Działdowo jest siedzibą władz miejskich, gminnych i powiatowych, zaś obszarowo należy do najmniejszych gmin powiatu działdowskiego. Jego obszar przed zmianą granic wynosił 9,66 km², a po zmianie - 11,48 km². Rola miasta jako ośrodka regionalnego po reformie administracyjnej państwa nabrała nowego ważnego wymiaru.

Z powyższych względów po wejściu w życie 1 stycznia 2000 r. omawianego rozporządzenia Rady Ministrów władze lokalne i podległe im służby przystąpiły do niezwłocznego wykonania jego postanowień. Chodziło o natychmiastowe objęcie nowo przyłączonych obszarów opracowaniami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego uchwalonymi przez radę miejską w dniu 29 czerwca 2000 r., a następnie miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Dziś projekt planu miejscowego znajduje się w fazie pouzgodnieniowej, a przed wyłożeniem do publicznego wglądu. Ponadto, z uwagi na perspektywę wyborów prezydenta RP, należało dokonać zmian w ewidencji ludności, w stałym rejestrze wyborców, a także w podziale na stałe obwody głosowania.

Zbliżający się termin narodowego spisu powszechnego - spisem próbnym miasto i gmina zostały objęte w okresie od 23 maja do 10 czerwca 2001 r. - także powodował konieczność lustracji nowych obszarów i aktualizacji formularzy N-obw i szkiców sytuacyjnych w zakresie kompletności i ujętych w formularzach mieszkań, poprawności danych adresowych budynków oraz informacji o liczbie osób zameldowanych w mieszkaniach. Uzyskane w ten sposób dane statystyczne i stworzona dokumentacja obecnie mogą mieć jedynie wymiar historyczny, który nie jest pomocny w zasadniczym terminie spisu.

Niezmiernie ważną kwestią do uregulowania była sprawa podziału części podstawowej i rekompensującej subwencji ogólnej oraz planowanych dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie propozycji ministra finansów wynikających z postanowień art. 38 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2000. Te działania zostały przerwane wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2000 r., w którym stwierdzono niezgodność rozporządzenia w części dotyczącej miasta i gminy Działdowo z ustawą o samorządzie gminnym.

Od tego czasu upłynęło ponad trzy miesiące, a oczekiwanej nowelizacji omawianego rozporządzenia nadal nie ma. Z telefonicznych kontaktów z Departamentem Wdrażania i Monitorowania Reformy Administracji Publicznej MSWiA wynika, że jego wydanie oddala się. Trwają prace, których zaawansowania nie dało się ustalić, nad projektem rozporządzenia ministra rozwoju regionalnego i budownictwa w sprawie ewidencji gruntów i budynków, które ma poprzedzać nowelę rozporządzenia Rady Ministrów. Z punktu widzenia sztuki legislacyjnej wszystko wydaje się być w porządku, ale brak nowych uregulowań prawnych stwarza realną groźbę dezorganizacji lokalnego życia publicznego, a przynajmniej poddaje w wątpliwość wartość prawną dotychczasowych dokonań. Jaskrawym tego przykładem jest niejasna sytuacja prawna radnego, o którego mandat powiększono stan osobowy rady miejskiej, a także kwestie związane z powtórnym przemeldowaniem mieszkańców do gminy Działdowo.

Zaniepokojeni powstałą sytuacją apelujemy do Pana Ministra, a za Pana pośrednictwem do Rady Ministrów, o niezwłoczne rozwiązanie tego problemu poprzez zdecydowane przyspieszenie prac nad oczekiwanymi regulacjami prawnymi.

senator RP