W odpowiedzi na Pani pismo znak: AG/043/76/98/IV z dnia 28 maja 1998 r. zawierające prośbę o zajęcie stanowiska do oświadczenia złożonego przez senatora Janusza Bielawskiego podczas 12 posiedzenia Senatu RP w dniu 23 maja br. w sprawie ponownego rozpatrzenia wniosku Gminy Przemków o uznanie gminy za rejon zagrożony bezrobociem strukturalnym pozwalam sobie wyjaśnić co następuje:

W sprawie włączenia gminy Przemków do wykazu gmin zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym 24 stycznia 1998 r. wystąpił Pan Władysław Rak, Poseł na Sejm RP. Stanowisko resortu przedstawił Podsekretarz Stanu w MPiPS Piotr Kołodziejczyk w piśmie skierowanym do Pana Posła 12 lutego 1998 r. (znak pisma: BDG.I.0700-17/98). Ponieważ w kilka dni później wpłynęło do Ministerstwa wystąpienie Pana Czesława Sawy, Burmistrza Miasta i Gminy Przemków datowane 6 lutego 1998 r. Departament Polityki Regionalnej i Sektorowej 20 lutego 1998 r. przesłał kopię odpowiedzi Wiceministra udzielonej Panu Posłowi, tytułem powiadomienia o stanowisku zajętym przez członka Kierownictwa Ministerstwa (co wyjaśniam z uwagi na pewne nieporozumienie co do szczebla udzielonej odpowiedzi - które zaistniało w wystąpieniu Pana Senatora).

Kiedy następnie 16 marca br. Pan Czesław Sawa, Burmistrz Miasta i Gminy Przemków ponownie wystąpił w tej samej sprawie - nie będąc przekonanym argumentacją Wiceministra przedstawioną w piśmie z lutego br. - odpowiedzi udzielił 3 kwietnia 1998 r. Podsekretarz Stanu Piotr Kołodziejczyk. Główną przesłanką wystąpienia Pana Burmistrza był problem zwolnień grupowych dokonywanych przez zakłady pracy położone na terenie gminy Przemków. Wiceminister odniósł się do tego problemu wyjaśniając, iż ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu umożliwia pracownikom (spełniającym warunki określone w ustawie), z którymi stosunek pracy lub stosunek służbowy został rozwiązany z przyczyn dotyczących zakładów pracy w wyniku jednorazowego (lub w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące) zmniejszenia zatrudnienia o co najmniej 100 pracowników - skorzystanie z zasiłku przedemerytalnego w wysokości 160% zasiłku dla bezrobotnych, określonego w przepisach ustawy. Przepis ten jest stosowany na terenie całego kraju, zatem status gminy zagrożonej bezrobociem strukturalnym nie jest już wymogiem skorzystania z tych uprawnień - jak miało to miejsce wcześniej (przed nowelizacją ustawy).

Pani Przewodnicząca podniosła sprawę nikłej skali wydatków z Funduszu Pracy, które należałoby ponieść w związku z ewentualnym ujęciem gminy Przemków w wykazie gmin zagrożonych bezrobociem strukturalnym - co również nie wniosło nowego aspektu do całości sprawy.

Wykazy gmin zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym określane były przez Rząd w latach 1991 - 1993, 1995 i 1996. Podstawę do określenia tych wykazów stanowiły wskaźniki charakteryzujące poziom bezrobocia w kwartale poprzedzającym analizę (w latach 1991-1993 i 1995). Wskaźnikiem podstawowym była stopa bezrobocia ustalana na szczeblu rejonowych urzędów pracy.

Ocena sytuacji na lokalnym rynku pracy (utożsamianym z rejonem urzędu pracy a nie gminą), dokonywana była poprzez porównanie stopy bezrobocia w danym RUP ze średnią krajową stopą bezrobocia, jak również ze stopą bezrobocia w innych rejonach. Dokonywano bowiem przeglądu poziomu bezrobocia we wszystkich rejonach w kraju.

Przyjęta zasada wyklucza możliwość podejmowania fakultatywnych decyzji dotyczących uznania bądź nie danej gminy za zagrożoną bezrobociem strukturalnym. Również weryfikacja wykazu gmin nie odbywała się nigdy w trybie "rozpatrywania podań" czyli wniosków zainteresowanych gmin.

Identyfikacja rejonów zagrożonych bezrobociem strukturalnym dokonana w 1996 r., oparta była na wieloletniej analizie poziomu bezrobocia. Porównano stopę bezrobocia poszczególnych RUP w kolejnych kwartałach w latach 1993-1995. Badano tendencje zmian poziomu bezrobocia w relacji do pozostałych rejonów kraju oraz w stosunku do stopy średniej krajowej. Przekrojowa analiza sytuacji na lokalnych rynkach pracy była konieczna. Po latach aktywnej polityki wobec rejonów zagrożonych bezrobociem strukturalnym nastąpiły istotne zmiany na mapie bezrobocia w Polsce. Należało też uwzględnić tendencję spadku bezrobocia w 1995 roku. W tej sytuacji i przy tym sposobie identyfikacji rejonów "zagrożonych" - nawet wahnięcie poziomu bezrobocia w pierwszych miesiącach 1996 roku nie zmieniło obrazu nakreślonego analizą kilkuletnią.

Prace nad kolejnymi identyfikacjami "zagrożonych rejonów" każdorazowo prowadzone były przez zespół złożony z przedstawicieli kilku ministrów, central związkowych, organizacji pracodawców, nie leżały więc w gestii jednego resortu tj. Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej. Przyjęta zasada wykluczała możliwość podejmowania fakultatywnych decyzji. Delegacja ustawowa do określenia wykazu drogą rozporządzenia odnosi się również do Rady Ministrów.

Warto przy tym przypomnieć, iż gminy województwa legnickiego zostały wpisane przez rząd na listę rejonów zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym dopiero w 1993 roku. Początkowo były to wyłącznie gminy należące do RUP z Złotoryi, natomiast w latach 1995 i 1996 również gminy przyporządkowane RUP w Chojnowie. Grupa gmin należących do RUP w Głogowie, w tym również gmina Przemków w sprawie której występuje Pan Senator, nie spełniała, w całym analizowanym okresie, warunków opisanych wyżej a niezbędnych do zaliczenia tego RUP do rejonów "zagrożonych" szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym.

W 1997 roku nie była dokonywana identyfikacja rejonów zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym. Zatem zmiana administracyjnego przyporządkowania gminy Przemków tj. z RUP w Głogowie do RUP w Chojnowie, jaka miała miejsce w czerwcu 1997 r. nie może stanowić podstawy do automatycznego zaliczenia tej gminy do rejonów zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym.

- wprowadzenie w życie ulg i preferencji ekonomiczno-finansowych na nowych terytoriach po raz pierwszy w 1998 r. (co dotyczyć by miało gminy Przemków) byłoby bezzasadne z uwagi na postanowienia dokonanych z dniem 1.01.1997 r. nowelizacji ustaw: o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tymi nowelizacjami przepisy wydane na podstawie ustaw obowiązujących do 31 grudnia 1996 r. dotyczące odliczeń od dochodu wydatków inwestycyjnych oraz obniżek podatku dochodowego przez podatników mających swą siedzibę w rejonach administracyjnych (gminach) zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym oraz województwach lub rejonach administracyjnych (gminach) określonych jako zagrożone recesją i degradacją społeczną - zachowują moc tylko do dnia 31grudnia 1998 r.,

- zgodnie z obowiązującymi przepisami rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie trybu i warunków przyznawania dotacji z budżetu państwa na dofinansowanie inwestycji infrastrukturalnych realizowanych w systemie robót publicznych jako zadania własne gmin zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym - mającymi zastosowanie do rezerwy celowej ustalonej w budżecie państwa na 1998 r. - uprawnienie do ubiegania się o dotacje mają wyłącznie gminy ujęte w wykazie zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym obowiązującym w dniu 1 stycznia roku budżetowego (zatem 1 stycznia 1998 r.); skorzystanie ze środków przysługuje zatem wyłącznie gminom określonym jako zagrożone szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 1996 r.,

z wyrazami szacunku