Warszawa, dnia 2005.05.05

Odpowiadając na oświadczenie Pana Senatora Wojciecha Saługi, przekazane przy piśmie Pana Marszałka z dnia 6 kwietnia 2005 r., znak: BPS/DSK-043-154/05, w sprawie interpretacji przepisów dotyczących opodatkowania podatkiem VAT opłat z tytułu użytkowania wieczystego, uprzejmie udzielam wyjaśnień w zakresie poruszonych zagadnień.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), przepisy tej ustawy regulują kwestie opodatkowania podatkiem od towarów i usług (VAT). Przepisy podatkowe dotyczące czynności dostawy towarów i usług, pozostają niewątpliwie w związku z kwestiami uregulowanymi w przepisach innych ustaw. Ma to miejsce m.in. w przypadku opodatkowania podatkiem VAT opłat pobieranych z tytułu oddania nieruchomości Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego w użytkowanie wieczyste. Pomimo powiązania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, z przepisami zarówno ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.), jak i ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), a także z przepisami innych ustaw dotyczących użytkowania wieczystego, w ramach posiadanych kompetencji nie mogę udzielić odpowiedzi na pytania postawione przez Pana Senatora Wojciecha Saługę, które dotyczą konkretnych kwestii:

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz.U. z 2003 r. Nr 159, poz. 1548 z późn. zm.), wyżej wymienione kwestie uregulowane w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług, zostały sklasyfikowane w dwóch działach administracji rządowej: budżet oraz finanse publiczne. Natomiast na podstawie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Finansów (Dz.U. Nr 134, poz. 1427), działami administracji rządowej budżet oraz finanse publiczne kieruje Minister Finansów. Stąd wyjaśnianie wątpliwości związanych z podatkiem VAT nie może należeć do innego resortu, niż resort finansów.

Równocześnie jednak chciałbym się ustosunkować do przedstawionego w interpelacji poglądu, zgodnie z którym w celu uregulowania kwestii opodatkowania podatkiem od towarów i usług prawa użytkowania wieczystego, należałoby znowelizować przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami. Pragnę podkreślić, iż ewentualna zmiana przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami, w zakresie ustalania opłat za użytkowanie wieczyste, wymuszałaby tym samym zmianę charakteru prawa użytkowania wieczystego przepisów Kodeksu cywilnego. Wiązałoby się to z ingerencją w ukształtowany w Polsce system praw, których przedmiotem mogą być nieruchomości gruntowe.

Opierając się zatem na głębokiej analizie problemu, nie mogę podzielić ww. poglądu, zasugerowanego w oświadczeniu Pana Senatora i uważam, że uregulowanie przedmiotowej sprawy powinno nastąpić w drodze nowelizacji przepisów, które stanowiły źródło zaistniałego problemu.

Równocześnie pragnę poinformować Pana Marszałka, że z uwagi na rozbieżne poglądy i praktykę organów dotyczącą ustalania podatku VAT od opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości, w związku z wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w piśmie z dnia 22.04.2005 r., przedstawiłem Ministrowi Finansów stanowisko w zakresie regulacji dotyczących użytkowania wieczystego zawartych w Kodeksie cywilnym oraz w przepisach innych ustaw, należących do właściwości resortu infrastruktury. W powyższym stanowisku wskazałem, iż z punktu widzenia systemu istniejących w Polsce praw, których przedmiotem mogą być nieruchomości gruntowe należałoby uznać, że prawo użytkowania wieczystego spełni kryteria zawarte w definicji dostawy towaru zawartej w Szóstej Dyrektywie Rady Europejskiej z dnia 17 maja 1977 r. (znak 77/388/EEC), a tym samym w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług. Mając na względzie właściwość Ministra Finansów w zakresie budżetu państwa oraz finansów publicznych prosiłem jednocześnie o podjęcie w tym zakresie stosownych działań.

Wobec powyższego wydaje się, że ostateczne rozstrzygnięcie wątpliwości przedstawionych w oświadczeniu Pana Senatora, dotyczących kwestii podatkowych, zależy od stanowiska Ministra Finansów.

MINISTRA INFRASTRUKTURY

Andrzej Bratkowski

Podsekretarz Stanu

Warszawa, 2005-05-06

Rozporządzeniem z dnia 25 kwietnia 2005 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów (przychodów) (Dz.U. Nr 70 poz. 630), zarządzono zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od przyznanych bezrobotnemu środków z Funduszu Pracy, o których mowa w § 1 pkt 1 lit. b c rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 31 sierpnia 2004 r. w sprawie warunków i trybu refundacji ze środków Funduszu Pracy kosztów wyposażenia i doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego, przyznawania bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej i refundowania kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa oraz wymiaru dopuszczalnej pomocy (Dz.U. Nr 196, poz. 2018) stanowiących pomoc de minimis w rozumieniu art. 2 rozporządzenia Komisji (WE) nr 69/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis (DZ. Urz. WE L 10 z dnia 13.01.2001 r.) i udzielonych zgodnie z przepisami tego rozporządzenia.

Zaniechanie ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych do dnia 1 stycznia 2004 r.

2. Nie jest zasadne stanowisko zawarte w oświadczeniu, że uregulowania wynikające z przepisu art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowiącym, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej - także małżonków i małoletnich dzieci wspólników, są "antyrodzinne" i sprzeczne z działaniami na rzecz zmniejszenia bezrobocia. Przepis ten nie jest sprzeczny z poglądem wyrażonym w oświadczeniu, iż "podstawowym podmiotem, jeżeli chodzi o płacenie podatków, nie jest osoba fizyczna, lecz właśnie rodzina, gdyż planowanie i realizowanie wydatków według osiąganych dochodów odbywa się zazwyczaj w skali rodziny, nie poszczególnych jej członków".

Bezsprzecznie zarówno praca podatnika, jak i praca małżonka i małoletnich dzieci, ma wpływ na wysokość przychodu. Wartość tej pracy nie stanowi kosztów uzyskania przychodów, a zatem ma bezpośredni wpływ na dochody uzyskiwane z działalności prowadzonej przez podatnika, podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Zauważyć jednak należy, iż kosztem uzyskania przychodów, z działalności jest wypłacone wynagrodzenie osobie świadczącej pracę. Wynagrodzenie to stanowi przychód (dla osoby świadczącej pracę - pracownika), podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Możliwość zaliczania wartości pracy małżonka i nieletnich dzieci do kosztów uzyskania przychodów wiązałaby się z koniecznością wypłacania im wynagrodzeń. Zatem zmniejszenie dochodu uzyskiwanego z działalności gospodarczej, o wartość pracy małżonka i dzieci, powodowałaby powstanie dochodu podlegającego opodatkowaniu u poszczególnych członków rodziny. Takie rozwiązanie nie gwarantowałoby zmniejszenia obciążenia podatkowego łącznych dochodów uzyskiwanych przez rodzinę.

Uwzględniając sytuację rodziny, w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych dopuszczono możliwość rozliczania dochodów (opodatkowanych zgodnie z art. 27 ustawy - według skali podatkowej), na zasadach określonych w art. 6 ust. 2 ustawy, dotyczącym opodatkowania wspólnego małżonków, od sumy swoich dochodów.

Ponadto, przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwalają na odliczenie, od dochodów podatnika, kwoty składek określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń, zapłaconych bezpośrednio na własne ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących, a także obniżyć należny podatek o opłacone w roku podatkowym, bezpośrednio przez podatnika, składki na ubezpieczenie zdrowotne.

W świetle przepisów art. 8 ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 ze zm.) za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności.

Jednocześnie informuję, że kwestia zgodności z Konstytucją przepisu art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym, w brzmieniu obowiązującym w 1994 r. i 1995 r., był przedmiotem skargi konstytucyjnej. Trybunał Konstytucyjny wyrokiem SK/99 z dnia 24 stycznia 2001 r. orzekł, iż skarżony przepis, w zakresie, w jakim wyłącza możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów, w rozumieniu art. 22 tej ustawy, wynagrodzeń i innych świadczeń, wypłaconych jednemu ze wspólników spółki cywilnej lub małżonkowi wspólnika, za pracę i świadczenia wykonane na rzecz spółki na podstawie odrębnych umów, które nie są związane z prowadzeniem i reprezentowaniem spraw spółki, jest zgodny z art. 32 ust. 1 i 2 oraz z art. 65 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Z poważaniem

PODSEKRETARZ STANU

Warszawa, dnia 11.05.2005 r.

• 98 ton w sztabach sztandaru tzw. "good delivery" przechowywanych w bankach zagranicznych

• 4,9 tony w sztabach "good delivery" przechowywanych w skarbcu NBP;

Narodowy Bank Polski nie ponosi kosztów związanych z koniecznością przechowywania złota za granicą dzięki aktywnemu zarządzaniu i inwestowaniu w lokaty w bankach specjalizujących się w transakcjach na rynku metali szlachetnych.

Ponadto uprzejmie informuję, iż złoto w dalszym ciągu stanowi istotny element rezerw dewizowych nie tylko NBP, lecz również wielu innych banków centralnych (średni udział złota w rezerwach banków centralnych wynosi około 10%, natomiast w przypadku NBP złoto stanowi około 4% rezerw). Utrzymywanie złota w rezerwach przez banki centralne wynika z charakterystyki tych aktywów, które powszechnie postrzegane są jako najbezpieczniejszy i najtrwalszy środek przechowywania wartości.

Z wyrazami szacunku

PODSEKRETARZ STANU

Andrzej Jacoszek

Warszawa, dn. 11.05.2005 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Przy ocenie kwestii własności urządzeń przyłącza i odcinków sieci przyłączonych do sieci przedsiębiorstwa należy odnieść się do art. 49 kc. Przepis ten stanowi, że "urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania wody, pary, gazu, prądu elektrycznego oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych gruntu lub budynku, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa lub zakładu". Urządzenia przyłączeń oraz odcinki sieci niewątpliwie służą do doprowadzania lub odprowadzania gazu. Jak orzekł Trybunał Konstytucyjny przesłanka, aby urządzenia wchodziły w skład przedsiębiorstwa lub zakładu, jest spełniona z chwilą podłączenia wymienionych w art. 49 kc urządzeń do sieci należącej do przedsiębiorstwa lub zakładu, zaś "z chwilą połączenia w sposób trwały z siecią urządzeń przedsiębiorstwa wymienione w art. 49 kc urządzenia, jako jego części składowe, stają się przedmiotem własności tej osoby która jest właścicielem przedsiębiorstwa". W myśl zatem art. 49 kc urządzenia przyłącza i odcinki sieci, bez względu na to na czyj koszt zostały wybudowane stają się własnością przedsiębiorstwa.

Odnosząc się do kwestii rozliczenia kosztów budowy urządzeń, o których mowa w art. 49 kc, Trybunał Konstytucyjny przyjął następujące ustalenia. Zagadnienia ww. rozliczenia kosztów art. 49 kc nie reguluje. Nie odnoszą się do tych ewentualnych rozliczeń przepisy art. 224-231 kc w części dotyczącej zwrotu wartości poczynionych nakładów. Przepisy te zakładają poczynienie nakładów na cudzej nieruchomości w okresie, gdy znajdowała się ona w posiadaniu osoby, która poczyniła nakłady. Taka sytuacja nie zachodzi w przedmiotowej kwestii. Z reguły bowiem budowa urządzeń, o których mowa w art. 49 kc, przez przyszłego odbiorcę paliwa następuje na nieruchomości stanowiącej własność osoby trzeciej, a nie na nieruchomości przedsiębiorstwa (zakładu), w którego skład urządzenia te wchodzą dopiero po przyłączeniu do sieci należącej do tego przedsiębiorstwa.

Zgodnie ze stanowiskiem przyjętym przez Trybunał Konstytucyjny w uchwale z dnia 4 grudnia 1991 r., przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu i nienależnym świadczeniu również nie mogą stanowić podstawy roszczeń o zwrot kosztów budowy urządzeń przyłącza i odcinków sieci przyłączonych do przedsiębiorstwa wybudowanych przez Komitety Gazyfikacyjne na własny koszt. Podmioty zainteresowane przyłączeniem do sieci wybudowały bowiem urządzenia "z własnej inicjatywy, godząc się z góry na to, że po przyłączeniu do sieci przedsiębiorstwa staną się one własnością tego ostatniego, bądź w wyniku przyjęcia (wyraźnego lub dorozumianego) warunku postawionego im przez przedsiębiorstwo energetyczne, od spełnienia którego uzależniło ono przyłączenie wybudowanych urządzeń do sieci gazowej. Dochodzi wówczas do zawarcia umowy, która nie może być uznana za sprzeczną z prawem lub z zasadami współżycia społecznego (art. 58 kc)". Za przyjętym rozwiązaniem przemawiają względy słuszności (co odpowiada zasadom współżycia społecznego - art. 58 § 2 kc). Przedsiębiorstwo energetyczne stając się właścicielem podłączonych do wspólnej sieci urządzeń, zobowiązane jest do ich konserwacji i wymiany w razie zniszczenia, zapewnia nadzór nad całą siecią w sposób zgodny z wymaganiami technicznymi i względami bezpieczeństwa. Świadczenia te dokonywane są przez przedsiębiorstwa energetyczne na ich koszt, zatem nie można podzielić poglądu, że przyjęcie wspomnianych urządzeń bez wynagrodzenia jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego.

Reasumując należy stwierdzić, że analiza obowiązujących przepisów prawa w będącym przedmiotem zainteresowania okresie, poparta uchwałą Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 grudnia 1991 r. wskazującą na przepisy kodeksu cywilnego jako przepisy regulujące przedmiotową kwestię, nakazuje uznać, że majątek wniesiony przez obywateli w czasie budowy sieci gazowej nie został przyjęty przez przedsiębiorstwa energetyczne z naruszeniem przepisów prawa.

Wystąpienie Pana Senatora Wojciecha Pawłowskiego odwołuje się też do przykładu przejmowania sieci telekomunikacyjnej. Według informacji uzyskanych od Ministra Infrastruktury, formy współpracy TP S.A. z osobami wnoszącymi wkład w rozwój sieci telefonicznej zostały w 1994 r. określone w Uchwałach Zarządu TP S.A. nr 45/94 i 56/94 w sprawie trybu współpracy TP S.A. z wnioskodawcami indywidualnymi i grupami wnioskodawców. Zasady rekompensaty wkładu finansowego abonentom, którzy zawarli umowy według trybu postępowania określonego w ww. uchwałach, określono w "Regulaminie wykonywania usług telekomunikacyjnych o charakterze powszechnym przez TP S.A."

W obecnym stanie prawnym przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem i dystrybucją paliw gazowych są obowiązane zapewniać realizację i finansowanie budowy i rozbudowy sieci, w tym na potrzeby przyłączeń podmiotów ubiegających się o przyłączenie, na warunkach określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gzowymi. Za przyłączenie do sieci pobiera się opłatę określoną na podstawie ustalonych w taryfie stawek opłat za przyłączenie do sieci.

Stawki opłat za przyłączenie do sieci kalkuluje się na podstawie jednej czwartej średniorocznych nakładów inwestycyjnych na budowę odcinków sieci służących do przyłączenia podmiotów ubiegających się o przyłączenie, określonych w planie rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe sporządzonym przez przedsiębiorstwo energetyczne.

Ceny kalkuluje się według stawek opłaty zmiennej i opłaty stałej, na podstawie kosztów uzasadnionych prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie zarówno zaopatrzenia w paliwa gazowe jak i modernizacji oraz rozwoju a także kosztów związanych z realizacją inwestycji z zakresu ochrony środowiska i związanych z tym kosztów finansowych. Zgodnie z art. 45 ust. 5 ustawy - Prawo energetyczne przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem i dystrybucją paliw gazowych kalkulują stawki opłat za usługi przesyłowe w taki sposób, aby udział opłat stałych za świadczenie usług przesyłowych w łącznych opłatach za te usługi dla danej grupy odbiorców nie był większy niż ustalany przez Prezesa URE.

Stawki opłaty stałej za usługi przesyłowe kalkuluje się na podstawie kosztów stałych określonych dla danej grupy taryfowej, w szczególności kosztów:

3) magazynowania paliw gazowych;

4) budowy i eksploatacji układów pomiarowych oraz wykorzystania infrastruktury technicznej, koniecznych dla zapewnienia dostarczania paliw gazowych;

Dla odbiorców przyłączonych do sieci dystrybucyjnej stawki za usługi dystrybucyjne kalkuluje się na podstawie łącznych kosztów, ponoszonych przez przedsiębiorstwo energetyczne w związku z przesyłaniem i dystrybucją paliw gazowych od źródła gazu do odbiorcy. Opłata za transport gazu uwzględniona w jego cenie nie ogranicza się zatem jedynie do opłaty za transport odcinkiem sieci i przyłącza do posesji, w którego kosztach budowy partycypowali odbiorcy indywidualni.

MINISTER

GOSPODARKI PRACY

Jacek Piechota

Warszawa, dnia 13 maja 2005 r.

W związku z oświadczeniem złożonym przez senatora Tadeusza Wnuka na 80. posiedzeniu Senatu RP w sprawie sprzedaży mieszkań należących do KWK "Niwka-Modrzejów" Sp. z o.o. w upadłości, uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 90 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 października 1934 r. Prawo upadłościowe w związku z art. 536 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze, majątkiem spółki zarządza syndyk po nadzorem sędziego - komisarza. Zarówno Katowicki Holding Węglowy S.A. jak i Minister Gospodarki i Pracy nie posiadają kompetencji w zakresie zarządzania majątkiem spółki.

Z wyrazami szacunku

MINISTER

z up.

Piotr Rutkowski

PODSEKRETARZ STANU

Warszawa, 2005.05.16

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Zgodnie z przepisami ustawy o ruchu drogowym usunięte z drogi pojazdy powinny być przechowywane 6 miesięcy od dnia ich usunięcia z drogi. Właściciel pojazdu ma prawo odbioru pojazdu w tym czasie po uiszczeniu opłaty za usunięcie i parkowanie pojazdu. W przypadku nieodebrania pojazdu przez właściciela w podanym terminie, Skarb Państwa staje się właścicielem usuniętego auta i jako właściciel zobowiązany jest do uregulowania omawianych kosztów. Ustawa - Prawo o ruchu drogowym i rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 sierpnia 2002 r. w sprawie usuwania pojazdów (Dz.U. Nr 134, poz. 1133 z późn. zm.), nie zawierają jednak regulacji w przedmiocie trybu postępowania i ponoszenia kosztów przechowywania pojazdów, które przeszły na rzecz Skarbu Państwa, i które organy winny je ponosić. Pragnę podkreślić, że inicjatywa legislacyjna w zakresie przepisów ustawy - Prawo o ruchu drogowym, jak i ich interpretacja nie należy do Ministerstwa Finansów. Z uwagi na to, że rola urzędów skarbowych sprowadza się do orzekania o przypadku pojazdów oraz ich likwidacji Ministerstwo Finansów dokonuje jedynie, tylko na własne potrzeby, interpretacji przepisów w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia likwidacji nieruchomości. Potrzeba taka wystąpiła w związku z powstaniem sporu, co do organu właściwego do pokrywania kosztów holowania i przechowywania pojazdów, które stały się własnością Skarbu Państwa. Brak przepisów dotyczących pokrywania tych kosztów spowodował, że przedstawiona w piśmie z dnia 09.03.2005 r. i nr SP2-177/0606-1/BM6-2299/05/AK zasada ich podziału pomiędzy organ likwidacyjny i organ decydujący o deponowania auta wypracowana została na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148, z późn. zm.). Do czasu wprowadzenia w ustawie o ruchu drogowym odmiennych regulacji w tym zakresie brak jest podstaw do stosowania innych zasad.

Pragnę zauważyć, iż udzielając odpowiedzi na oświadczenie Pana Senatora złożone na 77 posiedzeniu Senatu RP, wskazałem w jakim zakresie Ministerstwo Finansów dokonuje interpretacji przepisów ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz rozporządzenia w sprawie usuwania pojazdów, a także organ właściwy do ich interpretacji. Dlatego też nie mogę zgodzić się z zarzutem Pana Senatora kierowanym pod adresem Ministerstwa Finansów, że niektóre pytania dotyczące interpretacji omawianych regulacji pozostały bez wyjaśnień.

Ustosunkowując się natomiast do kwestii istnienia przypadków, w których pojazdy są przechowywane na parkingach nawet 2 lata pragnę wyjaśnić, że brak likwidacji takich pojazdów, nie świadczy jednoznacznie o braku podejmowania działań przez urzędy skarbowe. Sytuacja taka może wynikać z różnych przyczyn, w szczególności z braku precyzyjnych i jednoznacznych przepisów oraz w pewnym stopniu z nieprzestrzegania przepisów przez organy decydujące o deponowaniu aut. Zdarzają się przypadki, że podmioty wydające dyspozycje usunięcia pojazdu po otrzymaniu powiadomienia o nieodebraniu pojazdu przekazują dokumenty do urzędów nawet po wielu miesiącach od otrzymania tego powiadomienia. Wraz z kopią powiadomienia o dyspozycji usunięcia pojazdu organy te nie zawsze nadsyłają dowód doręczenia powiadomienia właścicielowi. Przeszkodą w likwidacji pojazdów bywają również przypadki wskazania w dyspozycji usunięcia pojazdu dwóch różnych, wykluczających się podstaw prawnych usunięcia pojazdu z drogi, tj. art. 50a i 130a ustawy o ruchu drogowym. Taka sytuacja, bez przeprowadzenia dodatkowego postępowania wyjaśniającego, wyklucza możliwość jednoznacznego wyznaczenia naczelnika urzędu skarbowego jako organu właściwego do wydania orzeczenia o przejściu pojazdu na rzecz Skarbu Państwa. Ponadto urzędy skarbowe mają problemy związane z wszczęciem postępowania w sprawie przejęcia pojazdu na rzecz Skarbu Państwa. W przypadku zatrzymania pojazdu, którym kierował tzw. obcokrajowiec (nie zawsze właściciel), z podanych przez niego danych osobowych niezwykle często prawdziwe jest tylko imię i nazwisko kierującego. Wysyłane postanowienia w sprawie wszczęcia postępowania w sprawie przejęcia pojazdu na rzecz Skarbu Państwa są zwracane do urzędów z adnotacją "adres nie istnieje", co powoduje znaczne rozciągnięcie w czasie procedury likwidacyjnej aut.

Innym powodem długiego czasu pozostawania auta na parkingu jest fakt, iż do pojazdów usuniętych z drogi przed 1 stycznia 2002 r. i nieodebranych przez osobę uprawnioną stosowano do dnia 15 marca 2004 r. Dekret z dnia 18 września 1954 r. o likwidacji nie podjętych depozytów i nie odebranych rzeczy (Dz.U. Nr 41, poz. 184, ze zm.). Zgodnie z przepisami Dekretu orzeczenie przepadku ruchomości na rzecz Skarbu Państwa następowało w formie orzeczenia, przy czym urzędy skarbowe nie były uprawnione do wydawania rozstrzygnięć o przejściu omawianych pojazdów na rzecz Skarbu Państwa. W dniu 16.03.2004 r. Trybunał Konstytucyjny Sygn. akt K 22/03 (Dz.U. nr 51, poz. 514) orzekł, że artykuł 6 Dekretu i rozporządzenie wydane na podstawie wyżej powołanego art. 6 są niezgodne z Konstytucją z 1997 r. Stwierdzenie o niekonstytucyjności tych przepisów uniemożliwiło wydawanie rozstrzygnięć w sprawie przepadku samochodów i wstrzymało proces likwidacji samochodów usuniętych z drogi przed 1 lipca 2002 r.

Ministerstwo Finansów mając jednak na uwadze ogromne koszty przechowywania takich pojazdów rosnące z każdym dniem pozostawania samochodów na parkingach, podjęło inicjatywę zmierzającą do wypracowania rozwiązania przejściowego pozwalającego na ich likwidację. Rozwiązanie takie obowiązywałoby do czasu wydania nowego aktu prawnego, w miejsce przepisów, które utraciły moc. Po uzgodnieniach z Ministerstwem Sprawiedliwości przyjęto w rezultacie, że w sytuacji gdy pojazd usunięty z drogi przed 1 stycznia 2002 r. i nieodebrany przez osobę uprawnioną, z dniem 1 lipca 2002 r., z mocy prawa, został uznany za rzecz niczyją - nie ma przeszkód, aby miał wówczas zastosowanie przepis art. 181 k.c., zaś podmiotem obejmującym ów pojazd w posiadanie samoistne był podmiot reprezentujący Skarb Państwa. Powyższe rozwiązanie pozwala na przekazanie rzeczy objętych w posiadanie samoistne przez Skarb Państwa reprezentowany przez organy decydujące o deponowaniu pojazdów do właściwego urzędu skarbowego wraz ze stosowną dokumentacją celem likwidacji. Pragnę jednak podkreślić, że wypracowanie trybu postępowania z pojazdami usuniętymi z drogi przed 1 stycznia 2002 r. nastąpiło z inicjatywy Ministerstwa Finansów.

Niemniej jednak w sytuacji wskazania przez Pana Senatora konkretnych przypadków nieuzasadnionej zwłoki w podjęciu likwidacji omawianych aut, podejmę stosowne działania w celu zdyscyplinowania organów, które dopuściły się tej zwłoki.

Odnosząc się natomiast do zawartego w oświadczeniu zarzutu opieszałości w podejmowaniu działań oraz bagatelizowania problemu, co skutkuje działaniem na szkodę Skarbu Państwa pragnę wyjaśnić, że mając właśnie na uwadze ochronę interesów Skarbu Państwa oraz zapewnienie organom skarbowym właściwego trybu działania w zakresie likwidacji porzuconych pojazdów, Ministerstwo Finansów od 2002 r. wielokrotnie sygnalizowało Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministrowi Infrastruktury pilną potrzebę podjęcia prac legislacyjnych polegających na wprowadzeniu regulacji uprawniających do obciążania pierwotnych właścicieli aut pełnymi kosztami usunięcia pojazdu z drogi, jego parkowania i likwidacji. Ministerstwo Finansów zadeklarowało również pomoc w opracowaniu zmian przepisów, a następnie przedstawiło projekt zmian art. 130a, które umożliwiłyby dochodzenie należności związanych z likwidacją aut od byłych właścicieli, którzy je porzucili. Rozwiązanie to byłoby korzystne dla budżetu państwa, bowiem Skarb Państwa po uregulowaniu pełnych opłat należnych podmiotom wykonującym usługi holowania parkowania pojazdów dochodziłby równowartości tych opłat od pierwotnych właścicieli. Decyzja o wprowadzeniu takich regulacji do projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym i ich ostatecznym brzmieniu pozostaje jednak we właściwości MSWiA. Z przedstawionego do zaopiniowania w bieżącym miesiącu projektu zmiany art. 130a ustawy - Prawo o ruchu drogowym wynika jednak, że regulacje postulowane przez Ministerstwo Finansów nie zostały uwzględnione.

Z poważaniem

PODSEKRETARZ STANU

Warszawa, 2005-05-16

W nawiązaniu do oświadczenia Pana Senatora Zygmunta Cybulskiego (pismo znak: BPS/DSK-043-181/05), złożonego na 80 posiedzeniu Senatu w dniu 28 kwietnia br. uprzejmie informuję, iż w dniu 26 kwietnia 2005 r. w porozumieniu z Ministrem Gospodarki i Pracy podpisane zostały rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu, zmieniające rozporządzenia w sprawie warunków wynagradzania za prace i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników uczelni państwowych (Dz.U. Nr 78, poz. 685) oraz w sprawie warunków wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w państwowej uczelni zawodowej (Dz.U. Nr 78, poz. 685 oraz 686).

Rozporządzenia stanowią wykonanie upoważnienia ustawowego dla Ministra Edukacji Narodowej i Sportu, zawartego w art. 117a ust. 1 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65, poz. 385, z późn. zm.) oraz art. 66a ust. 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1997 r. o wyższych szkołach zawodowych (Dz.U. Nr 96, poz. 590, z późn. zm.) - w związku z art. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2002 r. Nr 4, poz. 33).

Zgodnie zatem z porozumieniem zawartym z partnerami społecznymi w dniu 1 lutego br., na które powołuje się Pan Zygmunt Cybulski, mimo opóźnień legislacyjnych, waloryzacja wynagrodzeń średniorocznym wskaźnikiem wzrostu ustalonym w ustawie budżetowej - została zrealizowana, zgodnie z zapisami ustawy ze skutkiem od 1 stycznia 2005 r.

w/z MINISTRA

SEKRETARZ STANU

Tadeusz Szulc

Warszawa, 2005-05-16

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Warszawa

Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego określa:

• zasady ustalania i przekazywania subwencji ogólnej oraz dotacji celowych z budżetu państwa.

• dalszej decentralizacji zadań i środków publicznych, a tym samym zwiększenia udziału jednostek samorządu terytorialnego w dysponowaniu środkami publicznymi,

• mocniejszego związania sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego z koniunkturą gospodarki państwa,

Wypracowane w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego rozwiązania są wynikiem partnerskiego i konstruktywnego procesu zbliżania, następnie uzgadniania stanowisk strony rządowej i samorządowej. Przyjęte rozwiązania są optymalnymi z punktu widzenia interesu publicznego, gdyż uwzględniają, zarówno konieczność zasadniczej przebudowy dotychczasowego systemu finansowania samorządów, jak i aktualną sytuację budżetu państwa.

Uprzejmie informuję Pana Marszałka, że ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego - w porównaniu do obowiązujących do końca grudnia 2003 r. przepisów ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2003 - dokonała jakościowej zmiany struktury dochodów jednostek samorządu terytorialnego; zwiększył się udział dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego, a zmniejszył udział dotacji i subwencji.

Zgodnie z ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, od 2004 r. uległy likwidacji dotacje celowe na te zadania, które zostały przekazane jednostkom samorządu terytorialnego do realizacji jako zadania własne, i które finansowane są obecnie z dochodów własnych, odpowiednio: gmin, powiatów i województw. W miejsce dotacji, jednostki samorządu terytorialnego otrzymują zwiększone dochody własne - w wyniku zwiększonych udziałów w podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych. W rachunkach symulacyjnych podstawę wyliczeń zwiększonych dochodów własnych z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) i podatku dochodowym od osób prawnych (CIT), stanowiły dotychczasowe dotacje na zadania z zakresu administracji rządowej i dotacje na finansowanie lub dofinansowanie zadań własnych oraz subwencji i inne dochody, które zastąpiono dochodami własnymi. Następnie udziały, odpowiednio: dla gmin, powiatów i województw zostały ekwiwalentnie zwiększone w związku ze zmianami systemowymi.

W ramach nowego systemu finansowania jednostek samorządu terytorialnego wprowadzona została nowa konstrukcja subwencji ogólnej, która uwzględnia nie tylko duże zróżnicowanie dochodowe jednostek samorządu terytorialnego, ale również szczególne potrzeby wydatkowe jednostek, związane z ich sytuacją społeczno-ekonomiczną. Zobiektywizowany mechanizm subwencjonowania powiązany jest ze wskaźnikami ekonomicznymi takimi, jak PKB, stopa bezrobocia, gęstość zaludnienia oraz powierzchnia dróg przypadająca na mieszkańca. Subwencja ogólna dla jednostek samorządu terytorialnego składa się z części wyrównawczej, równoważącej (gminy i powiaty), regionalnej (województwa) i oświatowej.

W świetle ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, z dniem 1 stycznia 2004 r. gminy nie otrzymują części rekompensującej subwencji ogólnej z tytułu ulg i zwolnień ustawowych. Ubytek dochodów gmin z tego tytułu został wyrównany poprzez zwiększenie dochodów własnych.

Należy zaznaczyć, iż w 2004 r. gminy otrzymały część rekompensującą subwencji ogólnej jedynie z tytułu ostatecznego rozliczenia części rekompensującej subwencji ogólnej za 2003 r., określonej w art. 24 pkt 2 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2003 r.

Zgodnie z ustawą z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu - dla gmin, w których dochody podatkowe w przeliczeniu na jednego mieszkańca są niższe od 92% analogicznych dochodów w kraju, przyznawana jest część wyrównawcza subwencji ogólnej.

Ubytek dochodów gminy z tytułu likwidacji w 2004 r. części rekompensującej subwencji ogólnej dla gmin (zaliczanej do końca 2003 r. do podstawowych dochodów podatkowych), może zostać zrekompensowany począwszy od 2006 r. w postaci kwoty podstawowej wchodzącej w skład części wyrównawczej subwencji ogólnej dla gmin, o ile dochody podatkowe w przeliczeniu na jednego mieszkańca będą niższe od 92% analogicznych dochodów w kraju.

Równocześnie z wprowadzeniem tak istotnych zmian w systemie finansów jednostek samorządu terytorialnego, wprowadzony został mechanizm dostosowawczy. Jednostki samorządu terytorialnego otrzymują środki finansowe na wyrównanie ewentualnych różnic w dochodach w związku ze zmianą sposobu finansowania zadań. W przypadku gmin i powiatów jest to część równoważąca subwencji ogólnej, zaś województwa otrzymują część regionalną. Sposób podziału środków ww. części subwencji na 2004 r. był określony ustawowo, natomiast od 2005 r. - w drodze stosownych rozporządzeń Ministra Finansów.

W 2004 r. - w celu złagodzenia skutków wprowadzenia nowego systemu - część równoważącą subwencji ogólnej otrzymywały gminy, w których dochody przeliczeniowe były niższe od dochodów bazowych. Zgodnie z przepisami art. 76 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, dochody bazowe ustalane były na postawie danych wykazanych w sprawozdaniach i wnioskach jednostek samorządu terytorialnego sporządzonych za rok 2002 oraz w informacjach sporządzonych za 2002 r. przez właściwych dysponentów, natomiast dochody przeliczeniowe - na podstawie danych wykazanych w sprawozdaniach sporządzonych za rok 2002 oraz części wyrównawczej subwencji ogólnej ustalonej na 2004 r.

Systemowy sposób podziału środków części równoważącej subwencji ogólnej dla gmin i powiatów oraz kwoty stanowiącej 30% części regionalnej subwencji ogólnej dla województw na 2005 r., szczególnie na zadania, których sposób finansowania uległ zmianie od 1 stycznia 2004 r. - zgodnie z dyspozycją przepisów ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego - został wypracowany w porozumieniu ze Stroną Samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego i określony w stosownych rozporządzeniach Ministra Finansów.

W 2005 r. zasady podziału części równoważącej subwencji ogólnej dla gmin określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 września 2004 r. w sprawie podziału części równoważącej subwencji ogólnej dla gmin na rok 2005 (Dz.U. Nr 214, poz. 2169), zgodnie z którym poszczególne kwoty wchodzące w skład części równoważącej subwencji ogólnej dla gmin na 2005 r., o których mowa w § 2 tego aktu prawnego, wyliczane są m.in. na podstawie kwoty części równoważącej subwencji ogólnej, otrzymanej przez gminę w 2004 r., przy czym w niektórych przypadkach (§ 4 ust. 1 i § 5 ust. 1 rozporządzenia) ta część subwencji naliczona na 2004 r. warunkuje przyznanie kwoty na 2005 r., a w pozostałych przypadkach (§ 3 ust. 1 i § 6 ust. 1 rozporządzenia) jedynie wpływa na jej wielkość.

Jednocześnie uprzejmie informuję Pana Marszałka, że z uwagi na fakt, iż rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie podziału części równoważącej subwencji ogólnej dla gmin na rok 2005 ma charakter jednoroczny, obecnie w Ministerstwie Finansów trwają prace nad nowym rozporządzeniem, które będzie regulowało te kwestie począwszy od 2006 r. Ostateczny sposób podziału części równoważącej subwencji ogólnej dla gmin zostanie wypracowany w porozumieniu ze Stroną Samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

W związku z tym, na posiedzeniu Zespołu do Spraw Finansów Publicznych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, które odbyło się w dniu 2 lutego 2004 r., ustalono m.in. sposób monitorowania skutków wprowadzenia regulacji wynikających z ww. ustawy. Podstawą oceny wpływu rozwiązań zawartych w ww. ustawie na gospodarkę finansową samorządów są kwartalne sprawozdania z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Dane zawarte w sprawozdaniach z roku 2004 były porównywalne z danymi ze sprawozdań sporządzonych w analogicznym okresie roku 2002 i 2003.

Na dochody każdej jednostki samorządu terytorialnego składają się dochody własne, dotacje i subwencje. Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego wprowadziła zmiany w zakresie finansowania części zadań, na które do końca 2003 r. była przekazywana dotacja i niektóre subwencje. Poziom dochodów jednostek samorządu terytorialnego zależy nie tylko od wysokości środków otrzymanych z budżetu państwa w formie dotacji i subwencji, ale również od decyzji władz gminy w zakresie dochodów własnych (możliwość ustalania stawek w podatkach lokalnych).

Z przeprowadzonego w roku ubiegłym porównania planowanych dochodów na 2004 r. według obowiązującej do końca 2003 roku ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, z planowanymi dochodami, ustalonymi na podstawie nowej ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, wynikało, że na realizację tego samego zakresu zadań, których sposób finansowania uległ zmianie, zaplanowano na 2004 r. (według zasad określonych w ustawie z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego) dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego (gmin, powiatów i województw) dochody wyższe łącznie o 10,8% w porównaniu do dochodów, jakie jednostki samorządu terytorialnego otrzymałyby, gdyby obowiązywała ustawa, która utraciła moc z dniem 31 grudnia 2003 r.

Z analizy realizacji dochodów jednostek samorządu terytorialnego z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych w latach 2000-2004 wynika, iż wskaźnik realizacji tych dochodów w 2004 r. wyniósł 97,7%, natomiast w poprzednich latach wynosił odpowiednio: w 2003 r. - 92,9%, w 2002 r, - 92,5%, w 2001 r. - 89,8% i w 2000 r. - 88,7%.

Kwota udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych zaplanowana na dany rok dla poszczególnych gmin, jest wyliczana na podstawie danych o należnym za odpowiedni rok podatku dochodowym od osób fizycznych, uzyskanych z izby skarbowej.

Ministerstwo Finansów corocznie zwraca się do izb skarbowych o przekazanie danych o należnym podatku dochodowym od osób fizycznych, wynikających z zeznań rocznych podatników, przesyłając równocześnie stosowne wytyczne i skrypty niezbędne do przygotowania tych danych. Dane te są następnie agregowane na poszczególne gminy.

Ewentualne zmniejszenie w 2005 r. planowanego dla danej gminy dochodu z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych nie wynika z rozwiązań zawartych w nowej ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, lecz z faktu zmniejszenia w 2003 r. (w odniesieniu do kwoty za 2002 r., która stanowiła podstawę do przeprowadzenia wyliczeń na 2004 r.) kwoty należnego podatku dochodowego od osób fizycznych, wykazanego w zeznaniach podatkowych przez podatników tego podatku zamieszkałych na terenie tej gminy.

Jednocześnie uprzejmie informuję Pana Marszałka, że zgodnie z art. 26 ust. 2 pkt 1 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, w budżecie państwa tworzona jest rezerwa subwencji ogólnej w wysokości 2% sumy planowanych części wyrównawczych subwencji ogólnej ustalonej dla gmin, powiatów i województw. Środki te są przeznaczone na uzupełnienie dochodów jednostek samorządu terytorialnego, a w szczególności na zadania związane z pomocą społeczną oraz na wyrównanie różnic w dochodach jednostek samorządu terytorialnego po zmianie systemu finansowania zadań.

Sposób podziału ww. rezerwy subwencji dla jednostek samorządu terytorialnego był omawiany na posiedzeniach Zespołu do Spraw Finansów Publicznych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego i tam zapadały ostateczne decyzje dotyczące kryteriów przyznawania środków dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego.

- o mniejszych dochodach z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych uzyskanych w okresie 3 kwartałów 2004 r., w porównaniu z analogicznym okresem 2003 r. (w porównywalnych warunkach),

W związku z powyższym, dopiero po przyjęciu przez Zespół ds. Systemu Finansów Publicznych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego kryteriów podziału tej rezerwy i zaakceptowaniu ich przez właściwych ministrów, Minister Finansów będzie mógł wydać stosowne decyzje, dotyczące przyznania środków z rezerwy poszczególnym jednostkom samorządu terytorialnego.

Zarówno omawiana rezerwa subwencji, jak i opisany wyżej system wyrównawczy, będą stosowane również w latach następnych, jeżeli nie nastąpi zmiana aktualnie obowiązującej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w wyniku oceny jej funkcjonowania, jaka zostanie w przyszłym roku przedstawiona Sejmowi Rzeczypospolitej polskiej.

Z wyrazami szacunku

SEKRETARZ STANU