(Wznowienie posiedzenia o godzinie 10 minut 33)

(Posiedzeniu przewodniczą: wicemarszałek Marcin Tyrna, marszałek Alicja Grześkowiak i wicemarszałek Donald Tusk )

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Państwo Senatorowie! Pani Senator!

Wznawiam obrady.

Proszę o zajmowanie miejsc, Szanowni Państwo.

Na początek krótka informacja na temat dnia dzisiejszego, zawierająca to, co mogę przekazać w tej chwili. Otóż za chwilę przystąpimy do głosowania nad ustawami, które nie budzą kontrowersji i zostały przyjęte przez komisje bądź są bez poprawek. Następnie przystąpimy do kontynuowania porządku obrad. Chcielibyśmy, w miarę możliwości, jak najszybciej ten porządek wyczerpać. Na późne godziny popołudniowe, w granicach godziny 17.00, planujemy głosowanie nad ustawami, które były przepracowane w dniu wczorajszym. I tutaj wszystkich, łącznie z mediami, które też są tu grupą zainteresowaną, chcę poinformować, że w tej chwili nie przegłosujemy ustaw farmaceutycznych, ustawy o zawodzie lekarza i ustawy o terenach górskich, ponieważ wymagają one jeszcze pewnych uściśleń i dyskusji. Jeśli zaś chodzi o pozostałe punkty, to oczywiście zobaczymy, jakie będą efekty debat. Na pewno chcielibyśmy - o ile uda się sprawnie przeprowadzić całe procedowanie nad poszczególnymi ustawami - zakończyć w dniu dzisiejszym głosowaniami wieczornymi. Ale to są tylko, Szanowni Państwo, nasze chęci, życie zaś może być bogatsze i debaty mogą pokazać, że może być całkiem inaczej. Takie są zamierzenia marszałków prowadzących obrady w dniu dzisiejszym, czyli moje i pani marszałek. Tak więc proszę w swoich planach założyć, że o godzinie 17.00 w dniu dzisiejszym przeprowadzimy drugą turę głosowań nad ustawami wczorajszymi, czyli między innymi nad ustawą o farmacji, ustawą o zawodzie lekarza i ustawą o terenach górskich. Budzą one jeszcze pewne wątpliwości, a więc wymagają uzgodnień i dyskusji.

W dniu dzisiejszym obowiązki senatorów sekretarzy pełnią pan senator Jerzy Pieniążek oraz pan senator Witold Kowalski.

Powracamy do rozpatrzenia punktu czwartego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Trybunale Stanu.

Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności, które ustosunkowały się do wniosków przedstawionych w toku debaty i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Przypominam, że dyskusja nad rozpatrywaną ustawą została zamknięta i obecnie, zgodnie z art. 52 ust. 6 Regulaminu Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.

Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawczej i Komisji Praw Człowieka i Praworządności senatora Stanisława Gogacza i o zabranie głosu przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.

Senator Stanisław Gogacz:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Mam zaszczyt w imieniu Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności przedstawić sprawozdanie z posiedzenia komisji nad ustawą o zmianie ustawy o Trybunale Stanu, które odbyło się w dniu 28 sierpnia bieżącego roku.

Spośród piętnastu zgłoszonych poprawek komisje rekomendują Wysokiej Izbie przyjęcie wszystkich poza poprawką trzynastą.

Ponadto, zgodnie z informacją zawartą w druku sprawozdania, czyli w druku nr 740Z, komisje informują, że na podstawie art. 52 ust. 4 Regulaminu Senatu wnioskodawcy dokonali zmiany treści swoich wniosków. Chodzi tu o poprawkę trzynastą, gdzie nastąpiła zmiana w zakresie, na jaki pozwala oczywiście Regulamin Senatu, i o poprawkę piętnastą, gdzie też w takim zakresie została dokonana zmiana.

Komisje wnoszą o przyjęcie przez Wysoką Izbę ustawy wraz z przedstawionymi poprawkami. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.

Obecnie proszę sprawozdawcę mniejszości połączonych komisji, pana senatora Lecha Feszlera, zastępcę senatora Zbigniewa Romaszewskiego, o zabranie głosu i przedstawienie wniosków mniejszości połączonych komisji.

Senator Lech Feszler:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

W imieniu mniejszości Komisji Praw Człowieka i Praworządności wnoszę o odrzucenie ustawy.

Wniosek swój uzasadniam tym, iż już w trakcie debaty oraz dyskusji podczas prac komisji wyszedł na jaw fakt, iż ustawa jest niedopracowana. W związku z tym mniejszość komisji wnosi o odrzucenie tej ustawy. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję bardzo.

Czy senatorowie wnioskodawcy chcą jeszcze zabrać głos?

Wnioski w trakcie dyskusji zgłosili: pan senator Piotr Andrzejewski i pani senator Anna Bogucka-Skowrońska.

Proszę bardzo.

Senator
Anna Bogucka-Skowrońska:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Chciałabym się odnieść tylko do poprawki trzynastej, bo nie została ona zaakceptowana przez komisję. Chodzi tutaj o możność wyłączenia jawności rozprawy w sytuacji, kiedy trybunał sądzi przestępstwa kryminalne popełnione przez osoby stojące przed Trybunałem Stanu. Ma to na celu o ochronę dóbr osobistych pokrzywdzonych, zwłaszcza jeśli chodzi o przestępstwa przeciwko wolności seksualnej w sytuacji, kiedy mogłoby dojść do obrazy dobrych obyczajów albo naruszenia ważnego interesu prywatnego. Trybunał powinien mieć takie same prawo jak sądy, które przy takich przestępstwach sądzą normalnie. Dlatego wnoszę, aby Senat poparł moją poprawkę, poprawkę trzynastą.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję bardzo.

Wysoki Senacie, przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Trybunale Stanu.

Przypominam, że w tej sprawie w toku debaty przedstawiono następujące wnioski: Komisja Praw Człowieka i Praworządności przedstawiła wniosek o odrzucenie ustawy, Komisja Ustawodawcza oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy.

Informuję, że zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie ustawy - jest to wniosek oznaczony rzymską jedynką w druku nr 740Z - a następnie, w przypadku odrzucenia tego wniosku, nad przedstawionymi poprawkami - zawartymi we wniosku oznaczonym rzymską dwójką - według kolejności przepisów ustawy.

Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem Komisji Praw Człowieka i Praworządności popartym przez mniejszość połączonych komisji o odrzucenie ustawy o zmianie ustawy o Trybunale Stanu - jest to wniosek oznaczony rzymską jedynką w druku nr 740Z.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 78 obecnych senatorów 9 głosowało za, 50 - przeciw, 19 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 28)

Stwierdzam, że Wysoki Senat wniosku nie przyjął.

Wobec odrzucenia wniosku o odrzucenie ustawy przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami, zawartymi we wniosku oznaczonym rzymską dwójką w druku nr 740Z.

Poprawka pierwsza do art. 1 zmiana pierwsza, dotycząca art. 3, rozszerza definicję odpowiedzialności konstytucyjnej stosownie do postanowień konstytucji i niniejszej ustawy. Jest to poprawka pana senatora Andrzejewskiego, poparta przez połączone komisje.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki pierwszej?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 78 obecnych senatorów 55 głosowało za, 2 - przeciw, 20 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 29)

Stwierdzam, że poprawka pierwsza została przyjęta.

Nad poprawkami: drugą, trzecią, czwartą, piątą, siódmą, ósmą i dziesiątą należy głosować łącznie. Są to poprawki Komisji Ustawodawczej, poparte przez połączone komisje. Poprawki te zmierzają do dostosowania terminologii ustawy do konstytucji, rozszerzając w przypadkach wymienionych w tych przepisach odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu o odpowiedzialność karną za popełnienie przestępstwa w związku z zajmowanym stanowiskiem.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 79 obecnych senatorów 74 głosowało za, nikt nie był przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 30)

Stwierdzam, że poprawki: druga, trzecia, czwarta, piąta, siódma, ósma i dziesiąta zostały przyjęte.

Nad poprawkami szóstą i dziewiątą należy głosować łącznie. Są to poprawki Komisji Ustawodawczej, poparte przez połączone komisje. Poprawki szósta i dziewiąta do art. 1 zmiana siódma lit. c oraz zmiana dziesiąta lit. c mają charakter doprecyzowujący.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 75 obecnych senatorów 72 głosowało za, nikt nie był przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 31)

Stwierdzam, że poprawki szósta i dziewiąta zostały przyjęte.

Nad poprawkami: siódmą, ósmą, dziewiątą i dziesiątą już głosowaliśmy.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką jedenastą, pani senator Anny Boguckiej-Skowrońskiej, popartą przez połączone komisje. Poprawka jedenasta do art. 1 zmiana czternasta, dotycząca art. 18 ust. 5, ma charakter doprecyzowujący poprzez wskazanie, że to oskarżony jest zwolniony od obowiązku zachowania tajemnicy, gdyż tylko on składa wyjaśnienia przed trybunałem, stosownie do procedury karnej.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki jedenastej?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 80 obecnych senatorów 67 głosowało za, 2 - przeciw, 11 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 32)

Stwierdzam, że poprawka jedenasta została przyjęta.

Poprawka dwunasta, pani senator Anny Boguckiej-Skowrońskiej, poparta przez połączone komisje. Poprawka do art. 1 zmiana czternasta, dotycząca art. 19 ust. 3, doprecyzowuje odpowiednio do kodeksu postępowania karnego przepis stanowiący o dokonywaniu wykładni ustawy przez Trybunał Stanu w przypadku powstania zagadnienia prawnego.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki dwunastej?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 75 głosowało za, nikt nie był przeciw, 6 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 33)

Stwierdzam, że poprawka dwunasta została przyjęta.

Poprawka trzynasta, pani senator Anny Boguckiej-Skowrońskiej, niepoparta przez połączone komisje. Poprawka trzynasta do art. 1 zmiana piętnasta, dotycząca art. 20b, zmienia przepis stanowiący o wyłączeniu jawności rozprawy przed trybunałem w ten sposób, że przewiduje wyłączenie jawności także w części oraz dodaje dwa kryteria, mianowicie: dobre obyczaje i ważny interes prywatny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką trzynastą?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 43 głosowało za, 19 - przeciw, 19 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 34)

Stwierdzam, że poprawka trzynasta została przez Wysoką Izbę przyjęta.

Poprawka czternasta, pani senator Anny Boguckiej-Skowrońskiej, poparta przez połączone komisje. Poprawka do art. 1 zmiana dziewiętnasta, dotycząca art. 26a, zmienia przepis dotyczący prowadzenia rozprawy od początku w razie wybrania nowego składu Trybunału Stanu, rozstrzygając, że nowy trybunał prowadzi rozprawę od początku w danej instancji.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki czternastej?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 80 obecnych senatorów 69 głosowało za, 1 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 35)

Stwierdzam, że poprawka czternasta została przyjęta.

Poprawka piętnasta, Komisji Ustawodawczej, poparta przez połączone komisje, do art. 1 zmiany dziewiętnastej, dotyczącej art. 26b. Poprawka wprowadza ogólną klauzulę dotyczącą odpowiedniego stosowania do Senatu przepisów o Sejmie w zakresie odpowiedzialności konstytucyjnej w miejsce wyliczenia konkretnych przepisów.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki piętnastej?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 80 obecnych senatorów 72 głosowało za, nikt nie był przeciw, 8 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 36)

Stwierdzam, że poprawka piętnasta została przyjęta.

Przystępujemy do głosowania za przyjęciem uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Trybunale Stanu w całości, ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciwko, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 63 głosowało za, 2 - przeciw, 16 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 37)

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Wysoki Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Trybunale Stanu.

Powracamy do rozpatrzenia punktu dziewiątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o wyrobach medycznych.

Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania w tej sprawie.

Przypominam też, że Komisja Nadzwyczajna Legislacji Europejskiej przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosi o przyjęcie tej ustawy bez poprawek - druk senacki nr 767A. Projekt ten zostanie poddany pod głosowanie.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały w sprawie ustawy o wyrobach medycznych.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciwko, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 79 głosowało za, nikt nie był przeciw, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 38)

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Wysoki Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o wyrobach medycznych.

Powracamy do rozpatrzenia punktu dziesiątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania w tej sprawie.

Przypominam też, że Komisja Nadzwyczajna Legislacji Europejskiej przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosi o przyjęcie tej ustawy bez poprawek - druk senacki nr 766A. Projekt ten zostanie poddany pod głosowanie.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały w sprawie ustawy o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 79 głosowało za, 1 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 39)

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

Powracamy do rozpatrzenia punktu dwunastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o uzdrowiskach, gminach uzdrowiskowych i lecznictwie uzdrowiskowym.

Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania w tej sprawie.

Przypominam też, że Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu przedstawiła projekt uchwały, w który wnosi o przyjęcie ustawy bez poprawek - druk senacki nr 739A. Projekt ten zostanie poddany pod głosowanie.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały w sprawie ustawy o uzdrowiskach, gminach uzdrowiskowych i lecznictwie uzdrowiskowym.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 79 głosowało za, nikt nie był przeciw, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 40)

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o uzdrowiskach, gminach uzdrowiskowych i lecznictwie uzdrowiskowym.

Powracamy do rozpatrzenia punktu trzynastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych, ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej oraz ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich.

Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej, która ustosunkowała się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przypominam też, że dyskusja nad rozpatrywaną ustawą została zamknięta i obecnie, zgodnie z art. 52 ust. 6 Regulaminu Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.

Proszę sprawozdawcę Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej senatora Zbigniewa Antoszewskiego o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu komisji wniosków.

Senator Zbigniew Antoszewski:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Komisja Nadzwyczajna Legislacji Europejskiej po posiedzeniu w dniu 29 sierpnia 2001 r., po rozpatrzeniu wniosków zgłoszonych w toku debaty w dniu 29 sierpnia 2001 r. nad ustawą o zmianie ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych, ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej oraz ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich, przedstawia Wysokiemu Senatowi następujące stanowisko: Wysoki Senat raczy przyjąć poprawkę pierwszą zawartą we wniosku oznaczonym rzymską dwójką.

Ponadto komisja informuje, że na podstawie art. 52 ust. 4 Regulaminu Senatu senator Tadeusz Rzemykowski oraz senator Henryk Stokłosa dokonali zmiany treści swojej poprawki dotyczącej zmiany brzmienia art. 2 zmiany czterdziestej siódmej ustawy. Dziękuję.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.

Chcę zapytać, czy senatorowie wnioskodawcy chcą jeszcze zabrać głos.

Wnioski w trakcie dyskusji złożyli pan senator Tadeusz Rzemykowski...

(Senator Tadeusz Rzemykowski: Nie, dziękuję.)

...i pan senator Henryk Stokłosa.

(Senator Henryk Stokłosa: Dziękuję.)

Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych, ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej oraz ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich.

Przypominam, że w tej sprawie w toku debaty zostały przedstawione następujące wnioski: komisja wnosiła o przyjęcie ustawy bez poprawek - wniosek oznaczony rzymską jedynką w druku nr 743Z; senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy, oznaczone rzymską dwójką w druku nr 743Z.

Informuję, że zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, oznaczonym rzymską jedynką w druku nr 743Z, a następnie, w przypadku odrzucenia tego wniosku, nad przedstawionymi poprawkami, według kolejności przepisów ustawy - jest to wniosek oznaczony rzymską dwójką w druku nr 743Z.

Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem komisji o przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych, ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej oraz ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich bez poprawek, oznaczonym rzymską jedynką w druku nr 743Z.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tego wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciwko, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 54 głosowało za, 22 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 41)

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Wysoki Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych, ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej oraz ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich.

Powracamy do rozpatrzenia punktu czternastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o krajowym systemie ewidencji gospodarstw rolnych i zwierząt gospodarskich oraz o zmianie niektórych ustaw.

Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania w tej sprawie.

Przypominam też, że Komisja Nadzwyczajna Legislacji Europejskiej przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosi o przyjęcie tej ustawy bez poprawek - druk senacki nr 745A. Projekt ten zostanie poddany pod głosowanie.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały w sprawie ustawy o krajowym systemie ewidencji gospodarstw rolnych i zwierząt gospodarskich oraz o zmianie niektórych ustaw.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 80 obecnych senatorów 77 głosowało za, 2 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 42)

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Wysoki Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o krajowym systemie ewidencji gospodarstw rolnych i zwierząt gospodarskich oraz o zmianie niektórych ustaw.

Powracamy do rozpatrzenia punktu siedemnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich oraz obrocie tymi wyrobami.

Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania w tej sprawie.

Przypominam też, że Komisja Nadzwyczajna Legislacji Europejskiej przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosi o przyjęcie tej ustawy bez poprawek - druk senacki nr 744A. Projekt ten zostanie obecnie poddany pod głosowanie.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały w sprawie ustawy o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich oraz obrocie tymi wyrobami.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciwko, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 80 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 43)

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Wysoki Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich oraz obrocie tymi wyrobami.

Powracamy do rozpatrzenia punktu dziewiętnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo łowieckie.

Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania w tej sprawie.

Przypominam też, że Komisja Ochrony Środowiska przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosi o przyjęcie tej ustawy bez poprawek - druk senacki nr 750A. Projekt ten zostanie obecnie poddany pod głosowanie.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo łowieckie.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 80 głosowało za, 1 - przeciw. (Głosowanie nr 44)

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Wysoki Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo łowieckie.

Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwudziestego szóstego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o terminach zapłaty w obrocie gospodarczym.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na sto czternastym posiedzeniu w dniu 27 lipca 2001 r. Do Senatu została przekazana w dniu 1 sierpnia 2001 r. Marszałek Senatu w dniu 1 sierpnia 2001 r., zgodnie z art. 68 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 759, natomiast sprawozdanie komisji w druku nr 759A.

Obecnie proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej, pana senatora Kazimierza Drożdża, o zabranie głosu i przedstawienie

sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy. (Rozmowy na sali)

Moment, Panie Senatorze.

Szanowni Państwo Senatorowie, jeżeli ktoś ma życzenie opuścić salę, to proszę to uczynić niezwłocznie.

Proszę bardzo, Panie Senatorze Sprawozdawco.

Senator Kazimierz Drożdż:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

W imieniu Komisji Gospodarki Narodowej pragnę złożyć sprawozdanie o uchwalonej przez Sejm w dniu 27 lipca ustawie o terminach zapłaty w obrocie gospodarczym - druk senacki nr 759.

Pani marszałek Senatu w dniu 1 sierpnia 2001 r. skierowała ustawę do Komisji Gospodarki Narodowej. Uchwalona w dniu 27 lipca ustawa o terminach zapłaty w obrocie gospodarczym ma na celu przeciwdziałanie zjawisku zmuszania małych przedsiębiorców do długoterminowego kredytowania odbiorców ich towarów i usług. Ustawa nakazuje dłużnikowi zapłatę odsetek ustawowych od trzydziestego pierwszego dnia po spełnieniu świadczenia przez dostawcę towaru bądź świadczącego usługę.

Ponadto ustawa nowelizuje ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i o podatku dochodowym od osób prawnych. Nowelizacja tych ustaw powoduje, iż równowartość świadczenia, które nie zostanie uregulowane do trzydziestego dnia, staje się przychodem z działalności gospodarczej.

Komisja Gospodarki Narodowej po posiedzeniu w dniu 7 sierpnia 2001 r. rekomenduje Senatowi przyjęcie projektu ustawy wraz z czterema poprawkami.

Poprawka pierwsza ma charakter porządkowy. Ma ona na celu wyraźne wskazanie, iż ustawę stosuje się także do dostawców towarów i usługodawców prowadzących działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa, rybactwa oraz świadczenia w gospodarstwach rolnych usług związanych z pobytem turystów, pod warunkiem, że prowadzący tę działalność spełnia wymogi potrzebne do uzyskania statusu małego przedsiębiorcy.

Poprawka druga ma charakter porządkowy, powoduje odwołanie się do nowej ustawy - Prawo farmaceutyczne.

Poprawka trzecia powoduje, iż obowiązek zapłaty odsetek ustawowych za dostarczone towary bądź usługi powstaje od trzydziestego pierwszego dnia po spełnieniu świadczenia, ale dopiero po wystąpieniu z takim żądaniem przez wierzyciela, a nie z mocy ustawy.

Poprawka czwarta skreśla nowelizacje ustaw podatkowych, ponieważ przepisy w nich zawarte dotyczą świadczeń z udziałem nie tylko małego przedsiębiorcy oraz nadmiernie karzą dłużnika, nakazując uznanie świadczenia za przychód, a zabraniając uznania zapłaconych odsetek za koszty przychodu. Dziękuję za uwagę.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję bardzo.

Proszę o pozostanie na mównicy, Panie Senatorze.

Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu chciałbym zapytać, czy ktoś z państwa senatorów chce zadać pytanie panu senatorowi sprawozdawcy.

Nie ma chętnych.

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.

(Senator Kazimierz Drożdż: Dziękuję.)

Przypominam, że rozpatrywana ustawa była poselskim i rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister gospodarki.

Witam na naszym posiedzeniu podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki, pana ministra Wojciecha Katnera.

Chciałbym zapytać, czy zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu pan minister chce zabrać głos i przedstawić stanowisko rządu.

Proszę bardzo, Panie Ministrze.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Wojciech Katner:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Chciałbym wyrazić podziękowanie komisji senackiej za tak wnikliwe zainteresowanie się ustawą o terminach płatności w obrocie gospodarczym, podzielić uwagi, które przedstawiliście państwo w toku dyskusji, oraz poprzeć przedstawione poprawki.

Rząd przygotowywał ustawę przez długi czas, mimo że ma ona tylko kilka artykułów, ponieważ spotkała się z wielkim zainteresowaniem społecznym zarówno przed, jak i po uchwaleniu, ze względu na związany z nią problem . Ukazało się na ten temat wiele artykułów, bo ustawa wkracza w jedną z podstawowych zasad prawa cywilnego i wolnego rynku, jakim jest zasada wolności umów. Zasada ta została wprowadzona ponownie w sposób wyraźny do kodeksu cywilnego w roku 1990, w sposób, w jaki wcześniej formułował ją kodeks zobowiązań w art. 55. Była i jest ona oceniana jako fundamentalna zasada dla obrotu gospodarczego opierającego się na umowach.

Ze względu na to intencją projektodawcy było, aby możliwie minimalnie ingerować ustawowo w ograniczenie zasady wolności umów, bo w przepisach kodeksu cywilnego ma ona swoje bardzo wyraźne, zamknięte ograniczenia, wynikające oczywiście wyłącznie z przyczyn ustawowych albo z zasad uczciwości w obrocie i z racji stosunku prawnego, o który chodzi. Dlatego w regulacji proponowanej przez rząd i przedłożonej Sejmowi chodziło o to, aby można było domagać się odsetek po trzydziestym dniu od niezapłacenia małemu przedsiębiorcy, ale żeby się nie musiało tego robić, jeżeli uprawniony przedsiębiorca dojdzie do wniosku, że korzystniejsze dla niego jest nawet przedłużenie terminów płatności w zawartych umowach, zwłaszcza w stosunku do dużego przedsiębiorcy, w którym ma stałego odbiorcę, pewnego płatnika, odbiorcę dużych dostaw itd. Sejm niestety postąpił w ten sposób, że doprowadził w uchwalonej ustawie do przyjęcia odsetek z mocy prawa.

Należy uznać, że propozycja komisji senackiej, aby to przywrócić w wersji zaproponowanej wcześniej w przedłożeniu rządowym, jest prawidłowa. Dlatego szczególnie gorąco ją popieram i bardzo proszę państwa senatorów o przyjęcie poprawki trzeciej, w której chodzi o nowe brzmienie art. 2 ustawy. Wiąże się to z ust. 1, a także z ust. 2, w którym z kolei chodzi o to, żeby nie można było w drodze czynności prawnej, czyli umowy, wyłączyć ograniczeń, jakie tutaj się pojawiają, będących jednocześnie uprawnieniami małego przedsiębiorcy.

Popieram również uściślenia, które państwo poczyniliście, szczególnie jeśli chodzi o poprawkę pierwszą, ale także jeśli chodzi o bardzo nośne początkowo w propozycji sejmowej art. 5 i 6. Chcę podkreślić, że art. 5 i 6 uchwalonej przez Sejm ustawy nie było w projekcie rządowym. Zostały one oprotestowane przez ministra finansów. Z jego obszernego wyjaśnienia zacytuję tylko zdanie, które zresztą znalazło mocny oddźwięk w prasie: propozycje Sejmu w art. 5 i 6 są bardzo korzystne dla fiskusa. Dzisiaj można by powiedzieć, że w obecnej sytuacji budżetowej jest to dla budżetu państwa trafne. Wbrew temu, co się wydaje, te poprawki są całkowicie niekorzystne dla przedsiębiorców. W związku z tym należy jednak przyjąć, że musimy działać w interesie przedsiębiorców, tworząc takie rozwiązania, które mają przez tę ustawę ułatwić im uzyskiwanie świadczeń ze strony kontrahentów, a nie doprowadzić do tego, że mogą oni nie tylko nie mieć świadczeń, bo kontrahent nie zapłaci, ale jeszcze z tego powodu ponieść obciążenia podatkowe. Dlatego gorąco zachęcam państwa senatorów do skreślenia art. 5 i art. 6 ustawy. Dziękuję bardzo za uwagę.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję bardzo, Panie Ministrze. Proszę o pozostanie na mównicy.

Chciałbym zapytać, czy ktoś z państwa senatorów chce zadać pytanie przedstawicielowi rządu, związane z omawianą ustawą.

Pan senator Kowalski, proszę bardzo.

Senator Witold Kowalski:

Panie Ministrze, mam dwa pytania.

Czy mógłby pan uściślić, bo ja nie bardzo wiem, kogo uznajemy za małego przedsiębiorcę? To po pierwsze.

Po drugie: nie wiem, czy dobrze rozumiem intencję tej ustawy, ale chyba tak, chodzi tu przecież o wywiązywanie się obu stron z umów. Pytając, mam na myśli samorządy. Otóż samorządy w dobie obecnej zawierają wiele umów z różnymi przedsiębiorcami, w tym także w niewielkimi przedsiębiorstwami. Terminy regulacji należności są często odległe: trzy miesiące, pięć miesięcy, sześć miesięcy. W czasie mizerii finansowej ten proceder będzie jeszcze częstszy. Czy nie sądzi pan, że spowoduje to jeszcze większe problemy finansowe samorządów niż mają one w chwili obecnej? Dziękuję.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.

Proszę o udzielenie odpowiedzi, Panie Ministrze.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Wojciech Katner:

Panie Senatorze, dziękuję za pytanie. Jest ważne, aby wyjaśnić te wątpliwości, a zwłaszcza drugą.

Rozumienie pojęcia "mały przedsiębiorca" w tej ustawie jest takie jak w ustawie dotyczącej działalności gospodarczej, ustawie - Prawo działalności gospodarczej z 19 listopada 1999 r., która obowiązuje od początku tego roku i określa pojęcie małego i średniego przedsiębiorcy. Odwołanie się do tego przepisu - państwo nawet proponujecie, aby wyraźnie wskazać, że chodzi o pojęcie zawarte w art. 54 prawa działalności gospodarczej - przede wszystkim ogranicza podmioty gospodarcze, o które tutaj chodzi, do podmiotów zatrudniających do pięćdziesięciu osób. Tam są jeszcze inne kryteria związane z obrotem, ale to kryterium małego przedsiębiorcy jest zgodne także z prawem unijnym i  z naszym prawem, które obowiązuje od 1 stycznia.

Jeśli chodzi od drugie pytanie, to zupełnie nie należy się obawiać, że wynikną stąd jakiekolwiek dodatkowe kłopoty dla samorządu terytorialnego. A to z bardzo prostego względu: ustawa dotyczy wyłącznie relacji między przedsiębiorcami. W art. 1 ustawy - a państwo w tym zakresie nie proponujecie żadnej poprawki - wyraźnie wynika, że są to tylko relacje między przedsiębiorcą małym i takim, który statusu małego przedsiębiorcy nie ma. Tak więc tej obawy nie ma.

Wicemarszałek
Marcin Tyrna:

Dziękuję bardzo.

Czy są jeszcze jakieś pytania do pana ministra?

Nie ma.

Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Wojciech Katner: Dziękuję bardzo.)

Otwieram dyskusję.

Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemówienia senatorów i o konieczności zapisywania się do głosu.

Przypominam tez, że komisje będą rozpatrywać tylko te wnioski, które zostały złożone do zamknięcia dyskusji na piśmie do marszałka Senatu.

Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos w dyskusji? Na razie nikt nie zapisał się do głosu.

Dziękuję bardzo.

Informuję, że lista mówców została wyczerpana.

Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.

Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o terminach zapłaty w obrocie gospodarczym zostanie przeprowadzone po przerwie w dniu dzisiejszym.

Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwudziestego siódmego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o towarach paczkowanych.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na sto czternastym posiedzeniu w dniu 26 lipca 2001 r. Do Senatu została przekazana w dniu 1 sierpnia 2001 r. Marszałek Senatu w dniu 1 sierpnia 2001 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje stanowisko w tej sprawie.

Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 754, natomiast sprawozdanie komisji w druku nr 754A.

Proszę sprawozdawcę Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej senatora Wiesława Chrzanowskiego o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.

Proszę bardzo, Panie Marszałku.

Senator Wiesław Chrzanowski:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Komisja Nadzwyczajna Legislacji Europejskiej 23 sierpnia rozpatrzyła ustawę z 26 lipca bieżącego roku o towarach paczkowanych. W imieniu komisji, jako jej sprawozdawca, proszę Wysoki Senat o podjęcie uchwały w brzmieniu przedstawionym w druku nr 754A, przewidującej wprowadzenie do ustawy trzydziestu poprawek.

Chcę podkreślić, że w trakcie drugiego czytania ustawy w Sejmie przedstawiciele klubów powszechnie wyrażali podziw dla staranności przygotowania tej ustawy. Wszystkie nasze poprawki mają charakter czysto legislacyjny, terminologiczny i językowy. Chcę też podkreślić, że są rezultatem wyjątkowo wnikliwej analizy, przeprowadzonej przez Biuro Legislacyjne. Chciałbym, żeby tak jak w Sejmie w czasie posiedzenia był wyrażany podziwy dla przygotowania ustawy, tak i tutaj padły słowa uznania za takie przygotowanie legislacyjne.

Ustawa określa zasady paczkowania produktów przeznaczonych do sprzedaży w opakowaniach i oznaczania opakowań znakiem "e" oraz zasady produkcji butelek miarowych i oznaczania ich znakiem "3", czyli epsilon. Szczególne regulacje dotyczą kontroli prawidłowości paczkowania i oznaczania tych butelek przez organy administracji miar, a w obrocie - jeszcze przez kilka innych inspekcji. Ratio legis, czyli celem, tych przepisów jest ochrona konsumenta.

Ustawa zawiera sześć załączników, w których między innymi ustalone są metody kontroli, tak zwana referencyjna i statystyczna, przestrzegania tych zasad. A zasady paczkowania, które w tej ustawie zostały wprowadzone, wynikają z regulacji Unii Europejskiej i dlatego ustawa była przedmiotem obrad Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej.

Pierwsza grupa poprawek wiąże się z koniecznością ujednolicenia terminologii w ramach tej lawiny ustaw, które rozpatrujemy na obecnym posiedzeniu. Cztery ustawy farmaceutyczne, będące wczoraj przedmiotem obrad, w odniesieniu do tych samych produktów, o których mowa jest w tej ustawie, używają innych nazw, a mają wejść w życie o rok wcześniej od tej ustawy. Trzeba więc zapobiec chaosowi w tej materii, choć wszystkie te postępowania legislacyjne jeszcze się toczą, to znaczy przystosować wszystkie te ustawy, ujednolicić terminologię. Na przykład nawet w     tytułach dwóch ustaw farmaceutycznych, które omawialiśmy, mowa jest o     wyrobach medycznych, a     w tej ustawie mowa jest o     materiałach medycznych. Poprawki zmierzają do tego, żeby wprowadzić tamte terminy.

Podobny charakter ma kolejna poprawka. Opowiadamy się za skreśleniem art. 33 ustawy, nowelizującego art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o cenach z 26 lutego 1982 r., gdyż 5 lipca tego roku uchwalona została nowa ustawa o cenach, która ma wejść w życie trzy miesiące od ogłoszenia. Omawiana ustawa natomiast ma wejść w życie dopiero 1 stycznia 2003 r., a zawierałaby nowelizację już nieobowiązującej ustawy z 1982 r. Dlatego wprowadzenie takiej nowelizacji w tej ustawie jest zupełnie nieuzasadnione.

Ze względu na czysto legislacyjny charakter poprawek nie będę szczegółowo ich omawiał. Na przykład częsty jest problem, kiedy używać "i", a kiedy "lub" oraz problem wyłączenia energii z kategorii produktów paczkowanych, ponieważ jest odniesienie do innej ustawy, w której mówi się o energii.

W związku z charakterem wszystkich poprawek chciałbym w imieniu komisji zwrócić się do pana marszałka z wnioskiem o poddanie ich pod łączne głosowanie, zgodnie z możliwościami, jakie w tym zakresie przewiduje Regulamin Senatu. Dziękuję, Panie Marszałku.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.

Chciałbym zapytać, czy ktoś z państwa senatorów chce zadać pytania z miejsca do pana senatora sprawozdawcy.

Nie ma pytań. Dziękuję.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister gospodarki.

Ponownie witam na naszym posiedzeniu podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki, pana ministra Wojciecha Katnera.

Chciałbym zapytać, czy zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu pan minister chce zabrać głos w sprawie przedmiotowej ustawy.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Wojciech Katner: Tak jest.)

Zapraszam na mównicę, Panie Ministrze.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Wojciech Katner:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Pani Marszałek!

Bardzo dziękuję Komisji Spraw Zagranicznych za poprawki. Rzeczywiście taka była sytuacja, że...

(Wicemarszałek Marcin Tyrna: Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej.)

Tak jest, Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej, przepraszam.

Ustawa rzeczywiście była przyjmowana w Sejmie bardzo zgodnie i zostaliśmy pochwaleni za jej jakość. Ale wiemy dobrze, że w tekstach prawniczych, po ich wielokrotnym przeczytaniu, bardzo często okazuje się, że są jeszcze pożądane poprawki. Dobrze się więc stało, że tak zostało uczynione, aby ta ustawa była lepsza.

To jest ustawa, która przede wszystkim realizuje nasze zobowiązania wobec Unii Europejskiej, jeśli chodzi o dostosowanie naszego prawa. Jest kilka dyrektyw, które dzięki temu zostają przyjęte. Muszę jednak powiedzieć, że ma ona też niezwykle istotne znaczenie dla obrotu wewnętrznego, ponieważ w tak prozaicznej kwestii jak pakowanie towarów czy butelkowanie napojów, okazuje się, że w interesie konsumentów są regulacje, które ta ustawa, dla niektórych może dziwna w swojej istocie, wprowadza.

Oczywiście jest poparcie dla samej idei ustawy oraz wszystkich jej rozwiązań, generalnie już przyjętych, i dlatego nie będę o tym mówić, tylko o poprawkach.

Jeśli chodzi o trzydzieści trzy poprawki, to muszę rzec, że co do dwudziestu nie mamy wątpliwości, są jednak pewne wątpliwości co do trzynastu. Niektóre z tych poprawek spotkały się już z pewnymi wątpliwościami w czasie posiedzenia komisji senackiej, niektóre nie. Ja powiem o nich bardzo krótko.

Jeśli chodzi o poprawki od pierwszej do piątej, to tu jest aprobata. Mamy tu poprawki dotyczące art. 1 i art. 2. Nie powinno dokonywać się zmian w art. 2 pkcie 10, 11 i 15, w art. 6 ust. 1- 4, w art. 8 ust. 1 i w art. 14. Także nie powinno się dokonywać zmian w tytule załącznika nr 1 do ustawy, gdzie występuje pojęcie "opakowanie jednostkowe". To pojęcie powinno zostać. Wiąże się to nie tylko z przepisami unijnymi, ale także z ochroną konsumenta i rzeczywistą potrzebą, żeby tam nie było mowy o opakowaniu w ogóle, a o opakowaniu jednostkowym w takim rozumieniu, jak to jest przyjęte w ustawie.

Jeśli chodzi o art. 2 pkt 13, to pan marszałek wspomniał, że jest propozycja, by dodać wyrazy "z wyjątkiem energii". Myśmy energii z tego nie wyłączali, takie też było stanowisko Sejmu, z prostego względu - energii się nie paczkuje. Nie ma potrzeby, żeby wyłączać coś, co z natury rzeczy jest niepaczkowalne. Wydaje się, że powinna być taka zasada, że poprawki wprowadza się tam, gdzie jest taka konieczność. W tym wypadku oczywiście dodanie zwrotu "z wyjątkiem energii" jest możliwe, ale nic to nie zmieni, bo energii się nie paczkuje. Powiedziałbym więc, że z punktu widzenia logiki, nie jest to konieczne.

Jeśli chodzi o rozdział 2, to apeluję do państwa, żeby nie zmieniać ani tytułu, ani przepisów, które mówią o towarach paczkowanych. To nie chodzi o produkty paczkowane, chodzi tylko o takie rozumienie, które przyjmowane jest i w innych przepisach tego dotyczących, i w tej ustawie, i w dyrektywach, czyli o towary paczkowane. W związku z tym powinno to tak pozostać.

Jest też propozycja, by w art. 7 ust. 1 słowa "widoczne w normalnych warunkach prezentacji" zastąpić wyrazami "dobrze widoczne". Jesteśmy zdania, że z punktu widzenia kryterium, jakie tu jest przyjmowane, powinien zostać pozostawiony zwrot "widoczne w normalnych warunkach prezentacji", ponieważ szalenie trudno jest ocenić, co to znaczy "dobrze widoczne". Państwo jako klienci sami doskonale wiecie, że przedsiębiorcy wreszcie - bo to naprawdę jest z wielkim trudem realizowane - na towarach sprowadzanych z zagranicy umieszczają jakieś informacje w języku polskim wymagane przez prawo. Muszę powiedzieć, że sam czasami nie jestem w stanie po prostu nic przeczytać - już drobniej napisać się tego nie da. Jest też kwestia oświetlenia i warunków, w jakich pokazane jest to, co ma być pokazane. Stąd brzmienie przyjęte przez Sejm wydaje się prawidłowe.

To samo dotyczy art. 7 ust. 2 i art. 15 ust. 5. Jest propozycja, by skreślić wyrazy "konieczność ochrony praw konsumentów". W opinii wyrażanej przez Biuro Legislacyjne, podniesionej na posiedzeniu komisji senackiej, stwierdzono, że to jest określenie bardzo nieprecyzyjne. Proszę pań i panów senatorów, ochrona praw konsumenckich nie tylko jest zasadą konstytucyjną, ale jest też zasadą wyrażaną w szeregu ustaw, które wiążą się z ochroną tychże praw. Nie sądzę więc, żeby stwierdzenie o konieczności ochrony praw konsumentów, o ich respektowaniu, szkodziło tej ustawie. Ono powinno być pozostawione.

Wreszcie kwestia poprawek w art. 12 ust. 1, co dotyczy w jakiś sposób także art. 12 ust. 2 pktu 2 i art. 24 ust. 2 pktu 2. Chodzi o to, co podkreślał pan marszałek Chrzanowski, czyli kwestię "lub" i "i", kwestię siedziby i adresu. Proszę państwa, stosownie do przepisów prawa gospodarczego, które, jeśli chodzi o prawo upadłościowe, prawo układowe, były nawet poprawiane - to dotyczy nowej ustawy kodeksu spółek handlowych - wyraźnie rozróżnia się siedzibę i  adres, wymagając od przedsiębiorcy, żeby właśnie podał i  siedzibę, i adres. Może bowiem być tak, że siedziba jest w Warszawie, a adres zupełnie poza nią. Poza tym siedziba będzie w miejscowości, a adres na konkretnej ulicy pod konkretnym numerem albo w miejscowości pod konkretnym numerem. Nie jest to więc przypadek, że znalazł się tam i  adres, i  siedziba. Stąd prośba, by w art. 12 ust. 1 zachować stwierdzenie o miejscu siedziby, a w pozostałych przepisach, o których wspomniałem, zostawić "i", a nie zamieniać go na "lub", dlatego że przedsiębiorcy będą robić tak, jak chcą, jak im będzie wygodnie. Przecież wiadomo, że lepiej jest nie podawać adresu, tylko nazwę dużego miasto, ale proszę powiedzieć, jak wtedy w tym dużym mieście szukać tego przedsiębiorcy, nie jest to już łatwe.

Jeśli chodzi o art. 15 ust. 1 i art. 17 ust. 1, państwo proponujecie zastąpienie słów "ich paczkowania", kiedy wiadomo, że chodzi o towary, słowami "paczkowania produktów". Wydaje się, że pozostawienie tych dwóch przepisów w takim kształcie na tyle usatysfakcjonuje Sejm, że nie będzie kolejnej poprawki. Ta poprawka nie ma żadnego znaczenia legislacyjnego, ma taki charakter, że może być i tak, i tak.

Jeśli chodzi o art. 19 ust. 1, to jest propozycja państwa senatorów, by zastąpić dotychczasowy zwrot "nie częściej niż raz w roku" zwrotem "przeprowadza raz w roku". Proponuję, by takiej zmiany nie dokonywać, bo nie jest konieczne przeprowadzanie tego raz w roku, a chodzi o to, żeby częściej jednak tego nie robić.

Wreszcie chodzi o nieskreślanie ust. 2 w art. 19, który wiąże się z pobieraniem opłat. Z opinii Biura Legislacyjnego wynika, że jest to oczywiste, ale jednak na podstawie przepisów, o które tutaj chodzi, pobieranie opłaty stosownie do ustawy o miarach oczywiste nie jest i chociażby dla wyrazistości tych przepisów właściwe byłoby pozostawienie art. 19 ust. 2 w takim brzmieniu, jakie jest.

Jestem także zwolennikiem tego, aby zarówno w art. 1, gdzie państwo proponujecie zmiany, jak i w art. 21 ust. 1, po tej "3", napisać jednak w nawiasie - w jednym i w drugim przypadku - zwrot "odwrócony epsilon". W trakcie prac rządowych spotkaliśmy się już z takim twierdzeniem, że są osoby, które nie wiedzą o tym, a ani komputer, ani maszyna, bez jakiegoś specjalnego zaprogramowania, specjalnych narzędzi nie wydrukują tego odwróconego greckiego epsilonu. W związku z tym wyraźnie trzeba powiedzieć, że chodzi tu nie o trójkę, tylko o odwrócony epsilon. Mogą państwo dzisiaj sprawdzić na butelkach, które są miarowe, na przykład pepsi coli, że na dole już od lat jest ten epsilon. Oznacza on, że jest to butelka miarowa, o takiej zawartości, jaka jest na niej podana, za co odpowiada napełniający.

Niepotrzebne także wydaje się dodanie art. 31a, w którym powiedziane jest, że postępowanie w sprawach określonych w art. 29-31 następuje w trybie przepisów kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, dlatego że jeżeli coś jest wykroczeniem, to nie może być rozpoznawane inaczej niż na podstawie przepisów prawa o wykroczeniach. Tak jak nie piszemy przy przestępstwach, że rozpoznawane są w trybie kpk, bo to jest po prostu oczywiste. Bo w jakim trybie mają być rozpoznawane?

Jeżeli można, to proszę o pewną łaskawość dla uchwalonej przez Sejm ustawy i ograniczenie poprawek, jestem tego zwolennikiem. Jednocześnie bardzo serdecznie dziękuję państwu za uwagę. Także bardzo dziękuję panu senatorowi przewodniczącemu i pańskiej komisji za wniesione poprawki. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Panie Ministrze, proszę o pozostanie przy mównicy, bo widzę, że będą pytania.

Chciałbym zapytać, czy ktoś z państwa chce zadać pytanie. Tak.

Pan senator Chrzanowski, proszę.

Senator Wiesław Chrzanowski:

Przepraszam, Panie Ministrze, ale z jakiego druku pan korzystał, omawiając poprawki? Wymieniał pan bowiem również poprawki nieprzyjęte przez komisję, a jedynie zgłoszone przez Biuro Legislacyjne, a komisja nie wszystkie poprawki Biura Legislacyjnego przyjęła.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Wojciech Katner: To znaczy, ja korzystałem...)

Zdaje się, że pan minister nie operował drukiem nr 754A, tylko drukiem komisji.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Proszę bardzo, Panie Ministrze.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Wojciech Katner:

Panie Marszałku! Panie Senatorze! Przepraszam, ale dysponowałem tym, co mi zostało udostępnione. Ja dysponowałem materiałem komisji, na który zostały naniesione wskazówki, co komisja przyjęła, a czego komisja nie przyjęła. Nie mogłem się do niczego innego odnieść.

(Senator Wiesław Chrzanowski: Więc niestety poprawek szóstej, dwudziestej drugiej i dwudziestej szóstej, zawartych w druku komisji, komisja nie przyjęła. A chodzi o ten druk nr 754A.)

W takim razie dziękuję serdecznie. Niestety, miałem to inaczej podane. Dziękuję bardzo i przepraszam, że w tym pośpiechu związanym z ogromną liczbą ustaw tak się zdarzyło. Jeszcze raz przepraszam.

Senator Wiesław Chrzanowski:

Do innych kwestii nie będę się odnosił, bo to są sprawy legislacyjne i nie byłyby to pytania, lecz dyskusja.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Oczywiście. Szanowni Państwo, myślę, że ta sprawa została częściowo wyjaśniona.

Czy są jeszcze jakieś pytania do pana ministra? Nie ma.

Dziękuję, Panie Ministrze.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Wojciech Katner: Dziękuję, Panie Marszałku.)

Otwieram dyskusję.

Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemówienia senatorów, o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców i o obowiązku składania podpisanych wniosków o charakterze legislacyjnym do marszałka Senatu. Wnioski te muszą być złożone do zamknięcia dyskusji.

Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos w dyskusji? Nie ma chętnych.

Informuję, że lista mówców została wyczerpana.

Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję...

(Senator Bogdan Tomaszek: Można złożyć wniosek?)

Czyli jest jakiś wniosek?

Panie Senatorze, proszę pospieszyć się, bo formuła już została wypowiedziana. Tu jest takie minimalne odstępstwo od zasady regulaminowej.

Informuję, że w dyskusji wniosek o charakterze legislacyjnym na piśmie złożył pan senator Bogdan Tomaszek.

Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.

Ponieważ w trakcie dyskusji zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu, proszę Komisję Nadzwyczajną Legislacji Europejskiej o ustosunkowanie się do przedstawionych w toku debaty nad tym punktem wniosków i przygotowanie sprawozdania w tej sprawie.

Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o towarach paczkowanych zostanie przeprowadzone po przerwie.

Obecnie przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwudziestego ósmego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na sto czternastym posiedzeniu w dniu 27 lipca 2001 r. Do Senatu została przekazana w dniu 1 sierpnia 2001 r. Marszałek Senatu w dniu 1 sierpnia 2001 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przypominam też, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 770, natomiast stanowisko komisji w druku nr 770A.

Proszę sprawozdawcę Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej senatora Adama Graczyńskiego o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji.

Senator Adam Graczyński:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Komisja Nadzwyczajna Legislacji Europejskiej rozpatrywała na posiedzeniu 23 sierpnia bieżącego roku uchwaloną przez Sejm 27 lipca bieżącego roku ustawę o zmianie ustawy - Prawo budowlane, druk nr 770.

Ustawa wynika z konieczności dostosowania naszego ustawodawstwa do ustawodawstwa Unii Europejskiej, a konkretnie do dwóch dyrektyw Unii Europejskiej - jednej, z 1998 r., dotyczącej zbliżenia prawnych i administracyjnych przepisów państw członkowskich odnoszących się do wyrobów budowlanych, i drugiej, z 1992 r., dotyczącej wdrożenia minimalnych wymagań bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na tymczasowych lub ruchomych budowach.

Ustawa określa w szczególności systemy oceny zgodności oraz wymagania, jakie powinny spełniać notyfikowane jednostki uczestniczące w ocenie zgodności.

Chciałbym tutaj dodać, że po uchwaleniu tej ustawy będzie możliwy swobodny przepływ materiałów budowlanych, które będą badane w poszczególnych państwach Unii Europejskiej i dopuszczane do obrotu. Jest tu wielka rola i wielka możliwość dla polskich jednostek, które będą miały charakter notyfikowany - polskie wyroby, posiadające określone certyfikaty, będą mogły swobodnie trafiać na rynek państw Unii Europejskiej. Obecna praktyka jest taka, że mamy do czynienia z bardzo kosztownymi badaniami, które nasze przedsiębiorstwa muszą wykonywać w jednostkach państw Unii Europejskiej.

Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Komisja Nadzwyczajna Legislacji Europejskiej po wnikliwej dyskusji wnosi o przyjęcie przez Wysoki Senat ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane bez poprawek. Dziękuję uprzejmie.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze. Proszę o pozostanie przy mównicy.

Chciałem zapytać, czy ktoś z państwa senatorów chce zadać pytania panu senatorowi sprawozdawcy? Nie.

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister rozwoju regionalnego i budownictwa.

Witam na naszym posiedzeniu podsekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego i Budownictwa pana ministra Olgierda Dziekońskiego. Widzę, że pan minister chce zabrać głos, więc zapraszam.

Proszę bardzo.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego i Budownictwa Olgierd Dziekoński:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Chciałbym podziękować za stanowisko Senatu, które jest zbieżne i zgodne ze stanowiskiem rządu i ze stanowiskiem Sejmu. Tylko tyle chciałbym powiedzieć w tej sprawie.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję bardzo.

Chciałem zapytać, kto z państwa senatorów chciałby zadać pytanie panu ministrowi w sprawie rozpatrywanej ustawy? Nie ma pytań.

Dziękuję bardzo, Panie Ministerze.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego i Budownictwa Olgierd Dziekoński: Dziękuję.)

Otwieram dyskusję.

Przypominam, że komisja będzie rozpatrywać tylko te wnioski, które zostaną złożone na piśmie do zamknięcia dyskusji, i o wszystkich innych wymogach regulaminowych.

Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos w dyskusji? Nie.

Dziękuję bardzo.

Informuję, że lista mówców została wyczerpana.

Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.

Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane zostanie przeprowadzone po przerwie.

Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwudziestego dziewiątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ochronie baz danych.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na sto czternastym posiedzeniu 27 lipca 2001 r. Do Senatu została przekazana w dniu 1 sierpnia 2001 r. Marszałek Senatu w dniu 1 sierpnia 2001 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje stanowisko w tej sprawie.

Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 761, natomiast sprawozdanie komisji w druku nr 761A.

Proszę sprawozdawcę Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej senatora Bogdana Tomaszka o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.

Senator Bogdan Tomaszek:

Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!

W imieniu Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie z obrad komisji na temat uchwalonej przez Sejm 27 lipca bieżącego roku ustawy o ochronie baz danych, druk nr 761, wraz z projektem uchwały zawartym w druku nr 761A.

Komisja na posiedzeniu 23 sierpnia bieżącego roku rozpatrywała zapisy uchwalonej ustawy, zapoznała się z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu oraz wysłuchała wyjaśnień przedstawiciela rządu. Celem uchwalonej ustawy jest ochrona baz danych, które nie są utworami w rozumieniu prawa autorskiego.

Według definicji zawartej w ustawie określenie "baza danych" oznacza zbiór danych lub jakichkolwiek innych materiałów i elementów, zgromadzonych według określonej systematyki lub metody indywidualnie dostępnej, w jakikolwiek sposób, w tym środkami elektronicznymi, wymagający istotnego co do jakości lub ilości nakładu inwestycyjnego w celu sporządzenia, weryfikacji lub prezentacji jego zawartości.

Obecnie żaden uporządkowany zbiór danych, nienoszący znamion oryginalności, nie znajdzie ochrony w istniejącym ustawodawstwie polskim. Stąd wynika potrzeba uchwalenia odpowiedniej ustawy zabezpieczającej interesy producentów baz danych, którzy, by je przygotować, ponoszą często duże nakłady, zatrudniając odpowiednich specjalistów, najczęściej wysokiej klasy, i wyposażając ich w drogi sprzęt, najczęściej komputerowy.

Obok definicji bazy danych ustawa zawiera również definicję producenta bazy danych oraz sposobu korzystania z niej, to jest pobierania danych i wtórnego ich wykorzystania. W ustawie określono również, na czym polega wypożyczenie baz danych, jak długo trwa ich ochrona, a także kto podlega karze grzywny za naruszenie praw producenta bazy danych - art. 12.

Omawiana ustawa, tworząc przepisy prawa dotyczące ochrony baz danych, równocześnie harmonizuje je w tym zakresie z prawem Unii Europejskiej. Mimo że wiele krajów europejskich implementowało dyrektywę Parlamentu Unii Europejskiej i Rady Europy 96/9 z 11 marca 1996 r., to nadal brak w tych krajach orzecznictwa precyzującego przepisy tej dyrektywy. Nasz projekt ma więc w pewnym stopniu charakter pionierski i dlatego niektóre zawarte w nim pojęcia czy określenia nie są doprecyzowane, jak to określali w dyskusji państwo posłowie. Dopiero stosowanie tej ustawy spowoduje powstanie odpowiedniego orzecznictwa uściślającego jej przepisy.

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trakcie obrad komisji ani Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu, ani senatorowie nie wnieśli poprawek do tej ustawy. Dlatego komisja wnosi o jej przyjęcie bez poprawek, zgodnie z wnioskiem zawartym w druku nr 761A. Dziękuję.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję bardzo.

Chciałbym zapytać państwa senatorów, czy ktoś chce zadać z miejsca pytanie panu senatorowi sprawozdawcy. Nie ma pytań.

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.

Mam nadzieję, że przedstawiciele ministra kultury pojawili się tutaj. Przypominam, że projekt omawianej ustawy został zgłoszony przez rząd. Do reprezentowania stanowiska rządu w trakcie prac parlamentarnych został upoważniony minister kultury i dziedzictwa narodowego.

Witam na naszym posiedzeniu podsekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pana ministra Stanisława Żurowskiego.

Akurat, Panie Ministrze, tak się składa, że jednocześnie mamy niewielkie przyspieszenie i minimalną zwłokę.

Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu chciałbym zapytać pana ministra, czy chce zabrać głos i przedstawić stanowisko rządu w sprawie rozpatrywanej ustawy.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Stanisław Żurowski: Jeśli nie ma pytań, to dziękuję bardzo.)

Czy ktoś z państwa senatorów, zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu, chciałby zadać obecnemu na posiedzeniu przedstawicielowi rządu pytania związane z omawianą ustawą? Nie ma pytań.

Otwieram dyskusję.

Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemówienia i o obowiązku składania podpisanych wniosków do marszałka Senatu. Przypominam również, że komisja będzie rozpatrywać tylko te wnioski, które zostały złożone na piśmie do marszałka Senatu do zamknięcia dyskusji.

Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos w dyskusji? Na razie nie mamy żadnej oferty na liście.

Nie ma chętnych. Dziękuję bardzo.

Informuję, że lista mówców została wyczerpana.

Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.

Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o ochronie baz danych zostanie przeprowadzone po przerwie w obradach w dniu dzisiejszym.

Dziękuję bardzo, Panie Ministrze. Pan się fatygował, no, ale jeżeli nie ma potrzeby, to...

Przystępujemy do rozpatrzenia punktu trzydziestego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o Powszechnym Funduszu Stypendialnym.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na sto czternastym posiedzeniu w dniu 27 lipca 2001 r. Do Senatu została przekazana w dniu 1 sierpnia 2001 r. Marszałek Senatu w dniu 1 sierpnia 2001 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Nauki i Edukacji Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała sprawozdawanie w tej sprawie.

Przypominam, że tekst ustawy jest zawarty w druku nr 771, natomiast sprawozdanie komisji w druku nr 771A.

Proszę sprawozdawcę Komisji Nauki i Edukacji Narodowej senatora Tomasza Michałowskiego o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.

Senator Tomasz Michałowski:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Mam zaszczyt w imieniu Komisji Nauki i Edukacji Narodowej przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie komisji o uchwalonej przez Sejm w dniu 27 lipca 2001 r. ustawie o Powszechnym Funduszu Stypendialnym.

Prace legislacyjne nad opiniowaną ustawą rozpoczęły się w Sejmie w wyniku wniesienia trzech projektów ustaw: poselskiego projektu ustawy o Narodowej Fundacji Stypendialnej, druk sejmowy nr 1816, obywatelskiego projektu ustawy o Fundacji Edukacji Narodowej, druk sejmowy nr 2397, poselskiego projektu ustawy o Powszechnym Funduszu Stypendialnym, druk sejmowy nr 2524.

Przez kilka miesięcy trwały prace w trzech komisjach sejmowych oraz wyłonionej z nich podkomisji. W rezultacie przedmiotem obrad Sejmu był projekt zawarty w sprawozdaniu komisji. W trakcie trzeciego czytania Sejm przyjął poprawkę, która w praktyce nadawała całej ustawie brzmienie odmienne od wypracowanego przez komisję. Przekazana do Senatu ustawa jest w swej treści niemal identyczna jak trzeci z wymienionych wyżej projektów.

Zasygnalizowanie: w toku prac w Sejmie, jest o tyle istotne, gdyż wskazuje, że przyjęty przez Sejm tekst ustawy w praktyce nie podlegał pracom legislacyjnym. Ustawa została uchwalona w brzmieniu niemal zupełnie zgodnym z przedłożonym projektem. Jest to sytuacja dosyć precedensowa, ale mamy właśnie do czynienia z projektem, nad którym nie było żadnych prac legislacyjnych. To rzutowało bezpośrednio na ten projekt. Komisja po wnikliwej analizie przedłożonego projektu ustawy doszła do wniosku, że jest on obarczony bardzo licznymi błędami legislacyjnymi.

Do najważniejszych z nich zaliczyć należy to, iż ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych w art. 22 ust. 1 stanowi, że funduszem celowym jest fundusz ustawowo powołany przed dniem wejścia w życie tej ustawy, czyli przed 1 stycznia 1999 r. Ustawa, którą komisja opiniowała, de facto powołuje fundusz celowy, a więc jest w bezpośredniej sprzeczności z cytowanym przeze mnie artykułem ustawy o finansach publicznych.

Drugim bardzo istotnym elementem konfliktu ustawowego jest fakt, iż ustawa ta jest sprzeczna z ustawą z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Opiniowana ustawa w art. 2 ust. 1 pkt 1 wskazuje, że dochodami funduszu będą dochody skarbu państwa wskazane w art. 56 ust. 2 oraz art. 56a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.

Warto przytoczyć wskazane przepisy tej ustawy. Art. 56 ust. 2 mówi, iż 5% akcji, należących do skarbu państwa w każdej ze spółek powstałych w wyniku komercjalizacji, albo wpływu uzyskanego przez budżet państwa ze sprzedaży tych akcji przeznacza się na cele związane z zaspokojeniem roszczeń byłych właścicieli mienia przejętego przez skarb państwa. Art. 56a ust. 1 mówi, że tworzy się rezerwę na cele uwłaszczenia obejmującą 7% akcji jednoosobowych spółek skarbu państwa powstałych w wyniku komercjalizacji mienia przedsiębiorstw państwowych, których organami założycielskimi są wojewodowie.

Obydwa przywołane przepisy wskazują więc pewne środki finansowe, ale też określają ich przeznaczenie. Opiniowana ustawa nie zauważa faktu, iż w świetle przywołanych przepisów wskazane środki finansowe posiadają już określone ustawą przeznaczenie, a więc ich przeznaczenie na nowe cele wymagałoby zdecydowanie innych rozwiązań niż wprowadzanie zapisu tworzącego oczywistą sprzeczność pomiędzy ustawami.

Ponadto opiniowana ustawa budzi również szereg innych wątpliwości. Na przykład preambuła ustawy odwołuje się do pojęcia "szkolnictwo średnie", które to pojęcie staje się nieaktualne w świetle zmian wprowadzanych ostatnio do ustawy o systemie oświaty. Ponadto w tym miejscu preambuła jest niezgodna z treścią art. 1 ust. 1, który przewiduje udzielanie pomocy uczniom szkół wszystkich stopni.

Art. 1 ust. 1 przewiduje udzielanie pomocy studentom z rodzin niezamożnych. Nie definiuje jednak tego pojęcia. Poza tym zgodnie z art. 1 ust. 1 pomoc będzie przysługiwała uczniom i studentom z rodzin pochodzących ze wsi i małych miast. Trzeba zapytać, kto i w oparciu o jakie kryteria będzie decydował, czy dana miejscowość jest małym miastem. A przecież rozstrzygnięcie to decyduje o uprawnieniu do skorzystania z ustawy. Tego typu materia nie może być regulowana aktem wykonawczym. Jedynie ustawa może wprowadzić kryteria różnicujące uprawnienia do otrzymania jakiegoś świadczenia.

Ponadto opiniowana ustawa nie wskazuje wprost, jaki organ sprawuje nadzór nad funduszem. Ma to znaczenie merytoryczne, ale także ma znaczenie dla oceny przywołanego art. 1 ust. 2 opiniowanej ustawy. Zgodnie bowiem z art. 22 ust. 7 ustawy o finansach publicznych szczegółowe zasady gospodarki finansowej państwowego funduszu celowego, w zakresie nieuregulowanym ustawą tworzącą fundusz, określa, w drodze rozporządzenia, minister nadzorujący państwowy fundusz celowy w porozumieniu z ministrem finansów.

Wysoka Izbo! Komisja Nauki i Edukacji Narodowej bardzo wnikliwie rozpatrzyła ten projekt i z pewnym smutkiem, muszę to powiedzieć, skonstatowała, iż w tym kształcie projekt ten nie może uzyskać poparcia Komisji Nauki i Edukacji Narodowej. Dlatego w konkluzji wnoszę, aby Wysoki Senat przyjął uchwałę o odrzuceniu tej ustawy.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.

Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji chciałbym zapytać, czy ktoś z państwa chce zadać z miejsca pytania trwające nie dłużej niż minutę panu senatorowi sprawozdawcy, związane z omawianą ustawą. Nie ma chętnych.

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa była poselskim projektem ustawy.

Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu - ale najpierw witam na naszym posiedzeniu sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej, pana ministra Krzysztofa Kawęckiego - chciałbym zapytać, czy pan minister chce zabrać głos i przedstawić stanowisko rządu w tej sprawie.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Krzysztof Kawęcki: Dziękuję bardzo. Panie Marszałku! Szanowni Państwo!)

Zapraszam może na mównicę, Panie Ministrze, bo tu lepiej.

Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Edukacji Narodowej
Krzysztof Kawęcki:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Jeśli chodzi o stanowisko rządu w sprawie poselskiego projektu ustawy o Powszechnym Funduszu Stypendialnym, to chciałbym powiedzieć, że obecny system pomocy materialnej dla uczniów i studentów funkcjonuje w sposób, naszym zdaniem, zadawalający. Oczywiście jego poważnym mankamentem jest brak finansowania na poziomie odpowiadającym potrzebom, także w zakresie przewidzianym przepisami. Niemniej jednak obecne rozwiązania prawne w zakresie pomocy materialnej dla uczniów pozwalają na udzielenie odpowiedniej pomocy. Problemem istniejącego systemu pomocy materialnej dla uczniów jest nie brak rozwiązań systemowych ani kwestia dystrybucji, ale bardziej brak środków finansowych umożliwiających realizację tej pomocy.

Niemniej jednak sytuacja taka, naszym zdaniem, nie powoduje konieczności tworzenia nowych instytucji zajmujących się przekazywaniem środków budżetowych, których funkcjonowanie wymagałoby określonych nakładów finansowych. Tym bardziej że cele, dla których fundusz miałby zostać powołany, mogą być realizowane w oparciu o szereg przepisów prawnych, między innymi ustawę o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, ustawę o pożyczkach i kredytach studenckich, rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie warunków, form i trybu przyznawania i wypłacania oraz wysokości pomocy materialnej dla uczniów, a także rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 1998 r. w sprawie warunków, form i trybu przyznawania i wypłacania oraz wysokości świadczeń pomocy materialnej dla studentów studiów dziennych wyższych szkół zawodowych. W ramach właśnie tych aktów prawnych można uwzględnić cele wskazane w projektowanej ustawie, które są zbieżne z polityką państwa w tym zakresie i jako takie oczywiście zasługują na poparcie.

W naszym przekonaniu istniejący obecnie system pomocy materialnej dla uczniów i studentów należałoby zmodyfikować w duchu projektowanej ustawy pod dwoma względami. Po pierwsze, chodzi o redefinicję kierunku dystrybucji środków pomocy materialnej, przy czym ten aspekt, bardzo istotny, nie wymaga tworzenia nowych instytucji ani zasadniczo nowych rozwiązań. Po drugie, chodzi o zasilanie czy też dopływ środków do systemu, co dotychczas stanowi jego główne ograniczenie. W tym punkcie propozycja utworzenia Powszechnego Funduszu Stypendialnego zbieżna jest z inicjatywą powołania Fundacji Edukacji Narodowej. W obu wypadkach chodzi o postulat przeznaczenia na ten cel środków z prywatyzacji majątku pozostającego w dyspozycji skarbu państwa.

Dla zachowania spójności systemu pomocy materialnej dla uczniów i studentów najkorzystniejsze byłoby przyjęcie takiego rozwiązania, które umożliwiłoby postulowane zasilanie systemu pomocy materialnej środkami z prywatyzacji lub w inny sposób środkami o porównywalnej wielkości, jednakże bez tworzenia nowych instytucji, ponoszenia kosztów z tym związanych, co byłoby konieczne przy powołaniu funduszu.

Poza tym przedstawiany projekt ustawy zawiera szereg błędów natury legislacyjnej. Szczególnie chciałbym wymienić to, że w projekcie nie tylko nie określono organizacji, sposobu zarządzania funduszem i zasad gospodarki finansowej, ale także jego statusu prawnego. Zadania, organizację i zasady gospodarki finansowej funduszu należałoby określić w samej ustawie, a ewentualny tryb działania, o ile oczywiście zaistnieje potrzeba takiej regulacji, może być określony w rozporządzeniu ministra wydanym na podstawie wyraźnego upoważnienia ustawowego.

Dochody wykazane w art. 2 ust. 1 projektu ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych przeznacza na cele związane z zaspokojeniem roszczeń byłych właścicieli mienia przyjętego przez skarb państwa oraz na utworzenie rezerwy na cele uwłaszczenia. Projekt ustawy nie nowelizuje ustawy z sierpnia 1996 r., lecz w sposób pośredni zmienia wskazane przepisy. Nie wiadomo również, o jaki organ założycielski chodzi. W przypadku majątku skarbu państwa nie ma założyciela.

Zasady przekazywania środków, o których mowa w ust. 2, powinny być określone w samej ustawie. Jeżeli tryb i terminy ich przekazania wymagają określenia w akcie wykonawczym, to zgodnie z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP niezbędne jest określenie jego formy i wytycznych dotyczących jego treści.

Zastrzeżenia budzi też w projekcie ustawy przepis o pozauniwersyteckich formach kształcenia, które w prawie polskim nie istnieją. Zastrzeżenia budzi także zapis ust. 3, bowiem przepis ten nie tylko nie określa formy aktu wykonawczego, który ma być wydany, oraz nie zawiera wytycznych co do jego treści, ale i wprowadza tryb jego współtworzenia - użyto tu określenia "w porozumieniu" - przez nieistniejący organ. Nie ma bowiem samorządu uczniowskiego działającego w skali krajowej, a więc nie istnieje także tryb wyłaniania jego przedstawicieli. Zgodnie z odpowiednim artykułem ustawy o systemie oświaty samorząd uczniowski działa wyłącznie w szkole i placówce.

Z uzasadnienia projektu ustawy nie wynika wreszcie - co jest niezgodne z art. 4 ust. 2 ustawy z 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i innych aktów prawnych - jaki jest powód proponowanego wejścia w życie projektu z dniem ogłoszenia.

Mamy na uwadze to wszystko, a także istniejący stan prawny i faktyczny w dziedzinie pomocy materialnej dla uczniów i studentów, i stąd konkluzja - nasze stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy o Powszechnym Funduszu Stypendialnym jest negatywne. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję bardzo. Proszę o pozostanie, Panie Ministrze.

Chciałem zapytać, czy ktoś z państwa senatorów chciałby zadać zapytanie w związku z omawianą inicjatywą ustawodawczą? Nie.

Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Krzysztof Kawęcki: Dziękuję.)

Otwieram dyskusję.

Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemówienia senatorów, o konieczności zapisania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców, a przede wszystkim o obowiązku składania podpisanych wniosków o charakterze legislacyjnym do marszałka Senatu.

Przypominam, że komisja będzie rozpatrywać tylko te wnioski, które zostały złożone na piśmie do zamknięcia dyskusji do marszałka Senatu.

Proszę o zabranie głosu pana senatora Krzysztofa Kozłowskiego. Następnym mówcą będzie pan senator Jan Cimanowski.

Senator Krzysztof Kozłowski:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Jesteśmy świadkami dość przygnębiającego widowiska. Pewien projekt, pomysł na zagospodarowanie przeznaczonych na uwłaszczenie 7% prywatyzowanego majątku państwowego zostaje zniszczony, wrzucony do kosza wskutek wspólnych działań kilku zaangażowanych w tę sprawę stron. Przypominam, że pod tym projektem, a właściwie projektami, bo nie był to tylko projekt Unii Wolności, ale i obywatelski, podpisały się tysiące obywateli tego kraju - pod projektem próby wyrównania szans młodzieży wiejskiej i z małych miast.

Jedną z największych bolączek społecznych są w naszej demokracji nierówne szanse dostępu do nauki, do kształcenia się i chęć wyrównania tych szans choćby w pewnym stopniu... Wszyscy są zgodni, że sytuacja jest zła, wszyscy, z wyjątkiem resortu oświaty, którego przedstawiciel przed chwilą tu stwierdził, że właściwie wszystko jest w porządku, mechanizm działa, tylko trochę brakuje pieniędzy. Pan minister mówi to w momencie, kiedy wiadomo, jaki jest stan finansów państwa. Wiadomo, że tych pieniędzy więcej nie będzie i jest problem. W jaki sposób pan minister chce rozwiązać ten problem, jeżeli na pewno nie będzie więcej pieniędzy, a inne instytucje są według pana niepotrzebne, zbyteczne? Tak, fundusz celowy jest przeżytkiem, jest formą, która nie zdaje egzaminu. Przede wszystkim jest formą upolitycznienia publicznych pieniędzy. Jest też formą, której funkcjonowanie budzi ogromne kontrowersje. Mamy doświadczenia z funduszami niepełnosprawnych, funduszami ochrony środowiska, itd. Od tego powinniśmy odchodzić. Tyle tylko, że formułę fundacji, którą starannie opracowywano w Sejmie, zastąpiono - dosłownie w ostatniej chwili - formułą funduszu. I za to, za utrącenie formuły fundacji na rzecz naprawdę niewłaściwej formuły funduszu, odpowiedzialny jest w ogromnej mierze klub PSL i klub SLD. Ministerstwo nie chce w ogóle niczego, poza pieniędzmi z budżetu dla siebie, kluby opozycyjne ubolewają nad polską młodzieżą. Tyle tylko, że głosowały przeciwko formule fundacji, która umożliwia spływ środków pozabudżetowych, poza pieniędzmi z tych uwłaszczeniowych 7%, rozszerza możliwości pozyskiwania środków.

I oto mamy taką sytuację. Kończy się kadencja, mamy przed sobą fatalny projekt ustawy, a raczej ustawę uchwaloną przez Sejm w fatalnej formie. Nieuchwalenie jej to wrzucenie do kosza całego pomysłu. Przyszły Sejm i przyszły rząd oczywiście nie będzie w żadnym stopniu zobowiązany do podtrzymania tej inicjatywy. I czego dokonujemy wspólnymi siłami? Rząd umywa ręce, a opozycja w bardzo nieładny sposób, ubolewając nad fatalną sytuacją społeczną w kraju, w różnych warstwach społecznych, w tym nad niewyrównanymi szansami, utrąca sensowny projekt, i w sumie mamy zero. Zero wysiłku w kierunku - powtarzam to - wyrównania szans.

Oskarżam z tej trybuny tych wszystkich, którzy doprowadzili do tego, o faryzeizm. Nie wolno się tak bawić tylko dlatego, że pomysł był zgłoszony przez niewłaściwą stronę. Niech opozycja nie mówi, że to jest w porządku, i niech rząd nie będzie zadowolony z siebie i swoich wysiłków. Zrobiliście wspólnie coś bardzo złego. Wstydzę się, że muszę z tej trybuny mówić o rzeczach tak oczywistych, że muszę piętnować zachowania, które, jak sądzę, nie powinny w ogóle mieć miejsca w tej Izbie, jak również w Izbie poselskiej. Chciałbym, żeby do opinii publicznej doszła informacja, kto naprawdę zawinił i kto utrącił realną szansę choćby częściowego wyrównania szans młodzieży polskiej.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.

Proszę o zabranie głosu pana senatora Jana Cimanowskiego. Następnym mówcą będzie pan senator Piotr Andrzejewski.

Senator Jan Cimanowski:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Sejm na posiedzeniu w dniu 27 lipca 2001 r. uchwalił ustawę o Powszechnym Funduszu Stypendialnym. W art. 1 tej ustawy stwierdza się, że tworzy się Powszechny Fundusz Stypendialny, zwany dalej funduszem, w celu udzielania pomocy materialnej uczniom szkół wszystkich stopni oraz studentom z rodzin niezamożnych, pochodzących ze wsi i małych miast. Art. 2 omawianej ustawy mówi o dochodach funduszu. Jednym ze źródeł funduszu ma być 7% wpływów z bieżącej prywatyzacji mienia skarbu państwa. Zapis ten, według opinii Biura Legislacyjnego, jest niezgodny z ustawą z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, a także z ustawą z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych.

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W Polsce istnieje ogromna potrzeba niesienia pomocy materialnej dzieciom i młodzieży uczącej się i kształcącej się w różnych typach szkół i wyższych uczelni. Jak podaje Ministerstwo Edukacji Narodowej, na sześć milionów dziewięćset tysięcy uczniów, którzy uczą się w polskich szkołach, około miliona żyje w rodzinach, które osiągają dochody poniżej minimum egzystencji.

Pomoc materialna państwa w postaci różnego rodzaju stypendiów dla dzieci i młodzieży jest regulowana różnymi aktami prawnymi. W art. 152 ust. 1 ustawy o szkolnictwie wyższym z dnia 12 września 1990 r. stwierdza się, że studentowi przysługuje prawo do pomocy materialnej, w tym także do stypendium socjalnego ze środków przeznaczonych na ten cel w budżecie państwa. Rada Ministrów, w nawiązaniu do wspomnianej ustawy, wydała rozporządzenie 22 stycznia 1991 r., w którego §1 czytamy, że świadczeniami pomocy materialnej ze środków budżetowych państwa dla studentów dziennych, zwanymi dalej świadczeniami, są: stypendia socjalne, stypendia socjalne dla osób niepełnosprawnych, stypendia za wyniki w nauce, stypendia ministra za osiągnięcia w nauce, dopłaty do zakwaterowania, dopłaty do posiłków, zapomogi.

W ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty w rozdziale 9 w art. 91 ust. 1 zapisano, że uczniowi przysługuje prawo do pomocy materialnej ze środków przeznaczonych na ten cel w budżecie państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego. W ust. 2 podano, że Rada Ministrów określa w drodze rozporządzenia warunki, formy, tryb przyznawania i wypłacania oraz wysokość pomocy, o której mowa w ust. 1. Rada Ministrów w rozporządzeniu wyznacza osiem rodzajów świadczeń materialnych dla dzieci i młodzieży uczącej się.

Podstawy prawne pomocy materialnej dla studentów są zawarte również w ustawie z dnia 26 czerwca 1997 r. o wyższych szkołach zawodowych. W art. 75 ust. 1 stwierdza się, że studentowi studiów dziennych państwowej uczelni zawodowej przysługuje prawo do pomocy materialnej ze środków przeznaczonych na ten cel w budżecie państwa. W ust. 2 tego artykułu stwierdza się, że studentowi studiów dziennych niepaństwowej uczelni zawodowej może być przyznana pomoc na ten cel w budżecie państwa. A w ust. 3 dodaje się, że minister edukacji narodowej określa w drodze rozporządzenia wysokość pomocy, o której mowa w ust. 1 i 2 oraz warunki, formy i tryb jej przyznawania i wypłacania. Takie rozporządzenie ministra edukacji narodowej pochodzi z dnia 3 września 1998 r. i dotyczy warunków, form, trybu przyznawania i wypłacania oraz wysokości pomocy materialnej dla studentów studiów dziennych uczelni zawodowych.

Niezależnie od omówionych form pomocy materialnej, duże znaczenie miało uchwalenie w 1998 r. przez parlament ustawy o pomocy kredytowej, nowelizowanej w 2000 r. Jak podaje raport, z akademickiej akcji kredytowej w latach 1998-1999 i 1999-2000 największą grupę kredytobiorców, bo ponad 68%, stanowili studenci studiów dziennych. W roku akademickim 1998-1999 banki udzieliły kredytów dziewięćdziesięciu dziewięciu tysiącom sześciuset studentom, w roku następnym banki podpisały dwadzieścia osiem tysięcy sześćset nowych umów kredytowych. Poza dopłatą do oprocentowania kredytów kontynuowanych w latach 2000-2001 udzielono prawie dwadzieścia dziewięć tysięcy nowych.

Ponadto, jak wynika z nowelizowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, więcej stypendiów fundowanych przez organizacje pozarządowe będzie trafiało do kieszeni uczniów, studentów i doktorantów w wysokości brutto, bez obciążenia podatkiem dochodowym.

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W roku 1997 stypendia pobierało siedemdziesiąt trzy tysiące uczniów, w 1999 r. - sto siedemdziesiąt tysięcy. W roku 2000, dzięki decyzji parlamentu, rozpoczęto program stypendiów wiejskich dla uczniów, którzy wybierają szkoły z maturami, co stanowi około sto tysięcy dodatkowych stypendiów. Zgodnie z danymi Ministerstwa Edukacji Narodowej na półtora miliona studentów około 14% - także z wyższych szkół niepublicznych - korzysta z różnego rodzaju form stypendiów socjalnych i naukowych, a 10% korzysta z nowego systemu kredytów studenckich. Łącznie przekazuje się na ten cel około 700 milionów zł rocznie.

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Nauki i Edukacji Narodowej Senatu RP jest przeciwna powoływaniu Powszechnego Funduszu Stypendialnego opartego na środkach pochodzących ze skarbu państwa, gdyż uważa, że obecnie istnieją dobre podstawy prawne do udzielania wszechstronnej pomocy uczącym się dzieciom i młodzieży. Proponowany fundusz jest sprzeczny z obecnie obowiązującymi ustawami, o czym mówiono wcześniej. Moim zdaniem poza obecnie szeroko rozbudowaną pomocą opartą na budżecie państwa, powinno się rozwijać wszelką pomoc pochodzącą od organizacji pozarządowych. Godna wsparcia jest inicjatywa stypendiów fundowanych przez instytucje zainteresowane pozyskiwaniem kwalifikowanych kadr. Dziękuję za uwagę.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję, Panie Senatorze.

Proszę o zabranie głosu pana senatora Piotra Andrzejewskiego. Następnym mówcą będzie pani senator Krystyna Czuba.

Senator Piotr Andrzejewski:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

W pełni podpisuję się pod celem tej ustawy. Gotów jestem dołączyć zarówno do dwustu kilkudziesięciu osób, które podpisały tę inicjatywę, jak i kilkudziesięciu innych, które do niej zgłosiły akces, ale na innych zasadach niż proponuje to uchwalona 27 lipca 2001 r. ustawa o Powszechnym Funduszu Stypendialnym.

Ustawa ta spełnia cel, który przyświecał również Senatowi wtedy, kiedy proponował on na wniosek Wojciecha Ziembińskiego wspomożenie funduszy publicznych funduszami przeznaczonymi na obronę niepodległości - co wyszło z kręgu klubów służby niepodległości. Sejm tę ustawę cofnął do Senatu i praktycznie zaprzepaścił jej istnienie. Była tam pewna koncepcja subsydiarności państwa - ale w takim zakresie, w jakim niedostatki budżetowe można uzupełniać dobrowolnymi wpłatami osób fizycznych i prawnych, środkami ze zbiórek publicznych, zapisami, spadkami, darowiznami - oraz kontrolowania tego funduszu przez administrację rządową. Jednym słowem była to koncepcja upublicznienia prywatnych funduszy, kontrolowania tego, jak one będą wydatkowe przez administrację rządową na rzeczywiście akceptowane społecznie cele. Wydaje mi się, że pod tamtą koncepcja podpisał się cały Senat, ale na skutek takiej a nie innej polityki legislacyjnej została ona przekreślona.

Akceptując cele tej ustawy, trzeba powiedzieć, że ma ona pewien podtekst. Nie może być ona przykrywką dla przekreślenia programowych celów transformacji ustrojowej w Polsce. Ta ustawa, choć ma słuszne cele, tak naprawdę godzi w możliwość zrealizowania reprywatyzacji i powszechnego uwłaszczenia. W sytuacji dziury budżetowej gromadzone dotąd z tych siedmioprocentowych odpisów rezerwy, które są tej chwili do spożytkowania przez rząd, zagospodarowuje się, wypuszczając je jakby w bocznym kierunku. Zwłaszcza dzisiaj jest to, delikatnie mówiąc, działanie problematyczne przy poczuciu odpowiedzialności za finanse państwa.

Kolejna kwestia. Ci, którzy podpisali ten wniosek, należą do grupy najzamożniejszych osób w Polsce. Jest to elita kulturalna, elita polityczna, tak bowiem trzeba ich nazwać. Ich dochody z reguły przekraczają przeciętną krajową, i to wielokrotnie ją przekraczają. Chętnie zwrócę się z apelem do wszystkich tych, którzy wniosek podpisali, i dołączę do nich. Chodzi o to, żeby osoby, których dochody przekraczają czterokrotność przeciętnej krajowej, poświęciły jedną przeciętną krajową ze swoich dochodów na cele tej fundacji. Mamy kilkadziesiąt osób, natychmiast stworzymy fundusz, o ile nie fundację. I to jest cel słuszny. Ale nie można po kryjomu przekreślać możliwości zrealizowania reprywatyzacji i zaakceptowanego w referendum powszechnego uwłaszczenia, na które głosowało w społeczeństwie więcej osób, w liczbach bezwzględnych, niż na aktualną konstytucję. A tutaj, wyprowadzając tylnymi drzwiami te fundusze przeznaczone na jedynie słuszny cel, i robiąc to nagle, wtedy, kiedy mamy dziurę budżetową, tworzymy rozwiązanie dwuznaczne.

Stąd składam poprawkę. Ustawa ma błędy legislacyjne, ale ja akceptuję jej cel. I nawiązuję tu do inicjatywy Senatu dotyczącej utworzenia funduszu obrony niepodległości, przekreślonej bezwzględnie przez Sejm, i to w sposób, przyznam szczerze, budzący niesmak. Proponuję aby w art. 2 skreślić to, co dotyczy ustawy o komercjalizacji, prywatyzacji przedsiębiorstw, i co dotyczy dochodów w wysokości 7% z bieżącej prywatyzacji mienia skarbu państwa. Zróbmy test na rzeczywistą wolę sygnatariuszy tego projektu: czy tu chodzi po prostu o przekreślenie reprywatyzacji i powszechnego uwłaszczenia, czy rzeczywiście o dobro tych, którym ta ustawa ma służyć? Zapiszmy, że dochodami funduszu są, tak jak to było przy tamtej inicjatywie Senatu, dobrowolne wpłaty osób fizycznych i prawnych, środki ze zbiórek publicznych, zapisy, spadki i darowizny, dochody z oprocentowania lokat środków funduszu i papierów wartościowych. Odwołajmy się do rzeczywistej dobrej woli sygnatariuszy. Ja sam deklaruję, że jeżeli będę miał dochody przekraczające czterokrotność przeciętnego wynagrodzenia, to poświęcę jedną czwartą tych dochodów na fundusz. I wzywam do tego samego wszystkich sygnatariuszy. Składam tę poprawkę.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.

Proszę o zabranie głosu panią senator Krystynę Czubę.

Proszę bardzo.

Senator Krystyna Czuba:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Wiemy, że na edukację wciąż jest za mało pieniędzy. Wiemy, że szkoła, choć bezpłatna, od polskich rodzin wymaga wiele i jest naprawdę kosztowna. Wiemy też, że jest wiele dysproporcji w zakresie możliwości kształcenia, zwłaszcza gdy chodzi o rodziny ubogie czy też wielodzietne. Chciałabym tutaj przypomnieć, że niestety weto prezydenta, dotyczące systemu prorodzinnego, które obecnie miało miejsce, wcale nie jest nadzieją dla edukacji. Taką nadzieją dla rodzin wielodzietnych był właśnie ten system. Jest to więc wielki zawód, a nawet i krzywda, gdyż suma wydatków na ustawę prorodzinną była tylko ułamkową częścią dziury budżetowej.

Jestem też głęboko przekonana, że szeroki dostęp do edukacji to zasadnicze dobro każdego człowieka i zasadnicze dobro rozwoju Polski. Jednak nie mogę się zgodzić z ustawą, przedstawioną jako ustawa o Powszechnym Funduszu Stypendialnym. Dlaczego? Chciałabym nawiązać do doświadczenia senackiej Komisji Kultury i Środków Przekazu, która w 1998 r. wystąpiła do ministra finansów, pana Leszka Balcerowicza, z prośbą o przekazanie jednego procenta z prywatyzacji na potrzeby polskiej kultury. I otrzymałam następujące informacje podpisane z upoważnienia ministra finansów przez pana Jerzego Millera. Pozwolę sobie przytoczyć to w całości.

Nawiązując do propozycji senackiej Komisji Kultury i Środków Przekazu o utworzenie stałego funduszu, z którego środków finansowane byłoby wyżej wymienione działanie, mamy obiekcje co do takiej formy gromadzenia i wydatkowania środków publicznych. Finansowanie zadań państwowych za pośrednictwem funduszy formy gospodarki wyodrębnionej z budżetu państwa ma bowiem zasadnicze wady powodujące zniekształcenia zasady jawności i przejrzystości budżetu państwa. Rozbudowana gospodarka funduszowa ogranicza swobodę posługiwania się środkami publicznymi, wprowadzając zasadę wyodrębnienia z góry określonej części dochodów sektora publicznego jako źródła finansowania. Często prowadzi to do rozbieżności pomiędzy wielkością systemowo określonych zasileń funduszy i rozmiarami środków niezbędnych do realizacji tych zadań funduszu. Skutkiem tego może być nadwyżka środków funduszu, a z tym mogą się wiązać różne kłopoty w zakresie finansowania.

To tylko fragment tej wypowiedzi ministra finansów Leszka Balcerowicza, ówczesnego przewodniczącego Unii Wolności. I to jest jeden z argumentów.

Następne argumenty, które tutaj przytoczył pan senator Andrzejewski, są mi bliskie i oczywiste.

Chciałabym się też odnieść do tego, co było powiedziane na temat nie funduszu, ale fundacji. Fundacja musi mieć przede wszystkim radę i zarząd. A to kosztuje. Do wypełniania na tak szeroką skalę zadań, jakie miałaby fundacja edukacyjna, trzeba by powołać ogromny aparat wykonawczy, co jest związane również z wielkimi finansami.

Następny argument to taki, że fundacja w tym zakresie, o jakim była mowa, jest zakazana ustawą o finansach publicznych, art. 23.

I wreszcie następny argument. Mamy bardzo złe doświadczenia, jeżeli chodzi o zarządzanie majątkiem państwowym. Myślę tu o narodowych funduszach inwestycyjnych. Stąd byłam jedną z osób zgłaszających - właśnie na podstawie wyżej wymienionego argumentu prawnego Leszka Balcerowicza - wniosek o odrzucenie ustawy. I taki wniosek będę podtrzymywać.

Chciałabym jeszcze zwrócić uwagę na to, że obecnie dla edukacji, mimo małych pieniędzy - wiem, że są wciąż małe, ale to jest kwestia złożona - zrobiono wiele. Aby zmniejszyć różnicę pomiędzy szkołami na wsi i w mieście, przyznano większe subwencje na każde wiejskie dziecko. Przydzielono autobusy szkolne - od roku 1999 do 2000 sto dziewięćdziesiąt, a potem w 2000 r. trzysta czterdzieści siedem. Tyle wiem. Wyposażono szkoły w pracownie komputerowe - to jest dwa tysiące czterysta osiemdziesiąt pracowni komputerowych, po dziesięć komputerów w każdej. Stworzono system stypendialny dla potrzebujących dzieci - we wrześniu 2000 r. został uruchomiony program stypendialny dla około stu tysięcy uczniów z terenów wiejskich, którzy kształcą się w szkołach średnich. Stypendialna pomoc dla studentów, którą uchwalił nasz parlament jako bardzo ważną, a o której mówił pan senator przewodniczący Komisji Nauki i Edukacji Narodowej, jest również jedną z tych możliwości, które zostały wprowadzone na potrzeby edukacji.

Mimo wszystkich zalet tej ustawy, polegających na tworzeniu jeszcze jednej możliwości dla edukacji, proponuję Wysokiemu Senatowi odrzucenie tej ustawy, byłaby to bowiem możliwość kontrowersyjna. Dziękuję.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję bardzo, Pani Senator.

Proszę o zabranie głosu panią senator Dorotę Kempkę.

Proszę bardzo, Pani Senator.

Senator Dorota Kempka:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Z dużą uwagą wysłuchałam wypowiedzi pana senatora sprawozdawcy, a z mniejszą i ze smutkiem wypowiedzi przedstawiciela rządu. Wysłuchałam z uwagą wypowiedzi senatora sprawozdawcy, który wykazał, że ta ustawa, to rozwiązanie prawne, zawiera całą masę błędów. Ja się z tym zgadzam, rzeczywiście są tutaj błędy. Z kolei zaniepokoiło mnie to, co powiedział przedstawiciel resortu edukacji, że sytuacja nie jest zła - że wprawdzie brakuje środków finansowych, ale cały system stypendialny w Polsce jest prawidłowy. Ja tak to odebrałam, Panie Ministrze, i dlatego na ten temat mówię.

Chciałabym powiedzieć jedno. W obecnej sytuacji ten przyjęty system jest systemem, który nie funkcjonuje do końca. Państwo senatorowie dobrze wiecie, że stypendia przyznawane przez różne instytucje i osoby, zgodnie z ustawą o systemie oświaty i nie tylko, mimo tego, że są przyznane, to nie są wypłacane. Niejednokrotnie uczniowie oczekują na przyznanie stypendiów bardzo długo. Ktoś przyznaje stypendium, a później mówi się samorządom gminnym, że to one mają poszukać środków finansowych i te stypendia wypłacić.

I przy okazji tej ustawy, debaty na temat nowych rozwiązań co do finansów samorządowych, również proponujemy, żeby przyznawanie stypendiów, do tej pory w ramach środków Agencji Rolnej Skarbu Państwa, też zostało przekazane samorządom, żeby to samorządy decydowały, czy dziecko pochodzące ze środowiska wiejskiego może otrzymać stypendium, czy nie może. Mówię o tych sprawach, ponieważ uważam - tak jak jest zresztą napisane w preambule tejże ustawy - że dziecko wiejskie i dziecko z małego miasta powinno otrzymać wsparcie w postaci stypendium. W przeciwnym razie nie będzie możliwości, aby dzieci, które ukończą szkoły podstawowe, gimnazja i będą chciały kontynuować naukę na wyższych uczelniach, mogły studiować. Ich rodziców po prostu nie będzie na to stać.

Chciałabym powiedzieć, że podoba mi się koncepcja utworzenia fundacji, będąca projektem obywatelskim. Jednak ponieważ znam zasady funkcjonowania fundacji utworzonych po 1990 r. z funduszy rozwoju, kultury, nauki, zdrowia itd., to wzbudza to mój duży niepokój. Niepokój dlatego, że zarządy i rady fundacji niejednokrotnie podejmowały takie decyzje, że środki finansowe, które były zgromadzone na kontach tych fundacji, nie były do końca prawidłowo rozdysponowane i wykorzystywane tak, jak mówiło się w statutach fundacji.

Dlatego opowiadam się za tym projektem ustawy. Będę głosowała za przyjęciem tegoż projektu, bo uważam, że sytuacja w naszym kraju, sytuacja dziecka wiejskiego, dziecka z małej miejscowości miejskiej, z małego miasta, jest tak wyjątkowo trudna, że jeżeli chcemy dać tym dzieciom szanse, aby mogły się uczyć i kształcić, to powinniśmy znaleźć nowe rozwiązanie, które będzie stwarzało możliwość wyrównywania tych szans. Dlatego ja będę głosowała za przyjęciem tej ustawy. Dziękuję za uwagę, Panie Marszałku.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję.

Czy ktoś z państwa senatorów chciałby jeszcze zabrać głos w dyskusji?

Informuję, że lista mówców została wyczerpana.

Informuję też, że w dyskusji wniosek o charakterze legislacyjnym na piśmie złożył pan senator Piotr Andrzejewski.

Czy przedstawiciel rządu chciałby ustosunkować się do przedstawionych wniosków? Panie Ministrze, czy chciałby pan jeszcze zabrać głos?

Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Edukacji Narodowej
Krzysztof Kawęcki:

Dziękuję bardzo.

Chciałbym tylko krótko powiedzieć, że przedstawiałem stanowisko rządu, opinie nie tylko Ministerstwa Edukacji Narodowej, ale również Ministerstwa Finansów i Ministerstwa Skarbu Państwa. Uwagi te dotyczyły głównie możliwości wykorzystania tychże środków, co - poza tymi uwagami krytycznymi, w dużej mierze legislacyjnymi - także miało wpływ na negatywne stanowisko rządu w przedmiotowej sprawie. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Marcin Tyrna:

Dziękuję.

Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.

Ponieważ w trakcie dyskusji zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu proszę Komisję Nauki i Edukacji Narodowej o ustosunkowanie się do przedstawionych w toku debaty nad tym punktem wniosków i o przygotowanie sprawozdania w tej sprawie.

Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o Powszechnym Funduszu Stypendialnym zostanie przeprowadzone po ogłoszonej przerwie i oczywiście po przedstawieniu przez komisję stosownego sprawozdania.

---