Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej nadesłał odpowiedź na oświadczenie senatora Józefa Kuczyńskiego, złożone na 35. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 38):
Warszawa, dnia 1999.06.09
Pani
Prof. dr hab. Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowna Pani Marszałek
W nawiązaniu do oświadczenia Pana Senatora Józefa Kuczyńskiego złożonego na 35. posiedzeniu Senatu RP w dniu 7 maja 1999 roku, dotyczącego sytuacji w polskim pszczelarstwie, uprzejmie informuję Panią Marszałek, że resort rolnictwa, mając na uwadze, iż pszczelarstwo to nie tylko pozyskiwanie miodu i innych produktów pszczelich (wosk, pyłek, mleczko pszczele, propolis, jad itp.
) ale również zapylanie roślin entomofilnych, ciągle w miarę posiadanych możliwości i środków finansowych podejmował i podejmuje określone działania mające na celu wzmocnienie i rozwój tego działu rolnictwa.Doceniamy istotne znaczenie pszczół dla plonowania upraw roślin entomofilnych.
Pszczoły stanowiąc 90% owadów zapylających, warunkują plonowanie tych roślin, podnosząc wielkość i jakość produkcji w uprawach sadowniczych, rzepaku, gryki, słonecznika i innych. Działanie pszczół w niektórych przypadkach zwiększa zbiory roślin entomofilnych o około 30% przy czym są one jednym z najtańszych czynników plonotwórczych w gospodarce rolnej. Kwitnienie roślin wymagających ingerencji pszczół przypada na ten sam okres wegetacyjny, dlatego też rośliny te pod względem
wymogów zapylania są dla siebie konkurencyjne. Taki układ wymusza konieczność utrzymywania rodzin pszczelich na odpowiednim poziomie ilościowym. Dla warunków polskich optymalny stan tych rodzin wynosi 1,5 - 2,0 mln tj. 3 na 1 ha powierzchni.Równie ważnym problemem jest nieodpowiednie rozmieszczenie pasiek. Aktualnie największe napszczelenie jest w województwie zamojskim, w którym na 1 km
2 przypada 9,6 rodzin pszczelich, łódzkim - 7,2; wrocławskim - 6,7 i nowosądeckim - 6,3, natomiast najmniejsze napszczelenie występuje w województwie siedleckim i białostockim, gdzie 1 rodzina pszczela przypada na 1 m2, piotrkowskim i ciechanowskim - 1,1; ostrołęckim - 1,3 i konińskim - 1,4.W Polsce znajduje się około 1 miliona rodzin pszczelich. Największy poziom rodzin pszczelich (2,6 miliona) odnotowano w 1985 r. Od tego czasu ilość ich systematycznie malała. Odpowiednio także zmniejszyła się liczba pasiek z 230 tys. do ok. 50 tys. Natomiast wzrosła średnia wielkość pasiek. Zmiany w strukturze pasiek są zauważalne we wszy
stkich grupach. Od 1985 do 1998 r. procent pasiek mniejszych tj. posiadających mniej niż 20 rodzin pszczelich obniżył się z 87% do 72%, wzrósł natomiast procent pasiek o wielkości od 21 do 50 rodzin pszczelich. W tym samym okresie liczba pasiek powyżej 50 rodzin wzrosła z 2,5% do 8%. Zmiany, jakie nastąpiły w strukturze pasiek spowodowały, że polskie pszczelarstwo jest strukturalnie zbliżone do istniejącego w państwach Unii Europejskiej, gdyż średnia wielkość pasieki w Polsce wynosi 20 rodzin pszczelich i jest nadal identyczna jak w Unii Europejskiej. Trzeba jednak odnotować, że w krajach Unii Europejskiej w tym zakresie istnieje duże zróżnicowanie. Średnia wielkość pasieki w Hiszpanii wynosi 93, w Grecji 53, w Belgii 8, a w Wielkiej Brytanii 6 rodzin pszczelich.Stan rodzin pszczelich w Polsce (dane szacunkowe wg ISiK) (w mln szt.) w ostatnich latach przedstawiał się następująco:
|
Lata |
1989 |
1990 |
1991 |
1992 |
1993 |
1994 |
1995 |
1996 |
1997 |
1998 |
|
Liczba rodzin pszczelich (w mln szt.) |
2,1 |
1,5 |
1,1 |
1,0 |
1,0 |
1,1 |
1,2 |
1,0 |
1,0 |
1,0 |
Natomiast struktura pasiek w Polsce (%) kształtowała się jak niżej:
|
Wielkość pasiek (ilość pni w szt.) |
Lata |
||
|
1983 |
1988 |
1996 |
|
|
1-20 |
86,5 |
84,1 |
72 |
|
21-50 |
11,0 |
13,0 |
20,0 |
|
>50 |
2,5 |
2,9 |
8 |
Pod względem napszczelenia Polska jest również zbliżona do Unii Europejskiej. Na 100 ha użytków rolnych przypada w Polsce 5,3 rodzin pszczelich, a w Unii Europejskiej 4 rodziny pszczele. Także średnia wydajność miodu z 1 rodziny pszczelej, wynosząca 13 kg, jest podobna jak w Unii Europejskiej.
Liczbowy udział pszczelarstwa Polski w pszczelarstwie światowym stanowi około 2%, a w pszczelarstwie Unii Europejskiej około 15%.
Biorąc pod uwagę trudną sytuację polskiego pszczelarstwa, między innymi dzięki staraniom resortu, od 1991 roku Agencja Rynku Rolnego prowadzi interwencyjny skup miodu oraz udziela pszczelarzom pomocy w formie sprzedaży cukru po cenach preferencyjnych, w ilości 15 kg na jedną rodzinę pszczelą, z przeznaczeniem na dokarmianie rodzin pszczelich.
Sprzedaż cukru z ARR w latach 1991-1998:
|
Rok |
Ilość cukru wg umów (w tonach) |
Realizacja umów (w tonach) |
Cena za 1 kg cukru (w zł) |
Cena minimalna zbytu 1 kg cukru na rynku krajowym (+7% VAT) |
|
1991 |
2.778 |
2.778 |
3.400,00 |
|
|
1992 |
7.004 |
7.004 |
4.200,00 |
|
|
1993 |
6.000 |
6.000 |
6.500,00 |
|
|
1994 |
10.000 |
8.781 |
6.500,00 |
9.600,00 |
|
1995 |
10.000 |
10.000 |
0,85 |
1,16 |
|
1996 |
15.000 |
14.160,80 |
1,35+1% VAT |
1,33 |
|
1997 |
15.000 |
6.855,15 |
1,38 + 1% VAT |
1,50 |
|
1998 |
15.000 |
6.619,80 |
1,38 + 7% VAT |
1,71 |
Interwencyjny skup miodu:
|
Rok |
w mln PLN |
w tonach |
|
1991/92 |
2,40 |
2.301 |
|
1992/93 |
3,68 |
2.382 |
|
1993/94 |
4,45 |
1.815 |
|
1994/95 |
5,33 |
1.421 |
|
1995/96 |
12,20 |
2.500 |
|
1996/97 |
9,59 |
1.776 |
|
1997/98 |
12,07 |
1.498 |
|
1998/99 |
13,20 |
2.019 |
W projekcie "Rocznego programu działań interwencyjnych Agencji Rynku Rolnego na 1999 rok" przewidziano zakres interwencji na rynku miodu; tj. skup 1,3 ton miodu za kwotę 10 mln zł.
Ponadto Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, ze środków finansowych przeznaczonych na postęp w produkcji zwierzęcej, wspiera corocznie, z niewielkimi modyfikacjami następujące kierunki prac hodowlanych:
1)sprzedaż matek pszczelich unasiennionych przeznaczonych do oceny,
2) rodziny pszczele wykorzystywane do realizacji programów hodowlanych w pasiekach zarodowych i reprodukcyjnych,
3) realizację programu organizacyjno-hodowlanego w rejonach hodowli zachowawczej,
4) terenową ocenę wartości użytkowej matek pszczelich,
5) import materiału hodowlanego,
Dotacja ze środków postępu biologicznego na hodowlę pszczół w 1997 roku wyniosła 310.175,00 zł. Zaplanowana na 1998 rok dotacja ze środków przeznaczonych na wspieranie postępu biologicznego na hodowlę pszczół wynosiła 339.500,00 zł. Plan na 1999 rok wynosi 350.000,00 zł, a więc więcej niż w roku ubi
egłym, podczas gdy środki dla innych gatunków zwierząt gospodarskich zostaną zmniejszone od 10 do 40%.W przyszłości planuje się utrzymanie systemu dofinansowywania działalności hodowlanej z budżetu państwa w warunkach posiadanych środków finansowych, chociaż środki te z roku na rok maleją. Mogą więc wystąpić trudności z utrzymywaniem dotacji na dotychczasowym poziomie. Należy podkreślić, że dotacja do hodowli pszczół jest jednym z wielu instrumentów stymulujących rozwój pszczelarstwa.
Aktualnie w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej trwają prace nad ukończeniem opracowania programu rozwoju hodowli i produkcji pszczelarskiej do 2010 roku. Program przewiduje uregulowanie systemowych zasad funkcjonowania polskiego pszczelarstwa i polskiej hodowli pszczół. Będzie on zawierał formy wspomagania środkami budżetowymi i pozabudżetowymi, uwzględniając między innymi następujące zagadnienia:
6) założenia zmian ilościowych pszczół do 2010 roku,
7) ocenę stanu hodowli pszczół i jej wpływ na produkcję pszczelarską,
8)kierunki doskonalenia genetycznego pszczół,
9) kierunki dotowania hodowli pszczół ze środków przeznaczonych na wspieranie postępu w produkcji zwierzęcej,
10) kierunki zmian w organizacji hodowli; w tym zagadnienia dotyczące systemu oceny pszczół, stad i rejonów zachowawczych pszczół miejscowych, rezerwy genetycznej, utworzenia ksiąg hodowlanych dla poszczególnych linii pszczół,
11) sposoby interwencjonizmu.
Jednakże środki, jakie będą mogły być przeznaczone na ten cel będą uzależnione od wielkości przyznanego na rok 2000 i lata następne budżetu na wspieranie hodowli w produkcji zwierzęcej. Ograniczana w ostatnich latach wielkość środków finansowych na wspieranie postępu w produkcji zwierzęcej może mieć negatywny wpływ na zakres wspierania pszczelar
stwa.Z poważaniem
Z up. Ministra
Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
PODSEKRETARZ STANU
Andrzej Łuszczewski