Spis oświadczeń, oświadczenie, odpowiedź 1

Minister Gospodarki przekazał informację w związku z oświadczeniem wicemarszałka Tadeusza Rzemykowskiego, złożonym na 63. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 68):

Warszawa, 07.09.2000

Pani
Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowna Pani Marszałek,

W odpowiedzi na pismo znak: AG/043/257/2000/IV z dnia 11 sierpnia 2000 r., dotyczące oświadczenia złożonego przez senatora Tadeusza Rzemykowskiego w sprawie stanu prac nad wykorzystaniem artykułów rolnych do produkcji paliw i energii, informuję uprzejmie co następuje.

Zgodnie z przyjętymi przez Radę Ministrów w lutym bieżącego roku "Założeniami polityki energetycznej Polski do 2020 roku", stanowiącymi wypełnienie obowiązków wynikających z postanowień art. 14 i 15 ustawy Prawo energetyczne, do jednych z głównych zadań, które powinny być opracowane zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju kraju, zostały zaliczone działania w zakresie ochrony środowiska oraz rozwój wykorzystania niekonwencjonalnych, w tym odnawialnych źródeł energii.

W założeniach tych stwierdza się:

"Polska nie posiada dużego potencjału energii odnawialnej (brak znaczących zasobów energii wodnej). Przy najbardziej promującej polityce energetycznej, do roku 2010 można wykorzystać źródła energii odnawialnej do produkcji ok. 7 TWh energii elektrycznej i 3,4 Mtoe do produkcji ciepła i paliw pędnych, co w sumie stanowi niecałe 4,8% zapotrzebowania na energię finalną i ok. 3,8% zużycia energii pierwotnej z roku 1997.

Z tego względu źródła energii odnawialnej mają w Polsce niewielki bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo energetyczne w skali państwa. Mogą natomiast odgrywać znaczną rolę w lokalnych bilansach paliw pierwotnych. Mimo, iż wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych stopniowo wzrasta, to jej udział w prognozowanym bilansie roku 2020 zmienia się niewiele i nie przekracza wartości 6,5%."

Zwiększenie tego udziału wymaga poniesienia znacznych nakładów inwestycyjnych przez potencjalnych inwestorów, jak również przyznania pomocy ze środków publicznych. Według szacunków Europejskiego Centrum Energii Odnawialnej wzrost udziału energetyki odnawialnej w mocy zainstalowanej (cieplnej i elektrycznej) wymagałby przeznaczenia w okresie najbliższych 10 lat następujących środków:

przy wariantach: - 7,5% - 14 508 mln zł, 9,0% - 15 263 mln zł, 12,5% - 19 103 mln zł.

W okresie do 2010 r. średnioroczny udział środków publicznych w tych nakładach wynosiłby odpowiednio przy - 7,5% - 228 mln zł, 9,0% - 245 mln zł, 12,5% - 312 mln zł. Udział ten składałby się z:

- dopłaty do inwestycji: od 198 mln zł/rok (łącznie z dopłatami do budowy agrorafinerii produkujących biopaliwo płynne - biodesel) dla wariantu 7,5%, 215 mln zł/rok dla wariantu 9,0% i 282 mln zł/rok dla wariantu 12,5%,

- zastosowanie mniejszej stawki podatku akcyzowego na mieszanki biopaliw z paliwami ropopochodnymi, które spowodowałoby obniżenie dochodów państwa z tego tytułu dla każdego z wariantów średnio o około 30 mln zł/rok.

Przy powyższych założeniach, procentowy udział środków publicznych w całkowitych nakładach inwestycyjnych na przestrzeni najbliższych 10 lat wynosiłby odpowiednio: - 15,7,% - przy wariancie 7,5%, 16,1% przy wariancie 9,0% i 16,4% przy wariancie 12,5%.

Identyczne warunki nakładów zostały wymienione w projekcie "Strategii rozwoju energetyki odnawialnej", opracowanym przez Ministra Środowiska, jako realizacja obowiązku wynikającego z Rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 lipca 1999 r.

W najbliższej perspektywie można się spodziewać znacznego wzrostu zainteresowania wykorzystaniem biopaliw w kraju, w tym głównie bioetanolu - jako dodatku do benzyn eliminującego ołów i oleju rzepakowego - jako paliwa napędowego.

Bioetanol (odwodniony alkohol etylowy, otrzymywany ze spirytusu z surowców rolnych, w tym z melasy), zastosowany jako tlenowy komponent benzyn, powoduje podwyższenie liczby oktanowej bez udziału czteroetylku ołowiu i co najważniejsze - mniej szkodliwą dla środowiska emisję gazów spalinowych. Może on również stanowić surowiec do produkcji eteru etylotertbutylowego (ETBE), którego zastosowanie do komponowania benzyn stwarza poprawę ich właściwości ekologicznych. Wprowadzenie do benzyn silnikowych alkoholu etylowego pod postacią ETBE pozwala na uniknięcie problemów technicznych (np. niebezpieczeństwa rozdzielania się faz). Przyczynia się również do ograniczenia eksploatacji surowców kopalnych, poprawy czystości środowiska naturalnego i stwarza perspektywę zwiększenia zatrudnienia i dodatkowych źródeł dochodu dla społeczności rolniczej.

Wielkość dodatku bioetanolu do benzyn określają: polska norma PN-92/C-96025/06 na benzynę bezołowiową, norma europejska EN 228 oraz nowa norma PN-EN 228, zharmonizowana z normą europejską. Dopuszczają one stosowanie dodatku alkoholu etylowego w wysokości 5%/V/V.

W roku 1997 wyprodukowano, głównie w gorzelniach rolniczych, ponad 240 mln ton spirytusu surowego, zużywając na ten cel: 603,5 tys. ton zboża, 970,6 tys. ton ziemniaków, 50,2 tys. ton melasy oraz ok. 10 tys. ton innych surowców pochodzenia rolniczego. Na cele paliwowe wyprodukowano niemal 110 tys. ton bioetanolu, zużywając na ten cel ok. 46% ogólnej produkcji spirytusu surowego.

Dodatek od 4,5 do 5% bioetanolu do wszystkich paliw silnikowych benzynowych pozwoli na zagospodarowanie ok. 343 mln litrów bioetanolu, a tym samym podwojenie ilości surowców rolniczych zużywanych do produkcji spirytusu surowego.

Gorzelnie rolnicze w Polsce są na trwałe związane z ponad 100 tys. gospodarstw wiejskich i pełnią ważną rolę ze względu na możliwość zagospodarowania surowców rolnych (również niepełnowartościowych) oraz wywaru gorzelnianego, wykorzystywanego dotychczas jako pasza i nawóz.

Zapewnienie możliwości zbytu spirytusu surowego na stabilnym poziomie zachęcałoby do realizowania inwestycji podnoszących poziom techniczny gorzelni, a tym samym obniżenia kosztów produkcji spirytusu surowego. Pozwoliłoby to również na zahamowanie tendencji do likwidowania istniejących gorzelni i tym samym na utrzymanie ok. 5 tys. miejsc pracy na wsi.

Warunkiem niezbędnym do kształtowania takiej polityki inwestycyjnej jest określenie długoterminowej polityki fiskalnej preferującej paliwa ekologiczne zawierające komponenty ze źródeł odnawialnych. W pierwszej kolejności dotyczy to wprowadzenia stabilnych rozwiązań prawnofinansowych w podatku akcyzowym dla producentów alkoholu etylowego, dodawanego do paliw silnikowych benzynowych. Ocenia się, że pozwoliłoby to na stworzenie rynku zbytu na produkty rolne w ilości równoważnej 1,5 mln ton żyta, tj. około 25% przeciętnych zbiorów tego zboża w kraju.

Powyższe rozważania wskazują jednoznacznie, że główne korzyści ze stosowania bioetanolu do paliw silnikowych byłyby najbardziej odczuwalne w sektorze rolnym. Podejmowane w ostatnich latach inicjatywy legislacyjne Ministerstwa Rolnictwa, np. projekt ustawy o dodawaniu bioetanolu do paliw silnikowych, nie są kwestionowane przez Ministerstwo Gospodarki w części dotyczącej tematyki technicznej.

Istotną rolę w rozwoju energetyki odnawialnej, w tym wykorzystania artykułów rolnych do produkcji paliw i energii, powinna odegrać "Strategia rozwoju energetyki odnawialnej", której projekt będzie wkrótce przedstawiony do rozpatrzenia przez Radę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt ten przewiduje działania organizacyjne i formalno-prawne mające na celu ułatwienie dostępu do odnawialnych źródeł energii, zwiększenie ich konkurencyjności i opłacalności a także niezbędność uruchomienia instrumentów ekonomiczno-finansowych, w tym ze środków budżetowych, bez których trudno sobie wyobrazić możliwość dynamicznego rozwoju energetyki odnawialnej w tempie zbliżonym do założeń przewidywanych w planach Unii Europejskiej.

Z wyrazami szacunku

MINISTER

z up.

Tadeusz Donocik

Podsekretarz Stanu

Spis oświadczeń, oświadczenie, odpowiedź 1