Jak wiemy, Konkurs na "Wójta Roku" został ogłoszony po raz pierwszy w 2001 roku przez Redakcję Audycji Wsi i Rolnictwa TVP S.A. Pamiętamy, że laureatką pierwszej edycji Konkursu została pani Maria Batycka-Wąsik, wójt gminy Lesznowola. Laureatem drugiej: pan Ryszard Niebieszczański, wójt gminy Kłodzko. Zwycięzcą tegorocznej edycji został pan Piotr Tyrlik, wójt gminy Węgierska Górka z woj. śląskiego.

Ogólnopolski konkurs na "Wójta Roku" to inicjatywa tego rodzaju, która może w pewnym sensie wpływać na rozwój samorządności lokalnej i zaspokajanie potrzeb społeczności lokalnej. Konkurs ten jest przedsięwzięciem, które spełnia swe zadanie, wyłaniając szefa gminy z największymi osiągnięciami. Promuje i nagradza tych, którzy chcą i potrafią zapewniać jak najlepsze warunki bytu współmieszkańcom swojej społeczności lokalnej, jaką jest w pewnym sensie gmina.

Odwołując się do tezy angielskiego ekonomisty niemieckiego pochodzenia Ernsta Friedricha Schumachera mówiącej, że "małe jest piękne", chcę podkreślić istotne znaczenie społeczności lokalnych i rolę samorządu lokalnego w ogólnokrajowym procesie rozwoju wsi. Mała skala oznacza po prostu tworzenie przedsięwzięć na skalę człowieka i jego możliwości. I to wójt, jako szef gminy, odgrywa niezwykle ważną, pierwszoplanową rolę w zarządzaniu swoją gminą, w szukaniu najlepszych rozwiązań i motywowaniu mieszkańców do efektywnych działań. Atrakcyjność gminy, a więc tej struktury mikro w skali makro, może skutecznie stworzyć właśnie dobry wójt, kierujący swoją gminą.

Godny przypomnienia jest fakt, że około 40% naszego społeczeństwa zamieszkuje obszary wiejskie, obejmujące ponad 90% powierzchni kraju. Zatem sprawy wsi są niezwykle istotne dla nas wszystkich, dla całego społeczeństwa.

Nasze wejście do Unii Europejskiej już w maju br. z pewnością otworzy dostęp do funduszy strukturalnych oraz funduszy przeznaczonych na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich. Zapewne będzie je można wykorzystać na wszechstronne polepszenie sytuacji gmin wiejskich, rozwój społeczności lokalnych i terytorialnych.

Życzmy sobie jak najwięcej dobrych wójtów! Tak dobrych jak laureaci kolejnych edycji Konkursu na "Wójta Roku".

"Obyś żył w ciekawych czasach" - to stare powiedzenie, zresztą różnie interpretowane, można dziś powtórzyć młodemu pokoleniu, Wam, drogie koleżanki i koledzy tu obecni, i Waszym rówieśnikom. Żyjecie w ciekawych czasach.

Zainteresowanie Wschodem zakończyło się - jak wiemy - rozbiorami i rozdarciem Polski na protestantyzm Zachodu i prawosławie Wschodu. Wierność Europie przejawiała się jednak w religii katolickiej i przywiązaniu do papiestwa rzymskiego.

Wśród polskich postaci historycznych z bardzo odległej przeszłości miano Europejczyka mogłoby być przyznane Andrzejowi Fryczowi Modrzewskiemu. Przybliżył on myśl europejską Polakom, sprowadził bibliotekę Erazma z Rotterdamu. Jego 5-tomowe dzieło "O poprawie Rzeczypospolitej" przetłumaczone na kilka języków było, wyrazem nowoczesnego - na owe czasy - podejścia do struktury państwa, prymatu prawa i względnego równouprawnienia stanów /chłopów, mieszczan i szlachty/. Szkoda, że nie znalazło szerszego oddźwięku u współczesnych.

Projekty zakładające dobrowolne i przynoszące powszechną korzyść zjednoczenie Europy pozostawały w sferze na wpół utopijnych zamierzeń, których autorami byli zwykle ludzie kultury: pisarze, filozofowie, politycy, tacy jak Monteskiusz, Kant, Goethe, Victor Hugo. Jednak szerszy odbiór tych idei właściwie nie istniał.

Aristide Briand, dziesięciokrotny premier Francji, laureat pokojowej nagrody Nobla, propagator idei europejskiej, jako pierwszy przedstawił swój plan bezpośrednio na forum Ligi Narodów w 1929 roku.

Polska sekcja ruchu paneuropejskiego powstała w 1925 roku pod kierunkiem adwokata Aleksandra Lednickiego, działacza politycznego i społecznego, który ideę tę propagował w redagowanym przez siebie piśmie "Tydzień Polski".

Pamiętając o naszym wkładzie i naszych zasługach dla Europy, nie można zapominać, że zbyt często przyznawaliśmy sobie w literaturze, publicystyce rolę mesjasza Europy, zbyt często zapominaliśmy i - niestety - zapominamy o solidnej pracy, porządku prawnym i prymacie państwa nad prywatnymi interesami.

Unia nie jest superpaństwem, nie prowadzi do zaniku państw i nie zagraża narodom europejskim. Władze prawodawcze, wykonawcze, sądownicze pozostaną z tymi samymi kompetencjami jak dotychczas. Państwa członkowskie będą miały natomiast wpływ na organy Unii i możliwość uczestniczenia w jej decyzjach.

Wszystkie takie głosy krytyczne słyszane i nagłaśniane w niektórych kręgach społeczeństwa są bezpodstawne, nie leżą u podstaw Unii. Takie koncepcje są przeciwne jej założeniom. A to, że zagrożenia niesie ogólny rozwój cywilizacyjny świata - to inny problem. Unia stwierdza, że najwyższą wartością jest rozwój duchowo-biologiczny człowieka w narodowej wspólnocie tworzącej kulturę.

Takie obawy pojawiają się w różnych kręgach społecznych, przeważnie jednak - uogólniając - występują wśród ludzi mniej wykształconych, albo nawet z odpowiednim wykształceniem.

Otóż poszanowanie tożsamości narodowej państw członkowskich, ich historii, kultury i tradycji, a więc także godła, hymnu i barw stanowi podstawę funkcjonowania Unii Europejskiej.

Tradycja to przekazywane z pokolenia na pokolenie treści kulturowe - obyczaje, poglądy, wierzenia, sposoby myślenia i zachowania, normy postępowania i umiejętności, które dana zbiorowość, taka jak rodzina, grupa, klasa, społeczeństwo, naród - otacza szczególnym pietyzmem.

Wartości patriotyczne związane z tradycją walk o niepodległość prowadzonych przez naszych przodków od końca osiemnastego wieku do wieku dwudziestego stanowią niezwykłą wartość.

W Polsce pojawił się na monetach XII wieku, jako godło panującego rodu Piastów w czasach Polski dzielnicowej. Przechodził przemiany swego rysunku na tarczy herbowej. Z tych czasów, sprzed 700 lat, wywodzą się barwy narodowe - pochodzą od białego koloru orła oraz czerwonego tła. Białe kokardy nosiło wojsko polskie od XVIII wieku jako znak rozpoznawczy.

Sejm po zrywie powstania listopadowego 1830 r., 173 lata temu, 7 lutego 1831 r. uchwalił ustawę o barwach narodowych, które po odzyskaniu niepodległości w 1919 roku uznano oficjalnie za barwy państwowe Polski. Flaga polska liczy sobie 85 lat.

Hymn polski wywodzi się z pieśni wojskowych. Śpiewana przez rycerstwo m.in. pod Grunwaldem i Warną "Bogurodzica", później Ignacego Krasickiego "Święta miłość kochanej Ojczyzny" i inne pieśni towarzyszyły wojsku. Aż dopiero Mazurek Dąbrowskiego powstały blisko 200 lat temu w lipcu 1797 roku we Włoszech, w Legionach w Reggio, szybko stał się popularny, podnosił ducha patriotyzmu i bohaterstwa narodowego. W czasie powstania listopadowego ranny pod Grochowem generał Józef Chłopicki, wskazywał kierunek natarcia, a żołnierze ruszyli do ataku śpiewając "Jeszcze Polska nie zginęła".

Gwarancje zachowania tradycji zawarte są w Preambule do części
II Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Ponadto w prawie do wolności myśli, sumienia i religii zawarta jest swoboda światopoglądu, uzewnętrznienia, indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie religii, światopoglądu, uprawiania kultu, nauczania, praktykowania i uczestniczenia w obrzędach.

Od nas samych zależy, jak dalece poddamy się wpływom innych zachowań społecznych i kulturowych. Od siły naszych argumentów zależy nasz wpływ na inne społeczeństwa i narody.

Robert Schuman, najbardziej zasłużony twórca zjednoczonej Europy, był człowiekiem religijnym. W swojej książce "Pour l´Europe" ("Dla Europy")
z 1964 roku napisał: "Demokracja zawdzięcza swoje istnienie chrześcijaństwu. Powstała w dniu, kiedy człowiek został powołany do realizacji w swoim życiu doczesnych godności osoby ludzkiej w wolności osobistej, w poszukiwaniu praw każdego i przez kierowanie się miłością bliźniego względem wszystkich. Nigdy przed Chrystusem podobne idee nie zostały sformułowane".

Chrześcijaństwo uczyło równości natury wszystkich ludzi bez względu na rasę, kolor skóry, pochodzenie klasowe czy zawód.

Nasz wielki rodak, papież Jan Paweł II mówił we włoskim parlamencie: "... Jeżeli chce się trwałej stabilizacji nowej jedności Europy, należy zadbać o to, ażeby opierała się ona na tych fundamentach etycznych, które kiedyś stanowiły jej bazę, robiąc jednocześnie miejsce dla bogactwa i odmienności kultur i tradycji, które cechują poszczególne narody ...".

Czy nie jest jednym z zagrożeń daleko idąca unifikacja w dziedzinach gospodarczej, prawnej i innych?

Celem integracji europejskiej jest tworzenie wspólnego rynku. Powstaną nieznane do tej pory możliwości gospodarcze. Sprzyja temu likwidacja barier granicznych.

Potężna biurokracja unijna Brukseli jest, niestety, niezbędna, jako scalająca Wspólnotę Europejską. Napływają liczne skargi na zawiłość sformułowań prawnych i ekonomicznych unijnych dokumentów, na ich mnogość i szczegółowość. Widzę w tym dużą szansę dla Was. Wy te wymagania możecie szybko zrozumieć i opanować, a to oznacza zapotrzebowanie na Waszą pracę i w kraju, i w Brukseli, i we wszelkich unijnych strukturach. Ucząc się Unii, pracować będziecie i dla siebie, i dla kraju, i dla Europy.

Śledzicie zapewne ostatnie wydarzenia towarzyszące ostatnim przygotowaniom do otwarcia Europy 25-ciu - powiększonej Unii Europejskiej.

Obawiamy się, że zagrożeniem dla naszego rozwoju w ramach Unii Europejskiej może być zastosowanie projektu "Europy dwóch prędkości" rozwoju. Jak głęboki podział mogłoby sprawić wprowadzenie w życie tej idei - wiadomo. Miejmy nadzieję, że do tego nie dojdzie.

Jubileusze z reguły skłaniają nas do różnorodnych ocen i refleksji, najczęściej o charakterze historycznym. Państwowa Inspekcja Pracy to urząd, który od kilkudziesięciu lat stoi na straży prawa pracy i zobowiązuje do kontynuowania wciąż aktualnych idei, które dały początek tej instytucji. Obok Najwyższej Izby Kontroli zajmuje ważne miejsce w strukturach polskiego państwa.

Wiedza o stanie przestrzegania prawa pracy znajduje się w sprawozdaniach Inspekcji, które są przekazywane Sejmowi i rządowi. Wiedza ta jest źródłem obiektywnych i cennych informacji o skali naruszeń przepisów; niejednokrotnie jest podstawą formułowania inicjatyw legislacyjnych. Fakt, że Państwowa Inspekcja Pracy podlega obecnie Sejmowi, stanowi szczególnie istotną wartość, która buduje społeczny autorytet. Taki stan rzeczy zapewnia bezstronność ocen.

Przed Państwową Inspekcją Pracy, podobnie jak przed innymi instytucjami w kraju, nowe wyzwania stawia bliska perspektywa integracji z Unią Europejską. Uczestnictwo Inspekcji w programach przygotowujących do funkcjonowania w warunkach członkostwa Polski w Unii, stworzyło możliwości korzystania z najlepszych, już sprawdzonych, europejskich doświadczeń. Godny podkreślenia jest fakt, że działalność polskiej Inspekcji jest oceniana bardzo pozytywnie przez reprezentantów międzynarodowych instytucji i organizacji. A to już swoista tradycja. Bowiem Polska, w 3-cim miesiącu swego istnienia, jako niepodległe państwo, wzięła udział w paryskiej Konferencji Warunków Pokojowych. Z grona uczestników Konferencji wyłoniono Komisję Międzynarodowego Ustawodawstwa Pracy. W skład tej Komisji weszli także przedstawiciele Polski. Było to znamienne, ponieważ nasz kraj wtedy w styczniu 1919 roku, po raz pierwszy został dopuszczony do stanowienia aktów międzynarodowych.

Państwowa Inspekcja Pracy bez wątpienia stanowi trwały element infrastruktury społeczno-gospodarczej naszego kraju. I w wypełnianiu tej roli życzę dalszych sukcesów i równie pięknych Jubileuszy. O roli Waszej instytucji może w pewnej mierze świadczyć duża liczba VIP-ów, których widzę na sali, a którzy znaleźli się tutaj w uznaniu dla prac Inspekcji.