Diariusz Senatu RP nr 40

Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment

Z PRAC KOMISJI SENACKICH

2 czerwca 2003 r.

W dniach 2-3 czerwca 2003 r. we Wrocławiu, na zaproszenie marszałka województwa dolnośląskiego Henryka Gołębiewskiego, odbyło się posiedzenie wyjazdowe Komisji Nauki, Edukacji i Sportu.

3 czerwca 2003 r. senatorowie wzięli udział w uroczystości przekazania nowych obiektów Ośrodka Szkolno-Wychowawczego Dzieci Niewidomych we Wrocławiu.

Ośrodek jest jedyną tego typu placówką prowadzoną przez samorząd województwa. Zapewnia kształcenie, wychowanie i opiekę uczniom z wadami wzroku z południowo-zachodniej Polski. Prowadzi kształcenie we wszystkich typach szkół. W ośrodku jest obecnie wdrażany program wczesnej diagnozy i terapii dzieci z wadami wzroku. Program zapewni wsparcie rodzicom i szkołom organizującym kształcenie integracyjne.

Podczas uroczystości senatorowie przekazali ufundowane przez siebie dwa zestawy głośników do celów dydaktycznych.

Tego samego dnia Komisja Nauki Edukacji i Sportu spotkała się z Kolegium Rektorów Uczelni Wrocławia i Opola. Ta część posiedzenia poświęcona była problemom finansowania szkolnictwa wyższego i udziałowi szkół wyższych w procesie integracji.

Kolegium powstało na początku lat 90. W jego pracach biorą udział również przedstawiciele samorządu wojewódzkiego i Wrocławia. Kolegium zajmuje się m.in. problematyką udziału uczelni w rozwoju regionalnym, w tym przygotowaniem i szkoleniem kadr dla administracji samorządowej i unijnej. Wspólną inicjatywą w tym zakresie jest realizowane przez marszałka województwa dolnośląskiego przedsięwzięcie tzw. Bank kadr, przygotowujące kandydatów do pracy w instytucjach unijnych.

W spotkaniu wzięli udział m.in. marszałek województwa dolnośląskiego H. Gołębiewski, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego Zdzisław Latajka, rektor AWF we Wrocławiu Tadeusz Koszczyc, rektor Kolegium Karkonoskiego w Jeleniej Górze Tomasz Winnicki, a także prorektorzy Wydziału Zamiejscowego Wrocław PWST w Krakowie, Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Politechniki Wrocławskiej, przedstawiciele Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu.

3 czerwca 2003 r. Komisja Nauki, Edukacji i Sportu spotkała się z Kolegium Rektorów Akademii Wychowania Fizycznego. Podczas posiedzenia dyskutowano o kształceniu nauczycieli wychowania fizycznego i trenerów w instytucjach edukacyjnych.

W posiedzeniu wzięli udział rektorzy i prorektorzy Akademii Wychowania Fizycznego w Gdańsku, Wrocławiu, Krakowie i Poznaniu, wiceminister edukacji narodowej i sportu Adam Giersz oraz marszałek województwa dolnośląskiego H. Gołębiewski.

* * *

Na swym posiedzeniu zebrała się Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających oraz ustawy o Narodowym Banku Polskim.

Założenia przyjęte w ustawie przedstawili senatorom wiceminister finansów Andrzej Sopoćko oraz dyrektor Departamentu Instytucji Finansowych w tym resorcie Przemysław Morysiak. Goście odpowiadali następnie na zadawane pytania. Uwagi szczegółowe zgłosiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

Celem nowelizacji, opartej na dwóch projektach, poselskim i rządowym, było usprawnienie funkcjonowania banków spółdzielczych, polepszenie ich pozycji na rynku oraz jakości świadczonych przez nie usług.

Najważniejsze zmiany zmierzały do rozszerzenia zastosowania przepisów ustawy do banków, których fundusze własne są równe co najmniej 5 mln euro. Wobec takich banków będą stosowane przepisy nowelizowanej ustawy (a nie Prawa spółdzielczego) dotyczące składu rady nadzorczej, składania oświadczeń woli w imieniu banku, prawa przystępowania do związków rewizyjnych oraz obowiązku zawiadamiania Komisji Nadzoru Bankowego o obniżeniu funduszy poniżej 5 mln euro, co może skutkować ograniczeniem przez komisję zakresu działalności banku. Ponadto wyłączono Bank Gospodarki Żywnościowej SA z katalogu banków zrzeszających, rozszerzono katalog osób uprawnionych do nieodpłatnego nabycia akcji BGŻ SA stanowiących własność Skarbu Państwa, a także terytorialny zakres działania banków spółdzielczych w zależności od wysokości jego funduszy własnych oraz rozszerzono katalog czynności bankowych, jakie mogą wykonywać banki spółdzielcze.

W głosowaniu komisja poparła zmiany sugerowane w opinii biura legislacyjnego i postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie 7 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających oraz ustawy o Narodowym Banku Polskim. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Tadeusza Wnuka.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych rozpatrzono ustawę o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zadania i kompetencje organów oraz organizację jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych.

Przyjęte w ustawie, która była projektem rządowym, rozwiązania przedstawili wiceministrowie finansów Wiesław Ciesielski i Robert Kwaśniak. Biuro legislacyjne w swojej opinii sugerowało potrzebę wprowadzenia zmian do rozpatrywanej nowelizacji.

Uchwalona przez Sejm ustawa jest, w myśl uzasadnienia projektu rządowego, ostatnim etapem przebudowy aparatu skarbowego. Dwa poprzednie etapy to ustawa z 20 marca 2002 r. o przekształceniach w administracji celnej (likwidująca Główny Urząd Ceł) oraz ustawa z 7 czerwca 2002 r. o zniesieniu Generalnego Inspektora Celnego.

Ustawa zmienia w sposób kompleksowy kompetencje służb skarbowych (tj. podatkowych, celnych i kontroli skarbowej). Celem tych zmian jest zwiększenie skuteczności aparatu państwowego w zakresie zapobiegania i przeciwdziałania nieprawidłowościom w obrocie towarowym.

W głosowaniu Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych opowiedziała się za wprowadzeniem 7 poprawek do ustawy uchwalonej przez Sejm, zbieżnych z opinią biura legislacyjnego. Ustalono, że w imieniu komisji sprawozdanie w tej sprawie złoży senator Zdzisława Janowska.

4 czerwca 2003 r.

Na swym posiedzeniu Komisja Ochrony Środowiska rozpatrywała ustawę o zmianie ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych oraz ustawy o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia.

Senatorowie wysłuchali informacji na temat nowelizacji przekazanych przez wiceminister środowiska Ewę Symonides. Nowelizacja była projektem rządowym i zmierzała do dostosowania polskiego prawa do przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej. Pozytywną opinię na temat rozwiązań przyjętych w ustawie przedstawiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

W dyskusji senatorowie Franciszek Bachleda-Księdzularz i Marian Lewicki proponowali wprowadzenie poprawek do omawianej nowelizacji. Uznali jednak, że proponowane zmiany powinny być skonfrontowane z opinią specjalistów.

W związku z tym w głosowaniu Komisja Ochrony Środowiska postanowiła przyjąć bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych oraz ustawy o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wyznaczono senatora Januarego Bienia.

5 czerwca 2003 r.

Podczas posiedzenia Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego rozpatrywano ustawę o Wojskowych Służbach Informacyjnych.

Senatorowie zapoznali się z opiniami o ustawie sejmowej, które przekazali wiceminister obrony narodowej Maciej Górski, szef WSI gen. Marek Dukaczewski, a także przedstawiciele Departamentu Prawnego MON oraz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, agenci wywiadu. Uwagi szczegółowe zgłosiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

Zgodnie z ustawą, która reguluje działalność WSI, podporządkowane Ministerstwu Obrony Narodowej służby, zajmują się wojskowym kontrwywiadem oraz wywiadem, czyli zbieraniem informacji o obronności innych państw. Czynności operacyjno-rozpoznawcze WSI (kontrola korespondencji, podsłuch itp.) mają być nadzorowane przez prokuratora generalnego i Wojskowy Sąd Garnizonowy w Warszawie. WSI nie będą mieć uprawnień śledczych.

Utworzone w 1991 roku WSI działały dotychczas na podstawie ogólnych przepisów ustawy o UOP i kilku innych ustaw.

W dyskusji propozycję wprowadzenia poprawek do rozpatrywanej ustawy zgłosił przewodniczący komisji senator Wiesław Pietrzak.

W kolejnych głosowaniach komisja poparła postulowane zmiany i postanowiła zaproponować Izbie wprowadzenie 6 poprawek do ustawy o Wojskowych Służbach Informacyjnych. Na sprawozdawcę stanowiska Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego wybrano senatora Grzegorza Niskiego.

Następnie rozpatrzono ustawę o ratyfikacji Porozumienia między Konfederacją Szwajcarską oraz Republiką Austrii w sprawie utworzenia i funkcjonowania Międzynarodowego Ośrodka Rozwoju Polityki Migracyjnej (ICMPD) w Wiedniu, podpisanego w Wiedniu dnia 1 czerwca 1993 r. zmienionego Porozumieniem między Konfederacją Szwajcarską, Republiką Austrii oraz Republiką Węgierską z dnia 27 marca 1996 r. w sprawie zmiany i przedłużenia Porozumienia podpisanego w Wiedniu dnia 1 czerwca 1993 r. w sprawie utworzenia i funkcjonowania ICMPD oraz Porozumieniem między Konfederacją Szwajcarską, Republiką Austrii oraz Republiką Węgierską z dnia 26 kwietnia 1996 r. w sprawie zmiany Porozumienia podpisanego w Wiedniu dnia 1 czerwca 1993 r. w sprawie utworzenia i funkcjonowania ICMPD.

W tym punkcie wysłuchano informacji prezesa Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców Piotra Stachańczyka oraz wiceministra spraw zagranicznych Sławomira Dąbrowy.

W dyskusji rozpatrywana ustawa ratyfikacyjna nie wywołała żadnych kontrowersji. W głosowaniu senatorowie opowiedzieli się za przyjęciem jej bez poprawek Ustalono, że przyjęcie ustawy zarekomenduje Izbie senator Janusz Konieczny.

W kolejnych punktach porządku dziennego posiedzenia Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego przystąpiono do rozpatrywania ustawy o cudzoziemcach oraz ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Senatorowie wysłuchali informacji udzielonych przez prezesa Urzędu ds. Repatriacji P. Stachańczyka, a także przedstawicieli Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Wysokiego Komisarza ONZ ds. Uchodźców (przedstawicielstwo w Polsce). Uwagi szczegółowe do obu ustaw zgłosiło biuro legislacyjne.

Ustawa o cudzoziemcach wprowadziła dwa rodzaje wiz: krótko- i długoterminowe przyznawane obcokrajowcom, którzy uzasadnią konieczność dłuższego niż trzy miesiące pobytu w Polsce. Za wwiezienie do kraju nielegalnego imigranta odpowiadać będzie przewoźnik i to on opłaci ewentualne koszty jego wydalenia.

Ustawa zakłada też wprowadzenie tzw. polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca dla nieletnich obcokrajowców urodzonych w Polsce, ale pozbawionych opieki rodziców. Doprecyzowano zasady wystawiania zaproszeń. Osoba zapraszająca cudzoziemca do Polski jest m.in. zobowiązana do pokrycia kosztów jego pobytu i przedstawienia dokumentów świadczących o tym, że jest w stanie je pokryć. Musi też zapewnić osobie zapraszanej mieszkanie.

Kontrolowane będzie, czy związek małżeński nie został zawarty przez obcokrajowca tylko w celu legalnego zamieszkania w Polsce. Takie kontrole mają polegać na sprawdzeniu, czy małżonkowie rzeczywiście się znają, porozumiewają się w zrozumiałych dla siebie językach i mieszkają ze sobą.

Ustawa o ochronie cudzoziemców przewiduje, że imigrantom, którzy uzyskają w Polsce status uchodźcy, wydawana będzie karta pobytu. Równocześnie zlikwidowane zostaną dla nich zezwolenia na czasowy pobyt w Polsce. Ponadto wprowadzono termin tzw. pobytu tolerowanego. Cudzoziemiec może przebywać w Polsce legalnie, jeśli jego powrót do ojczyzny jest niemożliwy, np. z powodu grożących mu prześladowań, tortur, utraty życia czy zdrowia.

W dyskusji propozycje wprowadzenia zmian do omawianych ustaw sejmowych zgłosił senator Zdzisław Podkański. W głosowaniu uzyskały one aprobatę komisji i zostaną przedstawione Senatowi. Na sprawozdawcę w sprawie ustawy o cudzoziemcach oraz ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wybrano senatora Z. Podkańskiego.

6 czerwca 2003 r.

Na swym posiedzeniu Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej rozpatrywała ustawę o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Rozwiązania przyjęte w nowelizacji przedstawił w imieniu rządu sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu Franciszek Potulski. Uwagi zgłosiło także Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Swoją opinię wyrazili także przedstawiciele Związku Miast Polskich Krystyna Wendecka i Andrzej Porawski.

Dyrektor A. Porawski wskazał m.in. na brak w ustawie określenia skutków finansowych dla samorządów wprowadzenia obowiązku szkolnego dla sześciolatków, a także skutków innych nowych zadań nakładanych tą ustawą na samorząd. A. Porawski odniósł się do przyjętego w ustawie algorytmu służącego wyliczeniu subwencji oświatowej.

W opinii K. Wendeckiej, zapisy nowelizacji podyktowane są brakiem zaufania do samorządu.

W dyskusji senatorowie zgadzali się z opiniami zawartymi w opiniach przedstawicieli Związku Miast Polskich.

W głosowaniu Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie 30 poprawek do rozpatrzonej nowelizacji ustawy o systemie oświaty. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Grzegorza Matuszaka.

Następnie komisja przystąpiła do rozpatrywania ustawy o cudzoziemcach oraz ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Senatorowie zapoznali się z opiniami prezesa Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców Piotra Stachańczyka, dyrektor Biura Prawnego w tym urzędzie Bożeny Sadowskiej oraz wicedyrektora Biura Prawnego w Komendzie Głównej Straży Granicznej Waldemara Popławskiego. Uwagi szczegółowe zgłosiło biuro legislacyjne.

W kolejnych głosowaniach komisja zaproponowała, aby wprowadzić po 4 poprawki do obu rozpatrywanych ustaw sejmowych. Na sprawozdawcę stanowisk komisji w sprawie rozpatrzonych ustaw wyznaczono senatora Zbigniewa Zychowicza.

10 czerwca 2003 r.

W Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych w Warszawie, na zaproszenie prezesa Marcina Fleminga, odbyło się posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu. Tematem posiedzenia było znaczenie papierów wartościowych dla kultury narodowej.

Senatorowie zwiedzili wytwórnię i zapoznali się z procesem produkcyjnym papierów wartościowych.

Prezes M. Fleming przedstawił historię Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych ze szczególnym uwzględnieniem działalności pracowników podczas II wojny światowej i powstania warszawskiego. Pracownicy tej instytucji współpracowali wówczas z Armią Krajową.

Jak podkreślił prezes M. Fleminig, wytwórnia wspiera różne inicjatywy kulturalne. Sponsorowała np. wydanie płyty z archiwalnymi nagraniami utworów Krzysztofa Pendereckiego.

W dyskusji senatorowie zgłosili propozycję udziału wytwórni w jubileuszowym wydaniu dzieł wszystkich Jana Kochanowskiego.

Tego samego dnia w Senacie odbyło się posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu, podczas którego zapoznano się z informacją ministra kultury o aktualnych pracach nad projektami ustaw oraz o innych bieżących pracach resortu.

Informację przedstawił wiceminister Rafał Skąpski. Jak stwierdził, resort przygotowywał ostatnio lub obecnie pracuje nad następującymi projektami ustaw: ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, która reguluje m.in. kwestię wywozu zabytków za granicę, nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji, nowelizacji ustawy o prowadzeniu działalności kulturalnej, w której zawarto m.in. zapisy dotyczące zwiększenia kompetencji ministra kultury, który ma opiniować kandydatury na stanowiska dyrektorskie w instytucjach kulturalnych, a także nowelizacji ustawy o kinematografii i ustawy o języku polskim.

W dyskusji senatorowie interesowali się m.in. ewentualną korektą listy narodowych instytucji kultury.

* * *

Odbyło się uroczyste posiedzenie Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego. Tematem posiedzenia była Marynarka Wojenna w 85. rocznicę powstania - historia, tradycje, współczesne zadania.

W posiedzeniu wzięli udział m.in. marszałek Longin Pastusiak, dowódca Marynarki Wojennej admirał Ryszard Łukasik, jego zastępca wiceadmirał Jędrzej Czajkowski, przewodniczący sejmowej Komisji Obrony Narodowej poseł Stanisław Janas, dyrektor Szkoły Podstawowej im. Marynarki Wojennej w Wołominie Karol Małolepszy, prezes Stowarzyszenia Oficerów Marynarki Wojennej kontradmirał w stanie spoczynku Walerian Rogalski, przewodniczący Rady Muzeum Marynarki Wojennej prof. Jerzy Przybylski, prof. Bolesław Mazurkiewicz z Kapituły Medalu Eugeniusza Kwiatkowskiego, kontradmirał Henryk Pietraszkiewicz, komendant Akademii Marynarki Wojennej kontradmirał Antoni Komorowski, dyrektor Muzeum Marynarki Wojennej kontradmirał ppor. Sławomir Kudela, a także przedstawiciele dowództwa i oficerowie Marynarki Wojennej.

Otwierając posiedzenie, przewodniczący komisji senator Wiesław Pietrzak przypomniał dekret naczelnika państwa Józefa Piłsudskiego z 28 listopada 1918 roku, wydany w 291. rocznicę zwycięskiej bitwy floty polskiej pod Oliwą, powołujący polską marynarkę wojenną. Senator podkreślił, że historia tej formacji to jedna z najpiękniejszych kart polskiej historii, przykład patriotyzmu, bohaterstwa i wytrwałości.

Marszałek L. Pastusiak, korzystając z okazji, jaką daje uroczyste spotkanie w Senacie, zwrócił się o przyjęcie uchwały Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego w 85. rocznicę powstania Marynarki Wojennej.

Jak stwierdził marszałek Senatu, wobec braku portów, stoczni, sprzętu wojskowego i kadry oznaczało to właściwie powołanie jej z niebytu. Pierwszą służbę marynarze II Rzeczypospolitej odbywali z dala od morza - w Warszawie, Modlinie, Toruniu. Idea Polski Morskiej była jednak wśród Polaków tak silna, że w krótkim czasie udało się stworzyć polską Marynarkę Wojenną. Marszałek L. Pastusiak podkreślił, że nie bez znaczenia były tu wielkie, wspaniałe osobowości wybitnych dowódców takich jak wiceadmirałowie Kazimierz Porębski i Jerzy Świrski, kontradmirał Józef Unrug czy pułkownik marynarki Bogumił Nowotny, któremu J. Piłsudski 28 listopada 1918 r. powierzył funkcję szefa Sekcji Marynarki Wojennej przy Ministerstwie Spraw Wojskowych.

W opinii marszałka L. Pastusiaka, wierność morzu i jego tradycjom, wytrwałość i entuzjazm naszych rodaków oraz ich spontaniczny wysiłek sprawiły, że 1 września 1939 roku mieliśmy niewielką, ale własną flotę wojenną i zalążki lotnictwa morskiego. Marynarka Wojenna wypełniła znaczącą część dorobku II Rzeczypospolitej i uzyskała status czynnika utrwalającego obecność Polski na Morzu Bałtyckim oraz akwenach świata.

Dzieje II wojny światowej są dla Marynarki Wojennej źródłem szczególnej dumy i pamięci, które należy przekazać współczesnym. Polskie okręty uczestniczyły we wszystkich ważniejszych operacjach morskich aliantów. Bohaterstwo polskiego marynarza w II wojnie światowej to jedna z najpiękniejszych kart Polskiego Oręża.

Marszałek Senatu przypomniał, że poczucie dumy narodowej niestety łączy się ze świadomością ofiar okresu powojennego. Bohaterowie tamtych czasów byli nierzadko zmuszeni do wyboru losu emigranta. Żniwo lat represji stalinowskich było boleśnie odczuwane przez wiele lat i wiele pokoleń.

Jak stwierdził L. Pastusiak, okres powojenny zaowocował jednak dla Marynarki Wojennej niezwykłym rozwojem potencjału wojskowego. Marynarze pielęgnowali pieczołowicie swe tradycje i utrzymywali kontakty z flotami państw morskich, prezentując godnie nasz kraj i gromadząc doświadczenia we wszystkich formach dostępnej współpracy z obcymi banderami. Kolejne zmiany polityczne w Polsce i w świecie Marynarka Wojenna przeszła w sposób godny największego uznania. Wstąpienie Polski do Sojuszu Północnoatlantyckiego było doskonałą okazją do udowodnienia niezwykłego profesjonalizmu marynarzy.

W przyjętej uchwale, po przypomnieniu historii i zasług Marynarki Wojennej, Komisja Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego z okazji jubileuszu złożyła wszystkim marynarzom i pracownikom Marynarki Wojennej serdeczne podziękowanie za wytrwałą, czujną i ofiarną wachtę. Wezwano również "do głębokiej refleksji nad przeszłością i przetwarzania jubileuszowych przemyśleń na nową energię do skutecznego podejmowania stojących przed marynarzami zadań i wyzwań XXI wieku".

Senatorowie zwrócili się także "do środowisk cywilnych i entuzjastów morza, którym na sercu leży umacnianie bezpieczeństwa Rzeczypospolitej i pomyślność Polski Morskiej, aby czynnie wsparły i przyłączyły się do celebrowania tego ważnego dla wszystkich Polaków jubileuszu".

* * *

Podczas posiedzenia Komisji Ochrony Środowiska rozpatrzono informację Najwyższej Izby Kontroli dotyczącą wyników kontroli przygotowania jednostek sektora publicznego do wykorzystania pomocy finansowej Unii Europejskiej w ramach programu ISPA w obszarze ochrony środowiska w okresie 1999 - 1. półrocze 2002 zapoznano się także z przebiegiem realizacji projektów inwestycyjnych finansowanych ze środków Unii Europejskiej.

Wyniki kontroli NIK przedstawił dyrektor Departamentu Środowiska i Rolnictwa Andrzej Głowacki. Jak stwierdził, w kontrolowanym okresie wykorzystanie środków pomocowych wyniosło zaledwie 0,15%. Złożyło się na to wiele przyczyn, m.in. nieprecyzyjne przepisy, trudności z wypełnieniem skomplikowanych merytorycznie wniosków, brak koordynacji.

Protokół pokontrolny zmobilizował jednak takie instytucje, jak Ministerstwo Środowiska, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej czy UKIE do odpowiedniego uregulowania przepisów i poprawy koordynacji. Dzięki temu pieniądze ze środków ISPA nie przepadną.

Podczas posiedzenia do wyników kontroli NIK ustosunkowali się m.in. wiceminister środowiska Krzysztof Panas, wiceprezes NFOŚiGW Jerzy Kędzierski, prezes Banku Ochrony Środowiska Józef Kozioł, a także wicedyrektor Departamentu Obsługi Funduszy Pomocowych w Ministerstwie Finansów Alicja Bożek. Goście udzielili również szczegółowych informacji na temat przebiegu realizacji projektów inwestycyjnych finansowanych ze środków Unii Europejskiej.

W raporcie opracowanym przez Departament Integracji Europejskiej Ministerstwa Środowiska we współpracy z NFOŚiGW, dotyczącym m.in. absorpcji środków z funduszu ISPA i z Funduszu Spójności, stwierdzono, że jest ona postrzegana jako jedno z największych zadań na drodze Polski do UE. W konkluzji raportu podkreślono, że obecnie nie istnieje zagrożenie utraty środków unijnych, jednakże istnieje konieczność uproszczenia systemu ich absorpcji, tak by całkowicie wyeliminować możliwość zostania przez Polskę płatnikiem netto w pierwszych latach członkostwa w UE.

W wyniku przeprowadzonej dyskusji Komisja Ochrony Środowiska postanowiła przyjąć stanowisko w sprawie przygotowania jednostek sektora publicznego do wykorzystania pomocy finansowej z Unii Europejskiej. W przyjętym stanowisku wyrażono uznanie dla Najwyższej Izby Kontroli za wnikliwe i kompetentne opracowanie informacji, której krytyczne, uzasadnione uwagi i wnioski przyczyniły się do zmobilizowania odpowiednich instytucji do podjęcia działań usprawniających mechanizmy pozyskiwania środków z funduszy unijnych.

Ponadto komisja uznała, że dla dalszego usprawnienia systemu wykorzystania środków niezbędne jest :

- szybkie przygotowanie ustawy o finansowaniu samorządów terytorialnych, która umożliwi wspomaganie najuboższych gmin w pozyskiwaniu środków unijnych,

- rozważenie zmniejszenia udziału własnego beneficjentów prowadzących inwestycje z 15 % do 7,5% oraz stworzenie "funduszu rewolwingowego" dla gmin o najsłabszej kondycji finansowej,

- zachowanie stabilności dotychczas wypracowanego systemu finansowania inwestycji ekologicznych (wszelkie ruchy na tym polu, jak na przykład ostatnie informacje o możliwości wprowadzenia podatku VAT na fundusze pomocowe, powodują zakłócenia i opóźnienia w realizacji zadań finansowanych ze środków UE),

- utrzymanie osobowości prawnej wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej przy uściśleniu współpracy i koordynacji działań z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,

- wzmocnienie roli Banku Ochrony Środowiska poprzez dokapitalizowanie przy utrzymaniu większości kapitału polskiego.

W przyjętym stanowisku Komisja Ochrony Środowiska stwierdziła również, że dzięki wysiłkom odpowiedzialnych resortów i NFOŚiGW nastąpiła znaczna poprawa w systemie pozyskiwania środków unijnych. Mimo to komisja, uznając konieczność dalszego udoskonalania systemu, zwróciła się ze swoimi postulatami do Rady Ministrów, ministrów środowiska, finansów oraz spraw wewnętrznych i administracji.

* * *

Na swym posiedzeniu Komisja Ustawodawstwa i Praworządności zapoznała się z informacją prezesa Trybunału Konstytucyjnego o jego działalności w 2002 roku.

Informację przedstawił prezes Marek Safjan, któremu towarzyszyli wiceprezes Andrzej Mączyński oraz dyrektor biura trybunału Maciej Graniecki.

Odbyta podczas posiedzenia dyskusja dotyczyła najważniejszych problemów występujących w działalności trybunału w minionym okresie, a także jego funkcjonowania po wejściu Polski do Unii Europejskiej.

Prezes M. Safjan poinformował o bardzo interesującym spotkaniu przedstawicieli trybunałów konstytucyjnych państw członkowskich i kandydujących do UE, które odbyło się w Brukseli pod hasłem "Sądy konstytucyjne a prawo wspólnotowe".

Prezes Trybunału Konstytucyjnego wyraził krytyczną opinię na temat stanu polskiej legislacji. Jego zdaniem, polskie ustawodawstwo charakteryzuje powtarzalność błędów i niska jakość. Powtarzane błędy dotyczą m.in. wadliwej konstrukcji delegacji ustawowych (mimo wielokrotnych uwag zawartych w orzecznictwie trybunału), zwłaszcza w prawie podatkowym, co może rodzić poważne skutki finansowe dla budżetu państwa.

Prezes M. Safjan wskazał także na pominięcia i zaniechania legislacyjne, brak reakcji Sejmu na orzecznictwo trybunału. Jako przykłady wymienił orzeczenia w sprawie mienia zabużańskiego czy stypendiów stypendiów socjalnych. Ponadto często brak jest synchronizacji orzecznictwa sądowego z orzeczeniami trybunału.

* * *

Na swoim posiedzeniu Komisja Emigracji i Polaków za Granicą rozpatrzyła i zaopiniowała następujące wnioski o dotację z budżetu Kancelarii Senatu na wykonanie zadań państwowych w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą, przedłożone przez Zespół ds. Finansów Polonijnych:

I AKCJA LETNIA

1. (nr wniosku 196) wniosek Stowarzyszenia Inicjatyw Niemożliwych "MOTYKA" - warsztaty dla młodzieży z Armenii i Gruzji "Polska kultura współczesna" - 24 300 zł.