Spis treści, poprzednia część druku, następna część druku

 

 

 

 

 

  1. STAN RADIOFONII I TELEWIZJI W POLSCE - FAKTY I LICZBY

 

A. Radiofonia i telewizja publiczna

1. Ogólnopolskie i regionalne programy radiowe

Radiofonia publiczna w Polsce to Polskie Radio S.A. - rozgłośnia centralna nadająca programy ogólnopolskie i program dla zagranicy oraz 17 spółek regionalnych nadających 17 różnych programów na obszarach działania określonych w uchwale KRRiT nr 497 z 1998 roku.

Polskie Radio S.A. dysponuje obecnie następującymi możliwościami nadawczymi:

Ponadto Polskie Radio S.A. dla potrzeb emisji poza granice kraju wykorzystuje kilkanaście częstotliwości krótkofalowych ze stacji nadawczej w Leszczynce.

Regionalne sieci radia publicznego wykorzystują w sumie 65 stacji nadawczych, w tym 61 stacji o mocy równej lub większej od 1 kW.

W 2001 roku został uruchomiony przez Telekomunikację Polską S.A. jeden obiekt dużej mocy Dęblin/Ryki, w którym ulokowano jedną częstotliwość dla programu regionalnego (Radio Lublin S.A.).

W 2000 roku Przewodniczący KRRiT wydał 23 decyzje w sprawie przyznania nowych częstotliwości i 7 decyzji w sprawie zmian technicznych warunków nadawania.

Aktualne zasięgi programów ogólnopolskich i regionalnych radia publicznego przedstawiono na mapach stanowiących załącznik do Informacji o podstawowych problemach radiofonii i telewizji.

2. Stan bazy technicznej radiofonii w Polsce

W 2000 roku rozgłośnie radia publicznego prowadziły prace związane z rozbudową i modernizacją technicznej bazy emisyjnej i produkcyjnej, z wykorzystaniem środków finansowych przekazanych przez KRRiT z wpływów abonamentowych.

Radio Gdańsk S.A. ukończyło budowę nowego obiektu techniczno-produkcyjnego. Nowy budynek został wyposażony w nowoczesne urządzenia i sprzęt technologiczny.

Rozbudowę swojej siedziby zakończyło również Radio Olsztyn S.A. W dobudowanej części znalazł pomieszczenie nowoczesny zespół emisyjny oraz news room.

Zgodnie z planem zakończyła się budowa nowej siedziby Radia Koszalin S.A. Jest to nowoczesny budynek, projektowany specjalnie dla potrzeb rozgłośni radiowej. Obecnie trwa postępowanie przetargowe na dostawę i instalację zespołu urządzeń do produkcji i emisji programu.

Radio Kraków S.A. zrealizowało drugi etap wyposażenia nowego budynku rozgłośni, oddanego do eksploatacji w 1999 roku, m.in. zakupiono wyposażenie zespołu studia produkcyjnego oraz sprzęt reporterski.

Pozostałe spółki prowadziły w ramach posiadanych środków remonty budynków i instalacji ogólnotechnicznych (klimatyzacja, energetyka) oraz modernizację urządzeń technologicznych.

Rozgłośnie radia publicznego korzystają w większości z obiektów nadawczych dużej mocy będących własnością Telekomunikacji Polskiej S.A. W roku ubiegłym oddano do użytku tylko jeden nowy obiekt - Dęblin / Ryki. Przyrost możliwości nadawczych radia publicznego powinien nastąpić w latach 2001 - 2002, kiedy planowane jest oddanie do użytku kilku ważnych obiektów: Leżajsk, Białogard / Sławoborze, Ostrołęka, Zielona Góra / Wichów. Nie znaleziono rozwiązania problemu stacji nadawczych dużej mocy w rejonie Warszawy i Łodzi, co znacznie utrudnia dotarcie z programami radia publicznego w tych rejonach.

3. Ogólnopolskie i regionalne programy telewizyjne

Telewizja publiczna nadaje dwa programy ogólnopolskie, 12 programów regionalnych oraz jeden program przeznaczony dla odbiorców za granicą pod nazwą TV Polonia.

Do nadawania programu TVP1, Telewizja Polska S.A. wykorzystuje 170 kanałów, w tym 37 z mocą promieniowaną równą lub większą od 10 kW. Program TVP1 dociera drogą naziemną do 99,0% ludności kraju.

Program TVP2 wykorzystuje 159 kanałów, w tym 42 z mocą równą lub większą od 10 kW. Program dociera do 98,5% ludności.

Program 12 Oddziałów Telewizji Polskiej S.A. przy wykorzystaniu 20 kanałów, w tym 13 kanałów z mocą promieniowaną równą lub większą od 10 kW dociera do 63,0% ludności.

Pokrycie powierzchniowe programem TVP1 wynosi 97,8%, programem TVP2 97,3% i programem regionalnym 42,1%.

W 2000 roku nieznacznie wzrosło pokrycie programami TVP1 i TVP2 ponieważ zostały uruchomione trzy obiekty dużej mocy: Leżajsk - Giedlarowa, Bieszczady - Góra Jawor i Dęblin - Ryki. Pokrycie programami regionalnymi wzrosło dzięki przekazaniu kanałów telewizyjnych w Tarnowie i Szczawnicy. Ponadto zmieniono parametry niektórych stacji. Łącznie w 2000 roku wydane zostały 24 decyzje dotyczące przekazania kanałów telewizji publicznej bądź zmiany ich parametrów technicznych.

W 2001 roku przewidywane jest oddanie do użytku obiektów nadawczych Białogard - Sławoborze i Ostrołęka. Przewidywana jest również budowa obiektów nadawczych: Żagań - Wichów, Łódź - Dąbrowa, Opoczno - Przysucha, Gniezno - Kopaszyn, Krynica - Maślana Góra, Szczawnica - Przehyba, Warszawa.

Dla tych obiektów przewidziane zostały kanały do retransmisji programów TVP1 i TVP2. Dla programów regionalnych tworzonych przez Oddziały TVP S.A. brakuje nowych kanałów telewizyjnych. Oddanie do użytku nowych obiektów zamknie proces przyznawania kanałów telewizji naziemnej dla nadawania analogowego.

Następnym etapem rozwoju telewizji naziemnej będzie nadawanie cyfrowe. Wprowadzenie telewizji cyfrowej DVB-T umożliwi zwiększenie zasięgu telewizji regionalnej. Aktualnie opracowany został plan rozwoju telewizji cyfrowej w oparciu o dwie sieci DVB-T. Plan zakłada wykorzystanie do tego celu 56 obiektów nadawczych, za pośrednictwem których zapewniony zostanie zasięg ogólnopolski. Pierwsza sieć mogłaby zostać uruchomiona na bazie 51 obiektów nadawczych, druga zaś na bazie 29 obiektów. Uruchomienie dalszych obiektów wiąże się z przekazaniem kanałów telewizyjnych aktualnie eksploatowanych przez MON. Zwolnienie tzw. kanałów wojskowych może nastąpić najwcześniej około 2010 roku zgodnie z informacją jaką KRRiT uzyskała podczas spotkania z przedstawicielami MON 22 lutego 2000 roku.

Pokrycie powierzchniowe poszczególnymi programami TVP S.A. zostało przedstawione na mapach wykonanych przez Oddział Wrocławski Instytutu Łączności, stanowiących załącznik do Informacji o podstawowych problemach radiofonii i telewizji.

4. Udział mediów publicznych w cyfrowych platformach satelitarnych

Obecnie w Polsce istnieje możliwość odbioru trzech polskojęzycznych pakietów programów nadawanych przez cyfrowe platformy satelitarne. Dwie platformy mają w swojej ofercie programy Telewizji Polskiej S.A. oraz Polskiego Radia S.A.

Pakiet "Cyfry +" zawiera TVP1, TVP2, TV Polonia oraz cztery programy ogólnopolskie Polskiego Radia S.A. Pakiet platformy jest kodowany i płatny. Dosył sygnału realizowany jest za pomocą naziemnej stacji zlokalizowanej w Warszawie.

Pakiet platformy utworzonej przez Telewizję Polsat jest bezpłatny. Odbiór programów umożliwia dekoder. Nadawca przewiduje jednak wprowadzenie opłaty. Dosył sygnału realizowany jest za pomocą naziemnej stacji zlokalizowanej w Porębach Leśnych.

Trzeci pakiet platformy cyfrowej skierowany do odbiorców polskich to Wizja TV. W ofercie Wizji TV nie ma programów TVP S.A., są zaś programy 1,2 i 3 Polskiego Radia S.A. Nadawca w 2000 roku otrzymał koncesję na bezprzewodowe rozprowadzanie w sposób rozsiewczy satelitarny programów telewizyjnych i radiowych. Pakiet platformy jest kodowany i płatny. Dosył sygnału realizowany jest za pomocą naziemnej stacji zlokalizowanej w Porębach Leśnych.

B. Radiofonia i telewizja koncesjonowana

1. Radio RMF FM i Radio ZET

Radio RMF FM i Radio ZET nadają program o zasięgu zbliżonym do ogólnokrajowego na podstawie koncesji wydanych w 1994 roku. Koncesje te wygasają w roku bieżącym. Sytuacja dotycząca nadawania programu w 2000 roku nie ulegała istotnym zmianom. Warunki techniczne nadawania podlegały korektom, m.in. w związku z uruchomieniem nowych obiektów dużej mocy, co pozwoliło na realizowanie koncesji zgodnie z projektem sieci. Miały miejsce również przypadki uzupełnienia sieci o tzw. częstotliwości doświetlające. Ponadto dokonywano wymiany częstotliwości ze względu na zakłócenia lub z częstotliwości tymczasowo użytkowanych na docelowe. Zasięg techniczny programów Radio RMF FM i Radio ZET jest zbliżony do ogólnokrajowego pomimo takich braków, jak np. brak częstotliwości dla Radia ZET na Śląsku, czy brak górnej częstotliwości dla Radia RMF FM w Słupsku. Dane dotyczące aktualnych zasięgów zostały przedstawione w rozdziale III Sprawozdania KRRiT.

Minister Łączności, w uzgodnieniach projektów ogłoszeń o możliwości ponownego udzielenia koncesji za pomocą sieci IV dotychczas użytkowanej przez RMF FM i sieci V dotychczas użytkowanej przez Radio ZET, uznał tzw. częstotliwości dubeltowe za zbędne z punktu widzenia pokrycia sygnałem powierzchni kraju i usunął je z ogłoszenia. Przewodniczący KRRiT zaakceptował te zmiany. Rzeczywiste efekty wprowadzonych zmian, można będzie ocenić dopiero po wyłączeniu nadajników i dokonaniu pomiarów jakości sygnału w poszczególnych miejscowościach. Nie można wykluczyć, że nadawcy po wykonaniu tych badań wystąpią do Krajowej Rady z wnioskami o zmianę nowych koncesji tam, gdzie poziom sygnału nie będzie odpowiadał przyjętym przez Urząd Regulacji Telekomunikacji parametrom technicznym.

Radio RMF FM i Radio ZET sygnalizują także Krajowej Radzie problemy związane ze spadkiem zasięgu stacji dotychczas istniejących na skutek uruchamiania nowych stacji nadawczych oraz zwiększenia mocy działających stacji innych nadawców.

Nadawcy tzw. ogólnokrajowi utrzymali pozycje niekwestionowanych liderów na rynku reklamowym. Podstawą takiego stanu rzeczy jest niewątpliwie zasięg techniczny programu - przekładający się bezpośrednio na możliwość dotarcia do największego w Polsce grona słuchaczy co tworzy atrakcyjność Radia RMF i Radia ZET jako medium reklamowego. Przyczynia się do tego także profesjonalna obsługa agencji reklamowych, będących własnością obu nadawców, środki finansowe na prowadzenie skutecznych kampanii reklamowych, a także atrakcyjna formuła programowa i blisko siedmioletnia tradycja w tworzeniu wizerunku programowego i marketingowego.

Uprzywilejowaną pozycję, przekładającą się na wyniki słuchalności oraz udział w rynku reklamy radiowej, wzmacnia także struktura badań audytorium przyjęta przez duże firmy takie jak CR Media, których głównym klientem ponoszącym dotychczas koszty prowadzenia badań są sami nadawcy tzw. ogólnokrajowi. Sytuacja ta jednak w przyszłości może ulec zmianie. Uwiarygodnieniu wyników badań słuchalności może posłużyć zmiana formuły ich przeprowadzania - do tego zaczęły dążyć inne podmioty (AGORA, ESKA, PR S.A., stacje lokalne zrzeszone w Konwencie Komercyjnych Stacji Radiowych - Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji ). Zespół negocjujący warunki zlecania badań z udziałem wszystkich zainteresowanych opracował już standardy na 2002 rok. Takie rozwiązanie okazało się możliwe po decyzji wszystkich nadawców w zakresie finansowania prowadzonych badań.

Problemem, który Krajowa Rada musiała rozwiązać, była kwestia wyrażenia zgody lub odmowy dla przyszłych nadawców o zasięgu ogólnokrajowym, na emisję lokalnych pasm programowo - reklamowych, czyli tzw. rozszczepianie. Zdaniem innych uczestników rynku reklamowego wzmacniałoby ono uprzywilejowaną pozycję Radia RMF FM i Radia ZET uniemożliwiając rozwój innych sektorów radiofonii. Dotychczas, na mocy obowiązującej koncesji, emisję lokalnych elementów programu prowadzi Radio RMF FM za pomocą co najmniej trzech stacji nadawczych jednocześnie.

Nadawcy o zasięgu ogólnokrajowym wystąpili w procesie ponownego udzielania koncesji z wnioskiem o zgodę na rozszczepianie. Krajowa Rada podejmując uchwałę o udzieleniu koncesji Radiu ZET i Radiu RMF FM, 7 marca 2001 roku, zadecydowała jednocześnie, że program ma mieć kształt jednolity, bez tzw. lokalnych mutacji programowych.

Spółki wykonujące koncesje na nadawanie programu Radio RMF FM i Radio ZET w 2000 roku dokonywały zmian w strukturze właścicielskiej. Skomplikowanym procesem były zmiany w strukturze spółki Radio Muzyka Fakty sp. z o.o. Procedura zmiany koncesji w tym zakresie trwała od chwili złożenia wniosku przez koncesjonariusza, tj. 8 marca 1999 roku do czasu wydania decyzji tj. 31 października 2000 roku, czyli aż 18 miesięcy. W czasie postępowania Krajowa Rada wielokrotnie wzywała nadawcę do składania wyjaśnień i uzupełnień oraz spotykała się z przedstawicielami spółki Radio Muzyka Fakty sp. z o.o. i Krakowskiej Fundacji Komunikacji Społecznej w celu wyjaśnienia sytuacji prawnej i kapitałowej. Procedurę przedłużały także postępowania kontrolne Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego podjęte wobec Fundacji Komunikacji Społecznej, konflikt wśród fundatorów oraz postępowania prokuratorskie prowadzone wobec przyszłego udziałowca - Broker sp. z o.o.

Krajowa Rada nie mogąc zawiesić postępowania koncesyjnego do czasu wyjaśnienia wszystkich kwestii uznała, że wyrażenie zgody na postulowane zmiany będzie służyć stabilizacji spółki koncesjonariusza oraz umożliwi dalsze inwestycje i rozwój rozgłośni. W postępowaniu o ponowne udzielenie koncesji, które rozpoczęło się 13 listopada 2000 roku uczestniczyło Radio RMF FM, w zmienionej formule prawnej ze spółką Broker jako głównym udziałowcem. Krajowa Rada 7 marca 2001 roku przyjęła uchwałę o udzieleniu koncesji na rozpowszechnianie programu Radio RMF FM.

Podstawą decyzji Krajowej Rady, wyrażającej zgodę na postulowane przez nadawcę zmiany w strukturze spółki, było przekonania, że jednym z podstawowych zadań Krajowej Rady jako organu konstytucyjnego i koncesyjnego jest ocena wniosku o zmianę dokonanie zmian właścicielskich z punktu widzenia realizacji koncesji, a nie wchodzenie w sferę stosunków cywilnoprawnych między podmiotami tworzącymi organizację koncesjonariusza.

Radio ZET dokonało również zmian w strukturze właścicielskiej spółki (decyzja o wyrażeniu zgody na te zmiany została wydana w poprzednim okresie sprawozdawczym i opisana w "Sprawozdaniu z działalności Krajowej Rady w 1999 roku"). Miniony rok dla tego nadawcy był, szczególnie w ostatnich miesiącach, rokiem zmian personalnych. Publikacje prasowe szeroko omawiały podłoże konfliktu między grupą dziennikarzy a nowym kierownictwem spółki w zakresie koncepcji organizacyjnych i programowych. Efektem rozwoju tego konfliktu było opuszczenie przez część dziennikarzy macierzystej stacji. Krajowa Rada obserwowała rozwój sytuacji w rozgłośni z punktu widzenia zachowania przez koncesjonariusza możliwości programowej realizacji koncesji. Dotychczas można stwierdzić, że zmiany w redakcji nie spowodowały odejścia koncesjonariusza od wywiązywania się z programowych zadań wyznaczonych przez zapisy koncesji.

2. Radio Maryja

Radio Maryja jest jedynym niekomercyjnym nadawcą koncesjonowanym o zasięgu zbliżonym do ogólnokrajowego. Krajowa Rada realizowała opracowany z jej inicjatywy, a zamówiony przez Ministerstwo Łączności, we wrocławskim Instytucie Łączności tzw. plan optymalizacji sieci dla Radia Maryja. Krajowa Rada inicjując to przedsięwzięcie w czerwcu 1999 roku przekazała jednocześnie do dyspozycji zespołu roboczego wszystkie wolne zasoby częstotliwości radiowych. Prace trwały blisko 5 miesięcy i zakończyły się przekazaniem opracowania o charakterze teoretycznym, zakładającego rozwój zasięgu technicznego tego nadawcy. Plan docelowy (zmodyfikowany w styczniu 2000 roku) zakładał pokrycie zasięgiem monofonicznym 91,5% powierzchni i 95,6% ludność kraju oraz zasięgiem stereofonicznym 63,4% powierzchni i 76,9% ludność kraju.

Krajowa Rada delegowała swoich przedstawicieli do zespołu roboczego składającego się z reprezentantów Instytutu Łączności, PAR i nadawcy. W trakcie realizacji projektu okazało się, że ze względu na stan uzgodnień międzynarodowych oraz trudności w znalezieniu właściwych lokalizacji dla nowych częstotliwości, konieczne jest wprowadzenie wielu zmian w stosunku do przyjętych założeń. Efektem tych zmian było w kilku przypadkach ograniczenie zasięgu w stosunku do planowanego przez Instytut Łączności. Wszystkie te zmiany wprowadzane były na prośbę nadawcy.

Projekt optymalizacji sieci dla Radia Maryja był traktowany przez Krajową Radę priorytetowo. Jednakże nie ma ona możliwości zmiany określonej ustawowo procedury koncesyjnej. Z tych względów niezależnie od wagi jaką Krajowa Rada nadała realizacji projektu optymalizacji sieci, niektóre wnioski Radia Maryja nadal pozostają w fazie uzgodnień w Ministerstwie Łączności, a obecnie w Urzędzie Regulacji Telekomunikacji.

Zaangażowanie Krajowej Rady i resortu łączności w tzw. optymalizację sieci Radia Maryja, a także uzupełnianie sieci niektórych programów radia publicznego spowodowało spowolnienie prac w stosunku do innych nadawców oczekujących na rozpatrzenie i uzgodnienie zmian technicznych. Było to szczególnie uciążliwe dla dużej grupy nadawców o zasięgu lokalnym oczekujących na poprawę technicznych warunków nadawania, a przez to na zwiększenie swojego udziału w rynkach reklamowych, i pozyskanie środków finansowych na realizację koncesji.

Ogłoszenie Przewodniczącego zawierające sieć stacji obecnie użytkowanych przez Radio Maryja, zostało opublikowane 9 stycznia 2001 roku, po długotrwałych uzgodnieniach z Ministrem Łączności. Ogłoszenie to odzwierciedla docelowy kształt sieci wraz z uzupełnieniami i korektami opracowanymi przez zespół roboczy.

Radio Maryja jako jedyne złożyło w związku z ogłoszeniem wniosek 25 stycznia 2001 roku. Uchwałę o udzieleniu koncesji Krajowa Rada przyjęła 22 marca 2001 roku.

Porządkowanie koncesji Radia Maryja od strony zapisów dotyczących technicznych warunków nadawania objęło również satelitarne nadawanie tego programu. Po szeregu informacji prasowych o bezprawnym nadawaniu satelitarnym, po wezwaniu Przewod-niczącego Krajowej Rady, nadawca złożył (7 lutego 2001 roku) wniosek o wprowadzenie stosownych zmian koncesji. Krajowa Rada podjęła w tej sprawie uchwałę i przesłała ją do uzgodnień Prezesowi URT.

3. Związek Harcerstwa Polskiego, WaWa, Inforadio

Ze względu na rozproszony kształt sieci nadajników, nadawcy programów takich jak Radiostacja, Radio Wawa, TOK FM, określani są jako tzw. nadawcy ponadregionalni. W tej grupie nadawców, tylko ZHP uzyskało nową stację nadawczą w Krakowie.

Krajowa Rada uznaje, że rozwój tych stacji jest możliwy tam, gdzie zostały zaspokojone potrzeby nadawców ogólnokrajowych, regionalnych i lokalnych. Niszowy w przypadku Radiostacji oraz nowatorski i eksperymentalny charakter programu TOK FM, mają za zadanie uzupełniać ofertę programową w miastach, gdzie działają już nadawcy innych kategorii.

Muzyczne Radio Wawa skierowane do mieszkańców dużych miast, ma pod względem programu charakter pośredni pomiędzy Radiem RMF FM i Radiem ZET a lokalnymi i regionalnymi rozgłośniami koncesjonowanymi.

Brak wolnych częstotliwości uniemożliwia w chwili obecnej istotny rozwój tej grupy nadawców. Innym problemem jest ocena realizacji wykonywania koncesji w sferze programowej przez ten typ nadawców.

W latach poprzednich kontrole programowe Rozgłośni Harcerskiej (obecnie Radiostacji), wykazywały odejście od obowiązków programowych i naruszanie zasad dobrego obyczaju. Sytuacja ta uległa poprawie. Krajowa Rada zaakceptowała współpracę w zakresie tworzenia programu między koncesjonariuszem ZHP a spółką Radiostacja, w której 50% udziałów posiada główny udziałowiec Radia ZET, spółka EUROZET. Krajowa Rada szczegółowo sprawdziła relacje pomiędzy tymi podmiotami pod względem zachowania kontroli nad wykonywaniem koncesji. Postanowienia umowy uznane zostały za bezpieczne dla dalszego samodzielnego wykonywania koncesji przez ZHP.

Przekształcenia właścicielskie postulowane przez Inforadio stanowiły także w ostatnim czasie przedmiot decyzji Krajowej Rady. Pierwotny projekt radia w formacie talk & news okazał się dla udziałowców koncesjonariusza zbyt trudny do realizacji w sferze finansowej. Zasilenie na etapie wdrażania inwestycji spółki przez inny podmiot działający na rynku mediów - Agorę S.A. - było uzasadnione potrzebą pozyskania środków finansowych i doświadczeniem medialnym Agory. Po okresie wstępnym, ze względów statutowych, ze spółki koncesjonariusza musiała się wycofać Fundacja Batorego, której zadaniem jest ułatwianie wdrażania inicjatyw sprzyjających rozwoju demokracji w Polsce. Obecnie trwa przed Krajową Radą postępowanie na wniosek spółki "Inforadio" o wyrażenie zgody na wpisanie do pierwotnej struktury udziałowej koncesjonariusza spółki "TVN" realizującej koncesję telewizyjną jako kolejnego strategicznego inwestora.

Rozszerzenie oferty stacji radiowych związane z wejściem nowego programu talk & news napotkało wiele trudności. Koncesjonariusz po okresie prób zdecydował się na nową koncepcję programową radia dyskusyjno-komentującego. Temu przedsięwzięciu służyło także wypromowanie nowej nazwy TOK FM. Wraz z nazwą oraz pojawieniem się na antenie nieobecnej dotychczas oprawy muzycznej (udział muzyki do 40% dobowego czasu nadawania) nastąpiła zmiana sposobu prowadzenia programu.

Krajowa Rada kontroluje sposób realizacji koncesji pod względem programowym interweniując w przypadkach naruszeń. Przewodniczący KRRiT 7 listopada 2000 roku, za naruszenie przepisów ustawy o radiofonii i telewizji dotyczących emisji reklam bez właściwych oznaczeń i reklamowania objętych zakazem usług medycznych, nałożył na spółkę Inforadio karę w wysokości 5.000 złotych. W tej sprawie trwa odwoławcze postępowanie sądowe.

4. Nadawcy o zasięgu lokalnym

W roku 2000 nadawcy zaprzestali wykorzystywania tzw. dolnego pasma UKF. Nie od razu jednak wyłączono wszystkie nadajniki rozpowszechniające program w paśmie 66-74 MHz, gdyż część nadawców dysponowała tylko częstotliwościami w tym zakresie. Do chwili obecnej kilku nadawców oczekuje na zamianę częstotliwości, i w związku z tym rozpowszechnia program w dolnych pasmach UKF (m.in. "Fakt" sp. z o.o. z siedzibą w Krośnie, "Rozgłośnia Radiowa Radio Oko" S.A. z siedzibą w Ostrołęce, "Radio Vox Zamość" sp. z o.o. z siedzibą w Zamościu).

Rynek radiowych nadawców o zasięgu lokalnym w 2000 roku nie uległ radykalnym zmianom. Przyznano siedem nowych koncesji na rozpowszechnianie programów w zakresie UKF oraz jedną koncesję na rozpowszechnianie programu za pomocą fal średnich.

W pierwszym przypadku jest to zwiększenie zasięgu rozgłośni o kolejną stację nadawczą, w drugim przypadku koncesja została przyznana na wyspecjalizowany program przeznaczony dla dzieci i młodzieży.

W 2000 roku ośmiu nadawcom radiowym o zasięgu lokalnym przyznano prawo do rozpowszechniania programu za pomocą dodatkowej częstotliwości w zakresie UKF, a ponadto w 50 przypadkach Krajowa Rada wyraziła zgodę na zmiany techniczne pozwalające na poprawę zasięgu stacji nadawczych.

W dalszym ciągu postępuje proces koncentracji podmiotów na rynku radiowym przez duże spółki medialne takie jak AGORA S.A. i ZPR S.A. oraz przez innych nadawców lokalnych i regionalnych, którzy osiągnęli stabilną pozycję i próbują poszerzyć swój udział w rynku przez przejęcie słabszych i mniejszych spółek radiowych. Procesy te przybierają różne formy od przejmowania większościowych udziałów w spółkach do bardzo ścisłej współpracy programowej oraz wspólnej oferty reklamowej.

W 2000 roku Krajowa Rada w trzech przypadkach wyraziła zgodę na zmiany w strukturze udziałowej koncesjonowanych spółek:

W tych spółkach, w których nawiązano współpracę programową oraz w niektórych spółkach, gdzie nastąpiło częściowe przejęcie udziałów, najczęściej ubiegano się o zmianę nazwy rozpowszechnianego programu. W 7 przypadkach Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji przychyliła się do próśb koncesjonariuszy:

Negatywnie natomiast został rozpatrzony wniosek o zwiększenie limitu reklam z 2% do 15% dobowego czasu nadawania programu, złożony przez Radio Akademickie Kraków. W tej sprawie została przyjęta uchwała 25 stycznia 2001 roku. Krajowa Rada uznała, że nadawcy akademiccy tworzą radia niszowe w oparciu o posiadaną już aparaturę i najczęściej w ramach procesu dydaktycznego. Radia akademickie korzystają poprzez uczelnie z dotacji państwowych, a więc z założenia nie są to radia komercyjne.

Rzadkością natomiast jest zgoda Krajowej Rady na tzw. rozszczepianie programu. Uzyskały ją jedynie Radio Eska Poznań - na wydzielenie pasm programowych o tematyce lokalnej oraz lokalnych bloków reklamowych w Zielonej Górze jako mutacji programu poznańskiego oraz Radio WaMa z Olsztyna, które rozpowszechnia pasma lokalne w Iławie i Mrągowie. Krajowa Rada wyraziła również zgodę na "rozszczepianie" programu Radio Plus między Łodzią a Warszawą - Rozgłośna Diecezji Łowickiej w wymiarze nie przekraczającym 2 godzin dobowego czasu nadawania, ze stacji w Mszczonowie, Rawie Mazowieckiej i Kutnie.

Do sytuacji szczególnych zaliczyć można również zmianę profilu muzycznego warszawskiego "Radia JAZZ", którego właściciel zwrócił się do Krajowej Rady o zmniejszenie udziału w programie muzyki jazzowej oraz wprowadzenie minimalnego 25 % progu udziału muzyki polskiej. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wyraziła zgodę na wnioskowaną zmianę.

Nadal zauważalny jest rozwój dwóch grup nadawców lokalnych wspieranych kapitałowo przez duże grupy medialne: ZPR S.A. oraz AGORA S.A. W 2000 roku grupa właścicielska ZPR S.A. powiększyła się o dwie nowe stacje. Pierwsza z nich zlokalizowana jest w Kaliszu i należy do spółki "MONA" sp. z o.o. z siedzibą w Kaliszu, druga zlokalizowana w Osielsku k/ Bydgoszczy należy do spółki "VIDEO" sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy.

Grupa, w której udziały ma AGORA S.A, powiększyła się o trzy nowe stacje. Stacja zlokalizowana w Rzeszowie została przyznana spółce "Lokalne Rozgłośnie Radiowe" sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, której jedynym właścicielem jest AGORA S.A. Pozostałe dwie stacje pozyskano poprzez nawiązanie współpracy programowej ze spółką "ROM" sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie - właścicielem rozgłośni rozpowszechniającej program "KLASYKA 103,70 FM" oraz z Ryszardem Banaszczykiem rozpowszechniającym program "Radio BARYS" na terenie Siemianowic Śląskich (po rozpoczęciu współpracy programowej nazwa została zmieniona na "Radio 93,6 POP FM").

5. Stacje diecezjalne działające w Spółce Producenckiej PLUS i stacje diecezjalne działające samodzielnie

Lokalną radiofonię katolicką w Polsce tworzą stacje diecezjalne (koncesjonariuszami są tu archidiecezje i diecezje Kościoła katolickiego), stacje parafialne oraz stacje lokalne należące do zakonów.

Archidiecezje i diecezje katolickie posiadają obecnie 43 koncesje i korzystają z 63 częstotliwości w górnym zakresie UKF. Parafie Kościoła katolickiego posiadają dwie koncesje (Rzymsko-Katolicka p.w. Św. Jana Chrzciciela w Zbroszy Dużej i Św. Józefa w Pasłęku). Do zakonów należą również dwie koncesje (Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych - Ojcowie Franciszkanie i Zakon Św. Pawła Pierwszego Pustelnika).

W okresie sprawozdawczym stan lokalnej radiofonii katolickiej zasadniczo nie uległ zmianie, ale w omawianym okresie Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wyraziła zgodę na rozszerzenie koncesji:

Koncepcja wzmocnienia programu lokalnych stacji diecezjalnych jest realizowana w oparciu o działalność Spółki Producenckiej PLUS, której celem jest m.in. tworzenie, produkcja, sprzedaż i dystrybucja audycji radiowych i telewizyjnych. Od 1998 roku Spółka Producencka PLUS przesyła poprzez satelitę radiostacjom diecezjalnym, w zakodowanej formie, produkowane przez nią audycje (serwisy informacyjne, pasma informacyjno-publicystyczne, wywiady z politykami itp.). Udział produkcji spółki PLUS w różnych stacjach wynosi od 40 % do 80 % dobowego czasu nadawania.

Do współpracy w ramach Spółki Producenckiej PLUS przystąpiły dotychczas następujące stacje diecezjalne:

Przejawem dążeń integracyjnych jest również ujednolicenie nazw programów radiowych zawierających człon "Radio PLUS". O zmianę dotychczasowej nazwy wystąpiły następujące podmioty:

Zmiana koncesji Diecezji Łowickiej polega również na możliwości rozpowszechniania pasm programowych o tematyce lokalnej ze stacji nadawczych w Mszczonowie, Rawie Mazowieckiej i Kutnie, zaś zmiana koncesji Archidiecezji Katowickiej i spółki "Paraklet" sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy dotyczy zwiększenia limitu reklam do 15% dziennego czasu nadawania programu.

Dotychczas w Spółce Producenckiej PLUS nie uczestniczą:

6. Radiofonia związana z innymi wyznaniami chrześcijańskimi

W okresie sprawozdawczym Przewodniczący KRRiT wydał koncesję dla Prawosławnej Diecezji Białostocko-Gdańskiej na rozpowszechnianie programu radiowego o nazwie "Radio ORTODOXIA" za pomocą stacji nadawczej w Białymstoku. Częstotliwość 102.70 MHz będzie wykorzystywana wspólnie ze spółką "Radio CCM" sp. z o.o. z siedzibą w Wiśle (w wyniku porozumienia pomiędzy koncesjonariuszami program prawosławny nadawany będzie codziennie w godzinach 16.00 - 18.00).

Słuchacze wyznania ewangelickiego nie mają w Polsce własnego radia. Radio CCM wypełnia w części tę "lukę programową", oferując od 1997 roku programy społeczno-religijne. Uzyskanie koncesji dla Radia CCM wspierały władze Kościoła Ewangelicko-Reformowanego. Obecnie Radio CCM posiada stacje nadawcze w Ustroniu, Oświęcimiu i Białymstoku.

Charakter chrześcijański deklaruje również stacja Radio MAZURY w Ostródzie, prowadzona przez Fundację Pomocy Chrześcijańskiej.

7. Rozgłośnie samorządowe

Obecnie w Polsce w różnych formach organizacyjno - prawnych jako gminy, związki gmin, gminne ośrodki kultury, działa dwanaście rozgłośni samorządowych. Tzw. stacje samorządowe są w większości stacjami niszowymi, zaspokajającymi potrzeby społeczności lokalnych. Trzy stacje mają w warunkach koncesyjnych postanowienia ograniczające dobowy czas nadawania reklam. Charakterystyczne dla stacji z sektora samorządów lokalnych jest ograniczenie dobowego czasu nadawania programu. Tylko cztery stacje nadają swój program przez dwadzieścia cztery godziny na dobę. Często czas nadawania programu jest ograniczony nawet do kilku godzin.

Poniższa tabela zawiera szczegółowe informacje dotyczące tych stacji.

Nr koncesji

Nazwa koncesjonariusza

(nazwa radia)

Limit reklam

[%]

Minimalny czas nadaw.

[godz./dobę]

Data wygaśnięcia koncesji

0054/94-R

Związek Gmin Ziemi Wieluńskiej

(Radio Ziemi Wieluńskiej)

15

24

2001-08-31

0061/94-R

Gmina Miasta Radomia

(RADIO RADOM)

15

12

2001-09-14

0075/94-R

Gmina Łomianki

(RADIO MAZOWSZE)

15

24

2001-12-01

0097/94-R

Centrum Kultury i Sztuki

(RADIO CENTRUM)

15

18

2001-12-01

0105/94-R

Gmina Miasta Opatów

(RADIO OPATÓW)

2

5

2001-12-21

0124/95-R

Gmina Miasta Proszowice

(RADIO ŁAN PROSZOWICE)

15

24

2002-01-18

0133/95-R

Fundacja ROZWÓJ KULTURY ZIEMI GDOWSKIEJ

(RADIO BLUE)

15

18

2002-02-01

184/96-R

Gmina Miasta Knurów

(RADIO FAN ROZGŁOŚNIA LOKALNA)

15

18

2003-10-15

185/96-R

Miejski Dom Kultury w Piekarach Śląskich

(RADIO PIEKARY)

2

18

2003-10-15

215/97-R

Nakielski Dom Kultury

(RADIO NAKŁO)

15

6

2004-03-13

222/97-R

Ośrodek Kultury Gminy Grodzisk Mazowiecki

(RADIO BOGORIA)

2

24

2004-06-09

224/97-R

Miejski Ośrodek Kultury w Skierniewicach

(RSC RADIO SKIERNIEWICE)

15

18

2004-07-21

W stosunku do Gminy Miasta Radom rozpowszechniającej program Radio RADOM w 2000 roku zostało wszczęte postępowanie o cofnięcie koncesji. Ostatecznie postępowanie zostało zakończone wydaniem decyzji Przewodniczącego KRRiT przywracającej prawo emisji programu Radio RADOM.

8. Rozgłośnie akademickie

Obecnie w Polsce działa dziewięciu koncesjonariuszy, których zalicza się do tzw. rozgłośni akademickich. Charakterystyczną cechą nadawców akademickich jest niska zawartość reklam w dobowym czasie nadawania, gdyż cztery stacje mają ograniczony czas reklamowy do 2% w ciągu doby i do 3 minut na godzinę. Studenckie "Radio ŻAK" z Politechniki Łódzkiej w ogóle nie nadaje reklam.

Stacje sektora akademickiego charakteryzuje również ograniczenie dobowego czasu nadawania programu. Zaledwie dwie stacje mają nieograniczony czas nadawania programu (24 godziny). Programy akademickie są ściśle związane z życiem uczelni, co przejawia się m.in. w uzyskiwaniu zgody Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji na zawieszenie nadawania programu w okresie wakacji. Stacje te nadają również informacje lokalne.

Poniższa tabela zawiera szczegółowe informacje dotyczące tych stacji.

Nr

koncesji

Nazwa koncesjonariusza

(nazwa radia)

Limit reklam

[%]

Minimalny czas nadaw.

[godz./dobę]

Data wygaśnięcia koncesji

0048/94-R

Politechnika Białostocka

(Radio Akadera)

15

24

2001-08-24

0055/94-R

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

(RADIO CENTRUM)

2

18

2001-08-31

0081/94-R

Politechnika Rzeszowska

(Studenckie Radio Rzeszów)

15

18

2001-12-01

0108/94-R

Akademia Rolnicza w Poznaniu

(RADIO FAN)

15

18

2001-12-21

0120/95-R

Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

(RADIO AKADEMICKIE KRAKÓW)

2

18

2002-01-16

0145/95-R

Politechnika Poznańska

(Radio AFERA)

2

18

2002-02-20

177/96-R

Politechnika Zielonogórska

(Akademickie Radio INDEX)

2

12

2003-09-08

183/96-R

Politechnika Łódzka

(Studenckie Radio ŻAK Politechniki Łódzkiej)

0

2

2003-10-08

258/2000-R

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski

(RADIO UWM FM)

15

24

2007-12-27

9. Telewizyjne programy uniwersalne i tematyczne

Ogłoszenia Przewodniczącego KRRiT o możliwości uzyskania koncesji na rozpowszechnianie programów telewizyjnych związane były z poszerzaniem zasięgów podmiotów już istniejących na rynku telewizyjnym. Wynikało to zarówno z oceny istniejących możliwości technicznych i ekonomicznych podmiotów działających na rynku telewizyjnym (zarówno nadawców jak i reklamodawców), jak i związane było z oceną zaspokojenia potrzeb odbiorców i uznaniem, że rynek nadawców telewizyjnych, rozpowszechniających programy w sposób rozsiewczy naziemny do powszechnego odbioru został w zasadzie ukształtowany. Takie założenia dla nadawców oznaczały konieczność poszukiwania innych dróg prowadzących do zwiększenia atrakcyjności oferty programowej i poprawy własnej sytuacji na rynku.

Nadawcy składali wnioski mające na celu utworzenie własnej platformy cyfrowej lub udział w jednej z już działających platform. Nadawcy proponowali przy tym nową ofertę programową, czyli tzw. kanały tematyczne ("TVN-24", "WIZJA SPORT") oraz nowe wersje programowe ("POLSAT 2") i programy o charakterze uniwersalnym ("TMT - Twoja Miejska Telewizja").

Krajowa Rada podjęła szereg rozstrzygnięć w sprawie udzielenia lub dokonania zmian koncesji na rozpowszechnianie programów telewizyjnych w sposób rozsiewczy satelitarny.

Nadawcy działający w ramach tzw. Porozumienia "ODRA", skupiającego stacje o zasięgu lokalnym, zgodnie wystąpili do KRRiT o dokonanie zmian w poszczególnych koncesjach poprzez umożliwienie objęcia przez spółkę "Trans Media Group" sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie większościowych udziałów. Spółka "Trans Media Group" jest jednocześnie głównym akcjonariuszem spółki "Polskie Media" S.A. (rozpowszechniającej program "TV 4"), w czym nadawcy zrzeszeni w Porozumieniu "ODRA" upatrywali możliwość współpracy z tą grupą. Jednocześnie nadawcy ci wystąpili o wyrażenie zgody na ograniczenie do minimum obowiązku nadawania własnych programów o tematyce lokalnej i umożliwienie retransmisji programów innych nadawców koncesjonowanych. Wnioski zostały uzasadnione względami ekonomicznymi. KRRiT wyraziła zgodę na dokonanie tych zmian.

Spółka Telewizja Polsat S.A. uruchomiła własną platformę cyfrową na bazie koncesji satelitarnej. Program Polsat 2 jest kodowany i dostępny wyłącznie za pomocą odpowiedniego dekodera.

KRRiT pozytywnie rozpatrzyła wniosek spółki TVN sp. z o.o. o udzielenie koncesji na rozpowszechnianie w sposób rozsiewczy satelitarny programu radiowego.

"Telewizja Niepokalanów" po długim okresie, w czasie którego dwukrotnie składane były wnioski o przesunięcie terminu rozpoczęcia emisji programu, uruchomiła wszystkie dotychczas przyznane nadajniki. Krajowa Rada rozpatrzyła również wnioski o zmianę nazwy programu oraz podwyższenie udziału reklam do ustawowego maksymalnego limitu 15 % , a także o udzielenie koncesji na nadawanie programu telewizyjnego drogą satelitarną w celu emisji programu religijnego pod nazwą Telewizja Niepokalanów II.

Krajowa Rada rozpatrzyła powyższe wnioski wyrażając jedynie zgodę na rozpowszechnianie programu "Telewizja Niepokalanów II" drogą satelitarną.

Informacje dotyczące wniosków zostały również przedstawione w rozdziale III Sprawozdania KRRiT.

10. Satelitarne platformy cyfrowe

Pomimo podejmowanych przez KRRiT działań nie powiodły się próby utworzenia jednej platformy cyfrowej, zapewniającej widzowi możliwość odbioru wszystkich programów rozpowszechnianych przez wszystkich zainteresowanych nadawców, posiadających odpowiednie możliwości techniczne.

Wobec złożonych odrębnych wniosków KRRiT podjęła rozstrzygnięcia umożliwiające powstanie i działanie trzech odrębnych platform cyfrowych, prowadzonych przez:

W ramach oferty programowej platformy te poza programami telewizyjnymi zapewniają odbiór programów radiowych, rozpowszechnianych w sposób rozsiewczy satelitarny, w tym również programów rozpowszechnianych przez polskich nadawców koncesjonowanych (Radio ZET, Radio RMF FM, Radio WaWa, Radio FLASH).

W działalności platform cyfrowych istotny jest problem posiadania zgody nadawcy programu na jego rozprowadzanie. KRRiT postanowiła nie ingerować w treść i zakres porozumień pomiędzy zainteresowanymi podmiotami, swobodnie kształtującymi swe stosunki w tym zakresie. Krajowa Rada uznała, że w decyzji koncesyjnej wystarczające jest zobowiązanie operatora platformy do posiadania zgody nadawcy danego programu na jego rozprowadzanie.

C. Stan i skutki zaprzestania w 2000 roku emisji w dolnym zakresie UKF

Skutkiem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Łączności z 16 grudnia 1999 roku w sprawie przeznaczeń częstotliwości i zakresów częstotliwości na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej oraz warunków ich wykorzystania, konieczne stało się zaprzestanie emisji programów radiowych w zakresie fal ultrakrótkich w paśmie 66 ÷ 74MHz. Rozporządzenie dotyczyło 292 częstotliwości, w tym 133 wykorzystywanych przez radio publiczne, 77 wykorzystywanych przez komercyjne rozgłośnie ogólnopolskie i 82 wykorzystywane przez stacje ponadregionalne, regionalne i lokalne. Zgodnie z rozporządzeniem zaprzestanie emisji w tzw. dolnym paśmie UKF miało nastąpić 31 grudnia 1999 roku.

Rozporządzenie stworzyło jednak pewne ograniczone możliwości wykorzystywania częstotliwości w paśmie 66 ÷ 74MHz począwszy od dnia 1 stycznia 2000 roku przez tych nadawców, którzy w dniu 31 grudnia 1999 roku dysponowali w danej lokalizacji wyłącznie częstotliwością w dolnym paśmie UKF. Wykorzystywanie to mogło trwać do czasu przyznania prawa do rozpowszechniania programu za pomocą częstotliwości w paśmie 87,5¸ 108 MHz.

KRRiT po rozpatrzeniu wniosków zainteresowanych podmiotów, przyjęła uchwały w sprawie dokonania odpowiednich zmian w koncesjach tych nadawców, którzy nie posiadali 31 grudnia 1999 roku zamiennej częstotliwości w górnym paśmie UKF.

Z chwilą wejścia w życie rozporządzenia Ministra Łączności, prawo do wykorzystywania częstotliwości z tzw. dolnego zakresu dotyczyło 28 stacji nadawczych eksploatowanych przez nadawców koncesjonowanych, w tym:

W 2000 roku Minister Łączności wydał postanowienia lub przekazał do dyspozycji Przewodniczącego KRRiT 23 częstotliwości z tzw. górnego zakresu dla stacji, których zasięg odpowiada w przybliżeniu zasięgowi stacji dolnego zakresu. Przewodniczący KRRiT, w oparciu o postanowienia Ministra Łączności, wydał 10 decyzji koncesyjnych.

Aktualnie prawo do emisji programów radiowych w paśmie 66 ¸ 74 MHz, przysługuje następującym nadawcom nie posiadającym jeszcze odpowiedników w paśmie 87,5¸ 108MHz:

Przyczyną przedłużającego się okresu eksploatacji dolnego zakresu jest m.in. brak decyzji Ministra Łączności o przekazaniu odpowiednich częstotliwości z górnego zakresu.

Również niektóre stacje radia publicznego uzyskały zgodę KRRiT na wykorzystywanie po 31 grudnia 1999 roku pasma 66 ¸ 74 MHz. Są to:

Początkowo KRRiT udzieliła też zgody na wykorzystywanie częstotliwości z zakresu 66 ¸ 74 MHz Radiu Łódź S.A. dla uzupełnienia pokrycia południowo - zachodniej części województwa z nadajnika dużej mocy Łódź / Zygry. W połowie stycznia 2000 roku zgoda ta została wycofana.

Radio Szczecin S.A. uzyskało możliwość nadawania w górnym paśmie UKF w Gryficach i na mocy decyzji Przewodniczącego KRRiT rozpoczęło emisję w tym paśmie 1 maja 2000 roku. Jednocześnie Radio Szczecin S.A. zrezygnowało z nadawania w dolnym zakresie z nadajnika Szczecin / Kołowo.

Radio Koszalin S.A. prowadzi nadal emisję w dolnym zakresie UKF z nadajnika w Pile / Rusinowo. Analiza możliwości przeniesienia częstotliwości 88,1 MHz z Łobeza / Toporzyka do Piły / Rusinowa dała wynik negatywny. Aktualnie badana jest możliwość przeniesienia tej częstotliwości do Linowna lub dobrania innej częstotliwości umożliwiającej pokrycie południowo-zachodniej części obszaru działania tego radia.

Nie uległa również rozwiązaniu sprawa zasięgu w górnym zakresie Radia dla Ciebie S.A. Radio Lublin S.A., które miało przekazać na rzecz Radia dla Ciebie częstotliwość w Siedlcach / Łosicach, nie uzyskało jeszcze możliwości pełnego pokrycia północnej części województwa lubelskiego.

Rok 2001 powinien być rokiem definitywnej likwidacji dolnego pasma dla celów radiodyfuzji. Konieczna jest w tym celu intensyfikacja prac w Urzędzie Regulacji Telekomunikacji nad zapewnieniem nadawcom możliwości odtworzenia zasięgów ich stacji w paśmie 87,5 ¸ 108 MHz.

D. Rynek telewizji kablowych

Rynek telewizji kablowych to dynamicznie rozwijająca się część rynku mediów elektronicznych w Polsce.

Ponad 600 operatorów, zarządzających ponad 800 sieciami, posiada wpis do rejestru Przewodniczącego KRRiT programów rozprowadzanych w sieciach telewizji kablowej. Stały jest wzrost liczby gniazd abonenckich - około 4 mln., zaś możliwości szacuje się na około 7 mln. Liczbę gospodarstw domowych w Polsce szacuje się na 12,5 mln, z czego prawie 2,5 mln korzysta z indywidualnych zestawów do odbioru telewizji satelitarnej. Łącznie dostęp do programów satelitarnych ma więc ponad 50% ludności naszego kraju.

Dotychczas KRRiT wydała 190 koncesji na rozpowszechnianie programów w sieciach telewizji kablowej, w tym 4 na program radiowy ( 1 - 1993 roku, 39 - 1994 roku, 34 -1995 roku, 28 - 1996 roku, 27 - 1997 roku, 32 - 1998 roku, 11 - 1999 roku i 18 - 2000 roku ) oraz 45 decyzji o rozszerzeniu koncesji o kolejne sieci telewizji kablowej.

Polska jest trzecim co do wielkości rynkiem kablowym w Europie. Rynek ten został zdominowany przez kilkunastu największych operatorów: UPC, Aster City Cable, Multimedia Polska, Szel-Sat, Vectra, TVK Poznań, Dami, Toya, Małopolska TVK, Petrus, Śląska Telewizja -Holding. Około 30 firm działających na rynku telewizji kablowej obsługuje w swoich sieciach ponad 3 mln abonentów.

Od niedawna telewizje kablowe oferują swoim abonentom usługi internetowe, które nie wymagają koncesji.

W 1998 roku rozpoczęły działalność dwie platformy telewizji cyfrowej: Cyfra + i Wizja TV. Obecnie działa też trzecia platforma cyfrowa - Telewizja Polsat.

Dotychczas KRRiT wydała 190 koncesji na rozpowszechnianie programów w sieciach telewizji kablowej, w tym 4 na program radiowy. Proces ten był opóźniany przez Ministerstwo Łączności, które na wydanie postanowienia akceptującego część techniczną koncesji, zawierającą już wydane przez to ministerstwo zezwolenie, potrzebowało czasami nawet dziewięciu miesięcy.

Przewodniczący KRRiT wydał ponad 3700 postanowień o wpisie do rejestru programów rozprowadzanych w sieciach telewizji kablowej. W ciągu ostatnich dwóch lat podwoiła się liczba wydanych postanowień w porównaniu do okresu 1993-1997. Tak duża ilość dokonywanych wpisów jest związana z gwałtownie powiększającą się ofertą programową, jak i z poprawą przestrzegania przez operatorów ustawy o radiofonii i telewizji.

Przewodniczący KRRiT wydał 3 decyzje w sprawie odmowy wpisu do rejestru programów: 2 decyzje dotyczą odmowy rejestracji programu Private Blue w sieciach operatora Telewizja Kablowa Szel-Sat oraz Sat-Film z Łodzi, natomiast 1 decyzja dotyczy programu Private Gold przewidzianego do rozprowadzania również w sieci Sat-Film z Łodzi. Informacje dotyczące tych decyzji są również przedstawione w rozdziale III Sprawozdania KRRiT.

Nadawcy zagraniczni emitujący poprzez satelitę programy przeznaczone wyłącznie dla odbiorców w Polsce (np. RTL 7, HBO, Polonia 1, Super 1) lub tworzący polskie wersje językowe programów europejskich (np. Eurosport, Planete, Animal Planet, programy Discovery, TNT, Cartoon Network) mają możliwość dotarcia do ponad 50% ludności naszego kraju.

Na mocy Europejskiej Konwencji o Telewizji Ponadgranicznej, której Polska jest stroną, państwa członkowskie zobowiązane są do zapewnienia swobodnego odbioru programów nadawanych z krajów będących stroną Konwencji.

Rozprowadzanie programów w sieciach kablowych wymaga zgłoszenia do rejestru Przewodniczącego KRRiT. Spośród ponad 400 programów zgłaszanych przez operatorów telewizji kablowych do rejestracji, ponad 50 programów rozpowszechnianych jest w języku polskim.

Programy nadawców zagranicznych, których treść jest zgodna z obowiązującym porządkiem prawnym, rozpowszechniane w języku obcym lub gdy polska wersja językowa jest jedną z kilku, są rejestrowane przez Przewodniczącego KRRiT.

Programy nadawców "zdelokalizowanych" emitujących programy z zagranicy w celu uniknięcia polskiego prawodawstwa nie są rejestrowane przez Przewodniczącego KRRiT. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji stoi na stanowisku, że nadawcy programów skierowanych wyłącznie do polskiego odbiorcy powinni ubiegać się o polską koncesję, która gwarantuje przestrzeganie polskiego prawa.

Dotychczasowy nadawca "zdelokalizowany" - Wizja TV - uzyskała koncesję KRRiT na bezprzewodowe satelitarne rozprowadzanie programów oraz koncesję na satelitarne rozpowszechnianie programów Wizja Jeden i Wizja Sport.

Powiększenie oferty programowej, dostępnej w sieciach telewizji kablowej, umożliwia operatorom pozyskiwanie środków na rozwój sieci (podnoszenie abonamentu). Jednocześnie jednak wzrost abonamentu wywołuje protesty ze strony odbiorców, zwłaszcza w momencie likwidowania przez spółdzielnie mieszkaniowe możliwości korzystania z anten zbiorczych. Wówczas, aby korzystać z dosyłu sygnału telewizyjnego, następuje przymus tzw. okablowania. Nie ma przepisów chroniących obywateli przed działalnością administracji domów mieszkalnych w zakresie zawierania umów z operatorami telewizji kablowych. Ustawa o radiofonii i telewizji nie daje kompetencji KRRiT w zakresie zobowiązania operatorów telewizji kablowej do dostarczania darmowych pakietów, złożonych z programów rozpowszechnianych drogą rozsiewczą, naziemną, dostępnych na danym terenie za pomocą tradycyjnych anten.

Ze względu na dużą liczbę oferowanych programów, operatorzy telewizji kablowych stosują pakietyzację, czyli grupowanie programów w zestawy i uzależnienie opłat abonamentowych od zawartości dostarczanego pakietu.

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji utrzymuje stały kontakt z obydwoma izbami gospodarczymi zrzeszającymi operatorów sieci telewizji kablowych: Ogólnopolską Izbą Gospodarczą Komunikacji Kablowej z siedzibą w Zielonej Górze oraz Związkiem Telewizji Kablowych w Polsce - Izba Gospodarcza z siedzibą w Łodzi.

Na polskim rynku telewizji kablowych prowadzi inwestycje kapitał zagraniczny, głównie amerykański i kanadyjski. W przyszłości telewizje kablowe nabiorą większego znaczenia jako dystrybutor zintegrowanych usług telekomunikacyjnych. Dostarczanie programu telewizyjnego będzie jedynie częścią oferty obok usług telefonicznych, internetowych, bankowych i innych. Obecnie wykupywane są najbardziej atrakcyjne sieci. Preferowane są sieci w dużych miastach, gdzie maleją koszty wykupu sieci, ale gdzie również abonent jest bardziej zamożny.

Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej spowoduje liberalizację prawa telekomunikacyjnego oraz przepisów o radiofonii i telewizji, czego następstwem będzie jeszcze szybszy rozwój zintegrowanych usług telekomunikacyjnych.

Ważnym problemem dla operatorów sieci kablowych jest tzw. licencja ustawowa określona w art. 24 ust. 3 ustawy o prawie autorskim. Według operatorów likwidacja licencji będzie oznaczała dyktat nadawców oraz organizacji zbiorowego zarządzania. Dowolnie ustalane opłaty za korzystanie z praw autorskich mogą ograniczyć rozwój sieci telewizji kablowych.

E. Perspektywy rozwoju naziemnej radiofonii i telewizji cyfrowej

Wprowadzanie naziemnej emisji cyfrowej i jej funkcjonowanie w tzw. okresie przejściowym - do czasu zaniechania emisji analogowej - wymaga rozwiązania wielu problemów: prawnych, społecznych, kulturowych, ekonomicznych i technicznych.

1. Radiofonia cyfrowa DAB - Digital Audio Broadcasting

Minister Łączności od stycznia 2000 roku nie wydał decyzji w sprawie eksperymentalnej emisji cyfrowej w systemie DVB. Również w sprawie podjęcia próbnej emisji cyfrowej w systemie DAB od lutego 2000 roku nie zostały sformułowane przez Ministra Łączności techniczne warunki nadawania. Informacje dotyczące prac związanych z próbna emisją cyfrową w systemie DAB i DVB znajdują się również w rozdziale I Sprawozdania KRRiT.

Podczas Europejskiej Konferencji Administracji Pocztowych i Telekomunikacyjnych CEPT w Wiesbaden w 1995 roku Polska uzgodniła 18 bloków częstotliwościowych pierwszej ważności (pokrycie zasięgiem całego kraju) oraz 49 bloków częstotliwościowych drugiej ważności (mniejsze pokrycie). Bloki częstotliwościowe pierwszej ważności wykorzystujące częstotliwości z zakresu 174-230 MHz (kanały telewizyjne od 5 do 12) oraz częstotliwość 105,008 MHz dla centralnej Polski były przewidziane dla nadawców ogólnokrajowych. 49 bloków wykorzystujących częstotliwości z zakresu 1452-1492 MHz (pasmo L), po jednym bloku dla każdego ówczesnego województwa, przewidziano dla nadawców regionalnych i lokalnych. Po ponownej analizie postanowiono zastąpić blok 105,008 MHz w centralnej Polsce blokami 6C i 10B.

Rezerwacja bloków miała zapewnić możliwość emisji sześciu wysokiej jakości stereofonicznych programów ogólnopolskich, a także emisji po 6 programów w każdym ówczesnym województwie. Należy jednak podkreślić, że rezerwacja bloku nie oznacza bezwarunkowej możliwości jego wykorzystania. Podjęta przez Zarząd Krajowy PAR w 1999 roku próba uzgodnienia pilotażowej sieci z wykorzystaniem bloków częstotliwościowych pierwszej ważności na południu Polski napotkała sprzeciw administracji rządowej Niemiec i Czech.

W ramach CEPT przygotowywana jest kolejna międzynarodowa konferencja dotycząca uzgodnienia planów wykorzystania następnych 7 bloków częstotliwościowych pasma L. Ponadto rozważa się możliwość przeznaczenia dla DAB-T całego zakresu fal metrowych, wykorzystywanego obecnie przez telewizję, po przejściu telewizji na nadawanie cyfrowe.

W ramach prac przygotowawczych należałoby ponownie rozważyć możliwość wykorzystania tzw. kanału 13 obejmującego zakres częstotliwości 230 - 240 MHz. Wykorzystanie tego kanału przewiduje się w 7 krajach europejskich. Kanał ten zawiera 6 bloków częstotliwościowych (w innych kanałach telewizyjnych jest ich po 4) i mógłby służyć do budowy w Polsce ogólnokrajowej sieci jednoczęstotliwościowej (SFN). Niestety kanał ten blokowany jest w wielu krajach, w tym również w Polsce, przez służby wojskowe.

Sposoby zagospodarowania przygotowanych dla Polski sieci radiowych DAB są ograniczone do:

Nie istnieją możliwości wydzielenia niezależnych multipleksów dla nadawców publicznych i koncesjonowanych. Liczba aktualnie emitowanych programów ogólnopolskich (siedem) przekracza liczbę miejsc w multipleksie (sześć). W związku z tym przy założeniu, że wszyscy działający obecnie nadawcy wyrażą tym zainteresowanie, należy rozważyć możliwość przejściowego (do czasu pozyskania możliwości emisji w kolejnej sieci ogólnopolskiej) ograniczenia jakości niektórych programów (z wyłączeniem programów muzycznych i artystycznych). Ponadto niezbędne jest opracowanie programowego planu zagospodarowania sieci regionalnej: uściślenie podziału na regiony, określenie miejsca dla programów regionalnych i lokalnych.

Podstawy teoretyczne naziemnej radiofonii cyfrowej DAB Eureka 147 zostały opracowane już w latach osiemdziesiątych. Europejski Instytut ETSI ustanowił normę techniczną na DAB w 1995 roku. Niestety tempo rozwoju techniki DAB jest nieporównywalnie wolniejsze od przewidywanego. Przyczynę tego upatruje się przede wszystkim w braku dwusystemowego (DAB i UKF FM) odbiornika radiowego za społecznie akceptowalną cenę.

Zahamowanie tempa rozwoju techniki DAB-T w Europie stało się przyczyną dyskusji na temat przyszłości radiofonii cyfrowej. Kraje najbardziej zaawansowane we wdrażaniu systemu DAB podejmują działania zmierzające do przełamania podstawowych barier i przyspieszenia tempa rozwoju tej techniki. Wycofanie się bowiem z tej drogi oznaczałoby dla nich poważne straty finansowe, wynikające z nieefektywnego wykorzystania nakładów poniesionych na budowę infrastruktury technicznej.

Jako systemy alternatywne dla DAB Eureka 147 rozważa się: amerykański system IBOC (In Band on Channel), likwidację niezależnej naziemnej emisji radiowej na rzecz wprowadzenia programów radiowych do pakietów telewizyjnych DVB-T, a ostatnio nawet możliwość wprowadzenia przekazu radiowego jako jednej z usług oferowanych w konwergentnych platformach UMTS. W Polsce rozważa się ponadto możliwość wprowadzenia satelitarnego systemu World Space.

W Polsce potrzebna jest ogólnie dostępna cyfrowa radiofonia naziemna, umożliwiająca odbiór w ruchu oraz zaspakajająca w przyszłości potrzeby środowisk i nadawców lokalnych. Wiarygodne informacje techniczne na temat możliwości zastąpienia obowiązującego w Europie systemu DAB -T systemem World Space lub na temat możliwości współpracy obu systemów nie są dostępne. Podczas dyskusji nad ewentualnym wprowadzeniem tego systemu do Polski należy wziąć pod uwagę przydatność systemu dla polskiego odbiorcy oraz obecny stan uzgodnień międzynarodowych w Europie.

Ponadto Polska jako przyszły członek Unii Europejskiej powinna włączyć się do dyskusji nad przyszłością radiofonii cyfrowej w Europie.

2. Telewizja cyfrowa DVB - Digital Video Broadcasting

W lipcu 1997 roku podpisano w Chester w Wielkiej Brytanii "Wielostronne Porozumienie Koordynacyjne dotyczące Kryteriów Technicznych, Zasad Koordynacji i Procedur dla wprowadzenia Naziemnej Telewizji Cyfrowej (DVB-T)". Z tą chwilą powstały warunki do rozpoczęcia wdrażania tego systemu telewizji cyfrowej DVB w krajach europejskich.

Jednym z podstawowych problemów związanych z wdrażaniem telewizji DVB-T jest znalezienie możliwego do wykorzystania zakresu częstotliwości. Dla Polski rozważa się wykorzystanie pasma IV i V. Instytut Łączności opracował wstępny plan dwóch ogólnopolskich sieci DVB-T oparty na koncepcji sieci wieloczęstotliwościowej w kanałach 21-60. Obecnie plan ten znajduje się w trakcie uzgodnień międzynarodowych. Jego wdrożenie zależne jest w dużej mierze od zwolnienia kanałów 44-46 i 54-55 zajmowanych przez MON. Kanały te stanowią aż 28% kanałów zawartych w tych sieciach. Plan opiera się na założeniu, że nadajniki wchodzące w skład sieci będą lokowane na 56 istniejących obiektach Telekomunikacji Polskiej S.A. Wybudowanie tych sieci umożliwiłoby rozpowszechnianie 8 programów z jakością odpowiadającą obecnie eksploatowanemu systemowi PAL, po 4 programy w każdej sieci.

Instytut Łączności przygotował wstępną wersję dwóch sieci rozproszonych, tzn. zapewniających odbiór jedynie w dużych miastach.

Planowane sieci mogą funkcjonować jako sieci wieloczęstotliwościowe (MFN). Realizacja najbardziej atrakcyjnej możliwości oferowanej przez system DVB-T, czyli sieci jednoczęstotliwościowych (SFN) jest w okresie przejściowym (to znaczy do momentu całkowitego zaprzestania naziemnej emisji analogowej) uwarunkowana dostępem do kanałów telewizyjnych 61-69.

Pomimo zapisania w tabeli przeznaczeń możliwości wykorzystania całego pasma 780-862 MHz przez radiodyfuzję, jedynie trzy kanały były do niedawna dostępne dla telewizji, a mianowicie 64, 65 i 67. Pozostałe kanały są wykorzystywane przez MON, a także przez służby wojskowe sąsiadujących z Polską krajów byłego Związku Radzieckiego. Termin zwolnienia tych kanałów przez MON jest odległy, a ponadto fakt wykorzystywania ich za wschodnią granicą blokuje możliwość ich uruchomienia w części naszego kraju. Wykorzystanie kanału 67 jest również wątpliwe z uwagi na możliwość zakłóceń pochodzących od urządzeń wojskowych pracujących w sąsiednim 66 kanale. Również możliwość wykorzystania kanału 65 została zablokowana, ponieważ Minister Łączności w grudniu 1996 roku w dopuścił wykorzystanie częstotliwości leżących w tym kanale dla potrzeb telekomunikacji powszechnej.

W pierwszym etapie uruchamiania naziemnej telewizji cyfrowej istnieć będą możliwości rozpowszechniania 8 programów ogólnokrajowych i 8 programów o zasięgu tzw. ponadregionalnym w oparciu o dwie sieci rozproszone, obecne przede wszystkim w dużych aglomeracjach miejskich. Najbardziej naturalne modele zagospodarowania istniejących możliwości są następujące:

Różnica w przedstawionych modelach polega przede wszystkim na różnym podejściu do roli programów regionalnych telewizji publicznej. Rosnące zapotrzebowanie społeczne oraz nacisk środowisk politycznych i kulturalnych w regionach na jakościowy (powiększanie zasięgu) i ilościowy (powstawanie nowych ośrodków regionalnych TVP S.A.) rozwój programów regionalnych, nie mogą być zaspokojone ze względu na brak dostępnych kanałów analogowych. Zapewnienie już w pierwszym okresie wdrażania możliwości pokrycia kraju programami regionalnymi stanowiłoby istotny krok na drodze do rozwiązania tego problemu. Należy jednak podkreślić, że budowa sieci według modelu 2 wiąże się ze wzrostem kosztów.

W ramach ITU przygotowywana jest kolejna międzynarodowa konferencja mająca za zadanie rewizję porozumienia Sztokholm 61 i rezerwację dla poszczególnych krajów kanałów dla naziemnej telewizji cyfrowej, przy założeniu rezygnacji z nadawania analogowego. Pozycja Polski w tych uzgodnieniach zależeć będzie od stopnia przygotowania i szczegółowości przedstawionych do uzgodnień planów.

Odbiór sygnałów telewizji cyfrowej z nadajników naziemnych możliwy jest za pomocą dekodera - przystawki (STB) związanej z odbiornikiem analogowym lub za pośrednictwem zintegrowanego cyfrowego odbiornika telewizyjnego (iDTV). W pierwszym okresie eksploatacji naziemnych sieci cyfrowych większość odbiorców korzystać będzie z dekoderów ze względu na wysoką cenę odbiornika cyfrowego. Zarówno dekoder, jak i odbiornik iDTV może funkcjonować równocześnie jako element umożliwiający odbiór sygnałów zaszyfrowanych. Oznacza to, że operatorzy i dostawcy programów będą mieli możliwość oferowania usług płatnych i bezpłatnych.

Istnieje pogląd, że impulsem dla rozwoju telewizji naziemnej będzie oferta telewizji płatnej (pay TV). Zabezpieczenie przed korzystaniem przez odbiorców nieuprawnionych z płatnych usług programowych nosi nazwę dostępu warunkowego (CA) i jest realizowane za pomocą systemu danych szyfrowych "wbudowanych" w zespolony cyfrowy sygnał telewizyjny.

Stosowanie systemu dostępu warunkowego powinno stanowić element wzbogacający zakres oferowanych usług i nie powinno być wprowadzane w sposób zagrażający interesom ogółu odbiorców. W oparciu o przykład funkcjonujących platform satelitarnych można przewidzieć, że operatorzy telewizji płatnej mogą przejawiać tendencję do oferowania odbiorcom wyposażenia w przystawki STB lub odbiorniki iDTV, funkcjonujące wyłącznie w ich systemie, wymuszając w ten sposób "wierność" swoich klientów.

Interoperatywność urządzeń odbiorczych oferowanych przez różnych producentów, dostawców programów i usług lub operatorów konkurujących platform cyfrowych jest podstawowym warunkiem ochrony interesu publicznego i powinna być przedmiotem odpowiednich uregulowań technicznych i prawnych.

F. Koncentracja kapitałowa i programowa na polskim rynku audio-wizualnym

Radio w Polsce cieszy się dużym uznaniem społecznym, a jego udział w rynku reklamy jest stały. Największa część rynku reklamowego dzielona jest przez stacje o zasięgach ogólnopolskich - Radio RMF FM, Radio Zet i Polskie Radio S.A.

Co roku wzrasta liczba stałych słuchaczy lokalnych stacji radiowych, do około 25% w 2000 roku. Jednak udział stacji lokalnych w rynku reklamy jest dużo niższy, a problemy z finansowaniem działalności pozostają ogromne. W tej sytuacji lokalne stacje radiowe poszukują kapitału zewnętrznego, czyli nowego inwestora strategicznego.

Na rynku radiowym zaobserwować można postępujący proces koncentracji kapitałowej, rozpoczęty przez Zjednoczone Przedsiębiorstwa Rozrywkowe S.A. Spółka ZPR S.A. kontroluje bezpośrednio lub pośrednio 11 spółek posiadających koncesje na nadawanie programów w 18 miastach.

Spółka ZPR S.A. zainteresowana jest nadawcami lokalnymi działającymi w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców. Swoją sieć do niedawna opierała na działalności trzech wiodących stacji: w Warszawie, Poznaniu i Wrocławiu. Obecnie wprowadzona została silna identyfikacja sieci poprzez wspólne logo dla wszystkich stacji oraz sformatowanie programu poprzez wspólne bloki: informacyjne, programowe, muzyczne. Wprowadzono zmiany organizacyjne, likwidując wielopoziomowość w zarządzaniu, między innymi poprzez likwidację zarządów spółek w Poznaniu i Wrocławiu. Spółka ZPR S.A. jest zainteresowana zwiększaniem zaangażowania kapitałowego w stacjach należących do holdingu, bowiem pakiet kontrolny pozwala na podejmowanie decyzji w działalności ekonomicznej i programowej. Tylko wtedy istnieje gwarancja ujednolicenia w dużym zakresie formatu stacji, ramówki, co z kolei umożliwia dotarcie do jednorodnej grupy odbiorców i wzrost zainteresowania ze strony potencjalnych reklamodawców.

Spółce AGORA S.A. udało się skupić 14 stacji lokalnych. W większości są to stacje nabyte poprzez przejmowanie udziałów w strukturach już funkcjonujących.

AGORA S.A. dąży do ujednoliconego sformatowania programowego stacji w celu stworzenia programu o charakterze muzycznym. Zdaniem AGORY S.A. program jest dostosowywany do oczekiwań muzycznych słuchaczy. Lokalność stacji została ograniczona i sprowadza się do dzienników z dominującą tematyką lokalną, informacji kulturalnych, informacji dla kierowców oraz pogody. Zmniejszono zatrudnienie w poszczególnych stacjach.

W listopadzie 1997 roku została powołana Spółka Producencka PLUS. Założycielami jej było 15 rozgłośni diecezjalnych. Do spółki przystąpił Episkopat Polski. Jest to sieć otwarta dla nowych stacji chcących skorzystać z logo identyfikacyjnego PLUS, ze wspólnych bloków programowych, informacyjnych oraz ze wspólnej sprzedaży czasu antenowego.

O powodzeniu przedsięwzięcia świadczy fakt, że kolejne stacje diecezjalne przystępując do współpracy występują z wnioskami nie tylko o zmianę nazwy programu, lecz również o umożliwienie emisji reklamy w maksymalnie dopuszczalnej wysokości, czyli 15% dziennego czasu nadawania. Aktualnie prowadzona jest kampania reklamowa spółki producenckiej PLUS, której zadaniem jest promocja radia o zasięgu ogólnopolskim z lokalnymi częstotliwościami.

Proces ponownego udzielania koncesji sprzyja wzrostowi zainteresowania ze strony inwestorów i zmianom własnościowym w lokalnych stacjach radiowych. Różne grupy kapitałowe próbują obecnie skupić mniejszych nadawców lokalnych lub są zainteresowane takim działaniem.

Spółka giełdowa Yawal zajmująca się dotychczas przede wszystkim produkcją elementów budowlanych, zawiązała 4 spółki związane z rynkiem medialnym. Najważniejszą częścią nowej struktury została spółka Y-Radio sp. z o.o., której celem jest zorganizowanie sieci lokalnych stacji radiowych. Założono stworzenie takiej sieci ze zwartym programem radiowym w ciągu 2 lat. "Yawal" zamierza realizować swoje plany dzięki partnerskiemu porozumieniu z notowaną na giełdzie Grupą Medialną Chemiskór S.A. - 4 MEDIA. Chemiskór S.A. po całkowitej zmianie profilu działalności, opracował plan rozwoju spółki wchodzącej w skład grupy - Regionalnych Rozgłośni Radiowych S.A.

Idea Regionalnych Rozgłośni Radiowych S.A. została oparta na strukturze złożonej ze spółek zależnych lub stowarzyszonych z RRR S.A. Docelowo założono większościowe udziały w spółkach, co ma umożliwić wypromowanie profilu radia i zwiększyć szansę na pozyskanie reklamodawców.

Planów budowy radiowej grupy nie kryje spółka Eurozet, właściciel Radia ZET i 50 % udziałowiec "Radiostacji" - spółki produkującej program dla koncesjonariusza Związku Harcerstwa Polskiego.

Na rynku radiowym pojawił się też nowy poważny inwestor finansowy - amerykański fundusz inwestycyjny Advent, który posiadając udziały w spółce Eurozet, jest zainteresowany wejściem do warszawskiego Radia Kolor.

Stacje lokalne łącząc się z silniejszymi podmiotami gospodarczymi liczą nie tylko na zasilanie w dodatkowy kapitał i większe przychody pozyskiwane z reklam, lecz także na fachowość, szkolenia, doradztwo w formatowaniu programu.

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji dostrzega trudną sytuację lokalnych nadawców radiowych działających na tzw. płytkich rynkach reklamowych w warunkach konkurencji.

Krajowa Rada jest przychylna różnym formom integracji, o czym świadczy m.in. wyrażanie zgody na zmiany własnościowe w koncesjonowanych spółkach. W ostatnich pięciu latach zmiany objęły 27% spółek wykonujących koncesje, przy czym KRRiT podjęła 21 decyzji pozwalających na wejście inwestora strategicznego.

Jednak Krajowa Rada obserwując skalę koncentracji kapitałowej, nie zamierza ułatwiać tworzenia sieci jednolitych pod względem programowym. W nowym procesie koncesyjnym zabezpieczeniem przed tego rodzaju dążeniem będą szczegółowo sprecyzowane warunki programowe dotyczące lokalności stacji. Krajowa Rada stosuje zasadę, że w trakcie obowiązywania koncesji nie może dojść do wymiany ponad połowy składu właścicielskiego spółki, a zgoda na przekroczenie progów większościowych może być wyrażona wyłącznie w sytuacjach wyjątkowych.

Zachodzące zmiany na rynkach lokalnej radiofonii nie ominęły także rozgłośni akademickich i samorządowych. Rozgłośnie akademickie zaczynają prowadzić działalność komercyjną. KRRiT uważa, że nadawcy akademiccy tworzący radia niszowe w ramach procesu dydaktycznego, korzystające z uczelnianego sprzętu i dotacji państwowych, nie powinni zmierzać w kierunku komercji. Krajowa Rada oczekując na wnioski akademickich nadawców radiowych, będzie z dużą ostrożnością podchodziła do wszelkich inicjatyw zakładających komercjalizację stacji. Przykładem jest odmowa wyrażenia zgody na zwiększenie limitu reklam dotycząca wniosku złożonego przez krakowskie, akademickie Radio "Rak".

Przyznane przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji koncesje na radia samorządowe były odpowiedzią na zapotrzebowanie znacznej części społeczeństw lokalnych. Radia miały służyć aktywizacji i konsolidacji społeczności lokalnych. Jednocześnie miały prezentować społeczny i kulturalny dorobek regionów.

Od pewnego czasu kategoria nadawców samorządowych budziła wątpliwości KRRiT ze względu na liczne skargi słuchaczy, w związku z brakiem obiektywizmu i rzetelności dziennikarskiej. Zarzuty te stały się podstawą postępowań prowadzonych przez KRRiT.

W nowym procesie koncesyjnym radia samorządowe będą musiały zmienić formułę własnościową. Po zmianie przepisów dotyczących samorządów posiadaczem koncesji mogą być wyłącznie spółki prawa handlowego.

Spis treści, poprzednia część druku, następna część druku