Serdecznie witam Wasze Ekscelencje i wszystkich zebranych na tradycyjnym, noworocznym spotkaniu Korpusu Dyplomatycznego w Senacie Rzeczypospolitej Polskiej.

Wielu z Państwa mogę określić jako dobrych, serdecznych znajomych, gdyż pełnią już kilka lat swoją misję dyplomatyczną w Polsce. Nie wątpię, że do tego grona będę mogła zaliczyć i tych z Państwa, którzy dopiero niedawno rozpoczęli misję dyplomatyczną w Polsce. Nasz kraj znany był zawsze, na przestrzeni wieków, z gościnności i otwartości. Jako Marszałek Senatu taką właśnie tradycję pragnę kontynuować. Nasze kontakty nie powinny ograniczać się tylko do protokolarnych, ale stymulować współpracę między naszymi państwami.

Dyplomacja ma swoją długą historię. W przeszłości różnie pojmowano zadania dyplomatów, przeważało przekonanie o priorytecie realizowania interesu własnego państwa, nawet gdyby to było ze szkodą dla państwa akredytacji. Dzisiaj panuje niemal powszechne przekonanie, że zadaniem dyplomatów pełniących misję w danym państwie, jest zarówno reprezentowanie i ochrona tam interesów własnego państwa, jak też rozwijanie przyjaznych stosunków między obu państwami, a nawet szerszej współpracy międzynarodowej. Taka właśnie działalność dyplomatów jest zgodna z artykułem 1 - Karty Narodów Zjednoczonych. Artykuł ten zobowiązuje państwa do działania na rzecz utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz rozwoju przyjaznych stosunków między narodami z poszanowaniem zasady równouprawnienia i samostanowienia narodów.

W dawnych wiekach Senat w Polsce odgrywał wybitną rolę w kreowaniu polityki zagranicznej państwa. Nawet wysłanie poselstwa za granicę wymagało zgody Senatu. Współczesny Senat oczywiście nie posiada takich kompetencji. Wszystkie polskie konstytucje od 1921 r. zapewniały Senatowi tylko pośredni wpływ Senatu na politykę zagraniczną. Niemniej zawsze w Senacie istniała komisja zajmująca się sprawami polityki zagranicznej; najpierw Komisja Spraw Zagranicznych i Wojskowych, a od 1931 r. Komisja Spraw Zagranicznych, obecnie nosząca nazwę Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej.

Przez wiele lat jedynym forum takiej współpracy była Unia Międzyparlamentarna, założona w 1889 r. w Paryżu. W tym roku mija 80 lat, gdy polscy parlamentarzyści zgłosili akces do Unii. Dzisiaj płaszczyzn współpracy parlamentarzystów z różnych krajów jest bardzo wiele, ale nie zmieniły się cele tej współpracy - działanie na rzecz utrzymania pokoju, kształtowanie przyjaznych stosunków międzynarodowych oraz rozwoju instytucji demokratycznych. W ostatnich latach współpraca ta jest tak intensywna, że mówi się wprost o "dyplomacji parlamentarnej", a nauka prawa międzynarodowego publicznego zalicza parlamenty do organów państwa realizujących politykę zagraniczną.

W tym roku pojawiła się jeszcze jedna płaszczyzna współpracy międzyparlamentarnej związana z jubileuszem roku 2000. Grupa włoskich senatorów i deputowanych wystąpiła z pomysłem utworzenia przez parlamentarzystów w poszczególnych krajach grup jubileuszowych i nawiązania między nimi współdziałania w roku jubileuszowym na rzecz poszanowania na świecie godności człowieka - zwłaszcza jego prawa do życia i wolności religijnej, także zapewnienia sprawiedliwości społecznej i rozwoju dialogu między narodami. Inspirację dla włoskich parlamentarzystów stanowił list apostolski Ojca Świętego "Tertio Millenium Adveniente". W odpowiedzi na ich apel polscy senatorowie i posłowie utworzyli zespół "Parlamentarzyści dla Jubileuszu Roku 2000". Mam zaszczyt przewodniczyć temu zespołowi. Wierzę, że nasze działania tak w kraju, jak też na forum międzyparlamentarnym będą bardzo owocne.

W kontaktach międzyparlamentarnych Senatu ważną rolę odgrywa współpraca z Izbami Wyższymi innych państw. Daje ona okazję do poznawania rozwiązań ustrojowych i wymiany doświadczeń z pracy parlamentarnej. Senat ma jeszcze jeden powód do angażowania się w rozwój i utrzymanie dobrych stosunków międzynarodowych. Wynika on z troski o los Polaków i Polonii, czyli osób polskiej narodowości lub polskiego pochodzenia mieszkających poza Polską, w bardzo wielu krajach, na wszystkich kontynentach. Senat, w szczególności Marszałek Senatu, jest z ramienia Państwa Polskiego patronem tej ogromnej rzeszy Polaków i osób polskiego pochodzenia, jak się szacuje, liczącej około 15 milionów osób. W Senacie istnieje specjalna Komisja Spraw Emigracji i Polaków za Granicą. Pragniemy, aby nasi rodacy za granicą zachowali tradycję swoich przodków i więź z dawną Ojczyzną, ale jednocześnie zachęcamy, aby pracowali na rzecz rozwoju swej "nowej ojczyzny".

Miniony rok przyniósł Polsce szereg doniosłych wydarzeń. Polska przyjęta została do Paktu Północnoatlantyckiego. Stała się członkiem najpotężniejszego sojuszu obronnego na świecie. Wierzymy, że w ten sposób uzyskaliśmy najlepszą gwarancję niepodległości i integralności. Nastąpił dalszy postęp w naszych staraniach do Unii Europejskiej. Jednocześnie Polska deklarowała i deklaruje wolę popierania aspiracji innych państw wejścia do struktur atlantyckich i europejskich oraz utrzymania dobrych stosunków ze wszystkimi państwami, pogłębiania i poszerzania współpracy.

W dziedzinie życia duchowego największym wydarzeniem była oczywiście pielgrzymka Ojca Świętego Jana Pawła II. Żył nią cały kraj. Całe nauczanie papieskie podczas pielgrzymki było wielkim wskazaniem zadań narodu w nowym tysiącleciu. Dla nas parlamentarzystów istotne znaczenie miała wizyta Ojca Świętego w Sejmie i w Senacie oraz wygłoszone do nas przesłanie papieskie. Musi być ono dla nas parlamentarzystów wytyczną pracy, abyśmy nie zapomnieli o naszej naczelnej powinności - służenia w prawdzie narodowi.

Nowy rok, wyjątkowy, bo jubileuszowy, dwutysięczny, skłania do stawiania nowych zadań i prognoz. Mamy świadomość wielu problemów czekających na rozwiązanie w Polsce i na świecie. Jednym z przesłań Roku Jubileuszowego jest dokonanie rachunku sumienia. Oznacza to, że musimy powrócić do zasad moralnych wszędzie tam, gdzie od nich odstąpiliśmy, tak w życiu prywatnym, publicznym, także międzynarodowym. Oznacza to, że musimy zgodnie z tymi zasadami rozwiązywać problemy. Nie może dominować egoizm, niesprawiedliwość, obłuda, czy tzw. podwójna moralność.

Ludzkość w kończącym się wieku przynajmniej dwa razy miała nadzieję, że po okropnościach obu wojen światowych uda się oprzeć stosunki międzynarodowe na szczytnych zasadach moralnych. Z tych nadziei powstała Liga Narodów, potem Organizacja Narodów Zjednoczonych. Niestety dalszy rozwój wydarzeń sprawił, że wielu dzisiaj skłonnych jest traktować takie wysiłki jako utopijne. Gdybyśmy jednak takich wysiłków poniechali oznaczało by to zgodę na zasadę "homo homini lupus est - człowiek człowiekowi wilkiem", a to byłby koniec cywilizacji, koniec ludzkości.