Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

10 kwietnia br. odbyło się 13. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli marszałek Longin Pastusiak oraz wicemarszałkowie: Jolanta Danielak, Ryszard Jarzembowski i Kazimierz Kutz.

Zatwierdzony przez Izbę porządek obrad posiedzenia obejmował 8 punktów:

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o przekształceniach w administracji celnej oraz o zmianie niektórych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o samorządzie pielęgniarek i położnych,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Litewskiej o zasadach współpracy przy dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu przekraczających polsko-litewską granicę państwową w ruchu drogowym i kolejowym, podpisanej w Wilnie dnia 14 września 1997 r.

Przewodniczący obradom marszałek L. Pastusiak poinformował, że prezes Rady Ministrów upoważnił do przedstawienia informacji rządu o Strategii Gospodarczej "Przedsiębiorczość - Rozwój - Praca" wicepremiera i ministra finansów profesora Marka Belkę oraz ministra gospodarki Jacka Piechotę.

Po przedstawieniu informacji rządu wicepremier, minister finansów, minister gospodarki oraz inni przedstawiciele rządu odpowiadali na pytania senatorów.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 16. posiedzeniu, 15 marca br. Do Senatu przekazano ją 18 marca br. W tym samym dniu marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego, Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Stanowisko Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego oraz jej mniejszości przedstawił senator Józef Dziemdziela.

Rozpoczynając wystąpienie, senator przypomniał, że ustawa o stanie klęski żywiołowej przygotowana została w wykonaniu dyspozycji art. 228 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., gdzie przewiduje się możliwość wprowadzenia odpowiedniego stanu nadzwyczajnego w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne nie są wystarczające, zgodnie z art. 228 ust. 2, w myśl którego stan nadzwyczajny może być wprowadzony tylko na podstawie ustawy.

Zgodnie z art. 232 konstytucji, stan klęski żywiołowej może być wprowadzony na czas oznaczony nie dłuższy niż trzydzieści dni na części albo całości terytorium państwa w celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia. Aby uczynić zadość takim wymogom, w projekcie ustawy o stanie klęski żywiołowej zaproponowano definicję klęski żywiołowej, katastrofy naturalnej i awarii technicznej. Celem tych definicji jest stworzenie jasnych przesłanek wprowadzenia stanu klęski żywiołowej i uniemożliwienie w przyszłości stosowania jakichkolwiek dowolności w tym zakresie.

Zgodnie z art. 3 projektu ustawy, jedną z przesłanek katastrofy naturalnej, a także awarii technicznej, jest zdarzenie wywołane działaniem terrorystycznym. Przyjęto takie rozwiązanie, ponieważ skutkiem działania terrorystycznego mogą być np. choroby zakaźne, powodzie, skażenia środowiska, a także zniszczenia obiektów budowlanych i urządzeń technicznych. Było to również podyktowane wydarzeniem z 11 września 2001 r., które stało się przesłanką wprowadzenia tego pojęcia również do ustawy o klęsce żywiołowej.

Stan klęski żywiołowej powinien obowiązywać tylko wówczas, gdy zachodzą uzasadnione przesłanki. W związku z tym może on zostać przedłużony na czas oznaczony w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, po wyrażeniu zgody przez Sejm na takie przedłużenie, oraz skrócony. Zniesienie go w drodze rozporządzenia Rady Ministrów jest możliwe, jeżeli ustaną przyczyny jego wprowadzenia.

Ponadto w ustawie zawarto zasadę daleko posuniętej decentralizacji decyzji podejmowanych w trakcie zwalczania klęski żywiołowej oraz zapobiegania jej skutkom. Na obszarze gminy działaniami kieruje wójt, burmistrz, prezydent miasta przy pomocy gminnego zespołu reagowania kryzysowego. Wójtowi podporządkowane zostały jednostki organizacyjne, jednostki ochrony przeciwpożarowej niewłączone do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego oraz wydzielone do jego dyspozycji siły i środki skierowane do wykonania działań na obszarze gminy.

W zakresie zapobiegania skutkom klęski żywiołowej i ich usuwania wójt, burmistrz, prezydent miasta podlega staroście. I to jest novum, bo we wszystkich ustawach samorządowych i innych takiej podległości nie ma, natomiast tutaj wprowadzono zasadę zwierzchnictwa, jeżeli chodzi o stopnie szczebla samorządności, i w zakresie działania podczas klęski żywiołowej wójt podlega bezpośrednio staroście. W wypadku niewłaściwego kierowania tymi działaniami wojewoda może - na wniosek starosty lub z własnej inicjatywy - zawiesić uprawnienia wójta, prezydenta miasta oraz wyznaczyć pełnomocnika do kierowania tym działaniem. Nie powoduje to wtedy takich komplikacji jak w 1997 r., kiedy to samorządy nie mogły czy decydenci nie mogli dogadać się na różnych szczeblach i nie było możliwości odwołania prezydenta miasta, który źle kierował akcją ratunkową.

Na obszarze województwa działaniami prowadzonymi w czasie klęski żywiołowej w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej i ich usunięcia kieruje właściwy wojewoda przy pomocy wojewódzkiego zespołu kryzysowego. Wojewodzie są podporządkowane organy, jednostki organizacyjne administracji rządowej działające na obszarze województwa oraz inne siły i środki wydzielone do jego dyspozycji, skierowane do wykonania działań na obszarze województwa, w tym siły zbrojne. Stanowi to bardzo poważną innowację w stosunku do obecnie obowiązujących zasad podległości sił zbrojnych, a ma na celu usprawnienie i podniesienie skuteczności działania wojska w celu zapobiegania skutkom klęski żywiołowej i ich zwalczania.

W opinii sprawozdawcy Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego, istotną kwestią uregulowaną w niniejszej ustawie jest zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela, które mają miejsce w stanie klęski żywiołowej. Katalog takich ograniczeń wolności i praw publicznych został wyszczególniony w art. 233 ust. 3 konstytucji, natomiast projekt określa zakres podmiotowy i przedmiotowy tych ograniczeń oraz sposób, w jaki są one wprowadzane. W ramach ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela ustawa przewiduje również katalog świadczeń osobistych i rzeczowych nakładany jako obowiązkowe w wypadku gdy siły i środki, którymi dysponuje wójt, burmistrz, starosta, są niewystarczające.

Senator J. Dziemdziela zaznaczył, że w celu usprawnienia działań mających na celu zapobieżenie skutkom klęski żywiołowej i ich usunięcia w projekcie ustawy przewidziano ponadto możliwość wprowadzenia niezbędnych ograniczeń w działalności placówek oświatowych, w transporcie drogowym, kolejowym, lotniczym oraz w ruchu jednostek pływających na wodach śródlądowych, morskich, wodach wewnętrznych, terytorialnych, w pracach urządzeń łączności oraz w wykonywaniu usług łączności telekomunikacyjnej i pocztowej.

Dla jak najpełniejszego informowania obywateli o działaniach prowadzonych w celu zapobieżenia skutkom klęski lub ich usunięcia redaktorzy naczelni dzienników i czasopism oraz nadawcy audycji radiowych i telewizyjnych na obszarze objętym stanem klęski żywiołowej na żądanie właściwego ministra, wojewody, starosty lub wójta są zobowiązania do niezwłocznego i nieodpłatnego rozpowszechniania komunikatów lub decyzji wydawanych przez te organy.

Ponadto wprowadzenie do systemu prawnego ustawy o stanie klęski żywiołowej oraz usprawnienie funkcjonowania państwa na wypadek wystąpienia tego stanu wymaga wprowadzenia zmian w obowiązujących przepisach: w ustawie o samorządzie gminnym, o administracji rządowej w województwie, o samorządach w województwach, samorządzie powiatowym - z wyjątkiem art. 29 pkt 3 i art. 33 pkt 4, które wiążą się z art. 219 ustawy z 19 lipca 2001 r. - Prawo wodne. Przepis ten utrzymał w mocy niektóre przepisy ustawy dotyczące magazynów przeciwpowodziowych i działań komitetów przeciwpowodziowych oraz przewodniczących zarządu gmin w czasie powodzi do dnia wejścia w życie przepisów dotyczących stanu klęski żywiołowej. Wejście w życie ustawy o stanie klęski żywiołowej automatycznie uchyli więc pozostawione w mocy przepisy starego prawa wodnego odnoszące się do powodzi. Spowodowałoby to powstanie luki prawnej, gdyż opiniowana ustawa nie przewiduje działań w czasie powodzi nieuznanej za klęskę żywiołową.

Senator sprawozdawca stwierdził, że ustawa nie wywołuje skutków finansowych wynikających z samego jej wejścia w życie. Ewentualne skutki finansowe realizacji przepisów tego aktu normatywnego oraz aktów wykonawczych odpowiadać będą kosztom prowadzenia działań w celu zapobieżenia skutkom konkretnej klęski żywiołowej i ich usunięcia.

Ustawa o stanie klęski żywiołowej w rozdziale 3, który dotyczy zakresu ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela, nie jest sprzeczna z prawem Unii Europejskiej, w pozostałym zaś zakresie przedmiot jej regulacji nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.

Zdaniem senatora sprawozdawcy, waga, jaką przywiązuje się do treści tej ustawy, bierze się nie tylko stąd, że jest ona oczekiwana zarówno przez organy władzy publicznej, jak i przez nękane klęskami społeczeństwo. Jest to całkowicie nowa forma w naszym ustawodawstwie, stanowiąca ważny krok na drodze do regulacji prawa o stanach nadzwyczajnych. Praca nad tą ustawą rozpoczyna zarazem ważny proces tworzenia prawa porządkującego sferę bezpieczeństwa cywilnego i wprowadzenia nowoczesnego systemu zarządzania, uwzględniającego członkostwo Polski w NATO oraz przyszłe członkostwo w Unii Europejskiej. Tym samym nadrabia się braki w prawodawstwie polskim i w strukturach państwa. Ustawa, częściowo nawiązując do postanowień konstytucji, uszczegóławia je poprzez zdefiniowanie klęski żywiołowej, katastrofy naturalnej i awarii technicznej.

Jednocześnie projekt przewiduje, że w trakcie trwania stanu klęski żywiołowej organy władzy publicznej działają w dotychczasowych strukturach organizacyjnych państwa w ramach przysługujących im kompetencji, a więc nie są tworzone nowe, specjalne, szczególne ciała, na które zostałaby nałożona szczególna odpowiedzialność.

Podtrzymano zasadę, że jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze gminy lub miasta, to działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski lub usunięcia tych skutków kieruje wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Podobnie jest w analogicznych sytuacjach: jeżeli stan klęski żywiołowej został wprowadzony na obszarze więcej niż jednej gminy, działaniami kieruje starosta, jeżeli dotyczy więcej niż jednego powiatu, działaniami kieruje wojewoda. Jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej niż jednego województwa, działaniami kieruje minister właściwy do spraw wewnętrznych, a w razie wątpliwości co do właściwości ministra lub gdy właściwych jest kilku ministrów, minister wyznaczony przez prezesa Rady Ministrów.

Senator Z. Gołąbek przedstawił  koncepcję funkcjonowania organów na przykładzie wprowadzenia stanu klęski żywiołowej na obszarze gminy lub miasta. Wójt, burmistrz, prezydent miasta mogą wydawać wiążące polecenia organom jednostek pomocniczych, kierownikom jednostek organizacyjnych utworzonych przez gminę, kierownikom jednostek ochrony przeciwpożarowej działających na obszarze gminy - głównie dotyczy to jednostek ochotniczej straży pożarnej należących do krajowego systemu ratownictwa - a także mogą występować do kierowników innych jednostek organizacyjnych z wnioskami o wykonanie czynności niezbędnych do zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej.

W rozdziale 3 ustawy podaje się zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela. Art. 21 zawiera precyzyjny katalog ograniczeń, które mogą zostać wprowadzone w trakcie stanu klęski żywiołowej i wobec kogo nie mogą być stosowane. Głównie dotyczy to młodocianych, kobiet w ciąży i karmiących oraz osób niepełnosprawnych. Zdaniem senatora sprawozdawcy, ważne jest, że przewidziano tam możliwość wprowadzenia obowiązku świadczeń osobistych i rzeczowych w wypadku, gdyby siły i środki, którymi dysponują wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta lub wojewoda czy pełnomocnik, były niewystarczające. Podobnie precyzyjnie określono, jakie osoby są zwolnione z obowiązku świadczeń.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 17. posiedzeniu, 20 marca br. Do Senatu została przekazana 21 marca i tego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawca komisji senator Władysław Mańkut zaznaczył, że przedłożona Izbie do rozpatrzenia ustawa o przekształceniach w administracji celnej oraz o zmianie niektórych ustaw realizuje przepisy ustawy z 25 stycznia 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw.

Na mocy przedłożonej ustawy znosi się centralny organ administracji rządowej w sprawach celnych, to jest prezesa Głównego Urzędu Ceł, a urząd obsługujący ten organ, czyli Główny Urząd Ceł, stawia się w stan likwidacji. Jednocześnie ustawa przewiduje przekształcenie dotychczasowych urzędów celnych w izby celne, urzędy obsługujące dyrektorów celnych, oraz utworzenie na bazie istniejących oddziałów celnych urzędów celnych. W myśl ustawy dyrektorzy izb celnych przejmują dotychczasowe zadania i kompetencje prezesa Głównego Urzędu Ceł z wyjątkiem postępowań dotyczących dotychczasowych pozwoleń na karnet TIR i decyzji w sprawach ochrony praw własności intelektualnej oraz postępowań dotyczących wiążącej informacji taryfowej i wiążącej informacji o pochodzeniu towaru, które pozostają na szczeblu centralnym w zakresie kompetencji ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

W opinii senatora, zasadnicze znaczenie ma nowelizacja ustawy - Kodeks celny oraz ustawy o Służbie Celnej. Inne zmiany zasługujące na uwagę to nowelizacja ustawy - Prawo bankowe, zgodnie z którą bank ma obowiązek udzielenia informacji stanowiącej tajemnicę bankową na żądanie dyrektora izby celnej. Do tej pory uprawnienia takie miał prezes Głównego Urzędu Ceł. Jak wskazał senator sprawozdawca, ta zmiana jest skorelowana z nowym brzmieniem art. 7 §2 kodeksu celnego i właśnie ona, obok wniosku związku zawodowego pracowników Głównego Urzędu Ceł dotyczącego możliwości wykonywania dodatkowej pracy przez pracowników służb celnych bez zgody przełożonych i kilku innych spraw, stanowiła główny przedmiot dyskusji na posiedzeniu Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Przedstawione sugestie nie uzyskały jednak akceptacji komisji.

Senator W. Mańkut zwrócił uwagę, że likwidacja struktur centralnych administracji celnej wzmocni struktury terenowe, faktycznie wykonujące większość zadań celnych. Wprowadzenie proponowanych rozwiązań pozwoli również na zmniejszenie kosztów działania struktur administracji celnej, co zapewni racjonalizację wydatków budżetu państwa.

Poprawki do ustawy zgłosili natomiast senatorowie Teresa Liszcz i Andrzej Wielowieyski podczas dyskusji.

Wszystkie przestawione wnioski rozpatrzyła komisja senacka podczas przerwy w obradach. Komisja poparła wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Jak stwierdził sprawozdawca komisji senator Włodzimierz Łęcki, ustawa zmieniająca przepisy ustawy z 21 marca 1985 r., uchwalona przez Sejm 6 września 2001 r., zawiera dwa drobne, ale bardzo istotne błędy. Mianowicie w tabeli załącznika określającego wysokości kar pieniężnych za przekroczenia wymogów ustawy, zawierającej łącznie sześćdziesiąt pozycji, znalazły się błędy, przekłamania. Te błędy wynikają z rachunkowej pomyłki przy obliczaniu wysokości kar. O tym, że są to błędy wyraźnie rachunkowe, świadczyć może to, że za większe obciążenia czy za większe przekroczenia nacisków na oś są postulowane kary mniejsze.

Przedstawił je senator Kazimierz Drożdż. Senator sprawozdawca wskazał, że uchylana ustawa określa zasady przywrócenia funkcjonowania i działalności RON, stwarzając podstawy prawne do odbudowania masztu antenowego. Zawiera regulacje dotyczące robót budowlanych, sposobu pozyskiwania nieruchomości oraz ochrony przed promieniowaniem.

Zgodnie z art. 2 ustawodawca powierzył realizację odbudowy masztu i modernizacji urządzeń nadawczych Radiofonicznego Ośrodka Nadawczego, jako realizację celu publicznego, właścicielowi tego ośrodka, czyli Telekomunikacji Polskiej SA. Realizacja przepisów ustawy została wstrzymana na mocy wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 października 1996 r. Tym samym bezprzedmiotowy stał się obowiązek, jaki ustawa nakładała na właściciela, dotyczący odbudowy ośrodka nadawczego. W związku z tym projektodawcy uznali za konieczne uchylenie ustawy.

Ustawa zezwalała na zastosowanie trybu szczególnego przy pozyskiwaniu własności nieruchomości i wyłączenie przepisów ustawy z 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym przy dokonywaniu zmian miejscowych planów zagospodarowania. Ponieważ, jak wynika z uzasadnienia projektu, nie zachodziła potrzeba wprowadzenia zmian w planach zagospodarowania przestrzennego, ustawa uchylająca nie zawiera przepisów o charakterze przejściowym. Rozpatrywana ustawa uchyla ustawę o Radiofonicznym Ośrodku Nadawczym w Konstantynowie w całości, poczynając od usunięcia z systemu prawnego aktu, który w aktualnym stanie faktycznym i prawnym pozostaje prawem nieznajdującym zastosowania. Ustawa stanowi przedłożenie rządowe.

Senator K. Drożdż poinformował, że Komisja Skarbu Państwa i Infrastruktury po zapoznaniu się z projektem ustawy oraz po wysłuchaniu opinii przedstawiciela rządu jednogłośnie przyjęła ten projekt. W imieniu komisji senator wniósł o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Ustawa została uchwalona na 17. posiedzeniu Sejmu, 20 marca br., i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu skierował ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Projekt nakłada na samorządy pielęgniarek i położnych obowiązek udzielania pielęgniarkom i położnym państw członkowskich Unii Europejskiej, zamierzającym wykonywać swój zawód pielęgniarki bądź położnej na terenie Unii Europejskiej, informacji na temat uregulowań prawnych i zasad wykonywania zawodu w Polsce. Do realizacji zadań w zakresie udzielania informacji niezbędnych do wykonywania przez obywateli Unii zawodu pielęgniarki i położnej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej mogą być w Polsce tworzone ośrodki informacyjno-edukacyjne. Ośrodki te mogą być tworzone przez Naczelną Radę Izby Pielęgniarek i Położnych oraz przez okręgowe izby pielęgniarek i położnych.

Ustawa o zmianie ustawy o samorządzie pielęgniarek i położnych reguluje sprawę finansowania ośrodków informacyjno-edukacyjnych dla osób zainteresowanych wykonywaniem zawodu pielęgniarki i położnej na terenie Polski w ten sposób, że izby pielęgniarek i położnych mogą otrzymywać z budżetu państwa środki finansowe na dofinansowanie czynności związanych z działalnością informacyjną objętą zakresem omawianej ustawy.

Senator sprawozdawca poinformował, że ustawa o zmianie ustawy o samorządzie pielęgniarek i położnych wejdzie w życie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej. Z tego powodu do czasu wejścia Polski do Unii Europejskiej nie będzie mieć konsekwencji finansowych. Według informacji udzielonych przez Ministerstwo Zdrowia nie ma obecnie zainteresowania pielęgniarek z Unii Europejskiej pracą na stanowisku pielęgniarki i położnej w Polsce.

W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie ustawy.

Senator sprawozdawca zaakcentowała, że na szczególne poparcie zasługuje fakultatywność tworzenia ośrodków edukacyjno-informacyjnych. One nie muszą być zorganizowane i nie przy każdej izbie pielęgniarek i położnych powstanie konieczność tworzenia takich ośrodków i ponoszenia związanych z tym, zupełnie nieuzasadnionych, kosztów ich funkcjonowania. Tworzenie tych ośrodków będzie uzasadnione potrzebami, a pierwsze koszty powstaną z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą członkostwa w Unii Europejskiej.

Nie jest natomiast wystarczająco precyzyjnie określony sposób finansowania tych ośrodków. Proponowany art. 58a mówi, iż izby pielęgniarek i położnych otrzymają z budżetu państwa środki finansowe na pokrycie kosztów związanych z działalnością informacyjną, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 8a. Stwierdzenie, że otrzymują je z budżetu, jest jednak zbyt ogólne. Stąd też komisja postanowiła rekomendować Izbie stosowną poprawkę.

Uchwała

Ustawa została uchwalona na 16. posiedzeniu Sejmu, 14 marca br., a 18 marca została przekazana do Senatu. Marszałek Senatu skierował ją do Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Komisje te po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania.

Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego przedstawił senator Janusz Konieczny. Senator przypomniał, że umowa o współpracy w zwalczaniu przestępczości została podpisana 3 października 2001 r. W związku ze wzrostem ryzyka w zakresie działania zorganizowanych grup przestępczych i w celu zapobiegania ujemnym wynikającym stąd skutkom w roku 1995 państwa Unii Europejskiej powołały policję unijną, zwaną Europolem, inaczej - Europejskim Biurem Policji. Organizacja ta posiada prawo do zawierania umów międzynarodowych i zajmuje się walką z przestępstwami takimi, jak kradzieże samochodów, handel narkotykami, handel substancjami radioaktywnymi, fałszowanie pieniędzy, handel ludźmi, pranie brudnych pieniędzy, akty terrorystyczne, a od stycznia tego roku zajmuje się ponadto zabójstwami, uprowadzeniami, handlem organami ludzkimi, korupcją, walką z rasizmem i z ksenofobią, podrabianiem znaków towarowych oraz zanieczyszczaniem środowiska.

Senator sprawozdawca zaakcentował, że Polska, z uwagi na centralne położenie w Europie, jest szczególnie narażona na działalność międzynarodowych grup przestępczych. Dlatego też nieodzowna jest szeroka współpraca naszych organów ścigania z Europolem. Z chwilą ratyfikacji umowy nasza Policja będzie miała ułatwiony dostęp do bazy danych Europolu, a Europol będzie informowany przez naszą Policję.

Senator J. Konieczny podkreślił, że umowa jest zgodna z prawodawstwem Unii Europejskiej, a w świetle przyszłego członkostwa Polski w Unii współpraca ta będzie ważnym etapem przygotowującym policję polską do pracy w nowych warunkach. Koszty związane z realizacją umowy zostaną określone w momencie ustanowienia oficerów łącznikowych i będą pokryte z budżetu MSWiA. Wynoszą one około 1 miliona zł. Obecnie Polska jest państwem trzecim, a nie pełnoprawnym członkiem Europolu, z czego wynika nierówna pozycja oficerów łącznikowych polskich i Europolu.

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej przedstawił senator Zygmunt Cybulski, który podkreślił, że rozpatrywana umowa opiera się na: traktacie o Unii Europejskiej, przyjętym przez Radę Unii Europejskiej planie działania dotyczącym przestępczości zorganizowanej, pakcie przedakcesyjnym zawartym przez Polskę z krajami Unii Europejskiej, przyjętej w 1998 r. uchwale Rady Unii Europejskiej dotyczącej przestępczości zorganizowanej, Deklaracji Berlińskiej w sprawie współpracy w zakresie zwalczania przestępczości związanej z narkotykami oraz przestępczością zorganizowaną, deklaracji Rady Unii z marca 1996 r. o przestępczości zorganizowanej, a także na układzie z Schengen.

Głównym celem umowy jest umożliwienie nawiązania stronie polskiej współpracy operacyjnej z Europolem w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej. Plan działania dotyczący przestępczości zorganizowanej zakłada między innymi konieczność ustanowienia bliskiej współpracy z państwami i organizacjami międzynarodowymi w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej. Państwa potwierdzają swoją wolę pełnej współpracy w zwalczaniu wszelkich form przestępczości zorganizowanej. Podkreślają jednocześnie swoją determinację w zakresie usprawnienia funkcjonowania organów odpowiedzialnych za zwalczanie tej przestępczości.

Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego przedstawił senator Janusz Konieczny. Senator przypomniał, że umowa ta została już ratyfikowana na Litwie, w roku 1998, a obecnie trwają prace mające na celu jej ratyfikowanie w Polsce. Obecnie w tej sprawie obowiązuje porozumienie między komendantem głównym Straży Granicznej i prezesem Głównego Urzędu Ceł a ministrem ochrony kraju Republiki Litewskiej i głównym celnikiem Republiki Litewskiej, które zostało podpisane 28 września 1992 r.

Senator sprawozdawca wskazał, że w okresie tym obie strony zdobyły doświadczenie we wspólnej kontroli i dlatego też postanowiono w sposób trwały uregulować zasady współpracy w tej dziedzinie przedstawione w umowie.

Od kilku lat systematycznie zacieśniają się kontakty gospodarcze i handlowe między Polską a Litwą, czego efektem jest wzmożony ruch osobowy na przejściach granicznych. Stąd też bierze się konieczność zawarcia tej umowy. Jej celem jest usprawnienie funkcjonowania przejść granicznych poprzez zwiększenie ich przepustowości oraz skrócenie czasu oczekiwania na odprawę graniczną.

Zdaniem senatora, dobrym przykładem, a jednocześnie inspiracją do podpisania niniejszej umowy był udany eksperyment na przejściu granicznym Ogrodniki-Lazdijaj, przeprowadzony w roku 1992.

W imieniu Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego senator J. Konieczny wniósł o przyjęcie rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej senator B. Litwiniec wniósł o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment