Ambasador Republiki Turcji z wizytą w Senacie

13 listopada 2002 r. ambasador Republiki Turcji Candan Azer został przyjęty przez marszałka Longina Pastusiak.

 

* * *

 

Wizyta przewodniczącego Rady Najwyższej Ukrainy

12 listopada 2002 r. wizytę w Senacie RP złożył przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy Włodymyr Łytwyn wraz z delegacją. Gości przyjął marszałek Longin Pastusiak. W spotkaniu uczestniczył senator Bernard Drzęźla.

W czasie rozmowy marszałek Longin Pastusiak poruszył trzy kwestie. Pierwsza związana była z opieką, jaką Senat RP sprawuje nad Polonią i Polakami za granicą, i dotyczyła szkół polskich budowanych na Ukrainie ze środków, którymi dysponuje Senat RP. Powstałe już obiekty strona polska zamierza przekazać w użytkowanie stronie ukraińskiej. Niestety, są z tym problemy. Polacy spotykają się z żądaniami przekazania tych obiektów na własność stronie ukraińskiej. W ocenie marszałka, stawiane warunki są niezgodne z prawem własności, zwrócił się więc do przewodniczącego Rady Najwyższej z prośbą o interwencję w tej sprawie.

Dwie następne omawiane kwestie mają charakter międzynarodowy. Marszałek Longin Pastusiak, będąc członkiem PGA (międzynarodowej organizacji parlamentarzystów działających na rzecz akcji globalnej) i z racji pełnionej w tej organizacji funkcji, zwrócił się do przewodniczącego Rady Najwyższej z apelem o ratyfikowanie przez Ukrainę Traktatu Rzymskiego o nadanie statutu Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu. Do tej pory Traktat ratyfikowało 81 państw i Międzynarodowy Trybunał powstanie, ale zważywszy znaczenie tej instytucji - marszałek stawia ją zaraz za ONZ - istotne jest, by Traktat ratyfikowało jak najwięcej państw.

Trzecia sprawa dotyczyła szczytu NATO w Pradze. Marszałek Longin Pastusiak - przewodniczący polskiej delegacji parlamentarnej do Zgromadzenia Parlamentarnego NATO - zaapelował, by Ukraina nie rezygnowała z udziału w szczycie praskim tylko dlatego, że odbywa się on na szczeblu ministrów spraw zagranicznych.

Przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy Władymyr Łytwyn odniósł się do wszystkich spraw poruszonych przez marszałka Pastusiaka. Obiecał interweniować w sprawie polskich szkół. W kwestii Traktatu Rzymskiego wyjaśnił, że ratyfikacja wiąże się ze zmianami konstytucji Ukrainy, a to wymaga czasu. Co do NATO, przewodniczący zapewnił, że Ukraina widzi swoją przyszłość w strukturach euroatlantyckich, natomiast szczyt praski, w jego ocenie, został źle zaplanowany.

Przewodniczący podziękował Polsce za wspieranie Ukrainy w jej dążeniach do NATO.

 

* * *

 

Wizyta przewodniczącego Albańsko-Polskiej Grupy Parlamentarnej

12 listopada 2002 r. wizytę w Senacie RP złożył przewodniczący Albańsko-Polskiej Grupy Parlamentarnej Gaqo Apostoli. Gościa przyjął wicemarszałek Ryszard Jarzembowski.

W czasie spotkania wicemarszałek przedstawił historię Senatu i jego rolę w procesie legislacyjnym. Wyraził też zadowolenie, że nasz kraj ma przyjaciół w albańskim parlamencie, czego dowodem jest istnienie Albańsko-Polskiej Grupy Parlamentarnej.

Wicemarszałek R. Jarzembowski podkreślił, że Polacy z zainteresowaniem obserwują rozwój stosunków demokratycznych w Albanii. Potwierdzeniem tego procesu były - zdaniem wicemarszałka - ostatnie wybory parlamentarne i prezydenckie, które przebiegały według standardów nowoczesnej demokratycznej Europy. Jak stwierdził wicemarszałek, Polska jest otwarta na współpracę handlową, gospodarczą i parlamentarną z Albanią.

Polska ma bogate doświadczenie w zakresie transformacji ustrojowej, a także w procesie integracji ze strukturami europejskimi i gotowa jest tym doświadczeniem się dzielić.

Gaqo Apostoli podkreślił, że Polska jest dla Albanii najlepszym przykładem - już prawie pokonała drogę, na którą Albania dopiero wchodzi. Albańczycy chcą skorzystać z polskich doświadczeń.

Przewodniczący Albańsko-Polskiej Grupy Parlamentarnej przedstawił proces budowy demokracji w swoim kraju oraz najważniejsze cele w polityce wewnętrznej i zagranicznej.

 

* * *

 

Młodzieżowa symulacja obrad Parlamentu Europejskiego

12 listopada 2002 r. ponad 80 młodych ludzi - studentów i uczniów - uczestniczyło w symulacji obrad Parlamentu Europejskiego. Debata dotyczyła głównie rozszerzenia i przyszłości UE.

Symulację zorganizowało Forum Młodych Dyplomatów. Spotkanie umożliwiło poznanie programów poszczególnych frakcji politycznych działających w Parlamencie Europejskim. Zdaniem organizatorów, spotkanie to ułatwi młodym ludziom wybór przedstawicieli polskich do Parlamentu Europejskiego w 2004 r.

Uczestników debaty powitał marszałek Senatu Longin Pastusiak:

"Szanowni Państwo,

W imieniu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej i własnym, z przyjemnością witam wszystkich zebranych na dzisiejszej konferencji. Spotkanie to odbywa się z inicjatywy organizacji zrzeszającej młodych ludzi w Forum Młodych Dyplomatów.

Forum jest bardzo młodym tworem, istniejącym zaledwie kilka miesięcy, ale - co jest typowe dla młodości - stara się działać prężnie i niezwykle dynamicznie. Świadczą o tym spotkania organizowane dotychczas a także dzisiejsze, które ma być symulacją obrad Parlamentu Europejskiego.

Mam nadzieję, iż zamierzony cel zostanie osiągnięty i młodzi ludzie - dyplomaci in spe - będą mogli poznać lepiej mechanizmy sprawowania władzy w Unii Europejskiej i w pełni zrozumieć niełatwe zasady funkcjonowania Parlamentu Europejskiego, który przecież jest największym wielonarodowym parlamentem na świecie i praca w nim wymaga dużej kultury oraz umiejętności godzenia nieraz sprzecznych interesów.

Wchodzimy bowiem do Unii Europejskiej. I tak naprawdę to Unia nie jest dla mojego pokolenia, ale dla Waszego. Konieczne jest swobodne poruszanie się po korytarzach Brukseli.

Różnorodne inicjatywy młodzieżowe mogą wnosić szczególny wkład w rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Najczęściej cechuje je odważne działanie i obiektywizm wobec otaczającej rzeczywistości. Sądzę, iż przykładem takiej pozytywnej aktywności może być Forum Młodych Dyplomatów.

Polska polityka zagraniczna, jako jedna z najważniejszych dziedzin działalności państwa, jest realizowana na wielu płaszczyznach. Jedną z nich jest kreowanie wizerunku, pozytywnego wizerunku naszego państwa na arenie międzynarodowej. Na Was będzie spoczywała odpowiedzialność za kreowanie tego wizerunku. Można mieć nadzieję, iż inicjatorzy i uczestnicy dzisiejszej symulacji obrad Parlamentu Europejskiego, mają spore szanse, aby w przyszłości godnie reprezentować nasz kraj na forum międzynarodowym.

Chcę podkreślić, iż dyplomacja to, z jednej strony urzędowe stosunki między państwami, ale z drugiej - dla osób pracujących w dyplomacji - to po prostu zawód trudny i wymagający interdyscyplinarnej wiedzy. Zawód, którego podstawą są nie tylko normy prawne, ale także przyjęte tradycyjnie zasady kurtuazji. Zawód, który wymaga nie tylko określonej wiedzy i doświadczenia, ale także delikatności i często swoistej pokory w działaniach, czyli po prostu działań dyplomatycznych, zręcznych.

Sądzę, iż wykształcenie młodych ludzi, którzy w przyszłości będą mądrze realizować polską rację stanu, jest niewątpliwą szansą dla naszej polityki zagraniczne"j

W debacie wzięli udział studenci nauk społecznych i ekonomicznych, a także uczniowie liceum.

 

* * *

 

Przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Zgromadzenia Narodowego Republiki Francuskiej z wizytą w Senacie

8 listopada 2002 r. wizytę w Senacie RP złożył przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Zgromadzenia Narodowego Republiki Francuskiej Edouard Balladur wraz z delegacją. Gości przyjął marszałek Longin Pastusiak. W spotkaniu uczestniczyli senatorowie Zbigniew Kulak - zastępca przewodniczącego senackiej Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej i Adam Jamróz - przedstawiciel Polsko-Francuskiej Grupy Senatu RP.

Marszałek Longin Pastusiak przypomniał historyczne związki Polski z Francją. Podkreślił, że dziś łączą nas nie tylko przyjaźń i sentymenty, ale także wspólne interesy - Polska liczy na poparcie naszego przystąpienia do Unii Europejskiej.

Edouard Balladur zwrócił się do marszałka o informacje w trzech kwestiach. Pierwsza dotyczyła prac legislacyjnych, koniecznych, by nasze państwo mogło przystąpić do UE. Balladur pytał, czy Polska zdąży uporać się z 20 ustawami, które trzeba jeszcze uchwalić. Druga kwestia dotyczyła sprawowania przez polski Senat patronatu nad Polonią i Polakami mieszkającymi za granicą. A trzecie pytanie brzmiało: czym dla Polski jest przystąpienie do UE?

Marszałek Longin Patusiak szczegółowo poinformował, na czym polega historycznie i konstytucyjnie przypisana Senatowi opieka nad Polonią oraz sposób sprawowania tej opieki w praktyce.

W sprawie dostosowania naszego prawa do wymogów unijnych marszałek wyjaśnił, że Polska w 1994 roku wyraziła wolę integracji z UE. Gdy rozpoczynaliśmy proces dostosowawczy, mieliśmy do zreformowania 300 ustaw. Zdaniem marszałka Longina Pastusiaka, te 20, jakie jeszcze zostały, na pewno do 2004 roku zdołamy dostosować do standardów europejskich.

Co do polskiej wizji EU i naszego miejsca w jej strukturach, marszałek przypomniał, że Wspólnotę Europejską w początkowym okresie łączyła wyłącznie współpraca gospodarcza. Dopiero z biegiem lat, ewoluując, UE obejmowała kolejne sfery międzynarodowej współpracy. Jak stwierdził marszałek, Polska dąży do UE, ponieważ 70 proc. naszego handlu zagranicznego związane jest z państwami UE. Z członkostwem w Unii wiążemy nasze bezpieczeństwo ekonomiczne i militarne. Jednocześnie, jako państwo stabilne, jesteśmy gwarantem stabilności i bezpieczeństwa dla UE. Do UE chcemy również wnieść nasz system wartości. A jeżeli wizją UE będzie tworzenie niezależnej polityki europejskiej, zmierzającej do wyznaczenia Europie należnego jej miejsca w świecie, o czym mówił Edouard Balladur, Polska będzie te dążenia wspierać.

 

* * *

 

Premier Republiki Słowackiej z wizytą w Senacie

7 listopada 2002 r. wizytę w Senacie RP złożył premier Republiki Słowackiej Mikulas Dzurinda wraz z delegacją. Gości przyjął marszałek Longin Pastusiak. W spotkaniu uczestniczył przedstawiciel Polsko-Słowackiej Grupy Parlamentarnej senator Władysław Bułka.

Marszałek Longin Pastusiak podkreślił, że Słowacja jest bliska Polsce nie tylko geograficznie, ale przede wszystkim ze względu na łączącą nasze państwa dobrą współpracę, ten sam kierunek reform, dążenie do tych samych struktur międzynarodowych. Jak stwierdził marszałek, naszych państw nic nie dzieli, a coraz więcej łączy.

Rozmówcy byli zgodni, że w kontaktach dwustronnych dynamiczniej powinna rozwijać się wymiana przygraniczna, handel, turystka. Powinny zostać otwarte nowe przejścia graniczne, zwłaszcza te o charakterze turystycznym. Premier i marszałek wskazywali na konieczność rozwijania infrastruktury przygranicznej, a także potrzebę uproszczenia procedury przekraczania granicy przez obywateli obu państw.

Senator Władysław Bułka zaapelował o powołanie w słowackim parlamencie Słowacko-Polskiej Grupy Parlamentarnej. Zdaniem senatora Bułki, współpraca polskich i słowackich parlamentarzystów przyczyni się do zdynamizowania sąsiedzkiej współpracy.

Marszałek Longin Pastusiak pogratulował premierowi Dzurindzie postępu w negocjacjach z UE, jakiego dokonała Słowacja w ostatnim czasie. Marszałek wyraził też pogląd, że państwa Grupy Wyszehradzkiej powinny ożywić współpracę, ponieważ funkcjonowanie takiej grupy w ramach UE jest możliwe i może być dla wszystkich korzystne.

 

* * *

 

Ambasador Republiki Chile z wizytą w Senacie

7 listopada 2002 r. ambasador Republiki Chile Leopoldo Duran Valdes został przyjęty przez wicemarszałka Ryszarda Jarzembowskiego.

 

* * *

 

Minister Obrony Republiki Chorwackiej z wizytą w Senacie

5 listopada 2002 r. minister Obrony Republiki Chorwackiej Zelijka Antunovic została przyjęta przez wicemarszałka Kazimierza Kutza.

 

* * *

 

List marszałka Senatu do przewodniczącego Rady Federacji Zgromadzenia Federalnego Federacji Rosyjskiej

List z wyrazami głębokiego żalu i współczucia dla rodzin, których bliscy ponieśli śmierć w wyniku akcji odbijania zakładników w moskiewskim teatrze marszałek Senatu Longin Pastusiak przesłał na ręce Siergieja Mironowa, Przewodniczącego Rady Federacji Zgromadzenia Federalnego Federacji Rosyjskiej.

"Przesyłam także wyrazy współczucia tym dzieciom, kobietom i mężczyznom, którzy przeżyli i przeżywają te koszmarne dni. Ta moskiewska tragedia powinna jeszcze mocniej zjednoczyć międzynarodową koalicję do walki z terroryzmem. Terroru nie można niczym usprawiedliwiać. Wierzę, że wysiłkiem wszystkich narodów świata i elit politycznych źródła terroru zostaną usunięte, a narody będą budowały swoją przyszłość we wzajemnym poszanowaniu i pokoju, rozwiązując problemy w drodze dialogu, negocjacji politycznych i kompromisów" - napisał marszałek L. Pastusiak.

 

* * *

 

Prezydent Republiki Malty z wizytą w Senacie

30 października 2002 r. wizytę w Senacie RP złożył prezydent Republiki Malty Guido de Marco wraz z delegacją. Gości przyjęła wicemarszałek Jolanta Danielak. W spotkaniu uczestniczyła przewodnicząca Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej senator Genowefa Grabowska.

Wicemarszałek Jotanta Danielak podziękowała za wspieranie współpracy między Polska i Maltą, i to zarówno polityczną, jak i gospodarczą. Wicemarszałek wyraziła nadzieję, że obecna wizyta prezydenta w naszym kraju będzie inspiracją do zdynamizowania tej współpracy, zwłaszcza w takich dziedzinach, jak turystyka czy przemysł stoczniowy.

Wicemarszałek Danielak podkreśliła strategiczną rolę Malty w rejonie Morza Śródziemnego i podobne znaczenie Polski w Europie Środkowowschodniej. Zdaniem wicemarszałek, funkcja, jaką oba państwa spełniają w swoich rejonach, ma duże znaczenie dla zjednoczonej Europy, do której dążymy.

Jak określił prezydent Guido de Marco, w Unii Europejskiej Malta będzie pełnić rolę mostu między Europą a Afryką Północną. Prezydent wiele uwagi poświęcił sytuacji na Bliskim Wschodzie i bezpieczeństwu globalnemu. W sprawie współpracy dwustronnej prezydent wyraził optymizm, poinformował o spotkaniach, jakie odbyli przebywający w Polsce przedstawiciele maltańskiego rządu.

Senator Genowefa Grabowska poinformowała o współpracy - w ramach Konwentu - z parlamentarzystami Malty przy tworzeniu konstytucji Unii Europejskiej. Wyraziła też gotowość Senatu RP do dwustronnej współpracy z parlamentem Malty.

Wicemarszałek Jolanta Danielak podziękowała za troskę o groby polskich żołnierzy poległych ma Malcie.

 

* * *

 

Delegacja Senatu z wizytą w Armenii

W dniach 28-30 października 2002 r., na zaproszenie przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego Armenii Armena Khaczatryana, przebywała w Armenii delegacja Senatu z marszałkiem Longinem Pastusiakiem.

W skład delegacji wchodzili senatorowie: Genowefa Ferenc, Irena Kurzępa i Mieczysław Janowski.

Podczas wizyty w Armenii delegacja spotkała się z prezydentem R. Kocharyanem, premierem Andranikiem Margaryanem i parlamentarzystami Zgromadzenia Narodowego Republiki Armenii. Podczas rozmów marszałek L. Pastusiak wyraził gotowość podzielenia się ze stroną ormiańską i turecką bogatym doświadczeniem Polski w procesie poprawy stosunków z sąsiadami. Przykład pojednania polsko- niemieckiego mógłby stać się pomocny w dziele normalizacji stosunków między Erewaniem a Ankarą, Polska zaś - jak zadeklarował marszałek - gotowa jest podzielić się i udzielić wszelkich usług, jeżeli zwrócą się o nie strony ormiańska i turecka.

Rozmowa z ambasadorem Royem Reeve, szefem Biura OBWE w Erewaniu, dotyczyła wysiłków podejmowanych przez marszałka L. Pastusiaka na rzecz zbliżenia między parlamentami Armenii i Azerbejdżanu. Marszałek poinformował rozmówcę o kontaktach z deputowanymi obu krajów, dzięki którym podpisano porozumienie o współdziałaniu obu parlamentów w sprawie ochrony wód granicznych. Uzgodniono, że działania podejmowane pod auspicjami grupy Parliamentarians for Peace oraz aktywność OBWE mająca na celu nawiązanie współpracy na szczeblu rządów oraz organizacji pozarządowych będą koordynowane, a pośredniczący będą wymieniać się informacjami.

Delegacja Senatu została przyjęta przez Katholikosa Patriarchę Wszystkich Ormian, Garegina II.

Senatorowie spotkali się także z przedstawicielami Stowarzyszenia "Polonia". Marszałek przekazał środki na pomoc żywnościową dla dzieci i zakup aparatury medycznej.

W trakcie wizyty w Armenii marszałek L.Pastusiak wygłosił na Uniwersytecie Amerykańskim wykład pt. "Nowy porządek światowy".

 

* * *

 

Przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Izby Poselskiej Republiki Czeskiej z wizytą w Senacie

25 października 2002 r. przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Izby Poselskiej Republiki Czeskiej Vladimir Lastuvka został przyjęty przez wicemarszałka Kazimierza Kutza.

 

* * *

 

Ambasador Republiki Czeskiej z wizytą w Senacie

22 października 2002 r. ambasador Republiki Czeskiej Bedrich Kopecky został przyjęty przez marszałka Longina Pastusiaka.

 

* * *

 

Stanowienie prawa - kompetencje Senatu w procesie legislacyjnym

22 października 2002 r. odbyła się w Senacie, pod patronatem Marszałka Senatu prof. Longina Pastusiaka, konferencja n.t. Stanowienie prawa - kompetencje Senatu w procesie legislacyjnym, zorganizowana przez Komisję Ustawodawstwa i Praworządności.

W konferencji - obok senatorów - wzięli udział wybitni przedstawiciele nauki prawa oraz sędziowie Trybunału Konstytucyjnego, członkowie Rady Legislacyjnej, Polskiego Towarzystwa Legislacyjnego, przedstawiciele Kancelarii Prezydenta RP i Rzecznika Praw Obywatelskich.

Głównym celem konferencji było możliwie precyzyjne określenie funkcji Senatu w procesie legislacyjnym na gruncie obowiązującej Konstytucji, a także wypracowanie propozycji zmian Konstytucji w części dotyczącej prawotwórczych kompetencji Senatu. Konferencja wpisuje się również - wedle słów Przewodniczącej Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, senator Teresy Liszcz - w obchody 80-lecia inauguracji Senatu w odrodzonej Rzeczpospolitej.

Podstawą dyskusji były referaty prof. dr hab. Sławomiry Wronkowskiej-Jaśkiewicz, prof. dr. hab. Mariana Grzybowskiego, dr. Wojciecha Orłowskiego oraz dr. Marka Dobrowolskiego.

Przedmiotem dyskusji była także idea uchwalenia ustawy o tworzeniu prawa, a także sposób ukształtowania składu osobowego Senatu, gwarantujący najlepsze pełnienie prze tę izbę funkcji strażnika dobrego prawa.

Marszałek Longin Pastusiak powiedział, że obecnie Senat po przyjęciu konstytucji w 1997 r. jest trwałym elementem ustroju państwa, zaś aktywność legislacyjna izby wyższej potwierdza, że jest on autentycznym strażnikiem stanowienia dobrego prawa: w ciągu roku funkcjonowania Senat wprowadził 1040 poprawek do rozpatrywanych ustaw, z czego prawie 85 proc. przyjął Sejm.

Marszałek podkreślił, że obowiązująca Konstytucja przewiduje znaczne uprawnienia prawodawcze Senatu, choć przyznał, że istnieje potrzeba bardziej precyzyjnego określenia kompetencji Senatu.

L. Pastusiak przypomniał, że Konstytucja wyposażyła Senat w prawo inicjatywy ustawodawczej. Do tej pory - ocenił marszałek - izba wyższa nie korzystała nadmiernie z tego uprawnienia. Zaczyna się to zmieniać, od początku obecnej kadencji Senat zainicjował już pięć ustaw, w komisjach trwają prace nad kolejnymi kilkunastoma projektami.

 

* * *

 

Prezes Konwentu Organizacji Polskich w Niemczech z wizytą w Senacie

18 października 2002 r. prezes Konwentu Organizacji Polskich w Niemczech Aleksander Zając został przyjęty przez marszałka Senatu Longina Pastusiaka.

 

* * *

 

Wystąpienie
Marszałka Senatu RP Longina Pastusiaka
na konferencji poświeconej piątej rocznicy wejścia w życie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
Warszawa, dnia 17 października 2002 r.

Panie Prezydencie, Panie Marszałku, Szanowni Państwo!

W historii każdego państwa, w życiu każdego narodu i społeczeństwa uchwalenie konstytucji stanowi bardzo ważny moment.

Wyznacza bowiem nowy etap w dziejach państwa i narodu, a często wieńczy czas przemian. Dotyczy to również historii Polski, dla której każda z ustaw zasadniczych stała się symbolem swojego czasu.

Kiedy myślimy o Konstytucji  3 Maja z 1791 roku, Konstytucji marcowej z 1921 roku, Konstytucji kwietniowej z 1935 roku czy wreszcie o powojennej konstytucji z 1952 roku, przed oczami mamy obraz Polski tamtych czasów.

W przypadku każdej z nich przywołujemy wizję państwa, którą starali się realizować ludzie odpowiedzialni wtedy za losy kraju.

Oczywiście możemy różnić się w ocenie szczegółowych rozwiązań zawartych w tamtych ustawach zasadniczych, możemy różnie oceniać zamierzenia przyświecające ówczesnym elitom politycznym i sposób ich realizacji. Ale zgodzimy się chyba wszyscy, że każdy z tych aktów zapisał się znacząco w prawnej, politycznej i społecznej historii Polski.

Dzisiaj spotykamy się z okazji piątej rocznicy wejścia w życie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, którą Zgromadzenie Narodowe uchwaliło 2 kwietnia 1997 roku.

Wierzę głęboko - i myślę, że wyrażam nie tylko moje osobiste przekonanie - iż ustawa zasadnicza z 1997 roku stanie się kolejną konstytucją-symbolem. Symbolem naszych czasów i dokonywanych po 1989 roku przemian ustrojowych w Ojczyźnie.

Przekonanie to opieram nie tylko na normatywnych treściach, które wówczas przyjęliśmy, ale także na ocenie drogi, którą przebyliśmy do czasu jej uchwalenia.

Szanowni Państwo!

Wielu obecnych na tej sali było osobiście zaangażowanych w prace nad projektem konstytucji, na czele z Panem Prezydentem, który przez dwa lata przewodniczył Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego.

Ja również miałem zaszczyt uczestniczyć w tych pracach jako członek Komisji Konstytucyjnej.

Pozwala mi to widzieć obecną konstytucję jako rezultat rozważnie wypracowanego kompromisu politycznego.

Pamiętamy, iż niemal wszystkie ugrupowania polityczne, które w 1993 roku zabiegały o głosy wyborców, dążyły do uchwalenia nowej konstytucji.

Pragnęliśmy stworzyć ustawę zasadniczą, która zakończyłaby okres tymczasowości rozwiązań ustrojowych i zbudowałaby podstawy stabilnego bytu naszej Ojczyzny na następne lata.

Współdziałanie przedstawicieli partii, którzy zasiadali wówczas w Sejmie i Senacie, opozycji pozaparlamentarnej oraz szeroko reprezentowanych środowisk pozapolitycznych pozwoliło wypracować tekst konstytucji możliwy do zaakceptowania przez większość parlamentarną.

A co najważniejsze, tekst ten został zaakceptowany w ogólnonarodowym referendum również przez społeczeństwo.

Z pełnym przekonaniem stwierdzam, że kompromis ten dobrze przysłużył się Rzeczypospolitej Polskiej.

Udało się nam stworzyć normy prawne budujące państwo nowoczesne, stabilne, gwarantujące należne prawa swoim obywatelom.

Ukształtowaliśmy silną władzę wykonawczą poddaną niezbędnej kontroli, a sądownictwu zapewniliśmy niezależność i niezawisłość.

Z racji pełnionej funkcji pozwolę sobie zwrócić szczególną uwagę na zapisany w konstytucji model władzy ustawodawczej.

Zasadnicze rozwiązania ustrojowe przyjęte w 1997 roku zostały oparte na historycznych, konstytucyjnych doświadczeniach Polski oraz doświadczeniach ustawy zasadniczej z 1992 roku, zwanej powszechnie "Małą Konstytucją". Stanowiły więc rozwinięcie, doprecyzowanie oraz zmodyfikowanie zasad funkcjonujących przez kilka lat.

Wśród fundamentów struktury państwowej wskazać trzeba na dwuizbowy parlament, który w roku 1989 ponownie został wpisany w polityczny ustrój Polski. Utrzymanie zasady dwuizbowości stanowiło ważny element wspomnianego kompromisu, który doprowadził do uchwalenia konstytucji.

Dzisiaj twierdzi się nawet, iż uchwalenie konstytucji nie byłoby możliwe, gdyby nie zgoda głównych sił politycznych na istnienie dwuizbowego parlamentu.

Panie Prezydencie, Panie Marszałku, Szanowni Państwo!

Odrodzony w 1989 roku Senat stał się pierwszą w Europie Środkowo-Wschodniej izbą parlamentu, wybraną w wyborach w pełni demokratycznych.

Jednakże nie tylko ten symboliczny moment ukształtował obecną pozycję Senatu.

Przyjęcie w 1997 roku nowej konstytucji spowodowało, że istnienie Senatu przestało mieć charakter "eksperymentu ustrojowego". Senat stał się trwałym elementem ustroju państwa, organem władzy ustawodawczej.

Ramy działalności Senatu, jego organów oraz senatorów wyznaczane są przez obowiązującą ustawę zasadniczą, która nieznacznie wzmocniła pozycję Senatu w stosunku do reguł zapisanych w "Małej Konstytucji" z 1992 r.

Senat czwartej i piątej kadencji odpowiedzialnie i z najwyższym zaangażowaniem sprawuje funkcje powierzone mu przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku.

Uczestnicząc w procesie ustawodawczym, Senat rozpatruje wszystkie przyjmowane przez Sejm ustawy. Do wielu z nich proponuje poprawki, z których większość jest akceptowana przez Sejm.

W obecnej - niespełna rocznej kadencji - Sejm przyjął prawie 85% spośród 1040 senackich poprawek. W poprzedniej, czteroletniej kadencji przyjętych zostało ponad 70% poprawek spośród 6.612 zgłoszonych.

Poprawki wnoszone przez Senat, choć mają różny charakter - merytoryczny, formalny, stylistyczny - zawsze wpływają pozytywnie na ostateczny kształt ustawy.

Ale Senat nie ogranicza się wyłącznie do poprawiania ustaw.

Senat, korzystając z zapisanego w konstytucji prawa do inicjatywy ustawodawczej, przedstawia Sejmowi propozycje rozwiązań w ważnych społecznie sprawach.

W obecnej kadencji, Senat wniósł cztery projekty ustaw, a wśród nich oczekiwany przez środowiska polonijne projekt ustanawiający dzień 2 maja Dniem Polonii i Polaków za Granicą. Senat jest jednym z realizatorów zapisu artykułu 6 ust. 2 Konstytucji mówiącego o tym, że "Rzeczpospolita Polska udziela pomocy Polakom zamieszkałym za granicą w zachowaniu ich związków z narodowym dziedzictwem kulturalnym."

Pozwolę sobie wyrazić głębokie przekonanie, że Senat dobrze wywiązuje się z nałożonych przez konstytucję zadań.

Współdziałanie Senatu z Prezydentem, Sejmem, Radą Ministrów oraz wielu innymi organami władzy publicznej potwierdza, iż ukształtowana przez Konstytucję pozycja ustrojowa Senatu sprawdziła się w swych głównych założeniach.

Nie mogę jednak nie zauważać faktu, że piąta rocznica uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej sprowokowała wypowiedzi wielu polityków, naukowców oraz publicystów na temat zasadności wprowadzania do niej ewentualnych zmian, w tym także dotyczących przyszłości Senatu.

Szanowni Państwo!

W ławach senackich zasiadały w przeszłości i zasiadają obecnie wybitne osobistości nie tylko świata polityki, ale także nauki, kultury i innych sfer życia społecznego. Wielu senatorów szczególnie w piątej kadencji ma tytuł lub stopień naukowy. Pragnę podkreślić, iż bardzo często nie są oni związani z żadną z sił politycznych, a swoją elekcję zawdzięczają osobistym walorom i zasługom. Stała się ona możliwa dzięki odmiennym procedurom wyborczym stosowanym w wyborach do każdej z izb naszego parlamentu.

Pragnę wyrazić przekonanie, iż Senat w swym obecnym kształcie stanowi ważny element ustroju naszego państwa.

Nie oznacza to wszakże, że obowiązujące rozwiązania konstytucyjne i prawne należy przyjmować bezkrytycznie.

Pozwolę sobie przytoczyć niektóre charakterystyczne głosy sugerujące ewentualne zmiany.

Zasadniczą kwestią wydaje się postulat zróżnicowania składu izb parlamentu. Skoro bowiem mają być dwie izby, to Senat - twierdzą niektórzy - nie może być lustrzanym odbiciem układu politycznego Sejmu.

Służyć temu może mniej lub bardziej radykalna zmiana reguł wyborczych, w tym nawet wprowadzenie cenzusu wieku ograniczającego bierne i czynne prawo wyborcze.

Pojawia się też pomysł wprowadzenia do Senatu reprezentantów środowisk, których przedstawicielstwo w Sejmie nie jest dostatecznie silne, a których głos winien być brany pod uwagę przy stanowieniu prawa. Mówi się o przedstawicielach jednostek samorządu terytorialnego, organizacji gospodarczych, różnego rodzaju mniejszości.

Z punktu widzenia zrównoważenia układu politycznego, interesujące mogłoby też być zróżnicowanie kadencji każdej z izb parlamentarnych.

Warto byłoby także zastanowić się nad szerszymi formami współpracy pomiędzy obu izbami parlamentu.

Obecne rozwiązania prawne powodują, iż inicjatywa ustawodawcza Senatu, poprzedzona trzema czytaniami projektu ustawy w Senacie, jest traktowana tak samo jak na przykład inicjatywa zgłoszona przez grupę 15 posłów.

Poprawki Senatu do ustawy bywają czasem dość "lekko i łatwo" odrzucane.

Znany jest też państwu spór co do zakresu poprawek wnoszonych przez Senat. W tej sprawie wypowiadał się kilkakrotnie Trybunał Konstytucyjny.

Problem ten ciągle jednak inspiruje do poszukiwania takiego rozumienia uprawnień Senatu, aby jego poprawki dotyczyć mogły nie tylko ustawy nowelizującej, ale także nowelizowanej.

W konstytucji przyjęto system dominacji Sejmu w procesie legislacyjnym. Trudno zatem wyobrazić sobie dzisiaj zastosowanie reguły równouprawnienia obu izb w procesie inicjatywy ustawodawczej; reguły, która funkcjonuje w innych krajach

Godne rozważenia może być także na przykład powołanie komisji mediacyjnej, która koordynowałaby współpracę obu izb parlamentu polskiego przy opracowywaniu tekstu akceptowanego przez cały parlament.

Osobnym wyzwaniem będzie określenie roli Senatu po wejściu Polski do Unii Europejskiej.

Kraje członkowskie Unii znalazły odpowiedź na pytanie, w jaki sposób parlament krajowy ma uczestniczyć w procesach decyzyjnych, a także w kontroli organów wykonawczych reprezentujących dany kraj w strukturach unijnych.

W polskich warunkach można na to pytanie odpowiedzieć także poprzez nadanie właściwych kompetencji Senatowi.

Pragnę podkreślić, że dwuizbowość jest cechą charakterystyczną dla europejskiego systemu parlamentarnego. Około 75% ludności Europy mieszka w państwach mających parlament dwuizbowy. W Unii Europejskiej, do której zmierzamy, jedenaście państw spośród piętnastu, ma parlament dwuizbowy.

Tylko w przypadku państw federalnych druga izba jest pewnym standardem konstytucyjnym. Izba ta reprezentuje podmioty tworzące federację, a przez to chroni samą ideę federalizmu. Tak jest między innymi w Niemczech, w Stanach Zjednoczonych czy w Kanadzie.

W państwach unitarnych natomiast o ewentualnym istnieniu drugiej izby decydują zawsze uwarunkowania lokalne.

Szanowni Państwo!

Zdaję sobie sprawę, iż niektóre z przywołanych przeze mnie propozycji mogą wywołać dyskusję.

Jeśli przy uchwalaniu konstytucji w roku 1997 skoncentrowano się na pytaniu: czy utrzymać w Polsce Senat, to może przy okazji obchodów piątej rocznicy jej obowiązywania pojawiła się dobra okazja zaproszenia do debaty na temat jak najlepszego kształtu polskiego parlamentu.

Podzielam pogląd wyrażony niedawno na łamach "Rzeczpospolitej" /11.10.br./, przez prezesa Trybunału Konstytucyjnego pana prof. Marka Safjana, że ewentualne zmiany konstytucyjne powinny bardziej precyzyjnie określać uprawnienia Senatu.

Zapraszam więc do dyskusji nad poszukiwaniem najbardziej przydatnego i efektywnego modelu Senatu.

Dyskusja ta z pewnością nie będzie łatwa. Nie powinna też być prowadzona w pośpiechu czy pod presją polityczną.

Niektóre rozstrzygnięcia dotyczące funkcjonowania Senatu można wprowadzić na poziomie przepisów regulaminowych obydwu izb, inne - poprzez nowelizację ustaw, zaś te najbardziej fundamentalne wymagałyby oczywiście zmiany obowiązującej konstytucji.

Jednak proszę mieć w pamięci, co już podkreślałem wcześniej, że nasza konstytucja jest aktem, z którego my, Polacy, możemy być dzisiaj dumni.

Dlatego też, jeżeli chcemy rozważać jej modyfikację, powinniśmy to czynić z największym namysłem i ostrożnością.

Dyskusja, którą zapoczątkuje dzisiejsza konferencja, powinna dać wyważoną odpowiedź na pytanie: jaka ma być przyszłość Senatu, jaki ma być Senat w Polsce XXI wieku; w Polsce będącej członkiem Paktu Północnoatlantyckiego oraz innych struktur międzynarodowych; w Polsce, która wkrótce stanie się ważnym członkiem Unii Europejskiej.

Odpowiedź na to pytanie jest istotna ze względu na ewentualne przyszłe zmiany konstytucji. Zmiany - podkreślę raz jeszcze - wymagające ogromnej rozwagi. Zmiany, dzięki którym nasza konstytucja będzie stabilna i w historii Polski zajmie trwałe, wybitne miejsce.

Dziękuję za uwagę i życzę nam, wszystkim tu zebranym, owocnych obrad i zrealizowania twórczych wniosków płynących z dzisiejszej konferencji.

 

* * *

 

Ambasador RP z wizytą w Senacie

15 października 2002 r. ambasador RP w Republice Libańskiej Waldemar Markiewicz został przyjęty przez wicemarszałek Senatu Jolantę Danielak.

 

* * *

 

Ambasador Republiki Portugalskiej z wizytą w Senacie

15 października 2002 r. ambasador Republiki Portugalskiej Alvaro Goncalves Pereira został przyjęty przez wicemarszałek Senatu Jolantę Danielak.

 

* * *

 

Przewodniczący Bundesratu Austrii z wizytą w Senacie

14 października 2002 r. wizytę w Senacie RP złożył przebywający w Polsce na zaproszenie marszałka Senat przewodniczący Bundesratu Austrii Ludwig Bieringer wraz z delegacją. Gości przyjął marszałek Longin Pastusiak.

W czasie spotkania marszałek podziękował za wsparcie, jakiego władze Austrii udzielają Polsce w staraniach o integrację z UE. Prosił o wspieranie nas w także w niełatwych ostatnich negocjacjach. Marszałek zaapelował, by austriacki parlament możliwie jak najszybciej ratyfikował układ akcesyjny, dając w ten sposób przykład innym parlamentom państw unijnych.

Marszałek wyraził zaniepokojenie wynikami sondażu, które wskazują, iż tylko 26 proc. społeczeństwa Austrii opowiada się za poszerzeniem Unii, a za przyjęciem Polski do UE - jeszcze mniej.

Przewodniczący Bundesratu wyjaśnił, że te niekorzystne dla nas wyniki sondażu należy odczytywać w określonym kontekście, a także zwrócić uwagę na pytania stawiane respondentom. W ocenie Ludwiga Bieringera, a także innych członów delegacji, za rozszerzeniem UE opowiada się znacznie większy odsetek obywateli Austrii niż wynika to z sondażu. Przewodniczący Bundesratu zapewnił, że Austria rozpocznie proces ratyfikacyjny najszybciej jak to tylko będzie możliwe, niezależnie od wyników wyborów zaplanowanych w Austrii na 24 listopada.

Drugą sprawą omawianą podczas wizyty austriackich parlamentarzystów była możliwość uznania Austriaków polskiego za grupę narodowościową. W Austrii żyje ok. 40 tys. naszych rodaków, połowa z nich mieszka w Wiedniu. Władze austriackie odmawiają przyznania Polakom praw grupy narodowościowej, mimo że spełniają wszelkie wymogi prawne i mimo iż innym grupom etnicznym przyznano status grup narodowościowych.

Ludwig Bieringer, który już wcześniej zainteresował się sprawą wiedeńczyków polskiego pochodzenia, zadeklarował, że uczyni wszystko, by ta sprawa została ponownie rozpatrzona.

Marszałek podziękował za warunki, jakie władze Austrii stwarzają Polakom do pielęgnowania własnej kultury i języka.

Na zakończenie spotkania marszałek Longin Pastusiak wskazał też na potrzebę rozwijania współpracy gospodarczej między naszymi państwami. Austria ma trzy razy większe obroty handlowe z Węgrami i dwa razy większe z Czechami niż z Polską.

 

* * *

 

Ambasador Rumunii z wizytą w Senacie

11 października 2002 r. ambasador Rumunii Ireny Comaroschi została przyjęta przez marszałka Senatu Longina Pastusiaka.

 

* * *

 

Ambasador Republiki Słowackiej z wizytą w Senacie

11 października 2002 r. ambasador Republiki Słowackiej Madalena Vasaryova została przyjęta przez marszałka Senatu Longina Pastusiaka.

 

* * *

 

Ambasador Królestwa Belgii z wizytą w Senacie

10 października 2002 r. ambasador Królestwa Belgii Bruno Neve Mevergnies został przyjęty przez marszałka Senatu Longina Pastusiaka.

 

* * *

 

Edukacja polityczna w dobie globalizacji

10 października 2002 r. w Warszawie rozpoczęła się trzydniowa konferencja na temat "Socjalizacji i Edukacji Politycznej w dobie globalizacji". W czwartek 30-osobową grupę profesorów z Danem Germanem z USA, uczestniczących w konferencji przyjął marszałek Senatu RP Longin Pastusiak.

 

* * *

 

Przewodniczący Syryjsko-Polskiej Grupy Parlamentarnej z wizytą
w Senacie

8 października 2002 r. przewodniczący Syryjsko-Polskiej Grupy Parlamentarnej
Ismail Al-Ail został przyjęty przez wicemarszałka Senatu Ryszarda Jarzembowskiego.

 

* * *

 

Ambasador RP z wizytą w Senacie

8 października 2002 r. ambasador RP w Królestwie Niderlandów Jan Michałowski został przyjęty przez wicemarszałka Senatu Ryszarda Jarzembowskiego.

 

* * *

 

Ambasador Socjalistycznej Republiki Wietnamu z wizytą w Senacie

8 października 2002 r. ambasador Socjalistycznej Republiki Wietnamu Dinh Xuan Luu został przyjęty przez wicemarszałka Senatu Ryszarda Jarzembowskiego.

 

* * *

 

Wizyta prezydenta Republiki Chile

8 października 2002 r. wizytę w Senacie RP złożył prezydent Republiki Chile Ricardo Lagos Escobar wraz z delegacją. Gości przyjął wicemarszałek Ryszard Jarzembowski.

W czasie spotkania wicemarszałek przypomniał, że Chile było jednym z pierwszych krajów pozaeuropejskich, które przed osiemdziesięciu laty nawiązało stosunki dyplomatyczne z niepodległą Polską. Wicemarszałek wysoko ocenił współpracę polityczną i kontakty parlamentarne między naszymi państwami. Poinformował o roli Senatu jako patrona Polonii i podziękował za warunki, jakie Chile stworzyło organizacjom polonijnym do kultywowania polskiej tradycji, kultury, języka. Wicemarszałek Ryszard Jarzembowski podkreślił wpływ polskiej emigracji na tworzenie dobrych stosunków polsko-chilijskich. Zapewnił, że choć pierwszym celem naszego kraju w polityce zagranicznej jest integracja z UE, to także jesteśmy zainteresowani rozwijaniem współpracy z innymi państwami.

Prezydent Escobar podkreślił, że Ignacy Domeyko był nie tylko Polakiem, który przyczynił się do rozwoju Chile, ale jest także symbolem emigracji polskiej w Ameryce Łacińskiej. Prezydent potwierdził, że poziom obecnych kontaktów politycznych Polski i Chile jest na optymalny.

Rozmówcy zgodnie podkreślili rosnącą rolę parlamentów we współpracy międzynarodowej.

W przyszłym roku w Chile odbędzie się 108. Konferencja Unii Międzyparlamentarnej. Będą w niej uczestniczyć również przedstawiciele polskiego Senatu.

 

* * *

 

45. rocznica powstania Stowarzyszenia Przyjaciół ONZ

Marszałek Senatu RP Longin Pastusiak spotkał się w sobotę 5 października 2002 r. z ponad 50 osobową grupą działaczy studenckiego Stowarzyszenia Przyjaciół Organizacji Narodów Zjednoczonych. Spotkanie odbyło się z okazji 45. rocznicy powstania Stowarzyszenia Przyjaciół ONZ.

 

* * *

 

Ambasador Republiki Węgierskiej z wizytą w Senacie

27 września 2002 r. ambasador Republiki Węgierskiej Tomas Katona został przyjęty przez wicemarszałka Senatu Ryszarda Jarzembowskiego.

Dalsza część archiwum