Teza pierwsza: problem niedofinansowania szpitali psychiatrycznych. Większość zakładów psychiatrycznej opieki zdrowotnej w Polsce to wielkie szpitale, zlokalizowane często w obiektach starych, zabytkowych, o ponad stuletniej historii. Na ich utrzymanie, konserwację i remonty potrzebne są ogromne nakłady. Przykładem niech będzie Psychiatryczny Specjalistyczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Lublinie istniejący od pięćdziesięciu trzech lat bez remontu kapitalnego, a jego najnowsze budynki mają około trzydziestu lat. Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 21 września 1992 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej, zamieszczonym w "Dzienniku Ustaw" nr 74 poz. 366 z późniejszymi zmianami, na realizację programu dostosowawczego ten psychiatryczny specjalistyczny zakład opieki zdrowotnej potrzebuje 36 milionów 980 tysięcy zł. Plan budżetu psychiatrycznego specjalistycznego zakładu opieki zdrowotnej na rok 1998 w części rzeczowej, przeznaczonej na działalność statutową zakładu, przewiduje 2 miliony 657 tysięcy zł, podczas gdy na remont jednego pawilonu potrzeba 1 miliona 775 tysięcy zł. Koszty rzeczowe działalności w 1997 r. wynosiły 4 miliony 336 tysięcy 525 zł.

Teza druga: program rządowy rozwoju psychiatrii. Od kilku lat istnieje plan sieci zakładów psychiatrycznych w Polsce oraz wojewódzkie programy ochrony zdrowia psychicznego. Na realizację tych programów nie ma pieniędzy. Czy w tej sytuacji przewiduje się utworzenie programu rozwoju psychiatrii na wzór innych programów finansowanych celowo w ramach Narodowego Programu Ochrony Zdrowia? Czy nie byłoby wskazane utworzenie w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej komórki w randze departamentu, która zajęłaby się sprawą rozwoju i restrukturyzacji psychiatrii? Istniejący w latach sześćdziesiątych departament psychiatrii pozwolił na dynamiczny rozwój instytucji lecznictwa psychiatrycznego w Polsce.

Teza trzecia - która również odnosi się do ministra pracy i polityki socjalnej - jest to problem niedoceniania niepełnosprawności z powodu choroby psychicznej. Niepełnosprawność z powodu zaburzeń psychicznych, z wyłączeniem upośledzenia umysłowego, nie jest należycie doceniana i traktowana na równi z innymi formami niepełnosprawności. Wyrazem tego niech będzie fakt, że na przeszło trzysta warsztatów terapii zajęciowej w Polsce, finansowanych z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, niespełna piętnaście stanowią warsztaty dla inwalidów z powodu choroby psychicznej. W regionie lubelskim na około dziesięć warsztatów terapii zajęciowej nie ma żadnego warsztatu dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Przeszło dwuletnie starania Psychiatrycznego Specjalistycznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Lublinie o utworzenie takiego warsztatu spotkały się z odmową. Warsztaty terapii zajęciowej, podobnie jak planowane zakłady aktywizacji zawodowej, są ważnym elementem rehabilitacji inwalidów z powodu choroby psychicznej, podobnie jak inwalidów narządów ruchu, upośledzonych umysłowo itd. Dla wyrównania szans niepełnosprawnych z powodu choroby psychicznej resort Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej przy pomocy Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych - powinien otworzyć się na ich potrzeby, reprezentowane nie tylko przez organizacje pozarządowe, ale także przez zakłady psychiatrycznej opieki zdrowotnej.