Minister Sprawiedliwości przekazał informację w związku z oświadczeniem senator Jolanty Danielak, złożonym na 67. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 73):
Warszawa, dnia 29 listopada 2000 r.
Pani
Senator Jolanta Danielak
Szanowna Pani Senator,
W odpowiedzi na oświadczenie złożone przez Panią Senator na 67 posiedzeniu RP w dniu 26 października 2000 r., przekazane przez Marszałka Senatu Ministrowi Sprawiedliwości w dniu 3 listopada 2000 r., uprzejmie informuję, że w Ministerstwie Sprawiedliwości zaawansowane są prace nad projektem aktu wykonawczego stanowiącego wykonanie delegacji z art. 87 § 5 Kodeksu karnego wykonawczego (Kkw), w formie rozporządzenia, ponieważ uz
nano, że materia, która ma być regulowana tym aktem prawnym, rzeczywiście wymaga rangi rozporządzenia.W Ministerstwie Sprawiedliwości dobiegają też końca prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw, w którym wprowadza się następujące nowe brzmienie delegacji z art. 87 § 5 Kkw:
"§ 5. Minister Sprawiedliwości określa, w drodze rozporządzenia, tryb przyjmowania dzieci matek pozbawionych wolności do domów dla matki i dziecka przy zakładach karnych oraz szczegółowe zasady organizowania i działania tych placówek, uwzględniając sytuacje, o których mowa w § 3-4, a także potrzeby w zakresie zabezpieczenia prawidłowego rozwoju dziecka".
Nie wydaje się jednak, aby zachodziła konieczność regulacji przedmiotowym rozporządzeniem także trybu wydawania dzieci z domów dla matki i dziecka przy zakładach karnych, w sytuacji, gdy decyzje w przedmiocie oddzielenia dziecka od matki, przedłużenia lub skrócenia okresu
pobytu dziecka z matką wymagają zgody sądu opiekuńczego, który kieruje się dobrem dziecka jako naczelną zasadą polskiego systemu prawa rodzinnego.Ponadto, całokształt zagadnień dotyczących małoletnich reguluje Kodeks rodzinny i opiekuńczy, podczas gdy przepisy Kodeksu karnego wykonawczego odnoszą się wyłącznie do skazanych.
Natomiast, w odniesieniu do zaproponowanego przez Panią Senator rozwiązania, aby właściwym do orzekania o pobycie dziecka w domu matki i dziecka przy zakładzie karnym był ten sąd rodzinny i opiekuńczy, który jest położony najbliżej miejsca pobytu matki i dziecka, należy podnieść, co następuje.
Zgodnie z art. 569 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (Kpc), w sprawach małoletnich wyłącznie właściwy jest sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania osoby, której postępowanie ma dotyczyć, a w braku miejsca zamieszkania - sąd opiekuńczy miejsca pobytu tej osoby.
Problematykę związaną z miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską regulują przepisy art. 26 Kodeksu cywilnego (Kc), z których wynika, że jeżeli dziecko przebywałoby np. w domu matki i dziecka przy zakładzie karnym, z matką nie pozbawioną władzy rodzicielskiej, to jego miejsce zamieszkania ustala się według miejsca pobytu matki (art. 26 § 2 Kc). Zgodnie z tym, właściwym
do rozstrzygnięcia kwestii, o których mowa w art. 87 § 4 Kkw, byłby sąd opiekuńczy miejsca położenia zakładu, w którym matka przebywa z dzieckiem (arg. z art. 569 § 1Kpc).W tych warunkach aktualnie obowiązujące przepisy w sposób wystarczający, jak się wydaje, regulują kwestię właściwości miejscowej sądu opiekuńczego w kontekście art. 87 § 4 i 5 Kkw.
Niezależnie od powyższego należy podnieść, że - jak wynika z dodatkowych wyjaśnień udzielonych w przedmiotowej sprawie przez Centralny Zarząd Służby Więziennej - jeżeli z jakichkolwiek przyczyn zachodzi konieczność opuszczenia przez dziecko domu przed zwolnieniem matki z zakładu karnego, administracja zakładu karnego umożliwia matce podjęcie starań o oddanie dziecka pod opiekę rodzinie, względnie o umieszczenie
dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej położonej w pobliżu zakładu karnego, w którym przebywa matka, oraz że każdorazowo gdy matka wraz z dzieckiem opuszcza zakład karny i udaje się do domu, domu pomocy społecznej lub domu samotnej matki, administracja zakładu karnego zapewnia, niezależnie od pomocy materialnej i odzieży dla dziecka, także bezpłatny transport karetką pogotowia do celu podróży.Z poważaniem
z upoważnienia
MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI
Janusz Niemcewicz
Podsekretarz stanu