(Początek posiedzenia o godzinie 9 minut 04)

(Posiedzeniu przewodniczą marszałek Longin Pastusiak oraz wicemarszałkowie Jolanta Danielak, Kazimierz Kutz oraz Ryszard Jarzembowski)

Marszałek Longin Pastusiak:

Proszę państwa senatorów o zajmowanie miejsc. (Rozmowy na sali)

Proszę państwa, proszę o spokój, debata się jeszcze nie zaczęła. Debata się odbędzie, będzie można się wypowiedzieć z senackiej trybuny, tak więc proszę nie prowadzić jej już teraz, w fotelach senatorskich. (Rozmowy na sali)

Otwieram czterdzieste ósme posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej piątej kadencji.

(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)

Na sekretarzy posiedzenia wyznaczam panią senator Alicję Stradomską oraz pana senatora Krzysztofa Szydłowskiego. Proszę państwa senatorów o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym. Listę mówców będzie prowadziła pani senator Alicja Stradomska.

Wysoka Izbo! Informuję, że Sejm na pięćdziesiątym dziewiątym posiedzeniu w dniu 17 października bieżącego roku przyjął część poprawek Senatu: do ustawy o zmianie ustawy o służbie medycyny pracy oraz niektórych innych ustaw, do ustawy o zmianie ustawy o substancjach i preparatach chemicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw oraz do ustawy o ustanowieniu Krzyża Zesłańców Sybiru.

Sejm przyjął również wszystkie poprawki Senatu do następujących ustaw: do ustawy o zmianie ustawy o Biurze Ochrony Rządu i niektórych innych ustaw, do ustawy o zmianie ustawy o gospodarce komunalnej, do ustawy o zmianie ustawy o regulacji rynku mleka i przetworów mlecznych, do ustawy o wykonywaniu prac podwodnych.

Na sześćdziesiątym posiedzeniu w dniach 29 i 30 października 2003 r. Sejm przyjął część poprawek Senatu do takich ustaw jak: ustawa o zmianie ustawy o zawodzie felczera, ustawa o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektórych innych ustaw, ustawa o zmianie ustawy o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia oraz niektórych innych ustaw.

Sejm przyjął również wszystkie poprawki Senatu: do ustawy o zmianie ustawy o Policji, do ustawy o zmianie ustawy o kosmetykach, do ustawy o zmianie ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych.

Wobec niewniesienia zastrzeżeń do protokołu czterdziestego szóstego posiedzenia stwierdzam, że protokół tego posiedzenia został przyjęty.

Informuję również Wysoką Izbę, że protokół czterdziestego siódmego posiedzenia Senatu, zgodnie z art. 39 ust. 3 Regulaminu Senatu, jest przygotowany do udostępnienia państwu senatorom. Jeżeli nikt z państwa senatorów nie zgłosi do niego zastrzeżeń, zostanie on przyjęty na kolejnym posiedzeniu naszej Izby.

Wysoki Senacie! Informuję, że w dniu 11 lutego bieżącego roku Rada Języka Polskiego, zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy z 7 października 1999 r. o języku polskim, przekazała Senatowi "Sprawozdanie o stanie ochrony języka polskiego". 20 lutego bieżącego roku skierowałem to sprawozdanie do rozpatrzenia przez Komisję Kultury i Środków Przekazu.

Informuję też, że komisja na posiedzeniu 21 października bieżącego roku pozytywnie oceniła przedłożone sprawozdanie. Komisja postanowiła zwrócić się do Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu oraz Ministerstwa Kultury o zwiększenie funduszy przekazywanych Radzie Języka Polskiego. Komisja postuluje również, aby Rada Języka Polskiego przeprowadzała ciągły monitoring języka polskiego. Ponadto komisja wnosi o to, aby kolejne sprawozdanie Rady Języka Polskiego zostało rozpatrzone na plenarnym posiedzeniu naszej Izby.

Panie i Panowie Senatorowie! Doręczony państwu projekt porządku obrad czterdziestego ósmego posiedzenia Senatu obejmuje:

1. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.

2. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw.

3. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

4. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

5. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

6. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo działalności gospodarczej oraz niektórych innych ustaw.

7. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o publicznej służbie krwi oraz o zamianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej.

8. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo przewozowe oraz ustawy o żegludze śródlądowej.

9. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym.

10. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o zmianie niektórych ustaw.

11. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o giełdach towarowych oraz niektórych innych ustaw.

12. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o opłatach w sprawach karnych.

13. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Umowy o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Niderlandów, podpisanej w Warszawie dnia 26 marca 2003 r.

14. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Kirgiskiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, podpisanej w Warszawie dnia 19 listopada 1998 r.

15. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeską o nowym połączeniu polskiej drogi krajowej nr 78 i czeskiej drogi I/58 oraz o budowie nowego mostu granicznego przez rzekę Odrę w rejonie Chałupek i Bohumina, sporządzonej w Katowicach dnia 25 sierpnia 20001 r.

16. Zmiany w składzie komisji senackich.

Chciałbym zapytać państwa senatorów, czy ktoś pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionego porządku obrad.

Pan senator Noga.

Senator Marian Noga:

Panie Marszałku! Szanowni Państwo!

Chciałem uzupełnić porządek obrad o nowy punkt: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Ta ustawa jest konsekwencją orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, który zobowiązuje polski parlament do uchwalenia jej do dnia 30 listopada bieżącego roku. Jest to ustawa niezwykle ważna dla polskich samorządów, gdyż umożliwia pobieranie opłat za parkowanie samochodów na drogach publicznych.

Chciałbym, żeby ta ustawa, jeżeli Wysoka Izba się zgodzi, była punktem jedenastym naszych obrad. Dziękuję.

Marszałek Longin Pastusiak:

Proszę bardzo, czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos w sprawie wniosku pana senatora Nogi? Rozumiem, że nie ma sprzeciwu.

Czy mogę przyjąć, że Wysoka Izba zaaprobowała ten wniosek... Przypominam, że chodzi o wniosek o uzupełnienie porządku obrad o punkt: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Rozumiem też, że pan senator wnosi o to, aby ten punkt był rozpatrywany jako punkt jedenasty naszego porządku dziennego.

Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Wysoka Izba przyjęła tę propozycję. Dziękuję.

Czy są jeszcze jakieś uwagi w sprawie porządku dziennego?

Pan senator Markowski, bardzo proszę.

Senator Jerzy Markowski:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Chciałem zaproponować Wysokiej Izbie odbycie łącznej debaty nad pakiem ustaw podatkowych, czyli nad punktami pierwszym, drugim i trzecim.

Wynika to stąd, że, po pierwsze, łączą się one, jeśli chodzi o meritum, po drugie, wprowadzenie poprawek do jednej z tych ustaw najczęściej wymaga wprowadzenia poprawek również w pozostałych ustawach. W znakomity sposób usprawniłoby to dyskusję, a jednocześnie skróciło czas debaty. Dziękuję bardzo.

Marszałek Longin Pastusiak:

Dziękuję bardzo.

Czy w tej sprawie ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos?

Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Wysoka Izba przyjęła wniosek pana senatora Markowskiego. Dziękuję.

Wobec tego czy są jeszcze jakieś inne propozycje zmian w porządku dziennym naszego posiedzenia? Nie. Dziękuję bardzo.

Rozumiem, że wraz z tymi dwoma wnioskami Wysoka Izba zatwierdziła porządek obrad czterdziestego ósmego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej piątej kadencji.

Informuję również, że głosowania w sprawie rozpatrywanych ustaw zostaną przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.

Wysoka Izbo! Przystępujemy zatem do łącznego rozpatrzenia punktów pierwszego, drugiego i trzeciego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw; stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw oraz stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

Przypominam, że ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw została uchwalona przez Sejm na pięćdziesiątym dziewiątym posiedzeniu 14 października bieżącego roku i do naszej Izby została przekazana 17 października. A ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw oraz ustawa o zmianie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i wolontariacie zostały uchwalone przez Sejm na pięćdziesiątym dziewiątym posiedzeniu 23 października bieżącego roku i do naszej Izby trafiły 24 października bieżącego roku. Zgodnie z regulaminem naszej Izby skierowałem te ustawy do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisja po rozpatrzeniu ustaw przygotowała swoje sprawozdania.

Przypominam też państwu, że teksty ustaw są zawarte w drukach nr 498, nr 511 i nr 512, natomiast sprawozdania komisji w drukach nr 498A, nr 511A oraz nr 512A.

W tej sytuacji proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, pana senatora Mieczysława Mietłę, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie dwóch ustaw - ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, a także ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw.

Bardzo proszę, Panie Senatorze.

Senator Mieczysław Mietła:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Pani Minister! Szanowni Państwo!

Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie z pracy senackiej Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych nad uchwaloną przez Sejm ustawą o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Ustawa ta powstała na podstawie przedłożenia Rady Ministrów.

Najważniejszym celem ustawy jest obniżenie stawki podatku z 27% do 19% oraz likwidacja niektórych zwolnień podatkowych.

Przyjęte przez Sejm zmniejszenie stawki podatku do 19% stanowi o jeszcze większym obniżeniu podatku niż zaplanowano w 1999 r. w prognozie obniżek, którą w końcu 2002 r. uchylono. Zgodnie z ówczesnym brzmieniem ustawy podatek w 2003 r. miał wynosić 24% podstawy opodatkowania, natomiast w roku następnym, to jest od 1 stycznia 2004 r., podatek ten miał wynosić 22%.

W trakcie prac legislacyjnych w Sejmie zlikwidowane zostały liczne zwolnienia przedmiotowe dotyczące dochodów podatników przeznaczonych na cele, które można ogólnie określić jako społecznie użyteczne. Dotyczy to, między innymi, działalności kulturalnej, utrzymania zasobów mieszkaniowych i utrzymania domów akademickich. Obejmie to też zwolnienia statutowe jednostek organizacyjnych wymienionych w tych przepisach, między innymi związków zawodowych, izb rolniczych, spółdzielczych związków rewizyjnych, spółek wodnych, partii politycznych. Ustawa uchyla także przepisy zwalniające od podatku dotacje otrzymane z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego, kwoty otrzymane od agencji rządowych oraz dotacje i subwencje z PFRON. Zgodnie z dotychczasowym uregulowaniem zwolnienia dotyczą dochodów, co do których podatnik zadeklarował, iż przeznacza je na cele wymienione w ustawie. Podatnika nie obliguje żaden termin wydatkowania tych środków.

Ustawa likwiduje ponadto zwolnienie podmiotowe od podatku w odniesieniu do Polskiej Organizacji Turystycznej.

Ograniczono także zakres i kwotę darowizn podlegających odliczeniu przed opodatkowaniem. Darowizny będą mogły być przeznaczane jedynie na cele określone w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie i tylko do wysokości 10% dochodu.

Ponadto ustawa wprowadza rozwiązania mające na celu dostosowanie ustawy do prawa Unii Europejskiej w zakresie opodatkowania dochodów uzyskiwanych z dywidend przez spółki dominujące w spółkach zależnych.

Zmianie uległy także przepisy dotyczące kosztów uzyskania przychodów.

Część zmian wynika z konieczności dostosowania ustawy do nowego prawa upadłościowego i naprawczego.

Wprowadzono też nową kategorię wydatków, które nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu, to jest wydatki związane z finansowaniem świadczeń zdrowotnych przez pracodawcę na rzecz pracowników, z wyjątkiem wydatków, do których poniesienia zobowiązują pracodawcę przepisy.

Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych zgłosiła dwadzieścia poprawek, które w istotny sposób zwiększają czytelność zapisów zawartych w ustawie, porządkują terminologię i nazewnictwo pojęć, a także wprowadzają spójność poszczególnych aktów prawnych.

Do najważniejszych poprawek należy zaliczyć poprawkę jedenastą, która zwalnia od podatku dochodowego dopłaty bezpośrednie w ramach prowadzonej Wspólnej Polityki Rolnej Unii, analogicznie do tego, jak zostało to przyjęte w nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Następna poprawka, dwunasta, uściśla, iż warunkiem odliczenia od dochodu darowizny na cele określone w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie jest jej przekazanie organizacji określonej w tej ustawie, a także wprowadza odliczenia od dochodu darowizn na cele kultu religijnego, z tym że odliczenia łącznie nie mogą przekroczyć 10%.

Kolejna poprawka, piętnasta, podwyższa z 15% do 19% stawkę podatku dochodowego od dochodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę w Polsce w celu ujednolicenia z przyjętymi zasadami opodatkowania tego rodzaju dochodów osiąganych przez osoby fizyczne.

I następna poprawka, osiemnasta, zmienia zasady przedłużenia o jeden rok obowiązywania niektórych likwidowanych zwolnień od podatku w ten sposób, iż zwolnienie to w 2004 r. będzie obowiązywać bezwarunkowo. Zgodnie z ustawą przyjętą przez Sejm prawo do tego zwolnienia zachowaliby jedynie podatnicy, którzy już wcześniej z niego korzystali.

Panie i Panowie Senatorowie! Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych wnosi, by Wysoki Senat przyjął poprawki zgłoszone w trakcie prac komisji w dniu 30 października 2003 r.

Reasumując: wprowadzone zmiany spowodują uproszczenie systemu podatkowego przez zmniejszenie stawki podatkowej, likwidację niektórych zwolnień od podatku dochodowego i odliczeń od podstawy opodatkowania, ujednolicenie stawki podatku od dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych ze stawką w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kapitałów pieniężnych, dalszą harmonizację przepisów podatkowych z prawem Unii Europejskiej.

Dziękuję, Panie Marszałku, za uwagę.

Marszałek Longin Pastusiak:

Dziękuję panu senatorowi.

Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, pana senatora Władysława Mańkuta, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

(Senator Mieczysław Mietła: Panie Marszałku...)

Panie Senatorze, pytania do obu panów sprawozdawców będą później, łącznie.

(Senator Mieczysław Mietła: Nie, nie, Panie Marszałku, ja jestem również sprawozdawcą drugiej ustawy, dotyczącej osób fizycznych, i zgodnie...)

A, to proszę bardzo, ja myślałem, że pan już łącznie przedstawił obydwa sprawozdania.

(Senator Mieczysław Mietła: Nie, nie.)

Pan senator Janowski, tak?

Senator Mieczysław Janowski:

Panie Marszałku, ja mam prośbę w kwestii formalnej. Uporządkujmy to jednak; proponowałbym, żeby przyjąć tę pierwotną wersję pana marszałka: najpierw sprawozdania w odniesieniu do jednej ustawy, potem do drugiej, bo inaczej będziemy mieli pomieszanie wszystkich tematów. Serdecznie o to proszę.

(Senator Teresa Liszcz: Właśnie. Najpierw sprawozdania do poszczególnych ustaw.)

Marszałek Longin Pastusiak:

Przypominam tylko, Panie Senatorze, że debatę mamy łączną.

(Senator Mieczysław Janowski: Tak, ale sprawozdania...)

(Głosy z sali: Sprawozdania po kolei.)

Wobec tego bardzo proszę pana senatora o przedstawienie sprawozdania w sprawie drugiej ustawy.

Senator Mieczysław Mietła:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Mam zaszczyt w imieniu Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych przedstawić sprawozdanie z prac nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw.

Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych na swym posiedzeniu poddała szczegółowej analizie zapisy zawarte w ustawie uchwalonej przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 23 października 2003 r.

Komisja wzbogaciła swoją wiedzę o problemach powstałych wokół tej ważnej ustawy poprzez udział członków komisji w spotkaniach z organizacjami pozarządowymi z udziałem przedstawicieli rządu, Ministerstwa Finansów oraz Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.

Ponadto zapoznano się z opiniami, sugestiami i propozycjami dotyczącymi tej ustawy, przesłanymi na ręce pana marszałka Senatu i przewodniczącego Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych.

Panie i Panowie Senatorowie! Dotychczas przeprowadzone prace nad ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw mają zapewnić osiągnięcie następujących celów: zwiększenia obszarów bazy podatkowej poprzez likwidację niektórych zwolnień przedmiotowych i ulg podatkowych; zmiany w zakresie kosztów uzyskania przychodów; zmiany przepisów regulujących opodatkowanie dochodów z kapitałów pieniężnych; wprowadzenia jednolitej, dziewiętnastoprocentowej stawki podatkowej niezależnie od formy organizacyjnej podatnika; doprecyzowania przepisów dotyczących działalności gospodarczej.

Rząd jednocześnie zaproponował - a Sejm się do tego przychylił - pozostawienie w systemie podatkowym niektórych ulg odliczanych od dochodu lub podatku. Pozostawione zostały między innymi ulgi związane z odliczeniem: spłaty od kredytów i pożyczek zaciągniętych na cele mieszkaniowe podatnika, składek przeznaczonych na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, wydatków na cele rehabilitacyjne podatnika niepełnosprawnego, wydatków podatnika mającego na utrzymaniu osoby niepełnosprawne, darowizn przekazanych na rzecz organizacji zajmujących się działalnością w sferze zadań publicznych określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 350 zł.

Wprowadzona została nowa możliwość wspierania organizacji pożytku publicznego przez odliczenie od podatku kwoty do wysokości 1%.

Do najważniejszych zmian wprowadzonych w ustawie należy zaliczyć następujące rozwiązania.

Wprowadzenie możliwości wyboru przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą zasad opodatkowania z zastosowaniem dziewiętnastoprocentowej stawki podatkowej. Propozycja ta ma na celu zrównanie zasad opodatkowania wszystkich przedsiębiorców bez względu na ich formę organizacyjną.

Podwyższenie stawki podatku dochodowego od dywidend oraz innych przychodów w zyskach osób prawnych z 15% do 19%.

Wprowadzenie jednolitej, liniowej, dziewiętnastoprocentowej stawki podatkowej w przypadku uzyskiwania dochodów z odpłatnego zbycia papierów wartościowych oraz udziałów w spółkach.

Do istotnych rozwiązań należy zaliczyć także przyjęcie na 2004 r. takiej skali podatkowej, jaka obowiązuje w roku bieżącym. Propozycja ta ma zrównoważyć ubytek wpływów do budżetu spowodowany wprowadzeniem liniowej skali podatkowej dla osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.

Ponadto doprecyzowano wiele przepisów dotyczących pozarolniczej działalności gospodarczej, to jest: doprecyzowano moment uzyskiwania przychodu należnego; wprowadzono nową definicję pozarolniczej działalności gospodarczej, stworzoną na potrzeby ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; zrezygnowano z wyłączenia z przychodów wartości nieodpłatnych świadczeń otrzymywanych z tytułu korzystania z usług informacyjno-doradczych funkcjonującego w ramach rządowego programu wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorców - likwidacja tego wyłączenia będzie zrekompensowana wprowadzeniem nowego, znacznie szerszego zwolnienia; uporządkowano przepisy dotyczące przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku wykorzystywanego na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą; wprowadzono sześcioletni okres, po upływie którego przychody ze zbycia omawianych składników majątku nie będą zaliczane do przychodów z działalności gospodarczej.

Mając na względzie racjonalizację wielu wydatków, ale również potrzeby zrównoważenia budżetu, skreślono zwolnienia dotyczące między innymi: wartości świadczeń żywieniowych niewynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy; kwot otrzymywanych przez pracowników z tytułu kosztów używania prywatnych samochodów do celów służbowych; przychodów uzyskanych z tytułu sprzedaży nieruchomości albo prawa wieczystego użytkowania na podstawie przepisów o ochronie i kształtowaniu środowiska; nagród wypłacanych za uzyskane wyniki przez Polski Komitet Olimpijski i Polski Komitet Paraolimpijski; dotacji, subwencji i dopłat otrzymywanych z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przez zakłady pracy chronionej - przepis przejściowy przewiduje obowiązywanie tego zwolnienia jeszcze w 2004 r.; części dochodów uzyskanych w roku podatkowym z pozarolniczej działalności gospodarczej, w której wykorzystuje się odpady wytworzone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; dodatków mieszkaniowych oraz jednorazowych zasiłków na zagospodarowanie wypłacanych nauczycielom oraz dopłat do czesnego dla studiującego nauczyciela finansowanych ze środków budżetowych.

Nastąpiło jednak rozszerzenie i usystematyzowanie zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 32 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczącego przeznaczenia przychodów uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych na cele mieszkaniowe. Zwolnione z podatku zostały również dopłaty bezpośrednie w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej otrzymywane na podstawie innych przepisów.

Wysoki Senacie! Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych na swym posiedzeniu do omawianej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw zgłosiła ogółem dwadzieścia osiem poprawek, w większości o charakterze doprecyzowującym i dostosowującym do przepisów innych ustaw.

Komisja w swych najważniejszych poprawkach zaproponowała umożliwienie wyboru opodatkowania według stawki dziewiętnastoprocentowej podatnikom rozpoczynającym działalność gospodarczą w trakcie roku podatkowego. Sejm uchwalił, że wyboru tego można dokonać tylko do dnia 20 stycznia roku podatkowego. Wprowadzony przez nas zapis umożliwi dokonanie wyboru sposobu opodatkowania przez nowo rozpoczynających działalność gospodarczą w ciągu całego roku.

Komisja zaproponowała także: przedłużenie o rok zwolnienia od podatku od dochodów ze sprzedaży papierów wartościowych, akcji i obligacji kupionych na giełdzie lub w ofercie publicznej; uzupełnienie przepisu zwalniającego z podatku ryczałt na pokrycie kosztów funkcjonowania biur poselskich i senatorskich o podobne świadczenia otrzymywane przez posłów i senatorów w związku z wykonywaniem przez nich swych mandatów, a finansowanych z budżetu państwa w części dotyczącej odpowiednio Kancelarii Sejmu i Kancelarii Senatu na podstawie przepisów ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora.

Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych wnosi o poparcie zaproponowanych zmian w omawianej ustawie. Dziękuję za uwagę.

Marszałek Longin Pastusiak:

Dziękuję panu senatorowi.

Proszę teraz sprawozdawcę Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, pana senatora Władysława Mańkuta, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

Bardzo proszę, Panie Senatorze.

Senator Władysław Mańkut:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Wysoka Izbo!

W imieniu senackiej Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych przedstawiam sprawozdanie z prac komisji nad uchwaloną przez Sejm w dniu 23 października bieżącego roku ustawą o zmianie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

W trakcie obrad Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych przyjęte zostały rozwiązania zaproponowane przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej.

Do najważniejszych zmian należy zaliczyć, po pierwsze, zmiany w zakresie opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, to jest: rozszerzenie zakresu podmiotowego opodatkowania w tej formie na osoby fizyczne osiągające przychody z tytułu umowy najmu, prowadzące równocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej; nową konstrukcję załącznika nr 2 do ustawy określającego katalog usług, których świadczenie wyłącza podatnika z opodatkowania w formie ryczałtu; ustalenie okresu, po którym zbycie składnika majątkowego wykorzystywanego w działalności gospodarczej nie będzie powodować powstania przychodu: po upływie sześciu lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik ten został wycofany z działalności gospodarczej - chociażby ten punkt zaświadcza o tym, jak ważne jest, ażeby te trzy ustawy wspólnie dzisiaj przedyskutować podczas dzisiejszych obrad Senatu; nałożenie obowiązku prowadzenia ewidencji wyposażenia rolniczego.

Po drugie, są to zmiany w zakresie opodatkowania kartą podatkową, to jest: złagodzenie warunków wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży minerałów wydobywanych z gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego poprzez umożliwienie wykonywania tej działalności przy zatrudnieniu nieprzekraczającym dwóch pracowników lub dwóch członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym; ujednolicenie przepisów dotyczących łącznego zatrudnienia oraz ustalania stawki dla podatników prowadzących działalność gospodarczą w różnych zakresach lub odrębnych zakładach.

Komisja zaakceptowała likwidację odliczeń dokonywanych bezpośrednio od ryczałtu, związanych z poniesionymi przez podatnika wydatkami na: własne potrzeby mieszkaniowe, przeznaczonymi na remont i modernizację zajmowanego na podstawie tytułu prawnego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego oraz wpłaty na wyodrębnione fundusze remontowe spółdzielni mieszkaniowej lub wspólnoty mieszkaniowej, utworzone na podstawie odrębnych przepisów - nowelizacja w omawianym zakresie zapewnia podatnikom korzystanie z dotychczasowych rozwiązań na zasadzie praw nabytych; dojazd dzieci własnych i przysposobionych do szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych, w tym z oddziałami integracyjnymi szkół specjalnych, sportowych oraz mistrzostwa sportowego i szkół artystycznych położonych poza miejscowością stałego lub czasowego zamieszkania dzieci; odpłatne dokształcanie i doskonalenie zawodowe podatnika; odpłatne kształcenie w szkołach wyższych w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym lub przepisów o wyższych szkołach zawodowych. Komisja przyjęła również likwidację ulgi uczniowskiej w odniesieniu do podatników korzystających ze zryczałtowanych form opodatkowania, aprobując równocześnie uregulowania o charakterze przejściowym w tym zakresie.

Komisja do uchwalonej przez Sejm ustawy zgłosiła wnioski o charakterze legislacyjnym. Polegają one na skreśleniu pktu 16, dotyczącego nowelizowanego art. 31 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w zakresie, w jakim przepis ten został znowelizowany w przepisach art. 187 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, oraz zmianach technicznych w pkcie 19, dotyczącym załącznika nr 1 części V "Wyroby rękodzieła ludowego i artystycznego"... Wszystko to zostało przedstawione paniom i panom senatorom w druku nr 512A.

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wnoszę o przyjęcie uchwalonej przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 23 października ustawy o zmianie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, zawartej w druku nr 512, wraz z poprawkami wprowadzonymi przez senacką Komisję Gospodarki i Finansów Publicznych, druk nr 512A. Dziękuję za uwagę.

Marszałek Longin Pastusiak:

Dziękuję, Panu Senatorowi.

Wysoka Izbo, zgodnie z naszym regulaminem przystępujemy teraz do zadawania krótkich, jednominutowych pytań senatorom sprawozdawcom.

Tylko bardzo proszę, żeby adresować je do konkretnego senatora, ponieważ mamy dwóch sprawozdawców, ale trzy różne ustawy. Proszę może o podniesienie ręki, żeby senator prowadzący listę...

A może po prostu poproszę obu panów senatorów sprawozdawców, żeby stanęli tutaj na trybunie i od razu ustosunkowali się do zadawanych pytań.

Proszę, pan senator Plewa.

Senator Sergiusz Plewa:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Mam pytanie do pana senatora Mietły. Z tytułu zmniejszenia o 8% podatku jaki będzie ubytek dla budżetu państwa? To pierwsze pytanie. I drugie pytanie: z tytułu cofnięcia ulg jaki będzie przybytek dla budżetu państwa? Po prostu jaki jest bilans zmniejszenia tego podatku? Dziękuję.

Marszałek Longin Pastusiak:

Dziękuję.

Bardzo proszę, Panie Senatorze.

Panie Senatorze Mańkut, bardzo proszę tutaj do duetu.

Senator Mieczysław Mietła:

Panie Przewodniczący, jeżeli chodzi o zmniejszenie podatku z 27 do 19%, to spowoduje to różnicę 4 miliardów 519 milionów zł. Jest to więc kwota bardzo znaczna, która zasili przedsiębiorstwa, tak cierpiące na brak środków na swoją działalność.

Drugie pytanie dotyczyło... Jeżeli mógłbym prosić...

(Senator Sergiusz Plewa: Z tytułu cofnięcia ulg ile budżetowi przybędzie pieniędzy?)

Ale proszę powiedzieć, o jakie konkretnie ulgi chodzi.

(Senator Sergiusz Plewa: W sumie wszystkie.)

W sumie wszystkie... To te 4 miliardy 519 milionów zł. To jest oczywiście rozbite na poszczególne pozycje.

Marszałek Longin Pastusiak:

Dziękuję.

Pani senator Sienkiewicz.

Senator Krystyna Sienkiewicz:

Dziękuję bardzo.

Ja mam pytanie do senatora sprawozdawcy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Otóż zgodnie z obowiązującymi przepisami, których obecnie też nie zmieniamy, kościelne osoby prawne nie płacą podatków, jeżeli ich działalność nie jest obliczona na zysk. A nie zdarzyło się, by taki zysk wykazano w dość powszechnej działalności biznesowej. Chodzi o księgarnie, sklepy z dewocjonaliami, poza tym wynajmowane są lokale, parafie prowadzą kawiarnie, apteki, drukarnie i firmy budowlane. Patologią, wielką i powszechnie znaną, są darowizny, które nie są opodatkowane. Nie wiadomo, jakie sumy trafiają w ten sposób do kościołów i związków wyznaniowych. Jest to oczywiście bardzo korzystne, to znaczy dla kościoła, ale system ten nie jest przejrzysty i budzi wiele kontrowersji. Ponieważ nie jestem członkiem Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, bardzo wnikliwie czytałam ustawę. Ale nie zauważyłam nawet ducha potrzeby zmiany tego stanu. Proszę mi powiedzieć, skąd ten parasol ochronny nad tą potężną instytucją, która w odróżnieniu od ubożejącego społeczeństwa tych dolegliwości nie odczuwa. Dziękuję.

Marszałek Longin Pastusiak:

Proszę bardzo, Panie Senatorze.

Senator Mieczysław Mietła:

Panie Marszałku! Pani Senator! Ja myślę, że nie jestem dobrym adresatem tego pytania, ponieważ w części wypowiedź pani senator wykracza poza tematy, które były omawiane na posiedzeniu Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Wiem, że jest to dosyć duży obszar i jeżeli mógłbym prosić panią minister o udzielenie szczegółowej informacji, byłbym bardzo wdzięczny.

Marszałek Longin Pastusiak:

Dziękuję.

Pan senator Sztorc.

Senator Józef Sztorc:

Panie Marszałku! Cofa się wszystkie ulgi. Ja mam więc takie zapytanie...

(Marszałek Longin Pastusiak: Przepraszam, do którego ze sprawozdawców adresuje pan pytanie?)

Do pana senatora Mietły albo do pani minister, bo później będę pewnie jeszcze pytał przedstawicieli rządu, jeśli pan senator Mietła nie odpowie.

Jest taka ustawa z 17 maja 1989 r. o stosunkach państwo - kościół, opublikowana w "Dzienniku Ustaw" nr 29 poz. 154. W art. 55 ust. 7 jest napisane, że można przekazać na cele charytatywne, opiekuńcze Kościoła 100% dochodu. Czy my w tej ustawie o stosunkach państwo - Kościół coś zmieniamy, czy niczego nie zmieniamy? Bo się natkniemy pewnie na jakiś... Czy ta ustawa będzie zgodna z konstytucją i czy ktoś nie zaskarży tego do trybunału? Jest ustawa i my jej nie nowelizujemy. Dziękuję.

Marszałek Longin Pastusiak:

Bardzo proszę.

Senator Mieczysław Mietła:

Panie Marszałku! Panie Senatorze! No, jest ustawa, która reguluje stosunki państwo - kościół, i w niej jest wiele zapisów, które obowiązują stronę rządową. Mnie jest trudno dzisiaj się ustosunkować do tematu, który nie był omawiany, ale sądzę, że pani minister wraz ze swoim zespołem takiej odpowiedzi udzielą. Bo to są już bardzo precyzyjne i szczegółowe informacje, które nie były przedmiotem pracy komisji. Komisja może poruszać się tylko w obszarze materii, która wcześniej była przedmiotem obrad Sejmu. A ponieważ do nas takie informacje nie doszły, więc trudno, żebyśmy w tej chwili udzielali informacji dodatkowych.

Marszałek Longin Pastusiak:

Dziękuję.

Pan senator Podkański.

Senator Lesław Podkański:

Dziękuję bardzo.

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Mam dwa pytania dotyczące druku nr 498 - do senatora Mietły.

Pierwsze pytanie: czy przy przyjmowaniu art. 17 komisja dyskutowała o pozbawieniu ochotniczych straży pożarnych możliwości osiągania większych dochodów i o ich działalności statutowej? Myślę tu o pkcie 4d.

Drugie pytanie: czy przyjmując art. 22, komisja dyskutowała o wprowadzonej w tych regulacjach różnicy w poziomie podatku dochodowego w zakresie dochodu z dywidend z tytułu udziału w zyskach pomiędzy osobami prawnymi i osobami fizycznymi? To tyle, jeśli chodzi o druk nr 498.

I jedno pytanie do druku nr 511 do art. 26. Czy komisja analizowała skutki docelowe zmiany w zakresie darowizn i zamiany procentów na kwotę 350 zł? Bo ja widzę tu potężne niebezpieczeństwo wyeliminowania organizacji pozarządowych z ich działalności, a tym samym ograniczenia w przyszłości ich dostępu do środków unijnych. Bo jeśli organizacje pozarządowe nie będą dysponowały dwudziestoprocentową pulą środków własnych, to tym samym nie otrzymają 80% wsparcia. Czy ten problem był przez komisję poruszany? Dziękuję.

Senator Mieczysław Mietła:

Panie Marszałku! Panie Senatorze!

Ja chciałbym powiedzieć, że te zwolnienia, które zostały wymienione przez pana senatora, w zasadzie nie będą obowiązywać przez 2004 r. Celowo w swoim wystąpieniu podkreśliłem olbrzymią pracę, która została zrobiona, polegającą na udziale w wielu spotkaniach, i to z udziałem ministra Andrzeja Raczki, pana profesora Orłowskiego, członkowie komisji brali również udział w spotkaniu z wicepremierem Jerzym Hausnerem. Te tematy były żywo dyskutowane. Nie chciałbym przesądzać, jaki będzie ostateczny wynik tych rozmów i debaty, ale powiem, że jest pełne zrozumienie, przede wszystkim wśród senatorów, jeśli chodzi o potrzebę zabezpieczenia tego obszaru społecznego, który jest obszarem tak wrażliwym społecznie, a zarazem wymagającym rozwiązań. Ja uważam, że te tematy są otwarte i możemy o nich dyskutować. Jeżeli chodzi o te zwolnienia, to one faktycznie dotyczą tego jednego roku. No ale senatorowie, z tego co wiem, już przygotowują poprawki zmierzające do tego, żeby ten okres w ogóle znieść bezterminowo, a przy konstruowaniu następnej ustawy zostawić czas, żeby te sprawy załatwić tak, aby była możliwość spełnienia tego, możliwość zrealizowania tego przez państwo i żeby to były zapisy, które zadowolą praktycznie możliwie największą liczbę stron. To tyle, jeżeli chodzi o pierwszą sprawę.

Drugie pytanie dotyczyło samych dywidend czy...

(Senator Lesław Podkański: I straży, i dywidend. Były trzy pytania.)

Tak, były trzy pytania, ale te to są pytania już tak szczegółowe, że ja poproszę, żeby jednak pani minister udzieliła precyzyjnych odpowiedzi, dlatego że wiem, że takie wyliczenia były robione i na pewno będzie zadowalająca odpowiedź.

Marszałek Longin Pastusiak:

Dziękuję.

Pan senator Balicki.

Senator Marek Balicki:

Dziękuję bardzo.

Panie Marszałku, ja chciałbym zadać pytanie dotyczące skutków rozwiązań, wprowadzonych w tych zmianach ustaw podatkowych, dla organizacji pozarządowych.

Chciałbym zadać panu senatorowi sprawozdawcy takie pytanie: czy były brane pod uwagę skutki społeczne takich zmian w podatkach? Bo ustawy podatkowe mają nie tylko służyć zbieraniu pieniędzy, ale są również ważnym instrumentem polityki społeczno-gospodarczej państwa. Gdy obniżamy opodatkowanie działalności gospodarczej, no to po to, żeby zwiększyć wzrost gospodarczy. Ale gdy powodujemy utrudnienia czy w pewnym sensie zwiększamy opodatkowanie darowizn na cele rozwoju instytucji tworzących społeczeństwo obywatelskie, no to nie tylko nie sprzyjamy społeczeństwu obywatelskiemu, ale ograniczamy rozwój tego społeczeństwa, które jest niezwykle ważne w demokracji. Chciałbym więc zapytać, czy ten aspekt był brany pod uwagę podczas dyskutowania zmian przyjętych przez Sejm.

Senator Mieczysław Mietła:

Panie Marszałku! Panie Senatorze!

Ja już wspomniałem, że te problemy były szczegółowo dyskutowane. Ja nie wspominam o liczbie e-maili, które wpłynęły do naszej komisji. Również indywidualnie je dostałem. Kiedyś miałem ich dwa tysiące sześćset i dosłownie zablokowały mi system. Proszę więc przyjąć do wiadomości, że jest pełna świadomość tych trudnych problemów do rozwiązania, które stoją przed rządem, przed parlamentem, przed Senatem. Gdyby było rzeczywiście dużo pieniędzy, to na pewno nie byłoby problemu. Ale jest faktem, że tu były dwie kwestie. Jedna kwestia to była kwestia gospodarki, a druga to kwestia tego obszaru, o który wszyscy tak się bijemy. I chcę pana senatora zapewnić, że 60% dyskusji na posiedzeniu komisji dotyczyło właśnie tych wrażliwych spraw, a mniej się dyskutowało o tych pozostałych, oczywistych sprawach. Tak więc tutaj jest pełne zrozumienie, a jeśli chodzi o resztę, to przecież to zależy od naszych głosów, od tego, jak senatorowie zagłosują. Dziękuję.

Marszałek Longin Pastusiak:

Dziękuję.

Czy ktoś z państwa senatorów chciałby jeszcze zabrać głos?

Pani senator Simonides, bardzo proszę.

Senator Dorota Simonides:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Ja mam do pana senatora pytanie, czy komisja brała pod uwagę relację naszego wejścia do EU, w której bardzo mocno zwraca się uwagę na aktywność społeczeństwa, na wolontariat, na to, co pan senator Balicki podkreślał, do wyniku, skutku tego rozwiązania, który doprowadza do pasywności społeczeństwa, do tego, że się mówi, iż nie ma po co pracować, bo i tak fiskus wszystko zabiera, bo i tak nie mamy za co, nawet ci, którzy by chcieli to zrobić, pomóc tym najbiedniejszym. Wiem, że w Unii Europejskiej szczególnie na to, na mecenat zwraca się uwagę. Czy ten aspekt sprawy pojawił się na posiedzeniu komisji? Dziękuję.

Senator Mieczysław Mietła:

Panie Marszałku! Pani Senator! Chyba wszyscy obecni na tej sali, bez wyjątku, życzyliby sobie tego, żeby problemy opieki społecznej, udogodnień dla osób niepełnosprawnych były u nas tak rozwiązane jak na Zachodzie. Większość z nas bardzo często jeździ do tych krajów i ma możliwość zobaczenia tego naocznie. Problem zawsze sprowadza się, niestety, do pieniędzy. Uważam, że rząd podjął słuszną decyzję, myśląc, że zwiększona aktywność gospodarki, przyspieszenie rozwoju gospodarczego spowodują w konsekwencji to, że jednak będzie coraz więcej pieniędzy na tę działalność społeczną, i to naprawdę tak bardzo potrzebną i przez nikogo niekwestionowaną.

Marszałek Longin Pastusiak:

Dziękuję.

Czy ktoś z państwa senatorów chciałby jeszcze zadać pytania? Nie widzę chętnych.

Dziękuję obu panom senatorom sprawozdawcom.

(Senator Władysław Mańkut: Dziękuję za pana wyrozumiałość, Panie Marszałku.)

Pan senator Mańkut miał łatwiejsze zadanie... (Wesołość na sali)

Proszę państwa, ustawy, które są przedmiotem naszej debaty, były projektami ustaw rządowymi i poselskimi. Do reprezentowania rządu w toku prac parlamentarnych nad tymi trzema ustawami upoważniony został minister finansów.

Witam w naszej Izbie podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, panią minister Elżbietę Muchę.

Chciałbym zapytać panią minister, czy chciałaby przedstawić stanowisko rządu w sprawie rozpatrywanej...

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Elżbieta Mucha: Tak, oczywiście.)

Skoro tak, to bardzo prosimy panią minister tutaj, na trybunę senacką.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Elżbieta Mucha:

Dziękuję serdecznie.

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Mam zaszczyt przedstawić, po raz pierwszy w tej Izbie, projekty ustaw podatkowych przedłożone przez rząd parlamentowi, a uchwalone przez Sejm w dniu 14 października 2003 r.... To znaczy wtedy został uchwalony pierwszy projekt rządowy, który został przedłożony, ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a dwie ustawy są z 23 października: zmiana ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i zmiana ustawy o podatku dochodowym zryczałtowanym.

Zacznę od pierwszej ustawy, uchwalonej przez Sejm w dniu 14 października, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - druk senacki nr 498. Chciałabym zwrócić uwagę na to, iż zwarto w tym projekcie nowe rozwiązania, zmierzające do uproszczenia systemu podatkowego poprzez likwidację niektórych zwolnień od podatku dochodowego i odliczeń od dochodu, zmniejszenie obciążeń fiskalnych przez zmniejszenie stawki podatkowej z 27% do 19% i harmonizację przepisów podatkowych z prawem Unii Europejskiej. Generalną intencją tych zmian było uproszczenie systemu podatkowego oraz ożywienie wzrostu gospodarczego.

Podczas prac w Sejmie zasadnicze rozwiązania, które były proponowane przez rząd, zyskały aprobatę posłów. Podczas prac w komisji senackiej również większość tych rozwiązań zyskała aprobatę. Do przedłożonej ustawy zostały wniesione pewne poprawki. Mają one w pewnym sensie charakter merytoryczny, ale w większości są to poprawki, które mają charakter legislacyjny i doprecyzowujący.

Przede wszystkim zaakceptowane zostały: obniżenie stawki podatkowej oraz rozwiązania dostosowujące do dyrektyw Unii Europejskiej z 23 lipca 1990 r.

Chciałabym zwrócić uwagę pań i panów senatorów na to, iż przedłożona pod obrady ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych zawiera również wiele innych zmian. Do takich zmian zaliczyć można: złagodzenie warunków tworzenia podatkowych grup kapitałowych, doprecyzowanie daty uzyskania przychodu należnego u podatników dostarczających energię we wszelkich postaciach, przesunięcie terminu uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych, a także ściślejsze określenie katalogu świadczeń opodatkowanych zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

I tak przyjęto, że podatek zryczałtowany będzie się pobierać między innymi z tytułu świadczeń doradczych, księgowych, usług prawnych, usług reklamowych oraz zarządzania i kontroli.

W mających istotne znaczenie dla praktyki życia gospodarczego wspomnianych rozwiązaniach podatkowych przepis związany z określeniem daty uzyskania przychodu należnego rozszerzono, na wniosek osób, przy aprobacie rządu, również na podatników dokonujących wywozu i unieszkodliwiania odpadów.

Ze względu na społeczny charakter dużej części zlikwidowanych ulg rząd przychylił się też do pozostawienia jeszcze na rok większości pierwotnie zlikwidowanych zwolnień przedmiotowych, mimo iż stoi to w sprzeczności z założeniem uproszczenia systemu podatkowego.

Chciałabym panie i panów senatorów poinformować, że w związku z burzliwą debatą społeczną w sprawie zlikwidowania zwolnienia i czasowego ograniczenia zwolnienia, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4, co okazało się zarówno medialnie, jak i społecznie trudne do zaakceptowania, Rada Ministrów na swoim ostatnim posiedzeniu przychyliła się do takiego rozwiązania, ażeby zwolnienie, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4, mogło być przywrócone na dotychczasowych zasadach, czyli bez ograniczeń czasowych. To ważna informacja na wypadek, gdyby do tego artykułu zgłoszone zostały poprawki - jeśli tak będzie, to proszę zauważyć, że nastąpiła modyfikacja stanowiska rządu w tym zakresie. Rzecz dotyczy zwolnienia podmiotów, które działają, ogólnie mówiąc, w sferze pożytku publicznego, aczkolwiek różne zadania są tu rozpisane w nieco inny sposób niż w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego. Tutaj chodzi konkretnie o cele oświatowe i kulturalne, i jeżeli organizacje przeznaczają dochody na te cele, to rząd przychyla się do tego, ażeby utrzymać zwolnienie od podatku na dotychczasowych zasadach. Jednocześnie przyjęte zostały rozwiązania umożliwiające odliczanie od dochodu darowizn na cele określone w przepisach ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, takie jak działalność charytatywna, naukowa, edukacyjna, kulturalna.

Chciałabym również podkreślić, iż Sejm zaakceptował zaproponowane w projekcie rządowym, mające duże znaczenie dla podatników, rozwiązania gwarantujące zachowanie istoty rozliczania zaliczek w uproszczonej formie.

Chciałabym też zwrócić uwagę na fakt, że Sejm przyjął wniosek mniejszości, który utrzymywał na dotychczasowych zasadach obowiązującą piętnastoprocentową stawkę podatku od dywidend. W tej sprawie jest już jednak poprawka komisji senackiej, która doprowadza do zrównania podatku od dywidend na zasadzie analogicznej jak przyjęta w projekcie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

I to są wszystkie główne założenia ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jeśli chodzi natomiast o ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych, w gruncie rzeczy jest to pakiet ustaw, to rozwiązania przedłożone Wysokiej Izbie w uchwalonej przez Sejm ustawie z dnia 23 października o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mają podobny charakter. W zamyśle rządu regulacje te mają wspierać rozwój przedsiębiorczości i zachęcać do inwestowania.

Chciałabym tutaj jednak podkreślić, że wszystkie zmiany, zarówno w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, jak i w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy rozpatrywać w nieco dłuższym przedziale czasu, nie tylko w kontekście roku 2004, czyli przyszłego roku. Rząd zamierza dokonać reformy systemu podatkowego, a zatem likwidacja ulg podatkowych, likwidacja pewnych zwolnień w przedłożonych Wysokiej Izbie projektach ma stanowić wstęp do tej reformy prawa podatkowego. W wypadku likwidacji ulg w podatku dochodowym od osób fizycznych o tyle ma to istotne znaczenie, że zanim przystąpi się do zasadniczej reformy systemu podatkowego, do uproszczenia systemu podatkowego, wcześniej należy zlikwidować ulgi, po to by one wygasały stopniowo, zgodnie z konstytucyjną zasadą respektowania praw nabytych. A zatem fakt wykreślenia ulg na rok 2004 wcale nie oznacza... Osoby, które rozpoczęły korzystanie z ulg, na przykład uczniowskiej czy remontowej, które mają charakter czasowy, to znaczy rozkładają się na kilka następujących po sobie lat, będą mogły z nich korzystać do czasu wygaśnięcia limitu, który z tych ulg wynika.

A więc te zmiany są istotne dlatego, że stanowią ważny wstęp do poważnej reformy systemu podatkowego.

Odniosę się jeszcze na chwilę do likwidowanych ulg, ponieważ wydaje mi się, że w dyskusji za mało było aspektów społecznych. Na ogół bowiem patrzy się na ten problem tylko od tej strony, że podatnik, który teraz może skorzystać z ulgi, później, od 2004 r., nie będzie mógł tego uczynić.

Otóż chcę powiedzieć, zwłaszcza w odniesieniu do zlikwidowania ulg uczniowskich, ponieważ to było dość mocno w debatach społecznych kontestowane, że w sytuacji, w jakiej obecnie znajduje się państwo, w sytuacji, kiedy liczba osób, które nie mają pracy jest tak duża, przy wysokim poziomie bezrobocia, korzyści z istnienia ulg uczniowskich wcale nie docierają do tych osób, które najbardziej potrzebują wsparcia w zakresie edukacji. Z analizy statystyk związanych z rozliczaniem dotyczących kształcenia ulg z lat poprzednich, przeprowadzonej w Ministerstwie Finansów, wynika, że ulga w podatku dochodowym rzeczywiście nie dociera do osób najbardziej potrzebujących. A zatem na pewno nie jest to zgodna z zasadą sprawiedliwości dystrybucja pieniądza. Dlatego w związku z likwidacją ulg w podatku dochodowym od osób fizycznych, ulg na kształcenie w szerokim tego słowa znaczeniu, w porozumieniu z resortem edukacji wydzielona została w budżecie na 2004 r. rezerwa, która wynosi około 1 miliarda 400 milionów zł, i ta rezerwa będzie przeznaczona na wsparcie dla osób, które w szczególności potrzebują pomocy, w postaci stypendiów, w postaci pomocy materialnej dla uczniów i studentów. A zatem w zależności od tego, jak, w jakim kształcie, Wysoki Senat przyjmie ulgi i zwolnienia odnoszące się do kształcenia uczniów, tak w ramach ustaw okołobudżetowych, odpowiednio, proporcjonalnie, zostaną przydzielone pieniądze przeznaczone na kształcenie, na szkolenie studentów i młodzieży.

I jeszcze na jeden aspekt, jeśli idzie o likwidację ulg, chciałabym zwrócić uwagę, cały czas podkreślając, że rzeczywiście nie zawsze ulgi na dojazdy dzieci do szkół, na wykształcenie, na stypendia docierały, do tych osób, które ich najbardziej potrzebują. Mam na myśli dzieci na przykład wiejskie. Rolnicy nie płacą podatku dochodowego od osób fizycznych, a zatem ojcowie czy matki będący rolnikami nie mogli odliczać wydatków na kształcenie swoich dzieci. Rezerwa w budżecie przeznaczona na ten cel pozwoli natomiast na bardziej sprawiedliwą i równą dystrybucję pieniędzy.

Kolejna istotna zmiana w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych polega na wprowadzeniu możliwości wyboru dziewiętnastoprocentowej stawki liniowej w podatku dochodowym od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Dosyć mocno podkreślane przez środowiska gospodarcze było to, iż rzeczywiście nie ma praktycznie żadnej różnicy... Jeżeli prawo zezwala osobie fizycznej na prowadzenie działalności gospodarczej i ta osoba może w takiej formie, jako osoba fizyczna, prowadzić działalność gospodarczą, to nie ma żadnego uzasadnienia, ażeby była ona inaczej traktowana niż spółka z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółka akcyjna prowadząca działalność gospodarczą. W pierwotnym projekcie rządu, zaakceptowanym przez Radę Ministrów, nie było takiej możliwości wyboru dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Niemniej jednak tuż po pierwszym czytaniu w Sejmie przedstawiciele środowisk gospodarczych i związków zawodowych spotkali się z panem premierem, przedstawiając swój postulat w tej sprawie. W rezultacie została wniesiona poprawka poselska, a rząd tę poprawkę poselską poparł.

A zatem od 1 stycznia 2004 r. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą będą mogły wybrać, czy chcą się rozliczać na ogólnych zasadach, czyli według skali podatkowej, czy też chcą się rozliczać według stawki liniowej. Zasada wyboru została tutaj wprowadzona świadomie. Jeśli bowiem popatrzymy na skalę podatkową, to okaże się, że dla osób prowadzących działalność gospodarczą i rozliczających się według skali podatkowej efektywna stawka wyniesie około 13% w pierwszym przedziale skali podatkowej i 17% w drugim. Aby zatem nie stało się tak, że przedsiębiorcy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, w wyniku narzucenia im dziewiętnastoprocentowej stawki liniowej przy niemożności skorzystania z ulg, bo to już jest podatek liniowy, znajdą się w 2004 r. w sytuacji gorszej niż w latach poprzednich, zastosowano zapis w art. 9a, który mówi że osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą może wybrać, może skorzystać z liniowego podatku, ale nie ma takiego obowiązku. Składa określone oświadczenie w tym zakresie do urzędu skarbowego i może skorzystać z tej preferowanej stawki. Jeżeli natomiast wybierze tę stawkę, to nie przysługuje jej kwota wolna od opodatkowania, czyli 530 zł 8 gr, bo taka jest kwota wolna na rok 2004, taka sama jak w bieżącym roku, i nie będzie mogła rozliczać się wspólnie z małżonkiem ani korzystać z ulg podatkowych.

Jeżeli powstałaby taka sytuacja, że osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą, a jednocześnie pozostaje w stosunku pracy, bo tak się może zdarzyć, to wówczas dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej może opodatkować według stawki 19%, a jej dochody ze stosunku pracy, czyli inne niż pozarolnicza działalność gospodarcza, będą wchodziły do opodatkowania według skali podatkowej. Czyli tutaj osoby wybierające tę opcję podatkową w żaden sposób nie tracą.

Chciałabym zaznaczyć, że jeśli chodzi o opodatkowanie kapitałów pieniężnych, to wprowadzono jednolitą stawkę dziewiętnastoprocentową. Wprowadzono też, w związku z tym, że do końca 2003 r. obowiązuje zwolnienie od opodatkowania dochodów ze zbycia papierów wartościowych, zapisy dotyczące opodatkowania zysków z giełdy. Gdyby rząd nie zaproponował tych zapisów, to zyski z giełdy byłyby opodatkowane według progresji, czyli według skali podatkowej, i podwyższałyby progresję. Propozycja rządu, zaakceptowana przez Sejm, zmierza w tym kierunku, ażeby zyski z giełdy były opodatkowane podatkiem liniowym, żeby nie było tutaj zaliczkowania miesięcznego, tylko jedno rozliczenie na koniec roku, czyli w następnym de facto roku podatkowym za rok poprzedzający, i żeby uzyskiwane przez podatników dochody z giełdy nie podwyższały progresji podatkowej. Czyli one są rozliczane w postaci odrębnego zeznania i nie mają wpływu na podwyższenie progresji podatkowej, jeśli podatnik uzyskuje inne dochody opodatkowane według zasad ogólnych.

Jeśli chodzi o PIT, to takie są ogólne założenia, które przyświecały przedłożeniu przez rząd stosownego projektu ustawy.

Jeśli natomiast chodzi o ustawę o zryczałtowanym podatku dochodowym, to do tych zagadnień, które dokładnie przedstawił pan senator sprawozdawca, można dodać tylko tyle, że ona nawiązuje ściśle do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w takim znaczeniu, że te zmiany, które tam odnoszą się do ulg podatkowych czy do zwolnień, następują również w tej ustawie. Tak więc nie będę tutaj powtarzać tego, co już przy ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych omówiłam. Dziękuję bardzo za uwagę.

(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Jolanta Danielak)

Wicemarszałek Jolanta Danielak:

Dziękuję bardzo pani minister za przedstawienie stanowiska rządowego w sprawie omawianych ustaw i proszę o pozostanie przy mównicy, bowiem zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu przechodzimy do pytań adresowanych do pani minister, a dotyczących oczywiście ustawy.

Bardzo proszę, pani senator Teresa Liszcz.

Senator Teresa Liszcz:

Ja mam dwa pytania.

Czym się kierował rząd, skreślając w art. 21 pkt 29 dotyczący zwolnień przychodów z tytułu odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość? Czy uważa pani minister, że to jest zgodne z konstytucją, a zwłaszcza z konstytucyjną zasadą ochrony własności i zasadą, że jeżeli wywłaszczenie jest konieczne i dochodzi do wywłaszczenia, to należy się pełne odszkodowanie? Jeżeli od odszkodowania pobierze się podatek, to można zmniejszyć nawet o 40% wysokość odszkodowania w stosunku do wartości wywłaszczonej nieruchomości. To jest pierwsze pytanie.

Drugie: czym kierował się rząd, skreślając w tym samym artykule pkt 99, który zwalniał dotąd z podatku zasiłki otrzymywane na częściową refundację zakupu leków i środków sanitarnych? Czy nie uważa pani minister, że to już jest sprzeczne z elementarnym poczuciem przyzwoitości i sprawiedliwości? Dziękuję.

Wicemarszałek Jolanta Danielak:

Dziękuję bardzo.

Kolejne pytanie zadaje pan senator Podkański.

Senator Lesław Podkański:

Dziękuję bardzo.

Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie!

Pani Minister, mam dwa pytania systemowe i trzy szczegółowe.

Pierwsze pytanie systemowe. Po przyjęciu przez Senat ustaw pojawiły się informacje wśród przedsiębiorców, że istnieje zagrożenie dotyczące sprzeczności z konstytucją, jeśli chodzi o równość podmiotów, w przypadku przejścia na podatek liniowy po 21 stycznia 2004 r. Czy tak, czy nie? Czy rząd czuje i widzi to zagrożenie?

Drugie pytanie. Proszę o odpowiedź, jakie są łączne wynikowe zmiany skutków dla budżetu, związane z przyjęciem tych wszystkich nowych rozwiązań pakietu, w stosunku do starych przedłożeń. Czy realizacja wpływów do budżetu byłaby taka sama?

Pytanie szczegółowe: dlaczego w art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przyjęto poziom podatku na poziomie 19%? Z czego on wynika? Powiem żartobliwie: dlaczego nie 17% albo 21%, a właśnie 19%?

I dlaczego w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zastosowano ponownie tę samą skalę z roku 2003? Skoro robimy gruntowne zmiany, to czemu to jedno utrzymujemy w całości?

I trzecie, ostatnie pytanie szczegółowe do art. 30 tej ustawy, o której teraz mówiłem. Dlaczego tam wprowadza się następującą regulację, że dziewiętnastoprocentowy podatek będzie obejmował objęcie udziałów za wkład niepieniężny w postaci innej niż część przedsiębiorstwa czy firmy. Dlaczego osłabiamy możliwość zwiększenia kapitału firm prywatnych, że powiem trochę żartobliwie, na przykład poprzez wniesienie własnego samochodu jako aport do firmy, żeby zwiększyć kapitał? O co tu w ogóle chodzi w tej zmianie, w art. 30 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych? Dziękuję.

Wicemarszałek Jolanta Danielak:

Dziękuję bardzo.

Bardzo proszę, pan senator Graczyński.

Senator Adam Graczyński:

Dziękuję, Pani Marszałek.

Mam dwa pytania do pani minister.

Pierwsze dotyczy tak zwanych, jak pani minister to nazwała, ulg uczniowskich. Stwierdziła pani minister, że kwota 1 miliarda 400 milionów zł będzie w gestii ministra edukacji narodowej i sportu na zasilanie uczniów, którzy tego potrzebują. Czy istotnie chodzi tu o dodatkową kwotę 1 miliarda 400 milionów zł, czy to jest kwota połączona ze środkami, które do tej pory posiadał minister edukacji?

I drugie pytanie, dotyczące następującej sprawy: jakie będą korzyści przedsiębiorców z tytułu obniżenia podatków w tych dwóch ustawach, o podatku od osób fizycznych i od osób prawnych? Pan senator sprawozdawca podał kwotę ponad 4 miliardów zł. Ja mam informację, że być może jest to wyższa kwota, wynosząca około 8 miliardów zł. Prosiłbym panią minister o ostateczne wyjaśnienie tej kwestii. Dziękuję uprzejmie.

Wicemarszałek Jolanta Danielak:

Bardzo proszę, pan senator Sztorc.

Senator Józef Sztorc:

Pytałem już o to pana senatora Mietłę, sprawozdawcę ustawy, ale zapytam jeszcze panią minister. Kościół prowadzi działalność charytatywną i opiekuńczą. Jest ustawa o stosunkach państwo - kościół z 1989 r. Wiem, że Ministerstwo Finansów ma poważny problem, bo tutaj się w ustawach podatkowych cofa darowizny i ulgi, a jednak tamta ustawa nie jest nowelizowana. Czy nie uważa pani, że natkniemy się na niezgodność z konstytucją, jeżeli chodzi o darowizny? Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Jolanta Danielak:

Dziękuję bardzo.

Bardzo proszę panią minister o udzielenie odpowiedzi na pytania, które już padły. Jednocześnie informuję, że była to dopiero pierwsza seria pytań.

Bardzo proszę.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów  Elżbieta Mucha:

Odpowiadam po kolei na pytania, zgodnie z tym, jak padły.

Jeśli chodzi o kwestię 20 stycznia, Panie Senatorze, to rzeczywiście pojawiła się wątpliwość. Już wyjaśniam, skąd ta wątpliwość, dlaczego się pojawiła. Otóż w pierwotnym brzmieniu poprawki poselskiej zgłoszonej przez pana posła Czerniawskiego, a dotyczącej wprowadzenia podatku liniowego dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, był zapis co do ograniczenia przechodzenia na to zatrudnienie. Zgodnie z tym zapisem z podatku liniowego mogły skorzystać osoby fizyczne, które prowadziły działalność gospodarczą przez cały rok poprzedzający dany rok podatkowy. Zapis dotyczący zgłoszenia tego 20 stycznia czy też po 20 stycznia miał wówczas swoje uzasadnienie. W związku ze zmianami wprowadzonymi w trakcie prac parlamentarnych w Sejmie zostały wykreślone wyrazy dotyczące tego ograniczenia. Następnie została przegłosowana poprawka zgłoszona w drugim czytaniu, dotycząca analogicznego ograniczenia, jakie jest obecnie w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych. I rzeczywiście, patrząc na to w tym kontekście, przy nowym zapisie, jaki się pojawił - dotyczy on ograniczenia możliwości przechodzenia na to zatrudnienie; chodzi po prostu o to, żeby podatnicy nie nadużywali przepisów prawa - zapis mówiący o zgłoszeniu tego 20 stycznia, przed czy też po 20 stycznia, stał się bezprzedmiotowy. Jeszcze jedno. Prosiliśmy o opinię ekspertów i rzeczywiście taka opinia podważała konstytucyjność, zgodność z konstytucją takiego zapisu. A zatem już po przyjęciu przez Sejm, na posiedzeniu komisji senackiej została zgłoszona poprawka w tym zakresie. Mam nadzieję, że przejdzie w głosowaniach, jest to zależne od decyzji Wysokiego Senatu. Należy mieć nadzieję, że ta sprawa będzie wyprostowana.

Dlaczego 19%? No, oczywiście można zadać takie pytanie. Rzeczywiście, można by było przyjąć 17, 18, 20, 22%. Można by powiedzieć, że schodząc z 27% mamy tutaj duże pole manewru. Otóż chciałabym powiedzieć, że to 19% zostało podyktowane tym, ile można dać przedsiębiorcom, na ile można im pozwolić, ile można im ulżyć w zakresie obciążeń podatkowych, fiskalnych. Chodzi oczywiście o to, żeby budżet państwa mógł to udźwignąć. Tylko i wyłącznie stąd jest taka zmiana, dlatego to 19% zostało zaproponowane. No, jest to minimum, poniżej którego zejść już nie można ze względu na skutki budżetowe. Również stawka 19% dla osób fizycznych w tym zakresie była tym podyktowana.

Jeśli chodzi o saldo zmian, bo pan senator również o to pytał - wszystkich zmian, bo w projekcie rządowym nie było skutków dotyczących przejścia na stawkę 19% w podatku liniowym - to skutki generalnie wyniosą około 4 miliardów 500 milionów, jeśli chodzi o podatek dochodowy od osób prawnych. Saldo zmian w podatku dochodowym od osób fizycznych to będą jakieś 2 miliardy, ponad 2 miliardy.

Nie pamiętam, który z panów senatorów zadał pytanie o to, jakie będą skutki dotyczące likwidacji ulg i odliczeń podatkowych ogółem, a jest to istotne. Otóż chciałabym powiedzieć, że ze względu na to, iż w roku 2004 będzie jeszcze wielu podatników korzystających z tak zwanych praw nabytych, czyli z tych ulg i odliczeń, które rozpoczęli w tym roku, czy w roku poprzedzającym, skutki pozytywne dla budżetu, skutki in plus, będą wynosiły około 319 milionów.  Tak szacujemy na podstawie danych, które posiadamy w Ministerstwie Finansów, oczywiście w oparciu o zeznania za 2002 i 2001 r., bo to jest podstawą. Chciałabym jednak powiedzieć, że bardzo duże i widoczne dla budżetu skutki będą w latach następnych. Chodzi o rok 1995, 1996, wtedy kiedy ulgi...

(Senator Lesław Podkański: 2005.)

Przepraszam, 2005-2006, to było przejęzyczenie. A więc w tych latach skutki dla budżetu będą rzeczywiście bardzo widoczne, bo to już wyniesie kilka miliardów, nawet do 5 miliardów zł. A zatem, jeśli chodzi o likwidację ulg i odliczeń w PIT, to jest to 319 milionów, a jeśli chodzi o likwidację ulg i odliczeń, zwolnień podatkowych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych - około 317 milionów. Z tym, że ogólne dane - ja już podałam dane zbilansowane, te 4 miliardy 500 milionów - to jest plus i minus, to już są dane wynikowe.

Jeśli chodzi o kolejne pytanie: dlaczego utrzymano tę samą skalę podatkową? No, muszę powiedzieć, że w pierwszym przedłożeniu rządowym była inna kwota wolna od podatku, była tam kwota 601 zł i kilku groszy. Ale rzeczywiście zmieniło się to w wyniku porozumienia z 2 września pomiędzy reprezentatywnymi organizacjami pracodawców oraz reprezentatywnymi organizacji związków zawodowych. Te organizacje podpisały porozumienie,  zgodnie z którym, w przypadku gdy zostanie zaaprobowana przez Sejm stawka liniowa w podatku dochodowym od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w wysokości 19%, to w tym zakresie organizacje te, działając w imieniu pracowników, jak i pracodawców, godzą się na przyjęcie skali podatkowej według kwot, o których mowa, obowiązujących obecnie.

Teraz kolejne pytanie pana senatora, dotyczące art. 30 ustawy o PIT. Nie pamiętam dokładnie tego pytania, natomiast myślę, że jeżeli tam są jakieś wątpliwości, to chyba na posiedzeniu senackiej Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych będzie można ewentualnie, jeśli pan senator złoży taką poprawkę, bardziej szczegółowo odnieść się do tego zapisu. Nie chciałabym w tej chwili analizować tego przepisu z tej trybuny, odpowiadając na poszczególne pytania.

Odniosę się teraz do pytań dotyczących ulg uczniowskich. Czy 1 miliard 400 milionów zł to jest kwota dodatkowa, czy też kwota... Ja powiedziałam, że jest to pewna rezerwa przeznaczona tylko i wyłącznie na cele...

(Senator Grażyna Staniszewska: Dodatkowa.)

Dodatkowa. I w zależności od tego, czy i w jakim kształcie zostaną zaakceptowane przez parlament ulgi podatkowe, od tego, czy zostaną przywrócone na przykład ulgi uczniowskie, nastąpi odpowiednie zmniejszenie rezerwy w tym zakresie. Chciałabym natomiast uprzejmie poinformować - to właściwie jest poza resortem finansów - że ministerstwo edukacji przygotowuje stosowne projekty ustaw w tym zakresie. Są to projekty ustaw okołobudżetowych, rekompensujących zniesienie ulg podatkowych, a na realizację tych ustaw jest przeznaczona ta rezerwa.

Kolejne pytanie, dotyczące spraw kościoła. Znam te pytania, wielokrotnie stawiane przez pana senatora Sztorca. Nie ukrywam, że w tym zakresie jest pewien problem interpretacyjny - przede wszystkim z uwagi na to, że w ustawach kościelnych, a dokładnie we wspomnianym art. 55 ustawy o stosunku państwa do kościoła, rzeczywiście mówimy o zwolnieniu podatkowym w zakresie przeznaczenia na cele charytatywne określonych datków, natomiast nie mówi się tam o limicie dotyczącym zwolnień w tym zakresie. Mamy jednak ustawy podatkowe, które określają limity zwolnień. A zatem chciałabym powiedzieć, że w takim zakresie - i musimy się trzymać tej interpretacji - w jakim te ustawy odnoszą się przedmiotowo i podmiotowo do dokonywania określonych darowizn czy też do zwolnienia od podatku dochodów, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 4a, jeśli chodzi o kościelne osoby prawne, rzeczywiście musimy trzymać się ustaw podatkowych. Jeśli chodzi natomiast o kwestie zwolnień wynikających z ustaw kościelnych, to nie możemy bez stosownej umowy, bez stosownego porozumienia z danym kościołem, zmieniać takiej ustawy. A zatem zmiana ustawy podatkowej oraz zmiana ustawy kościelnej - przepraszam, określam to tutaj tak w skrócie - rzeczywiście wymagają innej formy i trybu. Analizowałam ten problem dosyć dogłębnie. Chciałabym tutaj uprzejmie poinformować pana senatora, że są również rozbieżności w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego w tym zakresie; było nawet skierowane pytanie do składu siedmiu sędziów, bo rzeczywiście jest tu pewien problem interpretacyjny. Oczywiście my w Ministerstwie Finansów, w trosce o jednolitość interpretacji, będziemy musieli zatroszczyć się o wydanie stosownej wykładni tego przepisu. W tej chwili poprosiliśmy o kilka ekspertyz prawnych, bo rzeczywiście nie chcielibyśmy, ażeby w związku z interpretacją ministra finansów były podważane jakieś decyzje, skarżone do Naczelnego Sądu Administracyjnego i żeby budżetu państwa dotykały dodatkowe skutki z tego tytułu. Tak że tutaj jest rzeczywiście dosyć znaczny problem w zakresie interpretacji prawnej. To chyba wszystkie pytania?

(Wicemarszałek Jolanta Danielak: Zapewniam panią minister, że to nie wszystkie pytania i zachęcam...)

(Senator Janina Sagatowska: Jeszcze pani senator Liszcz.)

Przepraszam, przepraszam najmocniej. Nie odpowiedziałam jeszcze pani senator Liszcz.

Otóż, jeśli chodzi o likwidację punktu dotyczącego wywłaszczenia nieruchomości, to rzeczywiście problem ten był bardzo mocno dyskutowany na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych w Sejmie. Debata była dosyć długa i pojawiły się w niej te same  wątpliwości, o których wspomniała tutaj pani senator, że w istocie chodzi tutaj o odszkodowanie z powodu wywłaszczenia, czyli w zakresie tego, co podatnik miał i co utracił w związku ze stosownymi przepisami o gospodarce nieruchomościami. Nie ukrywam, że nie ma problemu w tym zakresie. Jeżeli na posiedzeniu komisji senackiej zostanie ten temat podniesiony, to pewnie będziemy o tym szerzej dyskutować. Chciałabym natomiast tutaj wyraźnie powiedzieć, dlaczego minister finansów podjął taką decyzję. Otóż minister finansów obserwował bardzo częste przypadki wykupu nieruchomości, które miały być przeznaczane na cele wywłaszczeniowe. I de facto ich właściciele, na przykład rolnik, który w związku z budową autostrady mógłby skorzystać z takiego zwolnienia podatkowego, on w istocie z niego nie korzystał. Korzystały z tego osoby trzecie, które odkupywały nieruchomości od właścicieli ziemskich i następnie otrzymywały duże odszkodowanie przy wywłaszczeniach. Tego dotyczyły intencje ministra. Te intencje nie zostały zakwestionowane w ostatecznym rozstrzygnięciu przez Komisję Finansów Publicznych w Sejmie i przez Sejm. Oczywiście, jeżeli będzie jakaś poprawka odnośnie do tego zapisu, to ja z chęcią odpowiem na bardziej szczegółowe pytania na posiedzeniu komisji.

Jeśli chodzi o kolejne zwolnienie, dotyczące zakupu leków i środków sanitarnych, to tam, o ile sobie przypominam, był zapis: na podstawie odrębnych przepisów. Ale te odrębne przepisy wygasły. W związku z tym, że nie ma obowiązujących przepisów, do których byłoby to odesłanie, zapis dotyczący zwolnienia stał się bezprzedmiotowy. I działanie ministra finansów czy rządu nie zmierza do tego,  żeby pozbawić tego zwolnienia w przypadku zakupu leków i środków sanitarnych, tylko - no tak jest ze względów czysto formalnych. Było odesłanie na podstawie odrębnych przepisów, tych przepisów nie ma, one wygasły, w związku z tym przepis stał się przepisem blankietowym, a zatem nie można było z niego skorzystać. To chyba wszystko.

Wicemarszałek Jolanta Danielak:

Pierwsza seria pytań za nami.

Bardzo proszę o zabranie głosu panią senator Simonides.

(Senator Dorota Simonides: Dziękuję. Postawili moje pytanie senator Graczyński i senator Liszcz. Otrzymałam odpowiedź.)

Dziękuję bardzo.

Pan senator Spychalski.

Senator Andrzej Spychalski:

Dziękuję, Pani Marszałek.

Pani minister, chciałbym zadać takie pytanie. Dlaczego rząd, z godnym podziwu uporem, odrzuca wniosek Unii Pracy w sprawie zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych najmniej zarabiających - do kwoty 6 tysięcy 600 zł w skali roku?

Argumentacja o skomplikowanym systemie wyliczeń dotyczącym tego zwolnienia jest absurdalna, bowiem wiąże się to z prostymi operacjami matematycznymi. Przez ubiegły rok, a także i w ciągu obecnego, dostarczano nam argumentów, że oznaki, a następnie stały trend wzrostu gospodarczego są wynikiem wzrostu popytu wewnętrznego. Nie mogłem zrozumieć, dlaczego rząd do mechanizmów tworzenia stałych warunków budowania wzrostu gospodarczego nie chce zaliczyć obniżenia podatku ludziom będącym w najtrudniejszej sytuacji materialnej, by i oni mogli skorzystać z dobrodziejstw zmian w polskim systemie podatkowym. Jest pewność, potwierdzona w ostatniej dwuletniej praktyce, że ta część zredukowanych dochodów budżetowych zostanie w pełni zrekompensowana dodatkowymi wpływami z VAT. Będzie popyt, będzie szybki odbiór towarów z rynku, zwiększy się zainteresowanie produkcją. Wydaje się, że są to proste mechanizmy, na których powinniśmy oprzeć rozwiązania systemu podatkowego. Dziękuję.

Wicemarszałek Jolanta Danielak:

Dziękuję bardzo.

Bardzo proszę o zadanie pytań panią senator Staniszewską.

Senator Grażyna Staniszewska:

Dziękuję.

Pani minister, mam nadzieję, że dobrze zrozumiałam - państwo jesteście gotowi poprzeć poprawkę przywracającą dotychczasowy zapis art. 17 ust. 1 pkt 4 w całym brzmieniu, tak? Czy to dotyczy również zgody na pozostawienie pktu 5 tegoż art. 17 ustawy o CIT? Czy to dotyczy także pozostawienia w dotychczasowym wymiarze dotacji dla organizacji pozarządowych, według ustawy o PIT, czy też państwo podtrzymujecie to ograniczenie do 350 zł rocznie? Bo jeżeli tak, no to cieszę się z ustępstw na rzecz organizacji pozarządowych, ale martwi mnie jeszcze ta ostatnia bariera. W moim przekonaniu bowiem ministerstwo powinno zrobić kalkulację, ile będzie kosztowała ta sama usługa czy ten sam sposób rozwiązania problemu, w zależności od tego, czy to dotyczy edukacji, opieki społecznej, bezpieczeństwa, w wykonaniu administracji rządowej różnego szczebla, od centrali po samorząd, a ile by kosztowała w wykonaniu organizacji pozarządowej, w której często ludzie pracują nieodpłatnie, społecznie. Czy to ograniczenie dotacji, pozwalającej na według mnie około dziesięciokrotnie tańsze wykonanie czy rozwiązanie jakiegoś ważnego problemu społecznego, po prostu się opłaca? Czy nie okaże się później, że po katastrofie, na przykład w dziedzinie socjalnej, rząd będzie musiał wydać dużo większe pieniądze na rozwiązanie jakiegoś problemu za pośrednictwem niezwykle drogiej administracji samorządowej czy centralnej? Dziękuję.

Wicemarszałek Jolanta Danielak:

Dziękuję.

Zgłaszał gotowość zadania pytania pan senator Romaszewski, ale w tej chwili nie ma go na sali.

Zatem bardzo proszę pana senatora Janowskiego.

Senator Mieczysław Janowski:

Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.

Pani minister, ja odbieram te ustawy, o których mówimy, a także te, o których dzisiaj będziemy mówili, jako wpisujące się w działania rządu, które określiłbym umownie terminem "plan wicepremiera Hausnera". Proszę zatem odpowiedzieć, czy to jest kompleksowo potraktowane, bowiem mówimy o finansach publicznych bardzo szeroko. Podatki od osób prawnych i fizycznych będą wchodziły również, w określonym udziale procentowym, w dochody jednostek samorządu terytorialnego,  zatem te wszystkie zmiany, które są wprowadzane, dość radykalne zaburzą zarówno budżet państwa w porównaniu do obecnie obowiązującego, jak i w sposób znaczny, o czym będziemy dyskutowali później, budżety jednostek samorządu terytorialnego. Czy państwo przeprowadziliście odpowiednie i wiarygodne symulacje zmiany przepływu wcale niebagatelnych strumieni pieniędzy? To jest jedno pytanie.

I drugie pytanie. Do mojego biura częstokroć przychodzą obywatele, powiadając tak: jeżeli to parlament stanowi ustawy, to dlaczego w przypadku ustaw dotyczących podatków tak często korzysta się z interpretacji nadawanych przez urzędników? Zatem, czy te przepisy, które obecnie będą wchodziły w życie, oprócz wskaźników liczbowych, są prostsze, jednoznaczne, tak aby nie trzeba było stosować interpretacji do ich wyjaśnienia i jeszcze raz wyjaśnienia do tego wyjaśnienia? Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Jolanta Danielak:

Dziękuję bardzo.

Proszę, pani senator Janowska.

Senator Zdzisława Janowska:

Pani minister, ja mam trzy pytania.

Pierwsze jest kontynuacją pytania pani senator Staniszewskiej. Otóż chodzi o symulacje. Ponieważ państwo nadal nie wyrażacie zgody na to, ażeby darowizna na rzecz organizacji pozarządowej była darowizną procentową, wyższą, proponujecie w dalszym ciągu utrzymanie tych 350 zł,  bardzo proszę o zaprezentowanie symulacji konsekwencji - ja rozumiem, że państwo tutaj pragniecie zaoszczędzić, ale straty poniesione z tego tytułu mogą być daleko większe i sięgać znacznie dalej. Ponieważ organizacje pozarządowe pełnią wielką funkcję społeczną, pomagają najuboższym, proszę o symulacje dotyczące: zwiększenia zakresu i poziomu ubóstwa społeczeństwa, niedożywienia dzieci, chorób i braku możliwości leczenia się, a także braku możliwości uczenia się i bezdomności. To są te niewątpliwe konsekwencje. I teraz proszę o przedstawienie z jednej strony korzyści dla budżetu, a z drugiej wielkich strat, które w konsekwencji mają również wymiar ekonomiczny.

Drugie pytanie, które nieustannie zadaję. I tu również proszę o symulację. Otóż, robi się wielki ukłon wobec przedsiębiorców, dając im możliwość niższego opodatkowania, wierząc że ożywią oni gospodarkę i że zatrudnią nowe osoby, a pozostawia się wysokie opodatkowanie osób fizycznych. I wiadomym jest, że zaczyna się tutaj próba obejścia, wynikająca z tego, że wszyscy pragną płacić niższe podatki. Stąd też stworzono zapis dotyczący tego, ażeby nie można było się samozatrudnić, niemniej jednak tęgie głowy pracują nad tym, ażeby to również obejść. Czy państwo macie symulacje, jakiego rodzaju tu będą straty? Te straty mogą być daleko większe, dlatego że będą możliwe nowe sposoby rezygnacji z czterdziestoprocentowego opodatkowania w przypadku ludzi, którzy wykonują bardzo wysokie funkcje kierownicze i menedżerskie. Mogą oni, prawo w tym momencie na to pozwala, wejść do firm konsultingowych, które będą zlecać usługi menedżerskie tymże przedsiębiorcom. I o tę symulację proszę. Chodzi mi po prostu o to, czy ta gra jest warta świeczki.

I trzecie pytanie. Dlaczego państwo - to wczoraj miało miejsce ze strony pana ministra Ciesielskiego, jak i również ze strony pani - szafujecie nieprawdziwą informacją? Informacją, która mówi o tym, że zadowolicie państwo, rzekomo, organizacje pozarządowe jednoprocentowym podatkiem, który będzie przekazywany dla organizacji pożytku publicznego. Pani minister, nie można tego rodzaju informacji przekazywać nam wszystkim, bo jedne osoby są bardziej zorientowane, a drugie mniej. I te ostatnie uwierzyły, że będzie możliwy od zaraz jednoprocentowy podatek, wpłacany na rzecz organizacji pożytku publicznego. Przede wszystkim pragnę zapytać, dlaczego pani to czyni, kiedy wiadomym jest, że nie wszystkie organizacje pozarządowe będą organizacjami pożytku publicznego, nie ma do tej pory sprecyzowanych zasad, na podstawie których będzie się je rejestrować i ta kwestia będzie możliwa dopiero... Na pewno nie w przyszłym roku. W związku z tym jak pani chce zostawić organizacje pozarządowe w przyszłym roku z darowizną w wysokości 350 zł? Jest to nieprawdziwa informacja, przekazywana przez państwo.

Wicemarszałek Jolanta Danielak:

Dziękuję bardzo.

Pan senator Zbigniew Romaszewski.

Senator Zbigniew Romaszewski:

Pani Minister, ja mam takie dosyć zasadnicze pytanie. Mianowicie, czym kieruje się rząd, że na przykład w przypadku podatku od wynagrodzenia, od emerytur, od zasiłków, mamy do czynienia z podatkiem progresywnym, a - jak się dowiadujemy - w przypadku dochodów kapitałowych, na przykład dochodów z obrotów na giełdzie, mamy do czynienia tylko z podatkiem dziewiętnastoprocentowym? Ale za to, jak się przed chwilą dowiedziałem, jeżeli cię wywłaszczą, to w dalszym ciągu podlegasz progresji. Ja nie bardzo rozumiem, jakie zasady działają przy tego rodzaju opodatkowaniu. Tak że prosiłbym o wyjaśnienie mi, jak to się ma do zasad równości, demokracji itd., itd.

Wicemarszałek Jolanta Danielak:

Odpowiada pani minister. Przed nami jeszcze kolejna seria pytań.

Bardzo proszę.

 

 

---