Diariusz Senatu RP: spis treści, następna część dokumentu

W dniach 11 i 12 czerwca 2003 r. odbyło się 42. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli marszałek Longin Pastusiak oraz wicemarszałkowie - Jolanta Danielak, Ryszard Jarzembowski i Kazimierz Kutz. Na sekretarzy posiedzenia wyznaczono senatorów Janusza Bargieła i Sławomira Izdebskiego; listę mówców prowadził senator J. Bargieł.

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o cudzoziemcach,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zadania i kompetencje organów oraz organizację jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych oraz ustawy o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia*,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Konfederacją Szwajcarską oraz Republiką Austrii w sprawie utworzenia i funkcjonowania Międzynarodowego Ośrodka Rozwoju Polityki Migracyjnej (ICMPD) w Wiedniu, podpisanego w Wiedniu dnia 1 czerwca 1993 r. zmienionego Porozumieniem między Konfederacją Szwajcarską, Republiką Austrii oraz Republiką Węgierską z dnia 27 marca 1996 r. w sprawie zmiany i przedłużenia Porozumienia podpisanego w Wiedniu dnia 1 czerwca 1993 r. w sprawie utworzenia i funkcjonowania ICMPD oraz Porozumieniem między Konfederacją Szwajcarską, Republiką Austrii oraz Republiką Węgierską z dnia 26 kwietnia 1996 r. w sprawie zmiany Porozumienia podpisanego w Wiedniu dnia 1 czerwca 1993 r. w sprawie utworzenia i funkcjonowania ICMPD,

- Ustawa zawiera przepisy dostosowujące polskie prawodawstwo do prawa Unii Europejskiej.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym trybunał informuje Sejm i Senat o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa trybunału. Nad informacją tą nie przeprowadza się głosowania.

Na posiedzeniu plenarnym Izby informację przedstawił prezes Trybunału Konstytucyjnego Marek Safjan. Prezes trybunału udzielił też odpowiedzi na pytania zadane przez senatorów.

Na wniosek senatora Zbyszka Piwońskiego obie ustawy rozpatrywano łącznie.

Ustawy zostały uchwalone przez Sejm na 49. posiedzeniu, 22 maja br. Do Senatu zostały przekazane 27 maja. W tym samym dniu marszałek, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował je do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz do Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego. Komisje po rozpatrzeniu ustaw przygotowały swoje sprawozdania w ich sprawie.

Po drugie, wszystkie prace, które były prowadzone przez rząd, zostały oparte na dorobku wielomiesięcznej dyskusji dotyczącej oceny sytuacji migracyjnej i oceny skuteczności działania władz. Wykorzystane zostały też opinie ekspertów, przedstawicieli świata nauki, a także dotychczasowe doświadczenia cudzoziemców i tych, którzy mieli z nimi kontakty. Bardzo ważną obecnie kwestią, również uwzględnioną w obydwu ustawach, jest opinia Komisji Europejskiej.

Następna poruszona przez senatora kwestia dotyczyła spraw systemowych. Jak wskazał, ustawa o cudzoziemcach reguluje wszystkie dotyczące ich normy, a mianowicie normy związane z przekraczaniem granicy, z wizami, z zezwoleniami na zamieszkanie na czas oznaczony, z zezwoleniami na osiedlenie się, z kartami pobytu i innymi dokumentami, które są wydawane cudzoziemcom, a także z kontrolą legalności pobytu cudzoziemców. Zawiera ona również zasady opuszczania polskiego terytorium, wydalania z niego cudzoziemców, zatrzymania ich, umieszczenia ich oraz ich pobytu w strzeżonych ośrodkach lub zastosowania wobec nich aresztu w celu ich wydalenia z kraju. Druga z rozpatrywanych łącznie ustaw określa warunki i zasady udzielania cudzoziemcom pomocy.

Pierwsza z nich to generalnie zmiana formuły. W dotychczasowym prawodawstwie polskim w większości wypadków sprawy szczegółowe były regulowane na poziomie rozporządzeń. Tymi zaś ustawami większość problemów regulowanych do tej pory na poziomie rozporządzeń wprowadza się do regulacji ustawowej.

Do nowości senator L. Podkański zaliczył też między innymi wprowadzenie wizy długoterminowej - do jednego roku, a także to, że wprowadza się dla cudzoziemców nowe zezwolenie na zamieszkanie na terenie Rzeczypospolitej Polskiej na czas oznaczony. W dotychczasowym ustawodawstwie istniała norma, która przewidywała, że takiego zezwolenia cudzoziemcowi udzielić można, obecne zaś rozwiązanie jest takie, że jeśli cudzoziemiec spełnia dziewięć określonych warunków, to takie zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium naszego kraju musi otrzymać.

Omawiając drugą ustawę, dotyczącą udzielania cudzoziemcom ochrony, senator L. Podkański wskazał, że nowością jest tam wprowadzenie nowych zasad, określonych terminem tak zwanego pobytu tolerowanego. Dzięki temu została usunięta istniejąca do tej pory w naszym ustawodawstwie luka prawna związana z trudnościami w postępowaniu wobec tych cudzoziemców, którzy zostali schwytani przez straż graniczną. W takich wypadkach występowali oni najczęściej o statut uchodźcy, a później byli zwalniani. Nie było skutecznego sposobu, by wydalić ich z terenu Rzeczypospolitej. Ta ustawa takie rozwiązanie wprowadza.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w sprawie rozpatrywanych ustaw przedstawił senator Zbigniew Zychowicz. Senator zaznaczył, że prace nad tymi ustawami Sejm rozpoczął w lutym br. W pracach powołanej w tym celu podkomisji uczestniczyli, jako partnerzy społeczni, przedstawiciele Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców, Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, MSZ, Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, Straży Granicznej, Kancelarii Prezydenta RP i Rady do spraw Uchodźców.

Senator sprawozdawca podkreślił, że jednym z celów ustawy o cudzoziemcach jest dostosowanie polskiego prawa do obowiązujących w tym zakresie standardów prawnych Unii Europejskiej. Przedmiotem ustawy są kwestie związane z przekraczaniem granicy, z wizami, z zezwoleniami na zamieszkanie w Polsce i na zamieszkanie na czas określony, z zezwoleniami na osiedlanie się, z kartami pobytu i innymi dokumentami wydawanymi cudzoziemcom, a także z kontrolą legalności pobytu cudzoziemców, jak również ze zobowiązaniami do opuszczania terytorium RP, z wydalaniem cudzoziemców oraz ich zatrzymaniem, z ich umieszczeniem oraz pobytem w strzeżonych ośrodkach lub zastosowaniem wobec nich aresztu w celu ich wydalenia.

Ustawa reguluje ponadto zagadnienia dotyczące ewidencji cudzoziemców, odpowiedzialności przewoźnika - to jest istotne novum: przewoźnik ponosi konsekwencje swojej niefrasobliwości, jeśli na przykład nie sprawdził tego, czy pasażer ma stosowne, wymagane u nas dokumenty - a także zagadnienia dotyczące trybu powołania i odwołania oraz zakresu działania i obowiązków prezesa Urzędu do spraw Repatriacji i Cudzoziemców. Celem ustawy jest również określenie zasad i warunków wjazdu na terytorium RP, przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu cudzoziemców z terytorium RP, trybu postępowania oraz właściwości organów w tych sprawach.

Jak wskazał senator Z. Zychowicz, ustawa powstała z uwagi na złożoność i wzrastającą liczbę problemów związanych z migracją dotyczącą Polski i Europy. Konieczne stało się uregulowanie przedmiotowych zagadnień w taki sposób, by były one czytelne i przejrzyste, a także by uzyskały inną rangę, rangę ustawową, i aby odpowiadały naszym zobowiązaniom wynikającym z członkostwa w Unii Europejskiej. Konieczność ta wynikła również z potrzeby stworzenia skutecznych mechanizmów zwalczania nielegalnej imigracji, z jednoczesnym zapewnieniem właściwej ochrony osobom, które są w szczególnie trudnym położeniu ze względu na sytuację panującą w kraju ich pochodzenia. Na potrzebę opracowania nowej ustawy, dotyczącej głównie kwestii azylu i ochrony czasowej, zwróciła nam uwagę również Komisja Europejska w swoim raporcie z października 2002 r.

W opinii senatora sprawozdawcy, istotnym elementem ustawy jest również utrudnienie nielegalnej migracji, bardzo łatwej do niedawna w Polsce ze względu na liberalne przepisy dotyczące zaproszeń. Ustawa wprowadza istotne utrudnienia dla tych, którzy z  niefrasobliwością posługiwali się tymi zaproszeniami. Obecnie zapraszający będzie musiał udokumentować posiadanie środków finansowych na pokrycie kosztów pobytu zapraszanego, jeżeli on sam takimi środkami nie będzie dysponował. Ponadto będzie prowadzony rejestr tych zaproszeń.

To samo dotyczy małżeństw, które do tej pory było o wiele łatwiej zawrzeć. Obecnie w celu uzyskania pozwolenia na osiedlenie się, tak zwanej karty stałego pobytu, taka osoba przed zawarciem związku małżeńskiego musi przebywać przez trzy lata w Polsce, a później przez dwa lata trwać w tym związku. Ponadto stosowne organy mogą sprawdzić, czy związek ten ma charakter faktyczny, czy też został zawarty tylko w celu obejścia ustawy.

Senator sprawozdawca podkreślił, że ustawa wychodzi naprzeciw wszystkim postulatom, jakie formułowano pod jej adresem. Szkoda jedynie, że nie wchodzi w życie 1 lipca, kiedy zaczną nas obowiązywać ustalenia wynikające z naszych negocjacji z Unią Europejską. Ale jej wejście w życie 1 września, czyli dwa miesiące później, też nie zmienia w sposób istotny charakteru ustawy i w niczym nie narusza celów, w jakich została ona uchwalona.

Senator podkreślił także, iż istotnym i cennym novum jest to, że opracowane formularze dotyczące kart pobytu, dokumentów podróży, wiz, a także inne formularze odpowiadają unormowaniom unijnym.

Senator sprawozdawca zaznaczył, iż ustawa ta jest konsekwencją i pewnym dopełnieniem ustawy o cudzoziemcach. W ostatnich latach Polska przekształciła się z kraju emigracyjnego w kraj emigracyjno-imigracyjny. Gros cudzoziemców przybywa do Polski w charakterze osób, które występują o status uchodźcy i poszukują w naszym kraju ochrony lub też traktują go jako kraj tranzytowy w drodze do krajów Europy Zachodniej. To zjawisko, jak się uważa, ulegnie nasileniu, zwłaszcza że od 1 lipca wszyscy ci, którzy dotychczas nie byli poddani obowiązkowi wizowemu, będą mu poddani. Jak przewiduje MSZ, będziemy, zamiast dotychczasowych stu osiemdziesięciu tysięcy wiz na całym świecie, wydawać ich trzy miliony dwieście tysięcy. Bardzo istotnie zwiększy się zatem praca naszych służb dyplomatycznych i konsularnych, ale też, jak można sądzić, ulegnie nasileniu zjawisko nielegalnej imigracji. Polska będzie bowiem krajem unijnym, a nasza granica wschodnia stanie się granicą zewnętrzną Unii Europejskiej. Będzie to drugi po Finlandii najdłuższy odcinek zewnętrzny granicy Unii Europejskiej. Zjawisko nielegalnej imigracji stwarza również potrzebę przyjęcia takich rozwiązań prawnych, które w sposób systematyczny będą tę nielegalną imigrację zwalczać, a jednocześnie zapewnią ochronę osobom, które znalazły się w trudnym położeniu ze względu na sytuację panującą w ich kraju.

Senator sprawozdawca podkreślił, że ustawa jest bardzo rozbudowana - zawiera sześć rozdziałów, sto czterdzieści sześć artykułów - i w sposób kompleksowy reguluje kwestie związane z czterema formami pobytu czy ochrony w Polsce (status uchodźcy, udzielenie azylu, udzielenie zgody na pobyt tolerowany oraz udzielenie ochrony czasowej). Ustawa wprowadza również Radę do spraw Uchodźców, która będzie swoistym organem kontroli społecznej nad działalnością prezesa Urzędu do spraw Repatriacji i Cudzoziemców - od jego decyzji o nieudzieleniu statusu będzie można się odwoływać. Rada będzie orzekać w trzyosobowych zespołach. Nastąpi więc uspołecznienie procesu ochrony cudzoziemców przebywających na terytorium Polski.

W imieniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie ustawy wraz z  czterema poprawkami, pokrywającymi się z poprawkami sformułowanymi przez Komisję Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego.

Poszczególne poprawki poddano pod głosowanie, po czym Izba jednomyślnie, 78 głosami, powzięła uchwałę:

Uchwała

Połączone komisje senackie poparły także wszystkie poprawki zgłoszone do ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 49. posiedzeniu, 21 maja br. Do Senatu wpłynęła 27 maja i tego samego dnia, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, marszałek skierował ją do Komisji Nauki, Edukacji i Sportu oraz do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisje po rozpatrzeniu sprawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdawca Komisji Nauki, Edukacji i Sportu senator Irena Kurzępa podkreśliła, że rozpatrywana ustawa jest bardzo ważna, chociażby dlatego, że dotyczy ośmiu milionów dzieci i młodzieży w Polsce. Do tego należy dodać młodzież studencką, która przygotowuje się do zawodu nauczycielskiego, nauczycieli czynnych, a także słuchaczy zakładów kształcenia nauczycieli. Jak więc widać, regulacja ta obejmuje ogromną część naszego społeczeństwa.

Senator sprawozdawca wskazała, że ustawa umożliwia ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania zakładanie i prowadzenie publicznych placówek kształcenia ustawicznego o zasięgu ogólnokrajowym. Porządkuje zatem kwestie kształcenia ustawicznego.

Wszystkie szkoły publiczne i niepubliczne w myśl ustawy stają przed jednakowymi wymogami dotyczącymi planów i programów edukacyjnych. A zatem, jeżeli placówki niepubliczne ubiegają się o status i uprawnienia placówki publicznej, mają obowiązek realizować takie same wymagania.

Ustawa wprowadza także zmiany w systemie doskonalenia nauczycieli. Nowe zasady polegają na tym, żeby placówki doskonalące nauczycieli mogły uzyskiwać certyfikacje. Celem jest podwyższenie jakości doskonalenia nauczycieli.

Pierwszy to próby ograniczania uprawnień samorządów terytorialnych i swoista recentralizacja decyzji oświatowych, między innymi poprzez uzależnienie stanowienia aktów prawa miejscowego, czyli uchwał rady gminy lub rady powiatu ustalających plany sieci szkół publicznych, od uzyskania przez samorządy pozytywnej opinii kuratora, będącego reprezentantem władzy państwowej.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zapoznała się ze sprawozdaniem Komisji Nauki, Edukacji i Sportu i jednomyślnie przyjęła dwadzieścia pięć zaproponowanych przez nią poprawek. Dodatkowo, po uwzględnieniu opinii biura legislacyjnego, Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej postanowiła zaproponować Izbie przyjęcie pięciu poprawek. W imieniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej senator G. Matuszak wniósł o przyjęcie zaproponowanych poprawek i uwzględnienie ich w głosowaniu nad uchwałą Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Wszystkie poprawki rozpatrzyły dwie komisje senackie. Połączone komisje poparły 42 spośród 47 zgłoszonych ogółem poprawek.

Uchwała

Ustawę tę Sejm uchwalił na 49. posiedzeniu, 20 maja br. Dwa dni później ustawa trafiła do Senatu. Marszałek skierował ją do Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego. Komisja rozpatrzyła ustawę i przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Grzegorz Niski. Senator podkreślił, że konieczność wprowadzenia ustawy o Wojskowych Służbach Informacyjnych wynika z potrzeby kompleksowego uregulowania ich statusu prawnego, określenia stabilnej pozycji w państwie i w siłach zbrojnych oraz potrzeby jednoznacznego ustalenia zakresu ich uprawnień i obowiązków. Rozpatrywany projekt ustawy jest kolejnym - w ślad za ustawą o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu - etapem realizacji programu reformy polskich służb specjalnych. Projekt ten stanowi jednocześnie ukoronowanie trwających z przerwami ponad dziesięć lat prac nad ustawą o Wojskowych Służbach Informacyjnych, które z różnych względów nie zostały dotąd sfinalizowane. Jest on zarazem odpowiedzią na postulaty zgłaszane ze wszystkich stron sceny politycznej, skonkretyzowane w kolejnych dezyderatach sejmowej Komisji do spraw Służb Specjalnych, mówiących o pilnej konieczności przygotowania ustawy o Wojskowych Służbach Informacyjnych. Istniały bowiem również takie poglądy, że Wojskowe Służby Informacyjne działają poza prawem.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że przed rokiem 1990 funkcjonowanie wojskowego wywiadu i kontrwywiadu regulowały niejawne resortowe akty normatywne, podobnie jak jest to obecnie w wielu krajach i jak było w II Rzeczypospolitej Polskiej. Funkcjonujące dziś Wojskowe Służby Informacyjne podstawy swego działania opierają na zapisach zawartych w czterech oddzielnych ustawach, między innymi w ustawie o Urzędzie Ochrony Państwa, ustawie o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, ustawie o Urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz ustawie o ochronie informacji niejawnych. Koncepcja rozpatrywanego projektu ustawy o Wojskowych Służbach Informacyjnych została oparta między innymi na założeniu, że zagadnienia dotyczące obronności państwa i bezpieczeństwa sił zbrojnych powinny być przedmiotem ochrony sprawowanej przez wojskowe służby specjalne.

Po pierwsze, konstytucyjna zasada demokratycznego państwa prawa wymaga między innymi tego, aby wszystkie organy państwowe, a więc również organy właściwe do spraw obronności i bezpieczeństwa państwa, działały na podstawie i w granicach prawa. Dlatego też Wojskowe Służby Informacyjne muszą mieć ustawowo określone zadania oraz uprawnienia i obowiązki.

Po trzecie, prawne ramy działalności Wojskowych Służb Informacyjnych są szczególnie istotne w aspekcie naszego wejścia do Unii Europejskiej. Muszą one wyrażać pełne poszanowanie powszechnie wiążących i akceptowanych przez społeczność międzynarodową standardów ochrony podstawowych praw i wolności człowieka, co z kolei ma wyjątkowy wymiar w warunkach członkostwa Polski w organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, a także wobec postanowień obowiązujących w niej umów międzynarodowych, określających status międzynarodowych dowództw i sztabów wojskowych oraz sił zbrojnych poszczególnych państw.

Po piąte, Wojskowe Służby Informacyjne, oprócz wykonywania zadań operacyjno-rozpoznawczych, wykrywczych i przeciwdziałających, są uprawnione z mocy ustawy o ochronie informacji niejawnych, jako służba ochrony państwa, do działania w sprawach ochrony informacji niejawnych dotyczących obronności państwa.

Przy opracowaniu projektu rządowego wykorzystano dokumentację współczesnego ustawodawstwa polskiego, a zwłaszcza dorobek legislacyjny związany z ustawą o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, ustawą o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych oraz skorzystano z doświadczeń i wzorów podobnych aktów prawnych niektórych państw sojuszniczych.

Rozpatrywany projekt ustawy został oparty na następujących założeniach. Wojskowe Służby Informacyjne są usytuowane jako wyodrębniona i wyspecjalizowana służba, która spełnia funkcję służby specjalnej i służby ochrony państwa w zakresie swej właściwości obejmującej obronność państwa i bezpieczeństwo Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Szef Wojskowych Służb Informacyjnych wykonuje zaś funkcję krajowej władzy bezpieczeństwa w sprawach ochrony informacji niejawnych z zakresu obronności państwa.

Zadania Wojskowych Służb Informacyjnych są realizowane zarówno na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak i poza jej granicami, odpowiednio do zadań nakładanych na Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej. Zadania Wojskowych Służb Informacyjnych są ograniczone do wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych i analityczno-informacyjnych, a także innych czynności służbowych, ale nie obejmują one uprawnień śledczych. Podejmowanie przez Wojskowe Służby Informacyjne czynności operacyjno-rozpoznawczych w celu realizacji ściśle określonych zadań jest nadzorowane przez prokuratora generalnego i Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie.

Szef Wojskowych Służb Informacyjnych podlega bezpośrednio ministrowi obrony narodowej, a jego działalność jest kontrolowana przez Sejm. Zachowana jest również instytucjonalna jedność służb wywiadu i kontrwywiadu wojskowego, zgodnie z polską tradycją i wzorami niektórych państw zachodnich. Przyjęto tu zatem inne rozwiązanie niż w wypadku agencji państwowych - Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu.

Zakres obowiązków i uprawnień żołnierzy Wojskowych Służb Informacyjnych jest adekwatny do zadań tych służb oraz pełnionych funkcji. Ustawowo gwarantuje się przejrzystą formułę finansowania działalności Wojskowych Służb Informacyjnych. Ponadto jest zapewniona właściwa ochrona informacji posiadanych przez Wojskowe Służby Informacyjne i wszelkiego rodzaju danych osobowych. Wojskowe Służby Informacyjne mogą też w szerokim zakresie podejmować współdziałanie z odpowiednimi organami, służbami i instytucjami krajowymi oraz zagranicznymi.

Formacja ta jest, po pierwsze, zasadniczym elementem wywiadowczym zintegrowanego systemu rozpoznania wojskowego potencjału militarnego państw obcych, po drugie, organem bezpieczeństwa Sił Zbrojnych RP i kontrwywiadowczej ochrony informacji niejawnych dotyczących obronności państwa, po trzecie, specjalistycznym organem przygotowanym do oceny oraz prognozowania zagrożeń militarnych państwa i zdolności bojowej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Jest ona również współuczestnikiem planowania operacyjnego na wypadek sytuacji kryzysowych i wojny, a tym samym również planowania kierunków rozwoju Sił Zbrojnych RP, budowy ich struktur organizacyjnych oraz wyposażania w nowoczesne uzbrojenie i sprzęt wojskowy. W okresie pokoju formacja ta jest istotnym elementem funkcjonowania systemu dowodzenia i zapewnienia gotowości bojowej Sił Zbrojnych RP oraz autorem materiałów szkoleniowych o armiach obcych, które są niezbędne do szkolenia Sił Zbrojnych RP w okresie pokoju, a w czasie wojny źródłem podstawowych informacji o metodach i sposobach prowadzenia walki przez przeciwnika, jego siłach i środkach oraz o planach i zamiarach wojennych, a także czynnikiem dezinformacji o zamiarach wojsk własnych.

Mówiąc o równoważności interesów państwa w zakresie ochrony jego bezpieczeństwa i obronności, senator G. Niski zwrócił uwagę na to, że do Wojskowych Służb Informacyjnych należy obecnie również cała sfera specjalistycznej osłony kontrwywiadowczej, jak również ochrony informacji niejawnych dotyczących obronności państwa, wykraczająca poza resort obrony narodowej. Obejmuje ona bowiem obszar podmiotów gospodarczych, jednostek naukowych i badawczo-rozwojowych oraz innych jednostek organizacyjnych prowadzących działalność związaną z obronnością państwa, w tym i w stosunkach z zagranicą. Rozpatrywana ustawa zachowuje tak zakreślone spectrum zainteresowań Wojskowych Służb Informacyjnych, zwłaszcza wobec ustawowych regulacji dotyczących ochrony informacji niejawnych. Dostrzegając jednak możliwość praktycznego, przynajmniej we wstępnej fazie, przenikania się działalności różnych służb, ustawa stwarza skuteczne mechanizmy ich współdziałania i wymiany informacji.

Ustawa zakłada bezpośrednie podporządkowanie szefa Wojskowych Służb Informacyjnych ministrowi obrony narodowej oraz określanie przez ministra obrony narodowej kierunków działania tych służb, co jest naturalną konsekwencją usytuowania Wojskowych Służb Informacyjnych jako służb resortowych. Jak stwierdził senator sprawozdawca, nie będzie to sprzeczne z wymogami neutralności służb oraz cywilnej, demokratycznej kontroli nad nimi, gdyż będzie ona zapewniona przez ten sam system, który już istnieje i obejmuje Wojskowe Służby Informacyjne.

W opinii senatora sprawozdawcy, proponowane rozstrzygnięcie konsekwentnie i ustawowo zapewnia parlamentarną kontrolę nad Wojskowymi Służbami Informacyjnymi. Jak stwierdził, w projekcie ustawy po raz pierwszy, na ile to możliwe, ukazano również strukturę Wojskowych Służb Informacyjnych, zarówno w aspekcie funkcjonalnym, jak i organizacyjnym. Z oczywistych powodów proponowane zapisy mają charakter ramowy, ale dostatecznie wyznaczają granice uregulowań w tym zakresie, zwłaszcza przez powiązanie struktur Wojskowych Służb Informacyjnych ze strukturami i rozmieszczeniem Sił Zbrojnych RP oraz z przyznanym im budżetem i limitem etatów.

Wyróżnikiem czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych przez Wojskowe Służby Informacyjne jest ich ukierunkowanie na ochronę obronności państwa i bezpieczeństwa Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz wykonywanie ich również, a raczej przede wszystkim, w celach prewencyjnych. Ponadto możliwość podejmowania czynności operacyjno-rozpoznawczych przez Wojskowe Służby Informacyjne dotyczy także przestępstw nienależących do właściwości innych organów, obejmując te z nich, które należą do jurysdykcji sądów wojskowych.

Ustawa statuuje Wojskowe Służby Informacyjne jako służbę specjalną o charakterze wyłącznie operacyjno-rozpoznawczym i analityczno-informacyjnym, nie przyznając jej uprawnień organów ścigania karnego. Ze względu na założenie, że Wojskowe Służby Informacyjne nie mogą wykonywać czynności dochodzeniowo-śledczych, wszelkie uzyskane przez nie informacje, wskazujące na popełnienie przestępstwa, są przekazywane właściwym organom i instytucjom.

Działalność Wojskowych Służb Informacyjnych w pewnych przewidywalnych sytuacjach nie może być zupełnie pozbawiona niezbędnej skuteczności, stąd też przyznanie żołnierzom Wojskowych Służb Informacyjnych możliwości skorzystania z szeregu szczególnych uprawnień, wymienionych w art. 20, 21 i 22 ustawy. Ze względu na to, że działalność Wojskowych Służb Informacyjnych wkracza w sferę konstytucyjnie chronionych dóbr osobistych, określonych w rozdziale II Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, i ochrony danych osobowych, a także w znacznej mierze jest objęta tajemnicą państwową lub służbową, rozpatrywana ustawa stwarza niezbędne gwarancje ochrony informacji uzyskiwanych bądź posiadanych przez Wojskowe Służby Informacyjne.

Senator sprawozdawca podkreślił, że ustawa nakłada na żołnierzy Wojskowych Służb Informacyjnych bezwzględny obowiązek respektowania godności obywateli w toku wykonywania wszystkich czynności służbowych oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka, a także wykonywania tych czynności w sposób najmniej naruszający dobra osobiste osoby, której dotyczą. Jest to zapisane w art. 18, 20, 22 i 23. W ten sposób zostaje spełniony jeden ze standardów współczesnych państw demokratycznych oraz postulat wynikający z Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych.

Kończąc swe wystąpienie, senator G. Niski zaznaczył, że materia ujęta w projektowanej ustawie odpowiada postanowieniom umów międzynarodowych, obowiązujących w organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Nie wchodzi ona natomiast w zakres objęty prawem Unii Europejskiej, co zostało potwierdzone w opinii sekretarza w Komitecie Integracji Europejskiej. Ustawa ta nie spowoduje dodatkowych skutków finansowych dla budżetu państwa.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego na swoim posiedzeniu zaproponowała sześć poprawek do ustawy. Dwie poprawki miały na celu doprecyzowanie zapisów, trzy - miały charakter porządkujący, poprawiają czytelność i jednolitość tekstu ustawy, a jedna poprawka podkreślała konieczność ochrony wolności oraz przestrzegania praw człowieka i obywatela.

Poprawki do ustawy zgłosił także senator Zbigniew Romaszewski podczas dyskusji.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona na 49. posiedzeniu Sejmu, 20 maja 2003 r. Do Senatu wpłynęła dwa dni później. Marszałek skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, która przygotowała swoje sprawozdanie o ustawie.

Przedstawiła je senator Zdzisława Janowska. Senator zaznaczyła, że ustawa dotyczy dwóch kwestii: pierwsza to powołanie wojewódzkich kolegiów skarbowych, których celem jest koordynacja działań w zakresie polityki podatkowej, konsolidacja działań polityki podatkowej, celnej i kontrolnej. Drugi cel ustawy to wprowadzenie zmian w szeregu innych ustaw. Zmiany dotyczą m.in. ustawy o kontroli skarbowej, o podatku dochodowym od osób fizycznych, o narodowym zasobie archiwalnym, o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.

Jeśli chodzi o powołanie wojewódzkich kolegiów skarbowych, celem jest konsolidacja i koordynacja działań w zakresie realizacji na obszarze województwa polityki finansowej, w szczególności polityki podatkowej, celnej i kontrolnej. Nadzór nad wojewódzkimi kolegiami skarbowymi sprawować będzie generalny inspektor kontroli skarbowej.

Zdaniem senator sprawozdawcy, ten trzeci aspekt jest niezwykle istotny. Coraz bardziej powszechna jest bowiem negatywna opinia społeczna na temat funkcjonowania urzędów kontroli skarbowej i urzędów celnych. Dlatego senator zwróciła uwagę na zapisy, które mogą zmienić istniejący stan, mogą przeciwstawić się nieprawidłowościom i przeciwdziałać korupcji.

Senator sprawozdawca podkreśliła, że niewątpliwie ustawa przewiduje przeciwdziałanie nieprawidłowościom, korupcji urzędniczej. Przewiduje rozszerzenie grupy osób zobowiązanych do składania corocznych oświadczeń majątkowych. Rozszerzenie to dotyczy funkcjonariuszy celnych, inspektorów i pracowników urzędów kontroli skarbowej, urzędów skarbowych i izb skarbowych. Kierownictwo w tych instytucjach powołuje się w drodze konkursu. W konkursie określa się wyraźnie wymagania wobec kandydatów, które sprowadzają się nie tylko do wymaganego wykształcenia, doświadczenia, ale również postawy moralnej, etycznej, zgodnie z ustawą o służbie cywilnej i urzędnikach państwowych.

Za bardzo istotne senator sprawozdawca uznała rozszerzenie kontroli skarbowej na służby celne, rozszerzenie i danie pełnej możliwości działalności służbie celnej, rozszerzenie grupy adresatów kontroli, między innymi adresatów odnoszących się do podmiotów władających i zarządzających mieniem państwowym. Adresaci kontroli skarbowej to również pracownicy celni, płatnicy i inkasenci podatków. Senator Z. Janowska zaznaczyła, że następuje tu bardzo wyraźna zmiana ustaw w związku z  wejściem Polski do Unii Europejskiej. Kontrolę skarbową rozszerza się o kontrolę celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami publicznymi pochodzącymi z Unii Europejskiej i przekazywania środków do budżetu Unii Europejskiej. Te zapisy wejdą w życie wtedy, kiedy Polska będzie już prawowitym członkiem Unii Europejskiej.

Zachowuje się też konieczność przechowywania dokumentacji archiwalnej z zakresu wywiadu skarbowego. Zwiększa się podmiotowość kierownictwa wymienionych instytucji, czyli zwiększa uprawnienia szefów urzędu kontroli skarbowej, izby skarbowej, ponieważ szereg zapisów wyraźnie formułuje się pod kątem ponoszenia odpowiedzialności i zwiększenia podmiotowości szefów tych komórek. Postuluje się również zwiększenie odpowiedzialności ludzi pracujących w tychże komórkach, odpowiedzialności urzędniczej, odpowiedzialności funkcjonariuszy, postuluje się zwiększenie nadzoru nad funkcjonariuszami celnymi.

Duży podatnik to ten, którego dochód przekracza 5 milionów euro za miniony rok. Ustawodawca miał tutaj na celu zapewnienie dokładniejszej kontroli nad dużym podatnikiem, wychodząc z założenia, że ma on większe możliwości manipulowania sprawami podatkowymi, czyli po prostu oszukiwania państwa. Duży urząd skarbowy może lepiej skupić uwagę na tym podatniku, ma możność nowoczesnego traktowania, nowoczesnego odbierania informacji podatkowej, łatwość kontaktowania się z podatnikiem za pomocą nowoczesnych urządzeń technicznych.

Z kolei wywiad skarbowy, którym ustawa też się zajmuje, istniał wcześniej, a zmiany dotyczące funkcjonowania wywiadu skarbowego były z roku na rok coraz większe. Teraz do kompetencji wywiadu skarbowego doszła dodatkowo kontrola korespondencji i przesyłek. Wywiad skarbowy ma w tym zakresie bardzo duże uprawnienia. Zdaniem senator sprawozdawcy, w sytuacji tak daleko posuniętej patologii w tej sferze te działania i kompetencje wywiadu skarbowego są niezmiernie potrzebne.

Następna kwestia to powołanie wojewódzkich kolegiów skarbowych. W skład takiego kolegium wchodzą: dyrektor izby skarbowej, dyrektor izby celnej, dyrektor urzędu kontroli skarbowej, naczelnik urzędu skarbowego reprezentujący naczelników urzędów skarbowych z obszaru województwa. To kolegium odbywa posiedzenia, które zwoływane są na wniosek jednej z wymienionych osób nie rzadziej niż raz w miesiącu. W posiedzeniach kolegium bierze udział wojewoda, który jest uczestnikiem kolegium. Obradom kolegium przewodniczy dyrektor izby skarbowej. Celem istnienia kolegium jest realizacja czy konsolidacja, koordynacja polityki podatkowej, co sprowadza się do tego, by na terenie województwa uzgadniać działania w zakresie polityki celnej, podatkowej i kontrolnej. To kolegium ma szansę koordynować plany kontroli i ich realizację, uzgadniać tryb i wymieniać informacje niezbędne do realizacji zadań, inicjować i opiniować rozwiązania w zakresie prawa podatkowego i celnego. W opinii senator sprawozdawcy, ten zakres działalności kolegium jest wystarczający, by stwierdzić zasadność jego powołania.

Senator Andrzej Chronowski w imieniu grupy senatorów zgłosił wniosek o odrzucenie ustawy.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 49. posiedzeniu, 21 maja 2003 r. Do Senatu została przekazana 22 maja, a 27 maja marszałek, zgodnie z art. 61 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych.

Sprawozdawca komisji senator Tadeusz Wnuk podkreślił, że nowelizacja rozpatrywanej ustawy dyskutowana była w Sejmie przez ponad siedem miesięcy, a jej treść jest w bardzo dużym stopniu kompromisem proponowanych rozwiązań, prezentowanych zarówno w projekcie rządowym, jak i w zgłoszonym projekcie poselskim. Te dwa fakty dowodzą powszechnego doceniania roli i znaczenia bankowości spółdzielczej w krajowym systemie gospodarki i finansów. Jest to szczególny sektor bankowości, posiadający stuczterdziestoletnią tradycję, grupujący dwa i pół miliona członków i prowadzący obsługę około dziesięciu milionów klientów, którymi są głównie rolnicy oraz podmioty prowadzące działalność gospodarczą.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych uznała za celowe i nieodzowne rekomendować Izbie przyjęcie zawartych w ustawie nowych regulacji i rozwiązań legislacyjnych wraz z proponowanymi przez komisję poprawkami. Komisja bowiem uznała jednomyślnie, że regulacje te tworzą korzystne warunki prawne, organizacyjne i finansowe dla usprawnienia funkcjonowania sektora bankowości spółdzielczej, zwiększania jego realnej pozycji rynkowej i finansowej oraz konkurencyjności. Takie właśnie uzasadnienie do projektu tej ustawy, wywodzące się z uprzednio przyjętego przez Radę Ministrów zarysu strategii wobec banków z bezpośrednim i pośrednim udziałem Skarbu Państwa na tle sektora bankowego w Polsce, przedstawił rząd.

Pierwszą z nich jest rozszerzenie obszarów działania banków spółdzielczych zależnie od wielkości funduszy własnych. Zniesienie obecnych, restrykcyjnych ustawowych ograniczeń w tym zakresie jest związane z faktem, że od dłuższego czasu banki spółdzielcze są bardzo dobrze zarządzane i osiągają dobre wyniki na tle całego sektora bankowego. Z tego samego powodu nie budzi wątpliwości dokonane w nowelizacji ustawy rozszerzenie katalogu czynności bankowych, które mogą wykonywać banki spółdzielcze. Jednocześnie jest to spełnienie oczekiwań tego środowiska.

Zdaniem senatora T. Wnuka, największe znaczenie dla banków spółdzielczych mają zawarte w rozpatrywanej ustawie rozwiązania umożliwiające im dalszą konsolidację i zwiększanie funduszy własnych. Zgodnie z warunkiem wynegocjowanym z Unią Europejską banki spółdzielcze do końca 2007 r. są zobowiązane zwiększyć fundusze własne do kwoty 1 miliona euro. Dotychczas ten wymóg kapitałowy spełnia zaledwie 28% banków. W celu spełnienia tego trudnego warunku nowelizowana ustawa, po pierwsze, zapewnia możliwość dalszego korzystania ze środków funduszu restrukturyzacji banków spółdzielczych, utworzonego w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, najczęściej w formie preferencyjnych pożyczek. Po drugie, ustawa pomniejsza wszystkim bankom wielkość rezerwy obowiązkowej o kwotę stanowiącą równowartość 500 tysięcy euro, przy czym największymi beneficjentami tego zwolnienia będą banki spółdzielcze, zwłaszcza te najmniejsze.

Senator T. Wnuk poinformował, że Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych uznała za celowe rekomendować Izbie wniesienie do dotychczasowej treści art. 3 poprawki merytorycznej polegającej na zmianie obecnego zapisu "80% wypracowanego zysku netto" na wyrazy "90% wypracowanego zysku brutto". Komisja uznała bowiem za uzasadnioną ocenę, że zmiana ta, polegająca na przywróceniu zapisu z projektu ustawy, który uległ zmianie w końcowej części debaty sejmowej, zapewni większe kwoty zasilania funduszu zasobowego banków spółdzielczych, a tym samym szybszy i następujący w krótszym okresie wzrost ich funduszy własnych do wymaganej kwoty. Dotyczyć to będzie zwłaszcza lub wyłącznie banków, w których przeważająca część dochodów pochodzi z transakcji ze swoimi członkami, a więc banków najbardziej lokalnych.

Pozytywny efekt preferencji fiskalnych pośrednio obejmie również indywidualnych, korporacyjnych czy też samorządowych klientów banków spółdzielczych, którym zostaną zaoferowane usługi finansowe na szerszym obszarze działania banku spółdzielczego. Ten obszar jest uzależniony od wielkości posiadanych funduszy własnych. Wprowadzone uregulowania przyczynią się tym samym do znacznego wzmocnienia rozwoju gospodarczego danego regionu i będą stabilizować rynek finansowy w warunkach coraz większej liberalizacji oraz globalizacji usług finansowych, przez co poprawi się bezpieczeństwo obrotu gospodarczego oraz zgromadzonych w tych bankach depozytów.

Z upoważnienia komisji senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie rozpatrywanej ustawy wraz z zaproponowanymi poprawkami. Podkreślił przy tym, że jest to ustawa tworząca sektorowi bankowości spółdzielczej naprawdę korzystne warunki działalności i zwiększania konkurencyjności, w żywotnym interesie członków i klientów banków.

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 49. posiedzeniu, 21 maja 2003 r. Do Senatu została przekazana 22 maja. Marszałek 27 maja, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz do Komisji Ochrony Środowiska. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Najważniejsza sprawa regulowana w ustawie dotyczy powołania laboratorium referencyjnego. Oznacza to, że zaistniała wyraźna potrzeba utworzenia - obok laboratoriów czy ośrodków badawczych, całego szeregu instytucji upoważnionych do kontroli organizmów genetycznie zmodyfikowanych, czyli instytucji takich jak inspekcja sanitarna, ochrony środowiska, weterynaryjna, handlowa itd. - wyspecjalizowanego, a nawet wyspecjalizowanych laboratoriów, gdyż dopuszcza się istnienie większej liczby takich laboratoriów, które byłyby powołane i przygotowane do rozwiązywania na przykład problemów spornych, a także do szkolenia personelu tych różnych laboratoriów mających się genetyką w tym zakresie zajmować. Tego rodzaju laboratoria mogą być powołane tylko za zgodą ministerstwa. W tym zakresie są ustalone szczegółowe zasady.

Nowelizacja ustawy przewiduje - jak tego wymaga dyrektywa - informowania się nawzajem. Wszystko, co się w omawianym zakresie dzieje na polskim rynku, jest notyfikowane również w Brukseli. Polska też jest w ciągłym kontakcie z tamtymi organami. Wydaje się więc, że ta ustawa dobrze przygotuje nas do wejścia na wspólny rynek i do podjęcia tego trudnego i coraz bardziej komplikującego się problemu dopuszczania do obrotu rynkowego organizmów genetycznie zmodyfikowanych.

Senator sprawozdawca w imieniu komisji wniósł o przyjęcie przez Senat ustawy bez poprawek.

Mówiono o uwagach i zmianach zaproponowanych w projekcie ustawy. Dotyczą one przede wszystkim zmian w definicjach pojęć podstawowych dla tej regulacji, to jest: zamkniętego użycia organizmów zmodyfikowanych genetycznie, zamierzonego uwalniania GMO do środowiska, wprowadzania do obrotu oraz produktu GMO. Zmiany te polegają też na doprecyzowaniu kwestii proceduralnych związanych z wydawaniem zgody na zamknięte użycie organizmu genetycznie zmodyfikowanego, jak również na uregulowaniu zadań związanych z działalnością laboratoriów referencyjnych.

Dyskusja dotyczyła też zmian zasad uiszczania opłaty skarbowej. W obowiązującym stanie prawnym opłatę skarbową pobiera się za wydanie każdej zgody oraz każdego zezwolenia, ustawodawca zaś proponował, aby z opłaty skarbowej zwalniane było wydawanie zgód dla jednostek naukowych, o których mowa w ustawie o Komitecie Badań Naukowych, dla placówek naukowych Polskiej Akademii Nauk, Polskiej Akademii Umiejętności, jak również jednostek organizacyjnych szkół wyższych, które prowadzą badania. Dotyczyło to także jotbeerów oraz innych jednostek badawczych.

Senator sprawozdawca poinformował, że - jak wynika ze źródeł sejmowych oraz z wypowiedzi przedstawicieli Ministerstwa Środowiska - ustawa już na samym początku, to znaczy od czasu, kiedy ukazała się pierwsza ustawa, czyli od października 2001 r., była przedmiotem konsultacji z polskimi ekspertami, którzy zajmują się biotechnologią i inżynierią genetyczną. Każda poprawka do ustawy, jak również opinia na temat funkcjonowania obecnych zapisów, była konsultowana bezpośrednio z naukowcami, a za ich pośrednictwem z gronem ich współpracowników.

Senator J. Bień podkreślił, że ustawa dotyczy problemu stosunkowo nowego, szeregu zagadnień, począwszy od badań naukowych, to jest zamkniętego użycia GMO, poprzez uprawę roślin i hodowlę zwierząt zmienionych genetycznie, po przetwórstwo, handel, obrót itd. Zagadnienia te są bardzo szerokie i mogą pojawić się wątpliwości, czy poza pożytkiem z tego wynikającym nie będzie skutków ujemnych. Dlatego też, według słów przedstawiciela resortu środowiska, starano się wprowadzić do ustawy wszelkie możliwe zabezpieczenia. W wypadku tej ustawy w późniejszym okresie, w miarę rozwoju biotechnologii, jak też w miarę napływu informacji o ewentualnych negatywnych skutkach - zarówno jeśli chodzi o środowisko przyrodnicze, jak i o zdrowie człowieka - będzie wymagana nowelizacja. Może się to wiązać z tym, że organizmy genetycznie zmodyfikowane, uwolnione świadomie lub nieświadomie do środowiska, mogą poczynić spustoszenie polegające na tym, że osobniki o zmienionym DNA mogą się okazać silniejsze i bardziej agresywne niż gatunki rodzime. Tego jeszcze nie wiadomo. Nie wiadomo także, jak będzie reagował człowiek przez dłuższy czas żywiony na przykład białkami zmodyfikowanymi genetycznie w różny sposób.

W związku z powoli rozwijającymi się stosunkami dwustronnymi zachodzi potrzeba zawarcia umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Rozpatrywana umowa stworzy sytuację prawną, dzięki której dochód osób mających miejsce zamieszkania lub siedzibę na obszarze jednego państwa, a osiągany na obszarze drugiego państwa, będzie w wielu wypadkach opodatkowany tylko w jednym państwie. Wyeliminowanie podwójnego opodatkowania pozwoli na zacieśnienie dwustronnych stosunków gospodarczych i kulturalnych. W stosunkach polsko-syryjskich jest to pierwsza tego typu umowa. W związku z tym wszystkie uregulowania stanowią novum w tym zakresie. Konwencja zapewnia również wymianę informacji podatkowych, która jest głównym instrumentem zapobiegającym uchylaniu się od opodatkowania.

Senator G. Ferenc podkreśliła, że konwencja nie pociąga za sobą żadnych zobowiązań finansowych, nie powoduje również konieczności wprowadzania zmian w obowiązującym ustawodawstwie. Konwencja podlega ratyfikacji za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, ponieważ wypełnia przesłanki określone w art. 89 ust. 1 pkt 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Z kolei art. 10, 11 i 12 konwencji określają stawki podatkowe, co zgodnie z art. 217 konstytucji powoduje, że umowa wymaga ustawy. Senator przypomniała, że polskie prawo w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych przewiduje odrębne zasady opodatkowania na podstawie umów międzynarodowych.

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej przedstawił senator Bogusław Mąsior. Senator zaznaczył m.in., że konwencja zawiera klauzulę narodową, to znaczy przewiduje między innymi, że obywatele jednego państwa nie będą traktowani gorzej w państwie drugim, jeżeli chodzi o system podatkowy i wszystkie czynności z nim związane. Nadzór nad realizacją konwencji ze strony Polski sprawuje minister finansów lub osoba przez niego upoważniona.

Senator B. Mąsior podkreślił, że rozpatrywana konwencja może być szczególnie ważna w świetle faktów, które ostatnio zaistniały. Chodzi między innymi o nasz udział w stabilizacji sytuacji w Iraku. Ponadto w związku z tym, że wymiana handlowa pomiędzy Syrią i Irakiem była bardzo rozwinięta i wiele towarów, które polskie firmy eksportowały do Syrii, było reeksportowanych do Iraku, stworzenie lepszych podstaw do rozwoju kontaktów gospodarczych i ułatwienie tych kontaktów w tym obszarze świata powinno mieć korzystny wpływ na stosunki gospodarcze i wynik finansowy polskiego handlu zagranicznego, czyli na polską gospodarkę.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 49. posiedzeniu, 21 maja br. Do Senatu została przekazana 22 maja, a marszałek Senatu 27 maja, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego przedstawił senator Janusz Konieczny. Senator zaznaczył, że art. 1 rozpatrywanego porozumienia stwierdza, iż celem umowy jest promowanie międzynarodowej współpracy w zakresie polityki migracyjnej, a także odpowiednich badań w tej dziedzinie. Strony, które zawarły umowę międzynarodową, są zobowiązane do opracowania i wdrożenia długoterminowej strategii polegającej na kontrolowaniu zjawiska migracji. Temu celowi ma służyć Międzynarodowy Ośrodek Rozwoju Polityki Migracyjnej z siedzibą w Wiedniu. Jest to organizacja międzynarodowa, która zajmuje się analizowaniem aktualnych i przewidywanych ruchów migracyjnych do krajów europejskich oraz śledzeniem i badaniem sytuacji w najważniejszych krajach będących źródłem napływu emigrantów. Działania te mają na celu lepsze rozpoznawanie i kontrolę ruchów migracyjnych. Mówi się o tym w art. 2 porozumienia.

Senator sprawozdawca podkreślił ogromne znaczenie tej ustawy, zwłaszcza obecnie, kiedy zjawisko migracji narasta i zaczyna być problemem. W ostatnich latach Polska staje się krajem migracji docelowej. Coraz częściej środki masowego przekazu informują o przemycaniu osób przez polską granicę w sposób nielegalny. Ograniczenie tego zjawiska, a także migracji legalnej, to jedno z podstawowych zadań wynikających z porozumienia, ważne szczególnie w świetle przyszłego członkostwa Polski w Unii Europejskiej.

W imieniu Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych senator J. Konieczny wniósł o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Projekt uchwały został wniesiony przez senatorów Sławomira Izdebskiego i Henryka Dzidę. Marszałek Senatu 3 kwietnia br., zgodnie z art. 79 ust. 1 oraz art. 84 ust. 5 Regulaminu Senatu, skierował projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego. Pierwsze czytanie projektu uchwały zostało przeprowadzone, zgodnie z art. 80 ust. 1 i 2 Regulaminu Senatu, na wspólnym posiedzeniu komisji 27 maja br. Komisje po rozpatrzeniu projektu uchwały przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Wspólne sprawozdanie komisji dotyczące projektu uchwały przedstawił sprawozdawca Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego senator Andrzej Jaeschke.

Diariusz Senatu RP: spis treści, następna część dokumentu