Spis oświadczeń, poprzednie oświadczenie, odpowiedź, następne oświadczenie
70. posiedzenie Senatu RP
7 grudnia 2000 r.
Oświadczenie
Panie Marszałku! W
ysoki Senacie!X Pawilon Cytadeli Warszawskiej to jeden z najważniejszych obiektów martyrologicznych w dziejach Polski, bodaj jedyny związany z martyrologią polską epoki caratu na terenie kraju. Położony jest na terenie twierdzy wzniesionej przez władze rosyjskie po stłumieniu powstania listopadowego. Przez mieszczące się w nim słynne więzienie śledcze dla więźniów politycznych przewinęło się w latach 1834 - 1918 około czterdziestu tysięcy osób: członków tajnych spisków niepodległościowych, uczestników pow
stań narodowych, działaczy polskiego ruchu robotniczego i wielu innych. Wśród nich znalazło się wiele wybitnych postaci z naszej historii, takich jak Józef Piłsudski, Romuald Traugutt czy Roman Dmowski. Tysiące z nich powędrowało stąd na katorgę bądź zesłanie syberyjskie, a kilkaset zostało straconych na stokach Cytadeli.Zlokalizowana w dawnych wnętrzach więziennych ekspozycja muzealna (obecnie Muzeum X Pawilonu jest oddziałem Muzeum Niepodległości) ukazuje dzieje Cytadeli i X Pawilonu oraz sylwetki i losy więzionych tu osób. Dokumenty więzienne, śledcze i sądowe, druki ulotne, prasa, fotografie więźniów, pozostałe po nich pamiątki osobiste, dzieła sztuki itd. oraz cele imienne wielu wybitnych postaci obrazują dramatyczne dzieje polskich walk o wyzwolenie n
arodowe i przemiany społeczne.Szczególnie cenna jest kolekcja prac malarza-sybiraka Aleksandra Sochaczewskiego, ukazująca martyrologię Polaków na Syberii w epoce caratu. Swoistym dopełnieniem tej tematyki jest otwarta w bieżącym roku wystawa Sybiracy 1940 - 1956 poświęcona cierpieniom Polaków na nieludzkiej ziemi.
Muzeum jest dość licznie odwiedzane, zwłaszcza przez młodzież szkolną, dla której na ekspozycji stałej prowadzone są lekcje muzealne na temat dziejów polskich dążeń i walk o odzyskanie niepodległości.
Ta jedyna w swoim rodzaju placówka muzealna, ważna jako cenna pamiątka historyczna, potrzebna choćby ze względu na uczestnictwo w procesie edukacji historycznej młodych pokoleń, boryka się z wieloma kłopotami natury finansowej. Brak odpowiednich środków, które coraz trudniej zdobyć we własnym zakresie, a także od sponsorów, uniemożliwia zarówno rozwinięcie szerszej działalności merytorycznej, jak i wykonanie wielu niezbędnych prac remontowych. Tymczasem obiekt ten wymaga znacznych nakładów finanso
wych, na takie choćby cele jak:- zabezpieczenie elektroniczne galerii obrazów Aleksandra Sochaczewskiego,
- konserwacja szczątków pamiątkowego kasztanowca na dawnym miejscu straceń nad Wisłą,
- modernizacja, zgodnie z wymogami przeciwpożarowymi, instalacji
odgromowej na X Pawilonie,- impregnacja więźby dachowej,
- remont wewnętrznej sieci instalacji wodno-kanalizacyjnej,
- modernizacja części instalacji elektrycznej,
- wykonanie zabezpieczenia przeciwwilgociowego najbardziej zawilgoconych części przyziemia
X Pawilonu,- remont zniszczonego filaru i ostróg bramnych zabytkowej Bramy Bielańskiej.
Przyznanie środków na wymienione zadania znacznie poprawiłoby funkcjonowanie i ułatwiłoby dalszą działalność Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej.
Szanowny Panie Ministrze! Znam Pana od wielu lat i dobrze wiem, jak drogie i bliskie są Panu sprawy tradycji niepodległościowych naszego narodu. Działaliśmy wspólnie w podobnych strukturach podziemnych i dlatego powiem krótko: mimo wszelkich znanych trudności finansowych, środki na taki cel jak X Pawilon trzeba wydobyć choćby spod ziemi.
Z wyrazami prawdziwego szacunku
senator Rzeczypospolitej Polskiej
Andrzej Ostoja-Owsiany
Spis oświadczeń, poprzednie oświadczenie, odpowiedź, następne oświadczenie