Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Gospodarki przekazał informację w związku z oświadczeniem senatora Mariana Żenkiewicza, złożonym na 64. posiedzeniu Senatu ("Diariusz
Senatu RP" nr 68):Warszawa, 2000.09.25
Pani
Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu RP
Szanowna Pani Marszałek
W związku z oświadczeniem złożonym przez senatora Mariana Żenkiewicza na 64 Posiedzeniu Senatu w dniu 9 sierpnia br., w sprawie artykułu "Polska nauka kopciuszkiem" zamieszczonego w "Rzeczpospolitej" uprzejmie informuję Panią Marszałek, że artykuł ten nie był autoryzowany, a zawarty w nim skrót mojej wypowiedzi nie został prawidłowo zinterpretowany.
Pozwolę sobie przedstawić Pani Marszałek moje stanowisko dotyczące zagadnień związanych z dalszym funkcjonowaniem zaplecza badawczo-rozwojowego oraz informacje o działaniach podjętych w tym zakresie.
Zgadzam się ze stwierdzeniem zawartym w oświadczeniu Pana senatora o trudnej sytuacji w jakiej znalazła się i zmuszona jest działać nauka polska.
Uważam, że z uwagi na aktualnie obowiązujące przepisy prawno-finansowe, pozbawienie jednostek badawczo-rozwojowych możliwości dofinansowania ze środków budżetowych będących w dyspozycji Komitetu Badań Naukowych wpłynie niekorzystnie zarówno na ich sytuację ekonomiczną, jak i na rozwój gospodarki.
Nadal utrzymujący się w kraju niedostatek silnych przedsiębiorstw przemysłowych powoduje, że wskaźnik udziału finansowania nauki ze środków pozabudżetowych w PKB utrzymuje się prawie na stałym poziomie, co przy zmniejszającym się wskaźniku udziału środków budżetowych, stwarza poważne trudności w pełnym zabezpieczeniu realizacji ważnych programów badawczych. Dalsze funkcjonowanie jednostek badawczo-rozwojowych w warunkach gospod
arki rynkowej, wymaga ich restrukturyzacji a także zmiany sposobu oddziaływania państwa na te jednostki.Analiza sektora JBR, przy obecnych uwarunkowaniach systemowych dotyczących organizacji i finansowania tych jednostek, wskazuje na wyczerpanie się możliwości dostosowania i rozwoju sfery badań do warunków gospodarki rynkowej i konkurencji międzynarodowej.
Jednostki Badawczo Rozwojowe występując jako posiadające osobowość prawną państwowe jednostki organizacyjne, mają ograniczoną możliwość powiązań kapitałowych ze sferą podmiotów gospodarczych, które w większości działają jako spółki prawa handlowego.
Dla rozwinięcia mechanizmów zmierzających do poprawy efektywności ekonomicznej JBR oraz sprawności zarządzania programami i procesami badawczymi pod kątem ich przydatności rynkowej, konieczne jest dokonanie przekształceń własnościowych w sektorze nauki. Przekształcenia te umożliwią ewolucję istniejącej struktury podmiotów zajmujących się pracami badawczo-rozwojowymi, w kierunku zgodnym z przyjętymi w krajach o
ugruntowanej gospodarce rynkowej.Wyrażam nadzieję, że trwające w kraju pod patronatem Ministra Nauki prace nad nowymi rozwiązaniami ustawowymi dotyczącym całego sektora nauki oraz prowadzone w ministerstwie gospodarki działania w ramach Resortowego Zespołu do spraw przekształceń własnościowych nadzorowanych JBR, przyczynią się do modernizacji polskiego zaplecza badawczo-rozwojowego, zabezpieczą prawidłową realizację prac i wykorzystanie ich wyników w kraju i zagranicą, a polska nauka przestanie "być kopciu
szkiem".Zgodnie ze znowelizowaną, przyjętą już przez Parlament ustawą o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych, zarówno jednostki badawczo-rozwojowe utrzymujące swój dotychczasowy status, jak i jednostki przekształcone, będą miały równe prawa ubiegania się o dotacje podmiotowe i dotacje celowe z budżetu nauki. Wnioski wszystkich podmiotów wykonujących badania naukowe i prace rozwojowe będą rozpatrywane według takich samych kryteriów merytorycznych, niezależnie do statusu prawnego tych podmiotów. Fundamentalne
znaczenie dla funkcjonowania i przekształceń jednostek badawczo-rozwojowych będzie miała także znowelizowana ustawa o jednostkach badawczo-rozwojowych znajdująca się obecnie na zaawansowanym etapie prac parlamentarnych.Jednocześnie uprzejmie informuję Panią Marszałek, że przedstawione tu moje stanowisko zostało, zgodnie z życzeniem Pana Premiera, uzgodnione w trybie roboczym z Ministrem Nauki.
Z wyrazami szacunku
Janusz Steinhoff