Na skutek zmian organizacyjnych w państwie, polegających na likwidacji tak zwanych TOAP i powołaniu na ich miejsce samorządów terytorialnych, powstał problem: kto i kiedy zwróci spółdzielniom mieszkaniowym zobowiązania byłych TOAP z tytułu zawartych umów o przygotowanie, zrealizowanie i rozliczenie kosztów budowy infrastruktury technicznej? Do takich zobowiązań przyznał się generalnie skarb państwa w ustawie z dnia 18 stycznia 1996 r. o zmianie ustawy "Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym", "Dziennik Ustaw" nr 23 poz. 102 z 1996 r. W art. 36 tej ustawy skarb państwa zagwarantował:

Teoretycznie zagwarantowano spółdzielniom mieszkaniowym środki na dokończenie takich inwestycji - mów o tym art. 36 ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. A dlatego teoretycznie, że ani w ustawie z dnia 18 stycznia 1996 r., art. 36 ust. 4 pkt 3, ani w wykonawczym rozporządzeniu ministra finansów z dnia 19 kwietnia 1996 r. do tej ustawy nie sprecyzowano, w jaki sposób spółdzielniom mieszkaniowym będą zwrócone środki na dokończenie takich inwestycji. Gminom takie uprawnienia przyznano w art. 36 ust. 4 pkt 6 ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r., gdyż zagwarantowano im zwrot środków na podstawie wyroków sądowych, jakie były lub będą przekazywane spółdzielniom.

W przepisie tym nie przewidziano zwrotu spółdzielniom mieszkaniowym długów, jakie spółdzielnie mają u wykonawców tych inwestycji w związku z ich realizacją, jeżeli w zakreślonych rozporządzeniem ramach czasowych spółdzielnie tych długów nie zdołały pokryć z własnych środków. Tym sposobem w przepisie art. 36 ustawy i w przepisie wykonawczym rozporządzenia ministra finansów powstała luka prawna, która uniemożliwiła spółdzielniom odzyskanie od kogokolwiek środków finansowych na pokrycie istniejących i wymagalnych długów u wykonawców. Przykładowo, środki nie odzyskane od skarbu państwa przez spółdzielnię mieszkaniową "Jutrzenka" w Koszalinie, a stanowiąc wymagalne długi u wykonawców inwestycji infrastrukturalnych, wynoszą około siedemdziesięciu tysięcy złotych.

Jeżeli chodzi o dług spółdzielni "Jutrzenka", to Ministerstwo Finansów odmówiło refundacji tych długów, a urząd wojewódzki, wydział finansowy, w trybie wyżej wymienionego rozporządzenia ministra finansów odrzucił te długi z przygotowanych przez spółdzielnię "Jutrzenka" zestawień środków do zwrotu. Lukę tę można usunąć, przyznając spółdzielniom czy też wykonawcom prawo do otrzymania zapłaty za wykonane roboty bezpośrednio ze skarbu państwa w drodze indywidualnych decyzji ministra finansów.

W jaki sposób pan minister finansów ma zamiar takie długi skarbu państwa zwrócić? Interwencje spółdzielni mieszkaniowych u rzecznika praw obywatelskich nie przyniosły skutków, gdyż rzecznik uznaje, że należności te winny być zwrócone w drodze procesów cywilnych. Sądy zaś - mając na uwadze uregulowanie zawarte w art. 36 wyżej wymienionej ustawy - odrzucają takie powództwa, uznając że droga sądowa w tych sprawach jest niedopuszczalna, skoro zwrot środków zagwarantowany jest ustawą budżetową.