Warszawa, dnia 10 lipca 2000 r.

W odpowiedzi oświadczenie Senatora RP Pana Jerzego Pieniążka, wygłoszone podczas 57. posiedzenia Senatu, w dniu 26 kwietnia 2000 r., w sprawie działań Wojewody Łódzkiego oraz wdrażania reformy administracji publicznej w powiecie pajęczańskim, z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów oraz w porozumieniu z Ministrami: Pracy i Polityki Społecznej, Finansów, Sprawiedliwości, Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Skarbu Państwa, uprzejmie przedstawiam następujące wyjaśnienia.

Do dnia 31 grudnia 1999 r. Wojewoda Łódzki nie miał wpływu na podział etatów i środków finansowych powiatowych urzędów pracy. Wówczas o tych sprawach decydował - w porozumieniu z Prezesem Krajowego Urzędu Pracy - Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy. Z dniem 1 stycznia 1999 r. - w ramach wdrażania reformy administracji publicznej - Wojewódzki Urząd Pracy w Łodzi oraz jego filie, przekazały na szczebel powiatowy zadania realizowane przez Wojewódzkie Ośrodki Zatrudnienia i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz Wojewódzkie Zespoły ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności.

W 1999 r. w urzędach pracy na terenie województwa łódzkiego uległa zmniejszeniu liczba etatów, dlatego też jedyną możliwością zapewnienia właściwego funkcjonowania Powiatowego Urzędu Pracy w Pajęcznie było uruchomienie subsydiowanej formy zatrudnienia w postaci robót publicznych. W dniu 8 maja 2000 r. - z uwagi na wyjątkowo trudną sytuację organizacyjną - Wojewoda Łódzki dokonał zwiększenia planu dotacji celowej dla powiatu pajęczańskiego, z przeznaczeniem na sfinansowanie kosztów utrzymania 3 dodatkowych etatów kalkulacyjnych.

Stosownie do informacji przekazanej z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Prezes Krajowego Urzędu Pracy - w ramach utworzonej rezerwy środków Funduszu Pracy na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu - planuje zwiększenie, na wniosek starostów, uprzednio przyznanych limitów na realizację zadań, które zostaną określone w kontraktach zawartych z samorządami powiatowymi. Część tych środków będzie mogła być przeznaczona na sfinansowanie niektórych kosztów zatrudnienia bezrobotnych w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych w urzędach pracy.

Zgodnie z informacją przekazaną przez Ministerstwo Finansów, reorganizacji aparatu skarbowego, przeprowadzonej na dzień 1 stycznia 1999 r., dostosowującej jego strukturę do nowego trójstopniowego podziału administracyjnego kraju i organizacji administracji publicznej, nie towarzyszyło - z uwagi na trudną sytuację budżetu państwa - powstawanie nowych urzędów skarbowych. Dokonano jej na bazie 355 urzędów skarbowych, funkcjonujących w 1998 r. Podstawowym warunkiem realizacji tego przedsięwzięcia było zachowanie zgodności specjalnego podziału administracyjnego kraju dla celów podatkowych z podziałem zasadniczym, bez naruszania granic gmin i powiatów. Uwzględniając powyższe uwarunkowania przyjęto zasadę, że powiat stanowi niepodzielną - obsługiwaną przez urząd skarbowy - jednostkę terytorialną. Wymagało to dokonania istotnych zmian terytorialnych zasięgów działania urzędów skarbowych, stosownie do przynależności gmin do określonych powiatów. Zmiany te objęły aż 80% urzędów skarbowych i dotyczyły 1,8 mln podatników. Powiat pajęczański znajduje się w grupie trzydziestu nowo powstałych powiatów, na terenie których nie funkcjonują urzędy skarbowe. Powiaty te obsługiwane są przez zlokalizowane w ościennych powiatach urzędy skarbowe, posiadające najlepsze warunki lokalowe oraz kadrowe.

Powiat pajęczański - stosownie do założeń reformy - obsługiwany jest w całości przez urząd zlokalizowany najbliżej gmin wchodzących w skład tego powiatu, tj. Urząd Skarbowy w Radomsku. Urząd ten pod względem liczby podatników (140 tys.) oraz liczby zatrudnionych pracowników (144 etaty), należy do urzędów średniej wielkości. Zgodnie z dotychczasową praktyką, taka wielkość urzędu zapewnia najbardziej sprawne i efektywne działanie.

Z punktu widzenia celów administracji podatkowej nie jest konieczne tworzenie urzędu skarbowego w każdym powiecie. Sam fakt ustanowienia danej miejscowości jako siedziby władz powiatowych nie przesądza jeszcze o konieczności utworzenia w tym miejscu organu skarbowego. Sieć urzędów skarbowych tworzona jest bowiem według odmiennych, ekonomicznych kryteriów, właściwych dla administracji skarbowej, do których należą w szczególności: potencjał gospodarczy regionu, liczba podatników oraz stosunek kosztów poboru i uzyskiwanych wpływów podatkowych.

Wnioskowane w oświadczeniu Pana Senatora Jerzego Pieniążka utworzenie urzędu skarbowego w powiecie pajęczańskim, byłoby możliwe jedynie w drodze podziału Urzędu Skarbowego w Radomsku. Podatnicy z terenu powiatu pajęczańskiego stanowią ok. 30% ogólnej liczby podatników obsługiwanych obecnie przez US w Radomsku. Powstałaby zatem mała, słaba organizacyjnie jednostka skarbowa, a wydatki na jej funkcjonowanie byłyby - pod względem racjonalnym - nieuzasadnione. Stosownie do wyników przeprowadzonej przez Ministerstwo Finansów analizy ekonomicznej i oceny funkcjonowania sieci urzędów skarbowych, małe jednostki nie zapewniają warunków optymalnej organizacji pracy oraz wykazują niższą efektywność realizacji zadań niż urzędy większe. Mała liczba pracowników uniemożliwia ich jednoznaczną specjalizację według funkcji, wymusza bowiem łączenie różnorodnych czynności, niejednokrotnie ze szkodą dla ich realizacji. Struktury organizacyjne tych urzędów wymagają powołania odpowiedniej liczby stanowisk kierowniczych, a im mniejszy urząd, tym większy jest udział kadry kierowniczej i pracowników obsługi w zatrudnieniu ogółem. Poza wyższym udziałem wynagrodzeń w kosztach ogółem, wydatki rzeczowe, przede wszystkim dotyczące eksploatacji (czynsz, opłaty za energię, opłaty telekomunikacjyne) oraz koszty obsługi podatników, pozostają w relacji odwrotnie proporcjonalnej do wielkości urzędu. Małe urzędy charakteryzują się również niższą zdolnością do prowadzenia kontroli podatkowych, egzekucji administracyjnej i dochodzeń karnych skarbowych. Dotychczasowe analizy porównawcze wykazują, że jeden złoty wydatkowany na utrzymanie dużego urzędu skarbowego przynosi czterokrotnie wyższą zrealizowaną kwotę dochodów budżetowych.

W ocenie Ministerstwa Finansów obecna organizacja Urzędu Skarbowego w Radomsku zapewnia właściwą i sprawną obsługę podatników oraz umożliwia efektywny i skuteczny pobór dochodów na rzecz budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządowych. W obecnym systemie podatkowym oraz wobec znacznie ograniczonych środków budżetowych na funkcjonowanie administracji skarbowej, rację bytu mają jedynie silne, efektywne jednostki, w których ewidencja podatników oraz rozliczanie podatków są objęte pełną komputeryzacją. Taki właśnie kierunek rozwoju rzędów skarbowych przyjęty został przez Ministerstwo Finansów i jest on zgodny ze standardami obowiązującymi w Unii Europejskiej. Funkcjonujący w Polsce system podatkowy, w którym wymiar podatków oparty jest na deklaracjach i zeznaniach podatników, z możliwością ich przesyłania drogą pocztową i dokonywania wpłat za pośrednictwem urzędów pocztowych i banków, a także upowszechnienie obrotu bezgotówkowego, ograniczają w znacznym stopniu uciążliwość bezpośrednich kontaktów podatnika z urzędem skarbowym.

W przypadku potrzeby uzyskania przez podatnika informacji dotyczącej stosowania przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawienie jest konieczny jego osobisty kontakt z urzędem skarbowym. Artykuł 14 § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926, ze zm.) nakłada na urząd skarbowy obowiązek udzielania wyjaśnień w tym zakresie w formie pisemnej. W przypadku, gdy podatnik zobowiązany jest do osobistego stawiennictwa w urzędzie, w związku ze wszczętymi postępowaniem z urzędu, koszty podróży - zgodnie z art. 264 i art. 265 § 1 pkt 2 cyt. ustawy - ponosi Skarb Państwa.

Uprzejmie informuję, że ustawa z dnia 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz.U. Nr 133, poz. 872, ze zm.), zwolniła Ministra Sprawiedliwości z obowiązku dostosowania struktury sądownictwa powszechnego i powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury do nowego podziału terytorialnego państwa. Podział terytorialny dostosowany jest do potrzeb wymiaru sprawiedliwości.

Stosownie do informacji przekazanych z Ministerstwa Sprawiedliwości, warunkiem utworzenia każdej nowej jednostki organizacyjnej resortu jest odpowiednia liczba spraw z terenu, która byłaby jej przypisana. Wstępne ustalenia wykazały, że wpływy spraw z obszaru obejmującego powiat pajęczański nie uzasadniają utworzenia samodzielnej jednostki sądowej o pełnowydziałowej strukturze. Natomiast rozważane jest utworzenie zamiejscowego wydziału cywilnokarnego, należącego do obszaru właściwości jednego z sądów rejonowych okręgu sieradzkiego, piotrkowskiego lub częstochowskiego. Prezes Sądu Okręgowego w Sieradzu zgłosił wniosek o przejęcie wszystkich gmin powiatu pajęczańskiego, proponując, aby powiększeniu uległ obszar właściwości Sądu Rejonowego w Wieluniu. Ostateczna decyzja w tym zakresie zostanie podjęta po zakończeniu ustaleń z Prezesami Sądów Okręgowych.

Ustosunkowując się do sprawy powołania Powiatowego Inspektoratu Weterynarii uprzejmie informuję, iż na terenie województwa łódzkiego 5 powiatów (w tym powiat pajęczański) nie posiada inspektoratów weterynarii. Zadanie weterynaryjne na tych terenach wykonują inspektoraty ościennych powiatów - dla powiatu pajęczańskiego funkcję tą sprawuje Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Wieluniu. Decyzje o celowości zmian w tym zakresie oraz o potrzebie utworzenia nowego inspektoratu w Pajęcznie - w przypadku przyznania dodatkowych środków na ten cel - może podjąć Wojewoda Łódzki w porozumieniu ze Starostą Pajęczańskim i Wojewódzkim Lekarzem Weterynarii.

W oświadczeniu Pana Senatora Jerzego Pieniążka sygnalizowane są również problemy związane z telekomunikacją. Jak wynika z informacji uzyskanych z Telekomunikacji Polskiej S.A., wprowadzenie nowego podziału administracyjnego kraju nie zmieniło technologii realizacji połączeń. Zgodnie z Planem Numeracji Krajowej PNK-95TF, stanowiącym załącznik do zarządzenia Ministra Łączności z dnia 28 czerwca 1996 r., telefoniczna sieć użytku publicznego jest podzielona na 49 stref numeracyjnych, natomiast obszar każdej z 49 stref pokrywa się z podziałem administracyjnym kraju aktualnym w dniu 1 marca 1996 r. Obecna struktura sieci telefonicznej w Polsce opiera się na ww. podziale. Połączenia pomiędzy abonentami z różnych stref numeracyjnych są realizowane za pośrednictwem central międzymiastowych. Postulowane bezpośrednie połączenia z obszaru powiatu pajęczańskiego do Łodzi wymagałoby przebudowy sieci niezgodnie z obowiązującym podziałem kraju na strefy numeracyjne.

Marek Biernacki