Spis oświadczeń, poprzednie oświadczenie, odpowiedź, następne oświadczenie


70. posiedzenie Senatu RP

7 grudnia 2000 r.

Oświadczenie

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

X Pawilon Cytadeli Warszawskiej to jeden z najważniejszych obiektów martyrologicznych w dziejach Polski, bodaj jedyny związany z martyrologią polską epoki caratu na terenie kraju. Położony jest na terenie twierdzy wzniesionej przez władze rosyjskie po stłumieniu powstania listopadowego. Przez mieszczące się w nim słynne więzienie śledcze dla więźniów politycznych przewinęło się w latach 1834 - 1918 około czterdziestu tysięcy osób: członków tajnych spisków niepodległościowych, uczestników powstań narodowych, działaczy polskiego ruchu robotniczego i wielu innych. Wśród nich znalazło się wiele wybitnych postaci z naszej historii, takich jak Józef Piłsudski, Romuald Traugutt czy Roman Dmowski. Tysiące z nich powędrowało stąd na katorgę bądź zesłanie syberyjskie, a kilkaset zostało straconych na stokach Cytadeli.

Zlokalizowana w dawnych wnętrzach więziennych ekspozycja muzealna (obecnie Muzeum X Pawilonu jest oddziałem Muzeum Niepodległości) ukazuje dzieje Cytadeli i X Pawilonu oraz sylwetki i losy więzionych tu osób. Dokumenty więzienne, śledcze i sądowe, druki ulotne, prasa, fotografie więźniów, pozostałe po nich pamiątki osobiste, dzieła sztuki itd. oraz cele imienne wielu wybitnych postaci obrazują dramatyczne dzieje polskich walk o wyzwolenie narodowe i przemiany społeczne.

Szczególnie cenna jest kolekcja prac malarza-sybiraka Aleksandra Sochaczewskiego, ukazująca martyrologię Polaków na Syberii w epoce caratu. Swoistym dopełnieniem tej tematyki jest otwarta w bieżącym roku wystawa “Sybiracy 1940 - 1956” poświęcona cierpieniom Polaków na “nieludzkiej ziemi”.

Muzeum jest dość licznie odwiedzane, zwłaszcza przez młodzież szkolną, dla której na ekspozycji stałej prowadzone są lekcje muzealne na temat dziejów polskich dążeń i walk o odzyskanie niepodległości.

Ta jedyna w swoim rodzaju placówka muzealna, ważna jako cenna pamiątka historyczna, potrzebna choćby ze względu na uczestnictwo w procesie edukacji historycznej młodych pokoleń, boryka się z wieloma kłopotami natury finansowej. Brak odpowiednich środków, które coraz trudniej zdobyć we własnym zakresie, a także od sponsorów, uniemożliwia zarówno rozwinięcie szerszej działalności merytorycznej, jak i wykonanie wielu niezbędnych prac remontowych. Tymczasem obiekt ten wymaga znacznych nakładów finansowych, na takie choćby cele jak:

- zabezpieczenie elektroniczne galerii obrazów Aleksandra Sochaczewskiego,

- konserwacja szczątków pamiątkowego kasztanowca na dawnym miejscu straceń nad Wisłą,

- modernizacja, zgodnie z wymogami przeciwpożarowymi, instalacji odgromowej na X Pawilonie,

- impregnacja więźby dachowej,

- remont wewnętrznej sieci instalacji wodno-kanalizacyjnej,

- modernizacja części instalacji elektrycznej,

- wykonanie zabezpieczenia przeciwwilgociowego najbardziej zawilgoconych części przyziemia X Pawilonu,

- remont zniszczonego filaru i ostróg bramnych zabytkowej Bramy Bielańskiej.

Przyznanie środków na wymienione zadania znacznie poprawiłoby funkcjonowanie i ułatwiłoby dalszą działalność Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej.

Szanowny Panie Ministrze! Znam Pana od wielu lat i dobrze wiem, jak drogie i bliskie są Panu sprawy tradycji niepodległościowych naszego narodu. Działaliśmy wspólnie w podobnych strukturach podziemnych i dlatego powiem krótko: mimo wszelkich znanych trudności finansowych, środki na taki cel jak X Pawilon trzeba wydobyć choćby spod ziemi.

Z wyrazami prawdziwego szacunku

senator Rzeczypospolitej Polskiej

Andrzej Ostoja-Owsiany


Spis oświadczeń, poprzednie oświadczenie, odpowiedź, następne oświadczenie