Uchwalona przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 30 czerwca 2000 r. ustawa o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców, w założeniu pomyślana jako akt prawny normujący całokształt zagadnień związanych z udzielaniem pomocy publicznej dla przedsiębiorców, należy do szeregu nowatorskich rozwiązań prawnych mających na celu ujednolicenie ustawodawstwa polskiego z przyjętymi w Unii Europejskiej normami prawnymi. Jednakże zwracam uwagę, że obok niewątpliwie pozytywnych aspektów wprowadzenia przedmiotowej ustawy w życie są i ujemne jej strony w zestawieniu z innymi normami prawnymi.

W podjętej dnia 8 grudnia 2000 r. ustawie o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych, ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, ustawy - Ordynacja podatkowa, ustawy o finansach publicznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych w związku z dostosowaniem do prawa Unii Europejskiej, Sejm wprowadził następujące zmiany do ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.

W art. 22 §2 ustawy - Ordynacja podatkowa do końca 2000 r. upoważniono organy podatkowe, w tym przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego, do zaniechania poboru podatku stanowiącego dochody budżetu tej jednostki. Przytoczony artykuł od 1 stycznia 2001 r. upoważnił organy podatkowe do zwolnienia płatnika na wniosek podatnika z obowiązku poboru podatku, gdy pobranie podatku zagraża ważnym interesom podatnika, a w szczególności jego egzystencji, lub zaliczek na podatek, jeżeli podatnik uzasadni, że pobrane zaliczki były niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego za cały rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy. Przytoczony przepis ma zastosowanie jedynie w stosunku do płatników podatku.

Z powyższego zapisu wynika, że przewodniczący zarządu jednostki samorządu terytorialnego nie ma w zakresie podatków i opłat upoważnienia do zaniechania poboru podatków i opłat lokalnych, które w myśl art. 3 pkt 1 i 2 ustawy z 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2001 stanowią dochody budżetu gminy. Nadmienić należy, że podatek od nieruchomości w stosunku do osób fizycznych, zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, ustala w drodze decyzji wójt, burmistrz, prezydent, a osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zobowiązane są złożyć deklaracje na podatek od nieruchomości organowi gminy właściwemu ze względu na miejsce położenia nieruchomości.

Jak z tego wynika, przewodniczący jednostki samorządu terytorialnego nie może zwolnić podatników z płacenia podatków stanowiących dochody gminy.

Art. 67 ordynacji podatkowej do końca 2000 r. upoważniał organy podatkowe do umorzenia zaległości podatkowej w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym. W związku z nowelizacją ustawy - Ordynacja podatkowa w art. 67 został dopisany §1a, który precyzuje, że umarzanie zaległości podatkowych przedsiębiorcy następuje zgodnie z przepisami o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców.

Udzielanie ulg, czyli zaniechanie poboru, umorzenie podatku, odroczenie lub rozłożenie na raty w stosunku do podmiotów gospodarczych pozwalało przedsiębiorstwom na utrzymywanie równowagi ekonomicznej i ochrony przed ich ewentualną likwidacją lub upadłością. Stosowanie wyżej wymienionych ulg podatkowych było pewnego rodzaju wentylem bezpieczeństwa, pozwalającym uwzględnić nadzwyczajne okoliczności, mające miejsce w przedsiębiorstwie, których nie przewidywały przepisy prawa regulujące obowiązek podatkowy w przypadku danego podatku. Udzielanie ulg podatkowych, o których była mowa w ordynacji podatkowej przed jej znowelizowaniem, miało charakter uznaniowy. Każdorazowe rozstrzygnięcie wniosku podatnika było poparte wnikliwą analizą sytuacji ekonomicznej w przedsiębiorstwach oraz konkretnymi okolicznościami, które z punktu widzenia gospodarczego lub społecznego uzasadniały jego rozpatrzenie.

Pozbawienie organów podatkowych, szczególnie samorządu terytorialnego, stosowania wobec przedsiębiorców ulg w spłacie zobowiązań podatkowych na zasadach obowiązujących do końca 2000 r. spowoduje, że wiele podmiotów, znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej i ekonomicznej może w efekcie zostać doprowadzonych do stanu likwidacji lub do ogłoszenia upadłości. Wynikiem tego będzie niewątpliwy wzrost bezrobocia, które nie tylko na ziemi lubuskiej, ale w większości naszych regionów jest wysokie.

Bardzo proszę pana premiera o przeanalizowanie tych uwag i uwzględnienie ich w pracach legislacyjnych.