Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów przekazał odpowiedź na oświadczenie senatora Ryszarda Jarzembowskiego, złożone na 41. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 4
4):Warszawa, 2 września 1999 r.
Szanowna Pani
Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
dotyczy: odpowiedzi na oświadczenie Pana Ryszarda Jarzembowskiego w sprawie przedwojennych skarbowych papierów wartościowych.
Szanowna Pani Marszałek
W odpowiedzi na Pana oświadczenie z dnia 5 sierpnia 1999 r. (AG/043/332/99/IV) uprzejmie wyjaśniam, iż z uwagi na stan prawny przedwojennych obligacji (brak ustawowego rozstrzygnięcia tych kwestii), nie można zaspokoić roszczeń o wykup obligacji Skarbu Państwa, emitowanych przed II wojną światową. Po odzyskaniu niepodległości obsługa przedwojennych, skarbowych papierów wartościowych nie została wznowiona, tzn. Państwo odstąpiło od realizacji zobowiązań wynikających z papierów wartościowych, a w szczególności z obligacji.
Istniejące w obecnym stanie prawnym upoważnienia dla Rządu Ministra Finansów do działania w przedmiocie podjęcia obsługi zobowiązań wynikających z emitowanych lub gwarantowanych przed 1 września 1939 r. papierów wartościowych, nie mogą stanowić podstawy do całościowego lub częściowego uregulowania trybu i zasad wykupu tych papierów; niezbędne są tu regulacje rangi ustawowej.
Jednocześnie chciałbym podkreślić, iż sprawa zobowiązań Skarbu Państwa z tytułu wyemitowanych papierów wartościowych przed II wojną światową, jest przedmiotem żywego zainteresowania ze strony Ministerstwa Finansów. Należy jednak zauważyć, iż uregulowanie tej sprawy jest bardzo trudne i skomplikowane, nie tylko pod względem formalno-prawnym, gdyż przyczyny jej tkwią w praktyce nie obsługiwania przedmiotowych zobowiązań Skarbu Państwa (ze zrozumiałych przyczyn), zarówno w okresie wojny, jak i po jej zakończeniu.
Uregulowanie przedmiotowej sprawy (co powinno nastąpić w drodze ustawy) będzie wiązało się z rozstrzygnięciem wielu problemów, zarówno natury fizycznej jak i prawnej, z których, w zależności od kierunku podjętej decyzji, najważniejsze wydają się dotyczyć:
- przeliczenia wysokości zobowiązań przedwojennych (wybór metody dokonywania przeliczeń i aktualizowania wartości tych zobowiązań, sposób naliczania odsetek),
- określenia, jaka część emisji znajduje się w rękach właścicieli, a co za tym idzie trudności obliczenia wysokości zobowiązań dla budżetu państwa z tego tytułu,
- negatywnego odbioru przez opinię publiczną, zarówno w kraju, jak i za granicą, w przypadku niepodjęcia obsługi zobowiązań (jest to szczególnie ważne w sytuacji, kiedy staramy się o pełnoprawne członkostwo w Unii Europejskiej),
- wzmocnienia zaufania inwestorów krajowych i zagranicznych do obecnie emitowanych skarbowych papierów wartościowych,
- określenia kompromisu między roszczeniami wierzycieli a możliwościami finansowymi Skarbu Państwa,
- wysokości kosztów przeprowadzenia operacji ewentualnego wykupu,
- konieczności przeprowadzenia odpowiedniego szkolenia dla osób faktycznie przeprowadzających wykup,
- potencjalnego narażenia Państwa na procesy o odszkodowanie (w przypadku podjęcia decyzji o wykupie), gdyż nie można wykluczyć, iż w okresie powojennym wiele osób otrzymało decyzje (informacje) o nieważności przedmiotowych papierów wartościowych, czy też, że ich obsługa nie zostanie wznowiona i na skutek takich decyzji (informacji) osoby te wyzbyły się posiadania tych papierów,
- niemożliwości udowodnienia prawa własności tych papierów lub ich nabycia w dobrej wierze ze względu na to, że papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa przed II wojną światową były w przeważającej mierze papierami na okaziciela; tym samym osoby, które nabyły papiery wartościowe za bardzo niską cenę, czy też w sposób przypadkowy znalazły się w ich posiadaniu, uzyskałyby legitymację formalną; należy więc liczyć się z tym, że właśnie tego typu posiadaczom Skarb Państwa wypłacałby odpowiednie kwoty z tytułu wykupu,
- sytuacji posiadaczy obligacji, którzy na drodze sądowej domagali się zwrotu stosownych kwot wraz z odsetkami z tytułu posiadanych papierów wartościowych, a których roszczenia zostały oddalone,
- możliwości wystąpienia zjawiska fałszerstwa przedwojennych papierów wartościowych (papiery wartościowe wyemitowane przed wojną nie mają tak skomplikowanych zabezpieczeń, jak obecnie zmaterializowane papiery wartościowe).
Reasumując, chciałbym raz jeszcze podkreślić, iż w/w kwestie są w chwili obecnej przedmiotem analiz ze strony Ministerstwa Finansów. Jednakże ze względu na istniejące przeszkody natury faktycznej jak i prawnej, nie można bliżej określić terminu uregulowania omawianej problematyki.
Z poważaniem
SEKRETARZ STANU
Jarosław Bauc