Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

W dniach 2 i 3 czerwca 2005 r. odbyło się 82. posiedzenie Senatu. Posiedzeniu przewodniczyli marszałek Longin Pastusiak i wicemarszałkowie - Jolanta Danielak, Ryszard Jarzembowski i Kazimierz Kutz. Na sekretarzy posiedzenia wyznaczono senatorów Zbigniewa Gołąbka i Sławomira Izdebskiego; listę mówców prowadził senator S. Izdebski.

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pracownikach samorządowych, ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych i ustawy o systemie oświaty,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw,

- drugie czytanie:- projektu rezolucji w sprawie oceny i postulatów dotyczących Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013 oraz innych rządowych dokumentów programowych na lata 2007-2013 w zakresie polityki regionalnej dotyczącej tzw. ściany wschodniej (województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego),

- trzecie czytanie projektu uchwały w sprawie inicjatywy ustawodawczej Senatu z dnia 3 grudnia 2004 r.

_____________

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 102. posiedzeniu, 6 maja 2005 r., i 10 maja przekazana do Senatu. Tego samego dnia marszałek skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Ustawa nowelizuje zapis rozdziału 2a, który zawiera szczególne i szczegółowe przepisy o umowach zawieranych na odległość, dotyczące usług finansowych. Zmiany polegają na wprowadzeniu nowych obowiązków informacyjnych przedsiębiorców - jest to zawarte w art. 16b ust. 1. Konsument przed zawarciem umowy winien być poinformowany o sądzie właściwym do rozpatrywania sporów wynikających z umowy, a także o konsekwencjach wypowiedzenia umowy. Od konsumenta ma być także pobierane oświadczenie o poddaniu się egzekucji, co stanowi podstawę do wystawienia przez bank bankowego tytułu egzekucyjnego. Ustawa wskazuje również, że obowiązek informacyjny odnosi się wyłącznie do tzw. umów ramowych, tj. umowy o rachunek bankowy, umowy o kartę płatniczą, umowy o nabyciu jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, nie dotyczy zaś poszczególnych czynności, na przykład przelewów, płatności kartą czy zbywania jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym.

Senator sprawozdawca podkreślił, że zapis zawarty w art. 16b ust. 1 pkt 20, który w czasie prac w Sejmie wzbudzał kontrowersje (chodzi o Związek Banków Polskich), ma służyć ochronie dóbr konsumenta i jest odpowiedzią na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 20 stycznia br., z którego wynika, że na bankach spoczywają obowiązki informowania o istocie i skutkach oświadczenia o poddaniu się egzekucji. Dzięki temu zapisowi konsument już przed zawarciem umowy będzie miał świadomość, że bank może korzystać z możliwości stosowania bankowego tytułu egzekucyjnego.

Senator B. Mąsior zaznaczył, że podczas przygotowywania omawianej ustawy rząd prowadził konsultacje z zainteresowanymi organizacjami: Federacją Konsumentów, Stowarzyszeniem Konsumentów Polskich oraz Związkiem Banków Polskich. Projekt ustawy był również przesłany do Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych. W czasie posiedzenia Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych wszechstronnych odpowiedzi na pytania udzielał wiceprezes UOKiK.

Kończąc swe wystąpienie, senator B. Mąsior, w imieniu komisji, zwrócił się o przyjęcie rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Proponowana nowelizacja definiuje szerzej, pełniej i dokładniej pojęcie pracownika samorządowego, a także opisuje stanowiska, jakie może on zajmować - wprowadza pojęcie stanowiska urzędniczego oraz kierowniczego stanowiska urzędniczego.

Projekt określa również kwalifikacje pracowników samorządowych. Dotychczas, zgodnie z ustawą z  22 marca 1990 r., kwestie kwalifikacji pracowników rozstrzygało się w trybie rozporządzenia Rady Ministrów. W orzeczeniu z 25 stycznia br. Trybunał Konstytucyjny uznał, że tego typu zapisy nie mogą być materią rozporządzenia, te wymagania powinny być określone w ustawie. Stąd ustawa dokonuje również pewnych wyłączeń w art. 20 ust. 2.

Ustawa rozstrzyga również wątpliwości, jakie do tej pory się pojawiały, szczególnie na tle orzecznictwa Sądu Najwyższego. W uchwale sądu z 27 kwietnia 2004 r. kwestionuje się stosowanie w odniesieniu do pracowników niebędących nauczycielami, ale zatrudnionych w placówkach oświatowych prowadzonych przez samorządy terytorialne przepisów ustawy o pracownikach samorządowych. Niewyraźnie przypisano więc tym osobom status pracownika samorządowego. W związku z tym zapisy ustawy jednoznacznie określają i przesądzają, że pracownicy niepedagogiczni w placówkach oświatowych uzyskują status pracowników samorządowych.

Nowelizacja zawiera również pewien katalog narzędzi prawnych, które umożliwiają nabór kandydatów na wolne stanowiska w administracji samorządowej. Nabór ten ma być otwarty i konkurencyjny, z pełną informacją w biuletynie informacji publicznej oraz na tablicach informacyjnych w jednostce, która taki nabór przeprowadza. Ustawa w sposób czytelny i przejrzysty informuje zainteresowane środowiska samorządowe o metodach i technikach naboru oraz ich skutkach.

Komisja nie zaproponowała żadnych poprawek, w związku z czym, w imieniu komisji, senator wniosła o przyjęcie rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 102. Posiedzeniu, 6 maja br., i 10 maja przekazana do Senatu. Tego samego dnia marszałek skierował ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Pierwsza z nich to - stanowiący rozbudowanie zasady równości obywateli - przepis art. 60, w myśl którego obywatele polscy korzystający z pełni praw publicznych dysponują prawem dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach. Konkretyzacją tej ogólnej zasady są między innymi przepisy ustawy o służbie cywilnej, dotyczące naboru do tej służby i konkursów na wyższe stanowiska w służbie cywilnej.

W celu realizacji tych norm ustawa precyzuje zasady przeprowadzania naboru na stanowiska w służbie cywilnej. Zgodnie z nowymi uregulowaniami wyłonienie kandydatów na stanowiska szefa służby cywilnej i zastępcy szefa służby cywilnej nastąpi w drodze konkursu. Informacje o nowych stanowiskach pracy w służbie cywilnej będą upowszechniane nie tylko przez umieszczenie ogłoszenia o naborze w siedzibie urzędu, ale także przez opublikowanie go w Biuletynie Informacji Publicznej. Informacje o kandydatach w zakresie spełniania przez nich wymagań określonych w ogłoszeniu będą stanowić informację publiczną. W Biuletynie Informacji Publicznej będzie także publikowana lista kandydatów, którzy spełniają wymagania formalne zawarte w ogłoszeniu, oraz informacja o wyniku naboru.

Ustawa reguluje zasady powierzania pełnienia obowiązków w razie nieobsadzenia wyższych stanowisk w służbie cywilnej, to jest dyrektora generalnego, głównego inspektora audytu wewnętrznego, osoby kierującej departamentem lub wydziałem, wojewódzkiego lekarza weterynarii i jego zastępcy. Pełnienie tych obowiązków będzie można powierzyć osobom określonym w ustawie na okres nie dłuższy niż sześć miesięcy. Możliwe będzie jednokrotne przedłużenie pełnienia obowiązków na okres nie dłuższy niż trzy miesiące. Ustawa dopuszcza jednokrotne zastosowanie tej procedury.

Przesłanką do powierzenia pełnienia obowiązków będzie także udzielenie członkowi korpusu służby cywilnej zajmującemu wyższe stanowisko urlopu bezpłatnego lub urlopu wychowawczego, przeniesienie go w stan nieczynny, tymczasowe aresztowanie oraz zawieszenie w pełnieniu obowiązków w wypadku wszczęcia przeciwko niemu postępowania dyscyplinarnego lub karnego.

Poprawki do ustawy zaproponował też senator Zbyszko Piwoński.

Poszczególne poprawki poddano pod głosowanie, po czym Izba jednomyślnie, 73 głosami, powzięła uchwałę:

Uchwała

Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego przedstawił senator Grzegorz Niski. Senator zaznaczył, że ustawa jest wynikiem przedłożenia rządowego. Ma ona na celu wprowadzenie niezbędnych zmian porządkujących w wojskowej ustawie emerytalnej z  10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin. Konieczne zmiany wynikają z praktyki stosowania tej ustawy.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że system zaopatrzenia emerytalnego byłych żołnierzy zawodowych określa wojskowa ustawa pragmatyczna. Dlatego też pojęcia zawarte w nowelizowanej ustawie emerytalnej wymagają korelacji z pojęciami znajdującymi się w ustawie o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Rozpatrywana nowelizacja ujednolica również nazewnictwo odnoszące się do służby wojskowej. Obecnie w ustawie funkcjonują dwa pojęcia: Siły Zbrojne i Wojsko Polskie. W nowelizowanej ustawie proponuje się przyjąć jednolite określenie "Wojsko Polskie" jako pojęcie szersze, obejmujące także służbę w jednostkach organizacyjnych poza resortem obrony narodowej.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, pozwoli to na przejrzystość uregulowań prawnych, a przede wszystkim na konsekwentne spełnienie wymogu zawarcia wspomnianych przepisów właśnie w akcie rangi ustawowej.

Nowelizacja dotyczy również ustawy z 11 kwietnia 2003 r. o świadczeniach odszkodowawczych. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji proponuje rozszerzenie delegacji o formalny zapis dotyczący byłych żołnierzy jednostek wojskowych podległych Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji. Obecnie o ich uszczerbku na zdrowiu oraz o stopniu pogorszenia stanu zdrowia orzeka komisja lekarska podległa ministrowi spraw wewnętrznych bądź ministrowi obrony narodowej - nie jest to jednoznacznie uregulowane.

Senator G. Niski podkreślił, iż przyjęcie propozycji zmian ustawowych nie wywoła skutków finansowych dla budżetu państwa. Przedłożone regulacje pozwolą na racjonalniejsze wykorzystanie środków przeznaczonych na poprawę bytu emerytów i rencistów wojskowych oraz członków ich rodzin. Ponadto przyjęcie nowych zapisów usprawni pracę organów emerytalnych, wojskowych komisji lekarskich oraz ułatwi świadczeniobiorcom ustalanie prawa do rent i emerytur wojskowych. Zaznaczył też, że ustawa, wprowadzająca zmiany porządkujące do ustawy z 1993 r., ujednolicająca interpretację, wprowadzająca korelację pojęć z ustawą pragmatyczną, jest oczekiwanym przez środowisko wojskowe aktem prawnym.

Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia przedstawiła senator Krystyna Sienkiewicz. Senator podkreśliła, że wprowadzone do ustawy pragmatycznej zmiany ujednolicą pojęcia występujące w ustawie, sprecyzują okres służby wojskowej, zdefiniują pojęcie domu emeryta wojskowego. Ustawa określa również zasady korzystania ze świadczeń funduszu socjalnego, właściwości i tryb postępowania wojskowych komisji lekarskich.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 103. posiedzeniu, 20 maja 2005 r. Do Senatu została przekazana 24 maja, a 25 maja marszałek, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie.

Przedstawiła je senator Krystyna Sienkiewicz. Senator przypomniała, że w budżecie na rok 2005 została zapisana rezerwa celowa nr 48 w kwocie 1 miliarda 300 milionów zł z przeznaczeniem na wypłaty dodatków dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenia przedemerytalne albo zasiłek przedemerytalny. Jak stwierdziła senator, rezerwa ta w trakcie debaty budżetowej była przedmiotem wielu zakusów i poprawek, ale pozostała nienaruszona. Stała się za to podstawą do poselskiego projektu ustawy, złożonego 13 grudnia 2004 r.

Zaznaczyła też, że członkowie komisji rozpatrujący ustawę mieli poważny problem, bo choć ma ona konkretnego adresata i określone środki, to stanowi sztuczne, pozasystemowe rozwiązanie, tworzy nowy segment usytuowany pomiędzy systemem ubezpieczeń społecznych a pomocą społeczną. Jest to quasi-pomocowy system dla niektórych, wybranych grup - tych, które otrzymują świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Kasy Rolniczych Ubezpieczeń Społecznych czy innych organów wypłacających świadczenia. Tymczasem będący w analogicznej sytuacji świadczeniobiorcy pomocy społecznej są pozbawieni dobrodziejstw tej ustawy.

Senator K. Sienkiewicz zaznaczyła, że w dyskusji na posiedzeniu komisji podnoszono sprawę nierównego traktowania obywateli, nierówności podmiotów. Zdecydowano jednak jednogłośnie poprzeć ustawę, gdyż w lipcu 2004 r., zmieniając ustawę o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wprowadzono zmianę zasady waloryzacji świadczeń długookresowych. Odbyło się to w ramach tak zwanego planu Hausnera, czyli racjonalizacji finansów publicznych, w tym Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Założeniem planu ówczesnego wicepremiera był proporcjonalny udział wszystkich grup społecznych, ale restrykcje dotknęły tylko emerytów i rencistów, wywołując słuszne rozgoryczenie i poczucie niesprawiedliwości społecznej.

O przyjęciu ustawy, w rozumieniu senatorów Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia, zadecydował ważny interes społeczny. Wybór adresata - niektórych emerytów i rencistów - był suwerennym wyborem politycznym polskiego Sejmu. Nie są nim rodziny wielodzietne, bezrobotni bez zasiłków, ale właśnie osoby uprawnione, wymienione w art. 2 ustawy, gdyż tak to zostało zapisane w ustawie budżetowej. Sejm, ponad podziałami politycznymi, uznał zasadność tego rozwiązania. Było tylko 8 głosów przeciw.

Zgodnie z art. 7 dodatek będzie wynosił 10% różnicy pomiędzy kwotą określoną w art. 2 - jest to kwota 9 tysięcy 600 zł - a wskaźnikiem dochodowym osoby uprawnionej lub uprawnionych członków rodziny, o których mowa w art. 4.

Kończąc swe wystąpienie, senator K. Sienkiewicz poinformowała, że - uznając dodatki pieniężne dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenie przedemerytalne albo zasiłek przedemerytalny za formę częściowej przynajmniej rekompensaty utraconych przez emerytów i rencistów świadczeń z tytułu waloryzacji i mając ma uwadze ważny interes społeczny, Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia jednogłośnie poparła tę ustawę i proponuje Izbie jej przyjęcie bez poprawek.

Przedstawiła je senator Irena Kurzępa. Senator zaznaczyła, że uchwalona przez Sejm ustawa dotyczy dwóch problemów. Pierwszy z nich, zgodnie z przedłożeniem rządowym, odnosi się do systemu honorowania ludzi, którzy wyróżnili się w dziedzinie twórczości artystycznej, w działalności kulturalnej lub w ochronie kultury i dziedzictwa narodowego. Druga kwestia dotyczy zasady finansowania podmiotów prowadzących działalność kulturalną. Ten problem pojawił się dopiero w pracach nad projektem rządowym w Sejmie.

Senator podkreśliła, że kultura jest szczególnym obszarem. Służy podtrzymywaniu tożsamości narodowej, jest płaszczyzną integracji społecznej. Kultura to przede wszystkim ludzie, którzy ją tworzą, pielęgnują, chronią i upowszechniają. Ustanowienie Medalu "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" pozwoli na uhonorowanie ludzi wybitnych. Ten prestiżowy medal będzie stanowić trzystopniowe odznaczenie z głównym akcentem na wybitną twórczość. Odznaczenie to będzie mogło być nadawane także wybitnym twórcom innych narodowości, co przyczyni się do promowania polskiej kultury poza granicami kraju.

Senator I. Kurzępa zaznaczyła, że odrębną kwestią są zasady finansowania podmiotów prowadzących działalność kulturalną. Rozpatrywana ustawa umożliwi ministrowi właściwemu do spraw kultury i dziedzictwa narodowego dotowanie samorządowych instytucji kultury i pozarządowych organizacji prowadzących działalność kulturalną, a także pozwoli jednostkom samorządu terytorialnego dotowanie państwowych instytucji kultury. Obecny stan prawny uniemożliwiał kierowanie środków będących w dyspozycji ministra do spraw kultury i dziedzictwa narodowego do jednostek samorządowych i odwrotnie - nawet bogate samorządy w świetle dotychczas obowiązujących przepisów nie mogą wspierać instytucji, której organem założycielskim jest ministerstwo.

W imieniu komisji senator I. Kurzępa wniosła o przyjęcie ustawy wraz z proponowanymi poprawkami.

Poszczególne poprawki poddano pod głosowanie, po czym Izba 73 głosami, przy 1 wstrzymującym się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Projekt ten został wniesiony przez grupę senatorów. Marszałek 29 kwietnia br., zgodnie z art. 79 ust. 1 oraz art. 84 ust. 5 Regulaminu Senatu, skierował ten projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Pierwsze czytanie projektu uchwały zostało przeprowadzone, zgodnie z art. 80 ust. 1 i 2 Regulaminu Senatu, na wspólnym posiedzeniu komisji, 17 maja. Komisje po rozpatrzeniu projektu uchwały przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Senator poinformowała, że członkowie połączonych komisji 11 głosami, przy 3 głosach przeciw, postanowili rekomendować Izbie odrzucenie przytoczonej uchwały. Senatorowie w większości uznali bowiem, iż uchwała jest źle adresowana, ponieważ jej sygnatariuszami są, poza kilkoma wyjątkami, senatorowie, którzy głosowali przeciw ustawie. Dlaczego więc chcą oni zmiany decyzji, którą inni senatorowie we własnym sumieniu podjęli, zmiany tego rozstrzygnięcia? Przecież nie są autorami tej decyzji - zaakcentowała senator K. Sienkiewicz. W opinii senator, istnienie partnerstwa osób tej samej płci nie narzuca nikomu żadnych rozwiązań, ponieważ ci katolicy, którzy uznają homoseksualizm za grzech, mogą po prostu ignorować istnienie możliwości prawnej rejestracji tych związków, podobnie jak mogą ignorować istnienie możliwości rozwiązywania związku małżeńskiego. Z kolei dla lesbijek i gejów instytucja rejestracji stanie się trwałą ochroną przed dyskryminowaniem i tym samym przed deprecjonowaniem ich godności. Nie jest bowiem prawdą to, co napisano w uzasadnieniu, że nie są oni z tego powodu dyskryminowani.

Jak stwierdziła senator K. Sienkiewicz, odrzucenie sprawiedliwego - w  rozumieniu tej większości i tych, którzy tę ustawę przygotowywali - rozwiązania prawnego tylko z powodu sprzeciwu przedstawicieli jednej, choćby i największej organizacji religijnej, choćby największej i najbardziej zasłużonej, byłoby niepoważnym potraktowaniem etosu nakazującego maksymalizowanie wysiłków na rzecz budowy sprawiedliwego państwa, wolności, równości, braterstwa. "I nie mam tu na myśli haseł krwawej rewolucji francuskiej, tylko właśnie tego miłosierdzia, z którego wyrasta chrześcijaństwo" - podkreśliła senator i zaznaczyła, że projekt uchwały odwołuje się do gorszej postaci populizmu politycznego. "Mówię, że do gorszej, odwołuje się bowiem do istniejącego i niezwykle aktywnego populizmu religijnego. Myśleć inaczej znaczy tu od razu myśleć źle i myśleć po heretycku. A to wcale tak nie jest. Być może wielu z nas ma w sobie więcej empatii, zrozumienia, pochylenia się nad innymi i chrześcijańskiej pokory. Jeżeli doprowadzimy do takiej oto sytuacji, że człowiek będzie służył prawu, a nie prawo człowiekowi, to wtedy odwrócimy cały porządek rzeczy. Od rzymskich czasów - a były one wzorcem, wzorcem prawa europejskiego - mówi się o słuszności prawa, a nie o jego rygoryzmie. Demokracja wiąże się ściśle z koncepcją społeczeństwa obywatelskiego, a społeczeństwo obywatelskie oznacza różnorodność światopoglądową.

Co więcej, orientacja seksualna jest trwała i badania naukowe wykazują, że nie da się jej w żaden sposób zmienić. Światowa Organizacja Zdrowia już w 1991 r. wykreśliła homoseksualizm z listy zaburzeń, ponieważ homoseksualizmu nie można leczyć. Towarzyszy on ludzkości od początku naszych dziejów, nie jest więc wynaturzeniem. A co do określenia wynaturzenie - siłą rzeczy rodzi się tu pytanie o prawo naturalne. I teraz: teorie prawa naturalnego są formułowane na gruncie chrześcijańskim. Wykazują one przede wszystkim, że natura człowieka jest źródłem tego prawa i zarazem, idąc dalej, wskazują Boga jako ostateczne źródło prawa naturalnego, na Boga jako stwórcę natury człowieka. I tu pojawia się problem, ponieważ nasza natura wykazuje różnorodne tendencje. Tendencje te często są ze sobą sprzeczne. W jednym sprawach jesteśmy niezwykle wrażliwi społecznie, mamy wielkie skłonności społeczne, ale pojawiają się wśród nas również skłonności aspołeczne. Dlatego też mamy wiele zrozumienia dla innej postawy wobec naszego przyzwolenia na rejestrację. W skrócie można by powiedzieć, że prawo naturalne odwołuje się do pewnych wartości przypisywanych człowiekowi, a nie do właściwości natury ludzkiej jako takiej.

W trakcie dyskusji senator Jan Szafraniec zgłosił wniosek o przyjęcie projektu uchwały bez poprawek, w związku z czym Senat skierował projekt do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia.

Projekt rezolucji w sprawie oceny i postulatów dotyczących Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013 oraz innych rządowych dokumentów programowych na lata 2007-2013 w zakresie polityki regionalnej dotyczącej tzw. ściany wschodniej (województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego) został wniesiony przez senatora Krzysztofa Jurgiela.

Marszałek, zgodnie z art. 79 ust. 1 oraz art. 84 ust. 5 Regulaminu Senatu, skierował projekty: 24 marca br. projekt rezolucji senatora K. Jurgiela, 14 kwietnia br. projekt rezolucji senatora J. Lorenza do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Pierwsze czytanie projektów rezolucji komisje przeprowadziły, zgodnie z art. 80 ust. 1 i 2 oraz art. 85 Regulaminu Senatu, na wspólnych posiedzeniach 17 i 19 maja br. Komisje wprowadziły do nich poprawki i wniosły o przyjęcie przez Senat jednolitego projektu rezolucji w sprawie postulatów dotyczących Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013 oraz innych rządowych dokumentów programowych na lata 2005-2013 w zakresie polityki regionalnej dotyczącej województw zagrożonych marginalizacją.

Sprawozdanie Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawiła senator Teresa Liszcz. Jak zaznaczyła senator, dobiegł końca dyskurs na temat projektu Narodowego Planu Rozwoju, który został zainicjowany przyjęciem 11 stycznia br. tego projektu i poddaniem go pod publiczną debatę. Odbyły się spotkania na ten temat w fundacjach, organizacjach pozarządowych, była dyskusja w mediach. Senat nie miał do tej pory okazji dyskutować na temat tego bardzo ważnego dokumentu, który przedstawia koncepcję rozwoju społeczno-gospodarczego Polski, w tym zwłaszcza modernizacji gospodarki, na lata 2007-2013, tj. na czas zbieżny z najbliższym okresem budżetowym Unii Europejskiej. Dokument ten przedstawia obszerny, kompleksowy program rozwoju społecznego i gospodarczego kraju, który ma być współfinansowany ze środków Unii Europejskiej.

Senator T. Liszcz zaznaczyła, że projekty rezolucji w wyjściowej postaci odnosiły się właściwie tylko do problemu tak zwanej ściany wschodniej, czyli czterech województw położonych po prawej stronie Wisły, które są najbiedniejszym regionem w całej Unii Europejskiej. Można było oczekiwać, że zgodnie z celami i zasadami Unii, do których należy wyrównywanie nierówności, zwiększanie szans, w związku z przynależnością do Unii i realizacją tego programu te najbiedniejsze województwa zyskają więcej i będą mogły powoli dołączyć do Polski "A".

Tymczasem lektura dokumentu wskazuje, że tendencja jest wręcz odwrotna, że być może zgodnie ze strategią konkurencyjności, przyjętą w dokumentach lizbońskich, w różnych dziedzinach życia umacniać się będzie mocnych, co oznacza, że regiony słabe, w tym tzw. ściana wschodnia, mogą, zamiast zyskać, stracić jeszcze na realizacji tego programu.

Jak poinformowała senator sprawozdawczyni, w toku dyskusji, prowadzonych na wspólnych posiedzeniach Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Ustawodawstwa i Praworządności w marcu i kwietniu, zarysował się wyraźny sprzeciw wobec takiego ujęcia tych rezolucji. Twierdzono, że województwa biedne są nie tylko po prawej stronie Wisły, że również w części zachodniej, generalnie zamożniejszej, też są poszczególne obszary czy województwa, które odstają in minus od średniej i że nie można faworyzować akurat jednego terenu tylko dlatego, że senatorowie z tych okręgów okazali się aktywni i wystąpili z inicjatywą rezolucji.

Dlatego powołano zespół roboczy, który by sporządził tekst jednolity dwóch rozpatrywanych projektów rezolucji. Wytyczne komisji były takie, żeby zredagować tekst rezolucji odnoszący się generalnie do wszystkich słabszych regionów, nie tylko tych położonych na tzw. ścianie wschodniej. Taki właśnie jest tekst tej rezolucji, wzywającej przede wszystkim Radę Ministrów, żeby przyjmując ostateczną wersję tego planu, unikała przedsięwzięć, które zamiast wyrównywać dysproporcje, będą te dysproporcje pogłębiały.

Rezolucje wzywają przede wszystkim do tego, żeby przyjąć określony algorytm podziału środków - chodzi głównie o środki unijne - na rozwój regionalny; inny, aniżeli to przewiduje projekt programu. Według projektu programu 80% tych środków ma być dzielone według stanu zaludnienia poszczególnych obszarów, regionów, a tylko 20% według innych kryteriów, w szczególności wielkości dochodu narodowego brutto na głowę mieszkańca i z uwzględnieniem szczególnie wysokiej stopy bezrobocia. Według algorytmu, który się proponuje w rezolucji, 40% środków miałoby być dzielonych według kryterium innego niż gęstość zaludnienia.

Rezolucja odnosi się przede wszystkim do Narodowego Planu Rozwoju, ale także do niektórych innych dokumentów, w tym do koncepcji zagospodarowania przestrzennego kraju. W odniesieniu do tej koncepcji niepokojące jest ograniczenie liczby tak zwanych obszarów metropolitarnych. Są bowiem środki, jeszcze z funduszy konkurencyjności, które mają w sposób szczególny być dzielone między ośrodki metropolitarne, czyli tereny skupione wokół wielkich miast, spełniających formalne kryteria metropolii, zwłaszcza głównego kryterium liczby mieszkańców od pięciuset tysięcy w górę, z których nie będą mogły korzystać miasta nieuznane za metropolie i w następstwie tego także obszary wokół nich skoncentrowane, które nie byłyby traktowane jako obszary metropolitarne.

Według autorów rezolucji, niepokojące jest, że położona po prawej stronie Wisły część Polski, wyraźnie pod względem rozwoju Polska "B", albo nawet już Polska "C", nie miałaby żadnej metropolii. Metropolią miałby nie być nawet Lublin, którego liczba mieszkańców bliska jest już pół miliona, a który jest wielkim ośrodkiem akademickim, miastem trzech uniwersytetów i wielu innych uczelni. Nie byłyby taką metropolią Białystok, także istotny ośrodek akademicki i przemysłowy, ani Olsztyn, ani Rzeszów. W związku z tym do ośrodków tych nie dopłyną środki zastrzeżone wyłącznie dla obszarów metropolitarnych.

Rezolucja wzywa ponadto rząd do uwzględnienia w programie rozwoju pewnych inwestycji, głównie komunikacyjnych. W Polsce po prawej stronie Wisły jest pod tym względem jest niemal pustynia. W rezolucji są wymienione konkretne drogi szybkiego ruchu, trasy przelotowe, które należy zmodernizować, dokończyć lub zbudować. I - jak podkreśliła senator T. Liszcz - nie jest to kwestia egoizmu mieszkańców tych terenów, bo przecież nie oni będą przede wszystkim po tych drogach jeździli. To są drogi tranzytowe z Europy Zachodniej na wschód, na Białoruś, Ukrainę, Litwę, Łotwę. Jeżeli więc ma się rozwijać handel, jeżeli ma być łatwy eksport, to potrzebujemy dróg nie tylko dla siebie, ale też dla całej Polski, dla kontaktów zagranicznych.

Podczas dyskusji nad projektem zgłoszono propozycje poprawek. Zgodnie z regulaminem Senat skierował zatem projekt do komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Rezolucja

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji przedstawia corocznie Sejmowi, Senatowi i prezydentowi sprawozdanie ze swojej działalności za rok poprzedzający oraz przedstawia informację o podstawowych problemach radiofonii i telewizji. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o radiofonii i telewizji, Sejm i Senat w swoich uchwałach przyjmują lub odrzucają to sprawozdanie.

Sprawozdanie krajowej rady zaprezentowała Izbie przewodnicząca Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Danuta Waniek.

Podczas posiedzenia komisji po wysłuchaniu sprawozdania przewodniczącej krajowej rady odbyła się dyskusja, której przedmiotem były następujące problemy: strategia, a w szczególności problematyka radiofonii i spółek telewizji publicznej; problematyka telewizji publicznej, w tym szczególnie sprawy finansowania, sprawy abonamentu, sprawy misji, sprawy nierealizowania misji, sprawy niektórych programów, o których mówiła przewodnicząca; także zalecenia Senatu z poprzedniego roku w sprawie realizacji misji i proporcji słowa i muzyki, zarówno w wypadku mediów publicznych, jak i mediów komercyjnych. Dyskutowano też na temat bieżących problemów radiofonii i telewizji publicznej - finansowania, a także na temat programu. Przewodniczący komisji przedstawił list, który senator Maria Szyszkowska skierowała do prezesa Telewizji Polskiej w sprawie nietolerancji, a właściwie nieprezentowania różnych poglądów czy światopoglądów w Telewizji Polskiej.

Senator K. Doktorowicz poinformowała, że w głosowaniu, po dyskusji, członkowie komisji opowiedzieli się za przyjęciem tegorocznego sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.

Po przedstawieniu sprawozdania komisji kultury senatorowie zadawali pytania przewodniczącej krajowej rady.

Następnie odbyła się dyskusja, podczas której senatorowie: Jan Szafraniec, Krzysztof Jurgiel, Zofia Skrzypek-Mrowiec, Ryszard Matusiak, Adam Biela, Henryk Dzido, Sławomir Izdebski zgłosili wniosek o odrzucenie sprawozdania krajowej rady.

Po dyskusji przewodniczący posiedzeniu marszałek Longin Pastusiak stwierdził, że Senat zapoznał się z informacją rzecznika praw obywatelskich.

Na wniosek senator Krystyny Sienkiewicz porządek obrad 82. posiedzenia Senatu uzupełniono o punkt: trzecie czytanie projektu uchwały w sprawie inicjatywy ustawodawczej Senatu z dnia 3 grudnia 2004 r.

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment