościa", nad którym honorowy patronat objął prezydent RP.

6 lipca br. w Ratuszu Zamojskim odbyło się posiedzenie, podczas którego dyrektor Departamentu Współpracy z Samorządami i Upowszechniania Kultury w Ministerstwie Kultury Tadeusz Otulak omówił zagadnienie: "Samorządy terytorialne w realizacji polityki kulturalnej".

Jak poinformował, w Zamościu dotacje Ministerstwa Kultury otrzymały: Polska Orkiestra Włościańska im. Karola Namysłowskiego (250 tys. zł) oraz Muzeum Zamojskie w Zamościu (250 tys. zł). Ponadto w województwie lubelskim dotacje otrzymały: Muzeum Regionalne im. Petera w Tomaszowie Lubelskim (30 tys. zł), Muzeum Regionalne w Łukowie (40 tys. zł), Muzeum Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej (40 tysięcy zł), Muzeum w Hrubieszowie (100 tys. zł), Muzeum Ignacego Kraszewskiego w Romanowie (70 tys. zł). Również samorząd wojewódzki otrzymał środki finansowe z przeznaczeniem m.in. dla Muzeum Lubelskiego w Lublinie - 500 tys. zł, Ośrodka Praktyk Teatralnych Gardzienice z siedzibą w Lublinie - 250 tys. zł, Teatru imienia Osterwy - 300 tys. zł, a także Filharmonii - 200 tys. zł. Oprócz tego województwo lubelskie, tak jak pozostałe w kraju, otrzymało dotację na zakup nowości wydawniczych dla sieci bibliotek publicznych.

W swym wystąpieniu dyrektor T. Otulak m.in. szczegółowo omówił wsparcie ministra kultury dla samorządowych instytucji kultury w 2005 r. Jak podkreślił, Ministerstwo Kultury przywiązuje wielką wagę do ochrony zabytków i do ochrony dziedzictwa narodowego.

Ponadto senatorowie wysłuchali dyrektora Departamentu Kultury i Sztuki Urzędu Marszałkowskiego w Lublinie Józefa Poteruchy, który mówił o sytuacji w instytucjach kultury na terenie województwa lubelskiego, a także o wykorzystaniu tych instytucji i obiektów zabytkowych w promocji regionu i w turystyce.

Samorządowi województwa podlega 25 instytucji, z których 23 umieszczone są w obiektach zabytkowych, co stanowi poważny problem ze względu ich degradację i brak środków na konserwację. W lutym br. zakupiono dom Marii i Jerzego Kuncewiczów, tzw. Kuncewiczówkę, przeznaczony na dom pracy twórczej. W roku ubiegłym samorząd otrzymał w ramach mecenatu państwa dotację w wysokości 4 mln 840 tys. W roku bieżącym suma ta wynosi 1 mln 250 tysięcy.

Jak zaznaczył dyrektor J. Poterucha, w tym roku na Lubelszczyźnie odbędzie się wiele imprez, co związane jest z ofertą turystyczną regionu, a przede wszystkim ze strategią władz samorządowych, stawiających na kulturę i turystykę. Coraz więcej turystów zarówno z kraju, jak i z zagranicy przybywa na Zamojszczyznę i do województwa lubelskiego. Pojawia się dużo grup młodzieży żydowskiej, niemieckiej czy holenderskiej. Region jest promowany na wszelkiego rodzaju spotkaniach i targach. Do wzrostu liczby turystów przyczynia się budowa nowych dróg i rozwój istniejącej infrastruktury turystycznej. Powstają nowe hotele, pensjonaty, ośrodki wypoczynkowe i inne obiekty noclegowe.

Podczas posiedzenia w zamoyskim Ratuszu prezydent Zamościa Marcin Zamoyski zapoznał senatorów z samorządowym programem ochrony zabytków.

W dyskusji senatorowie z Komisji Kultury i Środków Przekazu interesowali się m.in. obsadą i konkursem na stanowisko dyrektora Teatru Muzycznego w Lublinie, instytucji artystycznej budowanej w ramach planów inwestycji centralnych. Co roku senacka komisja kultury zabiega, by zapewnić środki finansowe właśnie dla tej instytucji.

Członkowie Komisji Kultury i Środków Przekazu interesowali się także stanem kultury polskiej wsi, zespołami śpiewaczymi, orkiestrami strażackimi, amatorskimi zespołami ludowymi. Zwracali uwagę na zamknięcie wielu bibliotek wiejskich.

Dyrektor Zamojskiego Domu Kultury Stanisław Rudy poinformował, iż na terenie byłego województwa zamojskiego nie zlikwidowano żadnego młodzieżowego domu kultury, wręcz odwrotnie - w Zamościu Młodzieżowy Dom Kultury ma stworzone odpowiednie warunki do prowadzenia szerokiej działalności. Zainwestowanie w młodzież, jak stwierdził dyrektor J. Poterucha, to najlepsza inwestycja.

Samorządowy program ochrony zabytków w kontekście Roku Zamościa przedstawił prezydent Zamościa M. Zamoyski. Prezydent podkreślił, że pielęgnowanie bogatych tradycji kulturowych miasta Zamościa, pomnażanie jego dorobku oraz znaczenia na mapie kulturalnej kraju i regionu stanowi wiodący wyznacznik dla podejmowanych działań kształtujących współczesne oblicze miasta. Wizerunek kultury Zamościa tworzą nie tylko zabytki i liczne pamiątki z czasów świetności kulturowej, ale także znane w kraju inicjatywy instytucji kultury, aktywna działalność kilkunastu stowarzyszeń społeczno-kulturalnych, twórczość liczącego ponad 50 osób środowiska artystów plastyków i literatów.

W Zamościu aktywnych jest wiele zespołów artystycznych, działających w instytucjach kultury, stowarzyszeniach, szkołach, spółdzielniach mieszkaniowych, kościołach i organizacjach społecznych. Jedne z najważniejszych to Zespół Pieśni i Tańca "Zamojszczyzna", Zespół Muzyki Dawnej, Chór "Rezonans" i "Cantilena", zespół wokalny "Signum Spei", "Teatr Młodych", "Teatr Performer" - Instytut Sztuki Nowej. Wyjątkowym zjawiskiem na mapie kulturalnej kraju jest istniejąca od 1881 roku Polska Orkiestra Włościańska im. Karola Namysłowskiego, której podstawowy repertuar stanowi muzyka ludowa. Wymienione zespoły odnoszą sukcesy również na arenie międzynarodowej.

Imprezy organizowane w Zamościu mają wieloletnią tradycję, m.in. Zamojskie Lato Teatralne, w ramach którego prezentowane są spektakle plenerowe w naturalnej scenerii renesansowej zabudowy starego miasta. Ofertę w zakresie edukacji teatralnej wzbogacają Międzynarodowe Spotkania Młodego Teatru. Jak podkreślał prezydent M. Zamoyski, miasto jest dumne z odbywających się w nim festiwali muzycznych: Zamojskich Dni Muzyki, Międzynarodowych Spotkań Wokalistów Jazzowych, Festiwalu Jazz na Kresach oraz "New Cooperation" realizowanego wspólnie z muzykami ukraińskimi z partnerskimi miastami Żółkiew i - w najbliższym czasie - Łuck. Od lat w Zamościu organizowane są ogólnopolskie konkursy plastyczne. W Ogólnopolskiej Akcji Plastycznej dla Dzieci i Młodzież Niepełnosprawnej "Świat moich marzeń" uczestniczy każdego roku kilka tysięcy dzieci z całego kraju. Od wielu lat organizowany jest konkurs "Moje Miasto Dziedzictwem Kultury", w którym uczestniczą młodzi mieszkańcy miast UNESCO: Warszawy, Torunia, Krakowa i Zamościa, jak również z Bardejova na Słowacji. Od trzech lat organizowane jest w sezonie letnim widowisko historyczne "Szturm Twierdzy Zamość", będące inscenizacją obrony przed wojskami Bogdana Chmielnickiego z 1648 roku.

Prezydent M. Zamoyski wysoko ocenił również wieloletnią współpracę z niemieckim miastem Schwabisch Hall.

Jak stwierdził, największym problemem jest pięć samorządowych instytucji kultury, których prowadzenie miasto przejęło do prowadzenia od wojewody zamojskiego - z deklaracją pełnego zabezpieczenia finansowego z budżetu państwa. Na działalność bieżącą związaną z prowadzeniem przejętych instytucji w pierwszym roku po reformie Zamość otrzymał dofinansowanie z rezerwy budżetu państwa w wysokości 3648 tys. zł, tj. 63,5% wykonania dotacji w 1998 roku. W 2004 r. dotacja na ten cel wynosiła już tylko 2614 tys., a w roku bieżącym 500 tysięcy zł, przy czym minister kultury przyznał po 250 tysięcy zł jedynie dwóm instytucjom: Polskiej Orkiestrze Włościańskiej i Muzeum Zamojskiemu. Sytuacja ta budzi ogromny niepokój i niezadowolenie, zagraża bowiem funkcjonowaniu instytucji kultury, na przykład biblioteki.

Dotacje samorządowe dla jednostek kultury od 2003 roku w Zamościu systematycznie rosną. Żadna z instytucji nie zmniejszyła zakresu swojej działalności, co jest niewątpliwie sukcesem - jak podkreślił prezydent M. Zamoyski - zarówno dyrektorów tych placówek, jak i miasta.

Prezydent M. Zamoyski podkreślił, że mimo utraty statusu miasta wojewódzkiego Zamość w dalszym ciągu pragnie pełnić w regionie rolę ośrodka życia kulturalnego.

Członkowie Komisji Kultury i Środków Przekazu interesowali się zasięgiem społecznego ruchu kulturalnego, a także działalnością stowarzyszeń w Zamościu.

Zagadnienia te omówiła dyrektor Wydziału Promocji, Kultury i Spraw Społecznych Jadwiga Machulewska, która zapoznała senatorów z bardzo aktywną działalnością kulturalną 16 stowarzyszeń. Są one organizatorami wielu znaczących przedsięwzięć kulturalnych, a także licznych działań w zakresie dokumentacji, popularyzacji wiedzy, jak np. Stowarzyszenie "Signum Spei", które prowadzi m.in. zespół artystyczny, odnoszący sukcesy na skalę ogólnopolską i międzynarodową. Istnieją również stowarzyszenia wspomagające zespoły artystyczne działające w instytucjach kultury.

Senatorowie z Komisji Kultury i Środków Przekazu interesowali się także publikacjami na temat literatury i kultury wydawanymi w województwie lubelskim.

W Lublinie, jak poinformował dyrektor J. Poterucha, wydawany jest kwartalnik "Akcent". Od tego roku dofinansowany jest przez Bibliotekę Narodową. Kwartalnik wysyłany jest do środowisk polskich na Wschodzie.

Zamość posiada dwa tygodniki. Ponadto zamojski Dom Kultury wydaje "Kwartalnik Kulturalny", gdzie prezentowany jest dorobek nie tylko Zamościa, ale również całego regionu.

Barbara Skórzyńska, zastępca dyrektora w Wydziale Planowania Przestrzennego, Budownictwa i Ochrony Zabytków Urzędu Miasta Zamość, zaprezentowała i przybliżyła senatorom wizję wyglądu Zamościa za 10 - 15 lat. Zamość wpisany jest do rejestru zabytków w całości. Większość obiektów to własność komunalna. Na właścicielu spoczywa renowacja, ochrona, rewaloryzacja obiektu zabytkowego, a takim obiektem jest całe miasto. Przygotowano m.in. program rewitalizacji, zajęto się również opracowaniem rewaloryzacji całego układu zabytkowego Zamościa. Wysyłane są wnioski o dofinansowanie do Ministerstwa Kultury. Środki przyznawane przez ministerstwo są znikome. Miasto samo realizuje wiele zadań.

Na zakończenie posiedzenia przewodniczący Komisji Kultury i Środków Przekazu senator Grzegorz Matuszak podziękował za zaproszenie senatorów do Zamościa.

Podczas pobytu w województwie lubelskim członkowie Komisji Kultury i Środków Przekazu odbyli też szereg spotkań studyjnych. Zwiedzili Muzeum Zamoyskich w Kozłówce, zespół klasztorny w Krasnobrodzie, zabytki Zamościa i Lublina.

* * *

W dniach 5 i 6 lipca br. Komisja Ochrony Środowiska oraz Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi odbyły wspólne posiedzenie wyjazdowe w województwie podlaskim. W posiedzeniu wzięli także udział członkowie Parlamentarnego Zespołu Ochrony i Wykorzystania Zasobów Wodnych "WODNIK" oraz zaproszeni goście - przedstawiciele resortów środowiska, rolnictwa, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, narodowego i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, Lasów Państwowych, parków narodowych oraz władz lokalnych.

W programie posiedzenia przewidziano zapoznanie się z następującymi zagadnieniami:

5 lipca senatorowie odbyli studialną wizytę w Narwiańskim Parku Narodowym (Kurowo), gdzie wysłuchali informacji dyrektora Ryszarda Modzelewskiego na temat genezy i walorów parku oraz aktualnych problemów związanych z jego działalnością. Jak stwierdził, wydzielenie obszaru przylegającego do Narwi wynikało z jej niezwykłych w skali światowej walorów przyrodniczych. Nie ograniczało to gospodarki rolnej i leśnej, a jednocześnie stworzyło szansę rozwoju innych form wykorzystania tego terenu, m.in. do badań naukowych, działalności edukacyjnej, turystyki kwalifikowanej i rekreacji. Najpierw powstał Narwiański Park Krajobrazowy, który spełniał wszystkie stawiane parkom krajobrazowym kryteria, a następnie - 9 lat temu - powołano Narwiański Park Narodowy.

Ochroną objęto dolny odcinek Narwi między Surażem a Żółtkami o powierzchni 20 900 ha. Wokół parku ustanowiono strefę ochronną o powierzchni 27 000 ha jako strefę izolacji przed niekorzystnym wpływem otoczenia. W 1989 roku dołączono przyległy obszar o identycznych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, położony w województwie łomżyńskim, o powierzchni 1833 ha, oraz przyległą strefę ochronną o powierzchni 7570 ha. Na terenie parku i jego otuliny obowiązywały zasady i nakazy ustalone uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej.

W 1993 r. dla Narwiańskiego Parku Krajobrazowego i Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej ustanowiono wspólny zarząd. Na mocy zarządzenia wojewody białostockiego utworzono Zespół Parków Krajobrazowych z siedzibą w Supraślu.

Narwiański Park Krajobrazowy pełnił swoją funkcję przez ponad 10 lat. Dzięki niemu uchroniono cenne obszary przed zmeliorowaniem. Na czas jego istnienia przypadły liczne prace waloryzacyjne i badania naukowe, które w ogromnym stopniu wzbogaciły stan wiedzy o obszarach wodno-błotnych.

Badania naukowe i obserwacje wskazały na różnego typu zagrożenia istniejące w parku, m.in. zachwianie bilansu wodnego.

Doświadczenia wynikające z funkcjonowania Narwiańskiego Parku Krajobrazowego dały podstawę do stwierdzenia, że forma prawna, jaką jest park krajobrazowy, nie zapewni wystarczającej ochrony temu obszarowi. Sytuację utrudniały konflikty z miejscową ludnością spowodowane rozbieżnymi interesami powstającymi w użytkowaniu gospodarczym tego terenu.

Władze Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Białostockiego, środowisko naukowe i miłośnicy przyrody, mając na względzie między innymi powyższy aspekt, rozpoczęli starania o objęcie opisywanego obszaru najwyższą formą ochrony, jaką jest park narodowy. Wspólne wysiłki działaczy ochrony nadnarwiańskiej przyrody szybko przyniosły efekty. W 1996 roku mocą Rozporządzenia Rady Ministrów powołano Narwiański Park Narodowy. Granicami parku narodowego i jego otuliny objęto jedynie obszar dotychczasowego parku krajobrazowego. Strefa ochronna parku krajobrazowego straciła swój status strefy osłaniającej przed negatywnymi oddziaływaniami z zewnątrz. Istniejący obiekt jest nazywany często "perełką przyrody".

Po zapoznaniu się z informacjami na temat funkcjonowania Narwiańskiego Parku Narodowego senatorowie zwiedzili ścieżki i niektóre trasy parku.

Tego samego dnia w siedzibie Biebrzańskiego Parku Narodowego w Osowcu Twierdzy odbyło się posiedzenie plenarne obu komisji.

Senatorowie zapoznali się z wystąpieniem dyrektora Biebrzańskiego Parku Narodowego Adama Sieńki poświęconym walorom przyrodniczym tego parku w kontekście programów rolnośrodowiskowych. Jak stwierdził, park należy do największych w Polsce, obejmuje ponad 59 tys. ha. Następnie przedstawił krótko jego walory i cele działalności, a także problemy związane m.in. z dużym rozdrobnieniem oraz dużą liczbą terenów zakwalifikowanych jako nieużytki. Taka klasyfikacja utrudnia pozyskiwanie środków na ochronę. Dyrektor A. Sieńko nawiązał do realizacji programów rolnośrodowiskowych. Przedstawił dostępne pakiety, spodziewane efekty wdrożenia, pozyskiwane środki oraz beneficjentów.

Kolejne wystąpienie naczelnika wydziału w Departamencie Rozwoju Obszarów Wiejskich w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marcina Zielińskiego dotyczyło programów rolnośrodowiskowych jako instrumentu wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Najważniejszym celem programów jest wyjście rolnictwa poza funkcje produkcji żywności i realizacja programów mających na celu zachowanie walorów środowiskowych, krajobrazowych, produkcję ekologicznej żywności itd.

Naczelnik M. Zieliński omówił ponadto podstawy prawne - unijne i polskie - ustanowione dla realizacji programów, stawiane im cele i źródła finansowania, a także wdrażanie. Poinformował także, że programy na lata 2004-2006 zawierają siedem pakietów zróżnicowanych w 40 wariantach. Każdy pakiet zawiera określony kod i dotyczy rolnictwa zrównoważonego, rolnictwa ekologicznego, utrzymania łąk ekstensywnych, utrzymania pastwisk ekstensywnych, ochrony gleb i wód, stref buforowych oraz zachowania lokalnych ras zwierząt gospodarskich. Następnie M. Zieliński omówił warunki przystąpienia i korzystania z programów oraz obecny stan ich realizacji.

Podczas posiedzenia o perspektywach realizacji programów rolnośrodowiskowych na terenie województwa podlaskiego mówił przedstawiciel Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Łomży Wojciech Szczepkowski. Jak stwierdził m.in., możliwości wsparcia finansowego z tytułu realizacji programów rolnośrodowiskowych rolnicy mają od 1 września 2004. Do 10 czerwca br. do ARiMR wpłynęło ponad 14 tys. wniosków na łączną kwotę ponad 272 mln zł. Następnie omówił stopień wykorzystania środków w poszczególnych województwach oraz wykorzystanie w różnych pakietach na terenie Polski i województwa podlaskiego. Podkreślił, że wśród rolników jest duże zainteresowanie wykorzystaniem funduszy, ale aby się o nie ubiegać, konieczne jest przedstawienie programu rolnośrodowiskowego dla danego przedsięwzięcia, a te mogą sporządzać tylko uprawnieni specjaliści z certyfikatem. Takich ekspertów jest niewielu i stanowi to poważną przeszkodę.

Podczas posiedzenia zapoznano się także z możliwościami finansowania programów rolnośrodowiskowych i zadań z zakresu małej i dużej retencji wód. W tę tematykę wprowadziły senatorów przedstawicielki Ministerstwa Środowiska: wicedyrektor Departamentu Ochrony Przyrody Anna Liro oraz radca ministra Alina Rynkiewicz.

Wicedyrektor A. Liro nawiązała do możliwości łączenia i powiązania programów rolnośrodowiskowych z celami i koncepcją obszarów ochronnych NATURA 2000. Wspomniała o perspektywie unijnej dotyczącej nowych zasad finansowania. Przedstawiła możliwości realizacji zadań z zakresu małej i dużej retencji wód w kontekście wykorzystania programów rolnośrodowiskowych oraz innych funduszy. Omówiła dotychczasowe zrealizowane w ostatnim okresie zadania oraz nakłady finansowe na małą i dużą retencję.

Senator Apolonia Klepacz przedstawiła realizację zadań w zakresie małej i dużej retencji wód ze szczególnym uwzględnieniem województwa podlaskiego. Na ten temat mówił także przedstawiciel podlaskiego Urzędu Marszałkowskiego.

Senator A. Klepacz zwróciła uwagę, że zagadnienia retencji są w naszym kraju szczególnie ważne ze względu na to, że Polska należy do najmniej zasobnych w wodę krajów w Europie. Komisja Ochrony Środowiska zwróciła się do 16 marszałków województw i zebrała informacje o programach, podjętych działaniach i projektach w zakresie małej i dużej retencji. Zaledwie 7 spośród 16 województw ma programy małej retencji. Jednak podstawowy problem to szczupłość środków na ten cel. Brak nawet pokrycia finansowego na utrzymanie istniejących urządzeń i ich modernizację. Planowany wzrost retencji na lata bieżące miał wynosić 50 mln m3 na rok. Realizuje się zaledwie czwartą część tego programu. W opinii senator, ten temat wymaga solidnej analizy i podjęcia energicznych działań.

W dyskusji Henryk Gierełło z Najwyższej Izby Kontroli sceptycznie odniósł się do idei obszarów NATURA 2000, stwierdzając m.in., że nie powinniśmy lekkomyślnie oddawać zbyt dużych obszarów pod unormowania wymogów sieci NATURA, ponieważ możemy mieć w przyszłości poważne problemy z realizacją ważnych inwestycji, np. dróg. We wstępnym programie Polska podała pod objęcie wymogami NATURY około 10% obszaru kraju. To bardzo dużo. Mimo to UE domaga się objęcia obszarami naturowymi około 15% kraju. Duży kraj, jakim jest Francja, ma 6% powierzchni kraju objęte obszarami naturowymi.

Dyskusję podsumował przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi senator Jerzy Pieniążek, który przedstawił następujące wnioski:

Tego samego dnia, po zakończeniu posiedzenia, senatorowie spotkali się z burmistrzem Goniądza Jerzym Ryszkowskim, a także zwiedzali obiekty na terenie miasta i gminy Goniądz.

Drugi dzień posiedzenia wyjazdowego poświęcony był na wizytacje lokalne. Senatorowie zwiedzili obiekty basenu dolnego Biebrzańskiego Parku Narodowego, m.in. Muzeum Twierdzy Osowiec, dużą lukę przy Cesarskim Trakcie (bory sosnowe, wieże widokowe), groblę honczarowską (zbiorowiska zaroślowe, tereny turzycowisk, "batalionowe łąki" - miejsca występowania ptaka bataliona), a także uroczysko Barwik.

* * *

Na swoim posiedzeniu zebrała się Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w celu rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o finansowym wsparciu tworzenia w latach 2004-2005 lokali socjalnych, noclegowni i domów dla bezdomnych.

Senatorowie zapoznali się z informacjami na temat nowelizacji sejmowej, które przedstawili wiceminister infrastruktury Andrzej Bratkowski, dyrektor departamentu w tym resorcie Dobrosław Dowiat-Urbański, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Jerzy Mazurek oraz Liliana Mikołajczak i Marcin Wereszczyński z tego resortu. Ponadto zapoznano się z pozytywną opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu.

W głosowaniu Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zdecydowała, że zarekomenduje Senatowi przyjęcie bez poprawek rozpatrywanej ustawy, przedłużającej o rok trwanie programu, którego celem jest tworzenie lokali socjalnych, noclegowni i domów dla bezdomnych.

Program funkcjonuje od 2004 roku na mocy ustawy o finansowym wsparciu tworzenia w latach 2004-2005 lokali socjalnych, noclegowni i domów dla bezdomnych. Stwarza on możliwość dofinansowania przedsięwzięć inwestycyjnych samorządów gminnych, których celem jest tworzenie lokali socjalnych.

Pomoc - w postaci bezpośredniego dofinansowania - udzielana jest w wysokości do 35% kosztów przedsięwzięcia. O tym, czy dofinansowanie zostanie przyznane, decyduje specjalny międzyresortowy zespół.

Przedłużenie programu (do 31 grudnia 2006 r.) oraz usunięcie z ustawy zapisu, że budżet programu nie może przekroczyć kwoty 50 mln zł, umożliwi przeznaczenie na dofinansowanie budownictwa socjalnego dodatkowych środków, jeżeli takie znajdą się w budżecie (np. w wyniku mniejszych wydatków na inne cele).

Ustalono, że sprawozdanie komisji w sprawie ustawy o zmianie ustawy o finansowym wsparciu tworzenia w latach 2004-2005 lokali socjalnych, noclegowni i domów dla bezdomnych przedstawi Izbie senator Aleksandra Koszada.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej rozpatrywano ustawę o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o drogach publicznych.

Na temat rozwiązań przyjętych w nowelizacji, która była projektem poselskim, wypowiadali się wiceminister spraw wewnętrznych i administracji J. Mazurek oraz wicedyrektor Departamentu Prawnego w tym resorcie M. Wereszczyński, a także poseł sprawozdawca Jan Sztwiertnia. Ponadto wysłuchano uwag biura legislacyjnego odnoszących się do art. 2 nowelizacji sejmowej.

Celem rozpatrywanej ustawy było stworzenie rozwiązań prawnych umożliwiających radom gmin nadawanie nazw drogom wewnętrznym w rozumieniu ustawy o drogach publicznych. Wprowadzenie takiego rozwiązania, jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy, wynikało z postulatów środowisk samorządowych.

Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 18 ust. 2 pkt 13 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym do wyłącznej kompetencji rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach: herbu gminy, nazw ulic i placów publicznych oraz wznoszenia pomników. W ustawie o drogach publicznych zdefiniowano pojęcie "drogi publicznej" oraz pojęcie "ulicy". Przez drogę publiczną należy rozumieć drogę zaliczoną, na podstawie ustawy o drogach publicznych, do jednej z kategorii dróg, tj. dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych albo gminnych. Ulice leżące w ciągu dróg należą do tej samej kategorii, co te drogi.

Rozpatrywana nowelizacja przyznaje uprawnienia radom gmin do nadawania nazw nie tylko ulicom i placom będącym drogami publicznymi, ale również ulicom i placom będącym drogami wewnętrznymi w rozumieniu przywołanej ustawy. Podjęcie uchwały w sprawie nadania nazwy ulicy lub placowi wewnętrznemu wymagać będzie zgody właścicieli terenów, na których są one zlokalizowane.

W dyskusji senator Elżbieta Streker-Dembińska zgłosiła propozycję wprowadzenia do sejmowej nowelizacji 2 poprawek dotyczących art. 2. W głosowaniu uzyskały one akceptację Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senator E. Streker-Dembińską.

Następnie przystąpiono do rozpatrywania ustawy o zmianie ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej.

Opinię na temat ustawy, która była projektem poselskim, przedstawił w imieniu rządu wiceminister spraw wewnętrznych i administracji J. Mazurek oraz towarzysząca mu dyrektor L. Mikołajczak. Wysłuchano także informacji posłanki sprawozdawczyni Elżbiety Bolek. Swoje uwagi zgłosiło senackie biuro legislacyjne.

Rozpatrywana nowelizacja wprowadza obowiązek umieszczania tablic z godłem na budynkach m.in. administracji rządowej i terytorialnej. Przyjęte zmiany przewidują umieszczenie tablic z godłem na budynkach siedzib m.in. organów administracji rządowej, wojewódzkiej, powiatowej i gminnej, sądów, wojska, policji i straży granicznej. Nowelizacja zakłada też upoważnienie dla prezydenta do ogłaszania - w drodze rozporządzenia - żałoby narodowej. Obecnie żałobę ogłasza Rada Ministrów, a prezydent zarządza opuszczenie flagi państwowej do połowy masztu. Było tak m.in. po śmierci papieża Jana Pawła II. Nowelizacja obie te kompetencje przyznaje głowie państwa. W opinii posłów, nowela uporządkuje i ujednolici zasady używania symboli narodowych.

W dyskusji propozycję wprowadzenia 2 poprawek do rozpatrywanej ustawy sejmowej zgłosił senator Stanisław Huskowski. Dotyczyła ona skreślenia pkt 5 w art. 1 oraz zmiany będącej tego konsekwencją i była zbieżna z sugestią biura legislacyjnego.

W głosowaniu Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej poparła proponowany wniosek. Ustalono, że przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej wraz z rekomendowanymi przez komisję poprawkami zaproponuje Izbie senator S. Huskowski.

Ponadto senatorowie przystąpili do rozpatrywania ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej.

Senatorowie wysłuchali informacji na temat rozwiązań przyjętych w noweli sejmowej przekazanych przez przedstawiciel Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji: wiceministra J. Mazurka, dyrektorów L. Mikołajczak i M. Wereszczyńskiego oraz radcę ministra Lidię Panasiuk, a także posła sprawozdawcę Witolda Gintowt-Dziewałtowskiego, zastępca głównego inspektora sanitarnego Seweryna Jurgielańca, zastępcę głównego inspektora transportu drogowego Tomasza Połcia i Beatę Czajkę z Ministerstwa Gospodarki i Pracy. Ponadto zapoznano się z opiniami przedstawicieli inspektoratów sanitarnych, m.in. z Warszawy i Łodzi, związków zawodowych pracowników ochrony zdrowia, Marka Nawary ze Związku Województw RP i sekretarza generalnego Związku Powiatów Polskich Rudolfa Borusiewicza. Swoje uwagi do nowelizacji sejmowej zgłosiło senackie biuro legislacyjne.

Sejm dokonał zmian w ustawach w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej. Dotyczy to przede wszystkim przekazania marszałkom województw lub starostom poszczególnych kompetencji z zakresu administracji publicznej, dotychczas leżących w gestii wojewodów.

Zadania przypisane wojewodzie powinny ograniczać się do działań m.in. z zakresu nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego, związanych ze strategicznymi interesami państwa, z bezpieczeństwem i porządkiem publicznym, kwestiami obywatelstwa i cudzoziemców. Pozostałe zadania, przypisane obecnie wojewodom, zostaną przekazane samorządom województw; ponadto niektóre dotychczasowe zadania i kompetencje wojewodów zostaną przejęte przez samorząd powiatowy.

Przekazanie kompetencji samorządowi województwa dotyczy m.in. udzielania zezwolenia na remont lub budowę grobów i cmentarzy wojennych; prowadzenia rejestru przechowawców akt osobowych i płacowych; przyjmowania zawiadomień o wpisaniu fundacji do Krajowego Rejestru Sądowego; zaliczania w uzasadnionych wypadkach niektórych gmin do innego okręgu podatkowego; ustalania miejscowości, w których pobiera się opłatę miejscową; sprawowania nadzoru nad gospodarką leśną.

Nowe zadania samorządów mają być finansowanie dotacjami udzielanymi przez administrację rządową.

Po wstępnym rozpatrzeniu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej postanowiła kontynuować prace na kolejnym posiedzeniu, 12 lipca br.

* * *

Podczas posiedzenia Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury rozpatrywano ustawę o ratyfikacji Konwencji o ujednoliceniu niektórych prawideł dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego, sporządzonej w Montrealu dnia 28 maja 1999 r.

Na temat rozwiązań przyjętych w przedmiotowej konwencji wypowiadali się prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego Krzysztof Kapis oraz wicedyrektor Departamentu Prawno-Traktatowego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Andrzej Misztal. Pozytywną opinię przedstawiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

Konwencja będąca przedmiotem ratyfikacji ma zastosowanie do każdego przewozu międzynarodowego osób, bagażu lub towarów, wykonanego statkiem powietrznym. Ustanawia m.in. jednolite normy dotyczące odpowiedzialności przewoźników lotniczych w celu zastosowania zasad sprawiedliwości i równości w systemach odszkodowań.

W głosowaniu Komisja Skarbu Państwa i Infrastruktury postanowiła zaproponować Senatowi przyjęcie bez poprawek sejmowej ustawy ratyfikacyjnej. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Józefa Sztorca.

W drugim punkcie porządku dziennego rozpatrywano ustawę o zmianie ustawy - Prawo lotnicze. Senatorowie wysłuchali opinii o ustawie, które przedstawili prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego K. Kapis, przewodniczący Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych Stanisław Żurkowski, dyrektor naczelny Przedsiębiorstwa Państwowe Porty Lotnicze Zbigniew Lesiecki. Zapoznano się także z uwagami senackiego biura legislacyjnego.

Rozpatrywana nowelizacja miała na celu wdrożenie czterech dyrektyw Wspólnot Europejskich. Zgodnie z ustawą poszkodowany pasażer linii lotniczych będzie mógł wnieść skargę do Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC), który w razie uznania winy przewoźnika może nałożyć na niego karę. Nowe przepisy przewidują, że pasażer będzie mógł zwrócić się do ULC ze skargą na naruszenie jego prawa w wypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub opóźnienia lotu. Ciężar udowodnienia, że uprawnienia pasażera nie zostały naruszone, ma spoczywać na przewoźniku.

Prezes ULC będzie mógł nałożyć karę na przewoźnika, jeżeli przewoźnik zaniedba takie obowiązki, jak wypłata odszkodowania, zwrot należności za zmianę trasy lotu, zwrot części ceny biletu w razie umieszczenia w klasie niższej lub poinformowanie pasażerów o przysługujących im prawach.

Ponadto nowela wprowadza zapisy, które w przejrzysty sposób regulują pracę Komisji Badania Wypadków Lotniczych. Znaczenie tej komisji wzrasta w związku z rozwojem lotnictwa cywilnego. Dotychczas komisja działała na mocy rozporządzenia ministra infrastruktury.

Doprecyzowana została też rola koordynatora w porcie lotniczym. Koordynator lotów powinien funkcjonować w portach, w których nie została wprowadzona organizacja lotów. Koordynator reguluje loty linii regularnych i nieregularnych, czasy ich startu i lądowania. Dotychczasowe przepisy np. nie określały, kto ma płacić za funkcjonowanie koordynatora. Nowelizacja określa, że koszty jego utrzymania pół na pół ponoszą przewoźnicy lotniczy zarządzający lotniskami. Praca koordynatora lotów, zdaniem posłów, przyczyni się do wzrostu bezpieczeństwa lotów.

W głosowaniu Komisja Skarbu Państwa i Infrastruktury opowiedziała się za wprowadzeniem 8 poprawek do ustawy o zmianie ustawy - Prawo lotnicze. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora J. Sztorca.

Podczas posiedzenia senatorowie rozpatrywali także ustawę o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

W tej części posiedzenia w imieniu rządu uczestniczyli wiceminister infrastruktury Andrzej Bratkowski oraz główny inspektor nadzoru budowlanego i jego zastępca Marek Naglewski i Robert Dziwiński.

Rozpatrywana nowelizacja zmierzała do zniesienia obowiązku uzyskania przez inwestora decyzji o pozwoleniu na budowę albo zgłoszenia budowy niektórych przyłączy do zbiorowej infrastruktury (elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, cieplnych i telekomunikacyjnych).

W ustawie poprawiono też definicje niektórych pojęć używanych w prawie budowlanym (budowla, przebudowa); dodano przepisy określające uzyskiwanie uprawnień budowlanych.

Nowelizacja prawa budowlanego wprowadza również zmiany w ustawie o drogach publicznych. Określono m.in. odległość, jaka musi być zachowana między drogą a obiektem budowlanym. Na przykład na terenie zabudowanym przy autostradach obiekty budowlane będzie można wznosić w odległości nie mniejszej niż 30 metrów. Od drogi ekspresowej odstęp musi wynosić 20 metrów, a od drogi gminnej - 6 metrów. Na terenie niezabudowanym wymagane odległości są większe.

Nowelizacja zmieniła też prawo geodezyjne i kartograficzne oraz ustawę o finansowaniu dróg publicznych.

W głosowaniu Komisja Skarbu Państwa i Infrastruktury postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie 4 poprawek do ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane. Ustalono, że sprawozdanie w tej sprawie złoży Izbie senator Zofia Skrzypek-Mrowiec.

Na zakończenie posiedzenia rozpatrzono ustawę o zmianie ustawy o państwowym przedsiębiorstwie użyteczności publicznej "Poczta Polska".

Stanowisko rządu w sprawie sejmowej nowelizacji, która była projektem komisyjnym, przedstawił wiceminister infrastruktury Wojciech Hałka. Wysłuchano także opinii przedstawicieli Poczty Polskiej i TP SA. Zapoznano się z uwagami senackiego biura legislacyjnego.

Rozpatrywana nowelizacja przewidywała, że grunty, które były w posiadaniu jednostki organizacyjnej "Poczta, Telegraf i Telefon", a pozostawały w posiadaniu Poczty Polskiej 1 stycznia br., 1 stycznia 2006 r. staną się - bez obowiązku wniesienia pierwszej opłaty - przedmiotem użytkowania wieczystego Poczty Polskiej. Budynki, inne urządzenia i lokale znajdujące się na tych gruntach w myśl projektu ustawy staną się własnością Poczty Polskiej nieodpłatnie.

W głosowaniu Komisja Skarbu Państwa i Infrastruktury opowiedziała się za przyjęciem bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o państwowym przedsiębiorstwie użyteczności publicznej "Poczta Polska". W imieniu komisji ustawę zarekomenduje senator Kazimierz Drożdż.

7 lipca 2005 r.

Na swym posiedzeniu Komisja Spraw Unii Europejskiej, zgodnie z ustawą z 11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, zaopiniowała następujące projekty aktów prawnych UE:

Rozpatrzenie w trybie art. 6 ustawy

Resort wiodący: Ministerstwo Finansów.

Referent (wraz z projektem stanowiska rządu w tej sprawie): senator Andrzej Chronowski.

Komisja nie zgłosiła żadnych uwag do opiniowanego projektu.

Resort wiodący: Ministerstwo Finansów.

Referent (wraz z projektem stanowiska rządu w tej sprawie): senator A. Chronowski.

Komisja nie zgłosiła żadnych uwag do opiniowanego projektu.

Resort wiodący: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Referent (wraz z projektem stanowiska rządu w tej sprawie): senator Andrzej Anulewicz.

W przedstawionym Komisji Spraw Unii Europejskiej projekcie stanowiska rządu w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Rady stwierdzono, że rząd popiera ideę wprowadzenia przepisów ustanawiających minimalne warunki utrzymywania kurcząt przeznaczonych do produkcji mięsa (brojlerów kurzych).

W projekcie zwrócono uwagę, że w Polsce od 26 marca 2004 roku obowiązują przepisy regulujące minimalne warunki utrzymywania wszystkich zwierząt gospodarskich, w tym również kurcząt przeznaczonych do produkcji mięsa. Rząd nie może jednak poprzeć projektu nowej dyrektywy Rady w sprawie ustanowienia minimalnych zasad dotyczących ochrony kurcząt chowanych z przeznaczeniem na produkcję mięsa w przedstawionym brzmieniu. W przekazanym Komisji Spraw Unii Europejskiej projekcie stanowiska rządu zawarto uwagi szczegółowe.

W przyjętej opinii Komisja Spraw Unii Europejskiej nie wyraziła poparcia dla wniosku dotyczącego dyrektywy Rady UE.

Resort wiodący: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Referent (wraz z projektem stanowiska rządu w tej sprawie): senator A. Chronowski.

Komisja nie zgłosiła żadnych uwag do opiniowanego projektu.

Wnioski nierozpatrywane:

Podczas posiedzenia Komisji Spraw Unii Europejskiej rozpatrzono także ustawę o zmianie ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej.

W tej części posiedzenia rząd reprezentował podsekretarz stanu w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej Tomasz Nowakowski. Zapoznano się także z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu.

Rozpatrywana ustawa powstała na podstawie trzech projektów: senackiego, poselskiego oraz rządowego. Senat podjął decyzję o podjęciu inicjatywy ustawodawczej w tej sprawie niemal natychmiast po uchwaleniu ustawy z 11 marca 2004 r., ponieważ już w trakcje prac legislacyjnych w Senacie dostrzeżono, iż jej zapisy pozostają w sprzeczności z konstytucją, a zaproponowane wówczas przez Senat poprawki Sejm odrzucił. W projekcie ustawy, wniesionym do Sejmu 3 czerwca 2004 r., Senat zaproponował uzupełnienie art. 9 w ust. 1 i 3 o wskazanie organu właściwego na podstawie regulaminu Senatu, który będzie uczestniczył w procedurze opiniowania projektów aktów prawnych UE. Jednocześnie grupa senatorów złożyła do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności z konstytucją wyżej wymienionych przepisów ustawy z 11 marca 2004 r. W wyroku z 12 stycznia br. trybunał stwierdził, że art. 9 ustawy w zakresie, w jakim pomija obowiązek zasięgania opinii organu właściwego na podstawie regulaminu Senatu, jest niezgodny z art. 10 ust. 2 i art. 95 ust. 1 konstytucji, wyrażających zasadę sprawowania władzy ustawodawczej przez Sejm i Senat.

Dopiero po tym zdarzeniu zostały złożone dwa pozostałe projekty - poselski i rządowy. Projekt poselski w swej treści uwzględniał propozycje zawarte w inicjatywie ustawodawczej Senatu, a ponadto dodawał przepisy mające na celu doprecyzowanie obowiązków Rady Ministrów wobec organów Sejmu i Senatu. Projekt rządowy zakładał jedynie dodanie przepisu stanowiącego, w zakresie ustaw wykonujących prawo Unii Europejskiej, odstępstwo od zasady dyskontynuacji procesu ustawodawczego.

Przyjęta przez Sejm ustawa opiera się jedynie na projektach senackim i poselskim, propozycję rządową odrzucono.

Najważniejsze elementy uchwalonej ustawy to zapewnienie udziału komisji senackiej w procesie opiniowania projektu aktu prawnego UE oraz stanowiska rządu w tej sprawie; obowiązek przedstawiania na piśmie informacji o stanowisku, jakie Rada Ministrów ma zamiar zająć podczas rozpatrywania projektu aktu prawnego w Radzie UE, a także obowiązek przedstawiania wyjaśnień przez członka, a nie tylko przedstawiciela Rady Ministrów, w wypadku, gdy rząd nie zasięgnął wcześniejszej opinii właściwego organu parlamentarnego lub gdy stanowisko Rady Ministrów nie uwzględniło opinii komisji sejmowej.

Ponadto w nowelizacji uściślono zakres przekazywanych informacji o rodzaju procedury legislacyjnej, dodano wyraźny przepis uprawniający właściwe organy Sejmu i Senatu do opiniowania stanowisk Rady Ministrów w sprawach przekazywanych w trybie art. 8 ustawy oraz przepis zobowiązujący Radę Ministrów do przekazywania organom Sejmu i Senatu porządków obrad Rady UE oraz sprawozdań z tych posiedzeń.

W głosowaniu Komisja Spraw Unii Europejskiej postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej wraz z 5 poprawkami. Ustalono, że stanowisko komisji w tej sprawie zarekomenduje Izbie senator Ewa Serocka.

Na zakończenie posiedzenia komisji zapoznano się z informacją o porządku obrad spotkania przewodniczących komisji ds. wspólnotowych i europejskich, które odbędzie się 18 lipca br. w Londynie przed XXXIV COSAC. Przewodniczący komisji senator Zygmunt Cybulski przedstawił i skonsultował z senatorami oraz przedstawicielami UKIE tezy do swojego wystąpienia podczas tego spotkania.


Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment