Warszawa, 8 maja 2000 r.

1. MSZ z uwagą śledzi rozwój sytuacji w Libanie, który należy do bliskich partnerów Polski wśród krajów arabskich oraz odgrywa ważną rolę w procesie pokojowym na Bliskim Wschodzie. Uwikłany od lat w konflikt arabsko-izraelski oraz targany własnymi problemami wewnętrznymi, Liban jest państwem, którego sytuacja - mimo wysiłków na rzecz odbudowy kraju - budzi uzasadniony, okresami poważny, niepokój i troskę opinii międzynarodowej, w tym polskiej. Głęboko słuszne są, przytoczone przez Panią Senator, słowa Jana Pawła II odnoszące się do współistnienia i współżycia w Libanie różnych wspólnot kulturowych i religijnych. Podobnie jak inne narody Bliskiego Wschodu, naród libański ma prawo do niezagrożonej pokojowej egzystencji.

3. Popierając proces pokojowy na Bliskim Wschodzie i opowiadając się za stabilizacją w tym regionie w oparciu o fundamentalne zasady wzajemnego bezpieczeństwa stron, polska niezmiennie domaga się jak najszybszej i pełnej realizacji rez. nr 425 RB oraz przywrócenia suwerenności Libanu nad całym terytorium państwa. Jednocześnie stanowczo potępiamy wszelkie formy terroru i odwetu - z którejkolwiek strony by one nie pochodziły. Wyrażamy ubolewanie i współczucie z powodu cierpień, jakich w rezultacie takich działań doznawała i doznaje niewinna ludność cywilna.

Stanowisko takie Polska konsekwentnie prezentuje zarówno w kontaktach z władzami libańskimi, jak i na forum międzynarodowym, w tym w ONZ. Wyrażali je m.in. Prezydent, Premier oraz marszałkowie Sejmu i Senatu RP w czasie rozmów z przewodniczącym Zgromadzenia Narodowego Republiki Libańskiej N. Berry podczas jego pobytu w Warszawie w październiku 1999 r. Była to również jedna z głównych tez prezentowanych przeze mnie podczas ubiegłorocznej oficjalnej wizyty na Bliskim Wschodzie.

Porozumienia z 1996 r. (zawarte po izraelskiej akcji "Grona gniewu"), zobowiązującego do wzajemnego powstrzymania się od atakowania ludności i obiektów cywilnych na trenie Libanu i Izraela (z zastrzeżeniem prawa do akcji odwetowych w razie niedotrzymania Porozumienia). Podobnie jak we wcześniejszych tego typu przypadkach (m.in.. w połowie 1999 r.), winiąc się wzajemnie, żadna ze stron nie wzięła na siebie pełnej odpowiedzialności za doprowadzenie do eskalacji napięcia. Z uwagi na różnice zadań, wspólnego stanowiska nie była także w stanie zająć Komisja 5 państw (Liban, Syria, Izrael, USA, Francja) powołana do monitorowania Porozumienia. Mimo wysiłków Francji i USA, dalsze prace Komisji stanęły pod znakiem zapytania. Natomiast reakcje międzynarodowe, zwłaszcza świata arabskiego, wykazały szerokie poparcie dla Libanu i potępienie dla postępowania władz izraelskich. Warto przytoczyć stanowisko Unii Europejskiej, która - wyrażając współczucie z powodu ofiar wśród ludności cywilnej i dużych strat materialnych - wezwała obie strony do ścisłego przestrzegania Porozumienia o zawieszeniu ognia. Według Unii Europejskiej, do jego złamania doszło wskutek "izraelskich nalotów na infrastrukturę Libanu, podjętych w reakcji na ataki wymierzone w siły zbrojne Izraela".

Kanałami dyplomatycznymi Ministerstwo Spraw Zagranicznych przekazało władzom libańskim wyrazy ubolewania i solidarności, akcentując potrzebę przestrzegania Porozumienia, jak również konieczność wznowienia rokowań pokojowych i pilnej realizacji rez. 425 RB jako niezbędnego elementu trwałego pokoju na Bliskim Wschodzie.

6. W ocenie MSZ, trwałe uregulowanie konfliktu arabsko-izraelskiego w ramach trwającego procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie stanowi podstawowy warunek stabilizacji wewnętrznej, odbudowy i pomyślnego rozwoju Libanu. Powinno to także sprzyjać działaniom na rzecz współpracy polsko-libańskiej, zwłaszcza powstrzymaniu pogłębiającej się spadkowej tendencji we wzajemnych obrotach handlowych (spadek z 9,3 mld USD w 1998 r. do 5,8 mln USD w 1999 r.). Zależeć to będzie również od aktywności Grupy Parlamentarnej Polsko-Libańskiej, stanowiącej istotne uzupełnienie infrastruktury stosunków między Rzecząpospolitą Polską i Republiką Libańską.