Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment

Na swym posiedzeniu Komisja Skarbu Państwa i Infrastruktury rozpatrywała ustawę o gwarancji zapłaty za roboty budowlane.

Przedstawiciel Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu przypomniał, że w toku prac legislacyjnych w Sejmie pojawiły się wątpliwości co do zgodności ustawy z art. 22 konstytucji, zgodnie z którym ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Wątpliwości dotyczyły tego, czy bezwzględnie obowiązujące prawo wykonawcy robót budowlanych do żądania od zamawiającego gwarancji zapłaty za roboty budowlane nie stanowi nadmiernej ustawowej ingerencji w zasadę swobody umów, a tym samym ogranicza wolność działalności gospodarczej. Opinie ekspertów sejmowych na ten temat były różne, co jest zrozumiałe chociażby ze względu na podlegające ocenie Trybunału Konstytucyjnego w razie ewentualnego zaskarżenia ustawy pojęcie "ważny interes publiczny".

Jak stwierdzono, interesujący w kontekście zgodności omawianej ustawy z art. 22 konstytucji jest wyrok Trybunału Konstytucyjnego SK 24/02, wydany wskutek skargi konstytucyjnej, dotyczący art. 673 § 3 kodeksu cywilnego, który przewiduje możliwość wypowiedzenia umowy najmu zawartej na czas oznaczony tylko wtedy, gdy strony w umowie przewidziały wypadki, w których to wypowiedzenie może nastąpić. Skarżący zarzucał temu przepisowi, iż ogranicza on swobodę umów poprzez to, że strony nie mogą zawrzeć w takiej umowie generalnej klauzuli o możliwości wypowiedzenia umowy najmu zawartej na czas oznaczony. Z uzasadnienia orzeczenia wynika, iż naruszenie swobody kontraktowania tylko wtedy może być traktowane jako ograniczenie wolności działalności gospodarczej, gdy dotyczy umów ściśle i na zasadzie wyłączności prawnej lub faktycznej związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jako że umowa najmu może być zawierana przez wszystkie podmioty, trybunał nie uznał zasadności skargi konstytucyjnej opartej na zarzucie niezgodności zaskarżonego przepisu z art. 22 konstytucji. W związku z powyższym należałoby sądzić, iż w wypadku umów mających za przedmiot roboty budowlane, które są zawierane przynajmniej przez jedną stronę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, ograniczenie swobody zawierania umów mogłoby być potraktowane jako ograniczenie wolności prowadzenia działalności gospodarczej. Otwarta pozostaje kwestia oceny dopuszczalności takiego ograniczenia, czyli rozstrzygnięcie, czy wzmocnienie pozycji wykonawców poprzez dostarczenie im narzędzia ochrony przed nieuczciwymi kontrahentami i w konsekwencji przewidywana likwidacja tzw. zatorów płatniczych w sektorze budowlanym stanowi ważny interes publiczny w rozumieniu art. 22 konstytucji uzasadniający ograniczenie tej wolności.

Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał, iż zasada swobody działalności gospodarczej nie ma charakteru absolutnego, m.in. w uzasadnieniu wyroku z 8 kwietnia 1998 r. K. 10/97, dotyczącym konstytucyjności art. 4 i 5 ustawy z 12 września 1996 r. o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi trybunał wyraził pogląd, iż "istnieje legitymowany interes państwa w stworzeniu takich ram prawnych obrotu gospodarczego, które pozwalają zminimalizować niekorzystne skutki mechanizmów wolnorynkowych, jeżeli skutki takie ujawniają się w sferze, która nie może pozostać obojętna dla państwa ze względu na ochronę powszechnie uznawanych wartości". Zgodnie z tym orzeczeniem ograniczenie swobody działalności gospodarczej było uzasadnione koniecznością ochrony zdrowia obywateli i porządku publicznego.

Niezależnie od wątpliwości natury konstytucyjnej biuro legislacyjne zauważyło, że należy rozważyć, czy ustawa ta nie pozostanie "martwym" prawem lub nie wywoła skutków niezamierzonych przez ustawodawcę. Z jednej strony, pojawia się np. pytanie, czy skorzystają z niej wykonawcy, w szczególności będący małymi przedsiębiorcami, w sytuacji gdy inwestor lub generalny wykonawca dyktuje warunki na rynku. Istnieje ryzyko, że w razie skorzystania przez wykonawcę z prawa żądania gwarancji narazi się on na wyeliminowanie z rynku. Z drugiej strony, ustawa ta stwarza ryzyko dla zamawiających, którzy nawet w sytuacji, gdy płacą terminowo za roboty budowlane, mogą zostać narażeni na konsekwencje wynikające z art. 5 ustawy, jeżeli nie uzyskają gwarancji zapłaty w wyznaczonym przez wykonawcę terminie.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia rozpatrzono ustawę o zmianie ustawy o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa, o Agencji Mienia Wojskowego oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Rozpatrywana ustawa dostosowuje prawo do nowych potrzeb związanych z funkcjonowaniem sił zbrojnych Polski oraz poszerza kompetencje Agencji Mienia Wojskowego. Nowelizacja eliminuje niespójność w obowiązujących przepisach dotyczących gospodarowania nieruchomościami. Zezwala na bezpłatne przekazywanie mienia szkołom publicznym na cele muzealne, wystawiennicze i szkoleniowe. Agencja Mienia Wojskowego będzie miała także możliwość przekazywania nieodpłatnie siłom zbrojnym państw obcych uzbrojenia i sprzętu wojskowego na podstawie porozumień międzynarodowych.

Podczas posiedzenia Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia rozpatrzono ustawę o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw.

- analizę wykorzystania środków na finansowanie zadań polonijnych w 2003 roku:

W posiedzeniu Komisji Emigracji i Polaków za Granicą wzięli udział dyrektor generalny Kancelarii Senatu Piotr Miszczuk, dyrektor Biura Prawno-Organizacyjnego Piotr Świątecki oraz przedstawiciele Stowarzyszenia "Wspólnota Polska", Fundacji "Pomoc Polakom na Wschodzie", Fundacji Semper Polonia, Fundacji im. T. Goniewicza.

Ponadto podczas posiedzenia Komisja Emigracji i Polaków za Granicą rozpatrzyła i zaopiniowała następujące wnioski o dotację z budżetu Kancelarii Senatu na wykonanie zadań państwowych w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą, przedłożone przez Zespół ds. Finansów Polonijnych:

Na swym posiedzeniu Komisja Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego rozpatrywała ustawę o zmianie ustawy o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa, o Agencji Mienia Wojskowego oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Prezes Agencji Mienia Wojskowego J. Rasilewicz odniósł się do kwestii podziału środków finansowych dla MON i MSWiA. Zdaniem prezesa, nie będzie tak, że z majątku, który przekazuje minister obrony narodowej, nie będą zasilane fundusze resortu spraw wewnętrznych, i odwrotnie, że z majątku, który zostanie zagospodarowany w wyniku uznania go za zbędny w resorcie spraw wewnętrznych, nie będą zasilane przedsięwzięcia inwestycyjne w MON. W opinii prezesa, agencja jest przygotowana organizacyjnie i będzie dokonywać sprawiedliwego podziału w zależności od źródła pochodzenia mienia.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia senatorowie omawiali skutki wejścia w życie uchwalonej przez Sejm 23 lipca br. ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Opinie na ten temat przedstawili: wiceminister gospodarki, pracy i polityki społecznej Krzysztof Pater, prezes Stowarzyszenia Emerytów i Rencistów Resortu Spraw Wewnętrznych Jerzy Żyżelewicz, dyrektor Departamentu Spraw Socjalnych i Rekonwersji W MON Ryszard Chyrzyński, Ryszard Miciński z Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA, główny specjalista w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego Władysław Staroń oraz dyrektor Departamentu Finansowania Bezpieczeństwa Państwa Grażyna Żywiecka.

Na swym posiedzeniu Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zdecydowała, że zarekomenduje Senatowi przyjęcie bez poprawek ustawy o uruchomieniu środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej. Ustalono, że w imieniu komisji sprawozdanie w tej sprawie złoży Izbie senator Marian Kozłowski.

Senatorowie uznali, że ze względu na fundamentalny charakter ustawy nie będą zgłaszać poprawek. Ustawa zacznie obowiązywać po uzyskaniu przez Polskę członkostwa w UE. Wyjątek będą stanowić przepisy dotyczące działań związanych z uzyskaniem akredytacji przez agencje płatnicze. Wejdą one w życie po 14 dniach od ogłoszenia ustawy.

Z sekcji gwarancji dokonywane są wydatki związane z płatnościami obligatoryjnymi, np. z interwencją rynkową, płatnościami bezpośrednimi lub subsydiami eksportowymi. Z sekcji orientacji dofinansowywane są przedsięwzięcia mające na celu zmiany strukturalne w rolnictwie.

Podczas posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi S. Kowalczyk nawiązał także do rozpatrzonej na posiedzeniu komisji 23 lipca br. ustawy o zmianie o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Senatorowie zgłosili wówczas poprawki doprecyzowujące przepisy, ale niezmieniające zasadniczo treści ustawy. Ustawa zmierza do wprowadzenia możliwości udzielania przez agencję poręczeń spłaty kredytów bankowych w celu złagodzenia skutków niekorzystnych zjawisk agrometeorologicznych w bieżącym roku. Zaproponowane przez resort rolnictwa umożliwienie agencji udzielania poręczeń kredytów klęskowych będzie zgłoszone przez senatorów na posiedzeniu plenarnym Senatu. Jak wyjaśnił S. Kowalczyk, propozycja poprawki jest elementem działań podejmowanych przez rząd w związku z suszą, która dotknęła kraj.

"Straty spowodowane suszą szacowane są na terenie pozostałych województw. Termin mija dzisiaj, więc do końca tygodnia powinny być znane wyniki tych szacunków" - powiedział wiceminister S. Kowalczyk.

"Taką możliwość przewiduje ustawa budżetowa na 2003 rok, agencja będzie miała wówczas szansę otrzymać w IV kwartale dodatkowo 275 mln zł na dopłaty do mleka klasy ekstra, z zastrzeżeniem, że nie będzie innych pilnych potrzeb budżetowych. Oznacza to, że trudno będzie uzyskać dodatkowe pieniądze" - powiedział wiceminister S. Kowalczyk. Z tego powodu - zdaniem wiceministra - agencja może dysponować tylko kwotą przewidzianą na ten cel w swoim tegorocznym budżecie.

Dopłaty do mleka klasy ekstra są wypłacane od połowy ubiegłego roku. Początkowo było to 7 groszy do litra. Od stycznia do kwietnia ubiegłego roku - 4 gr/l. W odpowiedzi na dezyderat sejmowej komisji rolnictwa oraz postulaty protestujących rolników rząd zdecydował, że od kwietnia dopłaty są podwyższone do 7 gr/l. Jak powiedział wiceminister S. Kowalczyk, agencja wydaje miesięcznie ponad 30 mln zł na dopłaty do mleka, a cały tegoroczny budżet na ten cel to 366 mln zł. "To, czy ta kwota zostanie wykorzystana czy nie, będzie zależało od wielkości skupu w pozostałych miesiącach roku" - dodał.

Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment