Poprzednia część druku

Już w fazie tworzenia programu BEP, zatwierdzonego następnie przez Kolegium IPN, przeprowadzone zostały konsultacje z wieloma wybitnymi historykami specjalizującymi się w zagadnieniach, które stanowią przedmiot szczególnego zainteresowania Instytutu.

Historycy z Instytutu Historii PAN, Instytutu Studiów Politycznych PAN, Żydowskiego Instytutu Historycznego oraz wyższych uczelni na terenie całego kraju współpracują z BEP przy realizacji większości projektów badawczych. Stanowią też znaczącą część referentów podczas sesji i konferencji naukowych organizowanych przez IPN. Wielu historyków zostało zaproszonych do pracy nad "Słownikiem biograficznym uczestników konspiracji, opozycji i oporu w latach 1944-1956", którego pierwszy tom znajduje się w opracowaniu redakcyjnym.

Nawiązano współpracę z władzami Polskiego Towarzystwa Historycznego oraz sekcjami historycznymi organizacji kombatanckich (m.in. Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej), a także z Ośrodkiem Karta w zakresie działalności edukacyjnej oraz gromadzenia danych dotyczących obywateli polskich represjonowanych przez władze państwowe ZSRR w latach 1939-1945.

W Biurze Edukacji Publicznej realizowane są następujące projekty badawcze o zasięgu ogólnopolskim:

• Procesy i więźniowie polityczni 1944-1956;
• Stan wojenny - spojrzenie po 20 latach;
• Zagłada Żydów na ziemiach polskich;
• Wojna i okupacja 1939-1945.

W lutym 2001 r. we Wrocławiu odbyła się sesja szkoleniowa dla pracowników BEP IPN zaangażowanych w realizację tego projektu. W jej trakcie ustalone zostały szczegółowe zasady i sposoby gromadzenia danych do "Listy represjonowanych z przyczyn politycznych". W pierwszej fazie zdecydowano się zająć przypadkami fizycznej likwidacji przeciwników politycznych przez organy władzy komunistycznej.

Kierując się kryterium dostępności oraz stopnia uporządkowania akt, rozpoczęto prace nad sporządzeniem listy osób skazanych na karę śmierci przez Wojskowe Sądy Rejonowe w latach 1946-1955. Opracowana lista obejmuje ok. 4000 nazwisk (stan z maja 2001 r.). Ze zgromadzonych już danych wynika, że najwięcej kar śmierci - blisko 700 - orzeczono w warszawskim Wojskowym Sądzie Rejonowym. W skali całego kraju najwięcej wyroków śmierci wydano w latach 1946, 1947 i w 1952. W czerwcu 2001 r. odbyła się konferencja prasowa, podczas której przedstawiono szczegółowe dane dotyczące tego tematu.

Równolegle trwają prace nad zbieraniem informacji o b. więźniach politycznych z lat 1944-1956. Do chwili obecnej, m.in. na podstawie akt procesowych oraz dostępnych opracowań, wypełniono w skali kraju kilkaset specjalnych kwestionariuszy, umożliwiających - po wprowadzeniu ich do komputerowej bazy danych - prowadzenie różnorodnych studiów porównawczych. Zbierane są również relacje od osób skazanych na karę śmierci, które uniknęły wykonania wyroku.

Istotnym uzupełnieniem tego projektu będzie publikacja "Słownik biograficzny uczestników, konspiracji, opozycji i oporu 1944-1956". Słownik ten będzie się ukazywał jako wydawnictwo ciągłe, a poszczególne tomy wydawane będą w systemie holenderskim (niealfabetycznym). Projekt ten, w który zaangażowani zostali pracownicy BEP z całego kraju, a także historycy spoza IPN, koordynują Oddziałowe Biura w Krakowie i Wrocławiu. Obecnie napisanych zostało blisko 150 biogramów, które wejdą w skład I tomu "Słownika". Jego publikacja nastąpi do końca 2001 r. Biogramy zawarte w "Słowniku", w wielu przypadkach opracowane na podstawie materiałów archiwalnych, zawierają dotychczas nieznane informacje.

1.2. Stan wojenny - spojrzenie po 20 latach

• opracowania analizy dotychczasowych badań nad stanem wojennym;
• przeprowadzenia kwerendy w dostępnych obecnie materiałach archiwalnych dotyczących tej problematyki;
• gromadzenia relacji osób zaangażowanych w działalność opozycyjną w okresie stanu wojennego.

Działania tę mają doprowadzić do przygotowania kilku publikacji książkowych, w tym - na zakończenie projektu planowane na wiosnę 2002 r. - opracowania syntetycznej historii stanu wojennego w podziale na poszczególne regiony kraju.

Do chwili obecnej sporządzony został obszerny raport, omawiający dotychczasowe publikacje dotyczące w całości bądź w części stanu wojennego. Jego konkluzje dają się sprowadzić do trzech podstawowych wniosków:

• mimo pozornej obfitości tytułów, brak jest nie tylko syntetycznego opracowania o stanie wojennym w skali całej Polski, ale także w odniesieniu do większości regionów;
• dominują prace o charakterze przyczynkarskim, koncentrujące się najczęściej wokół problematyki represji oraz zjawisk opozycji i oporu społecznego; natomiast niewiele dotyczy funkcjonowania aparatu władzy oraz problematyki życia codziennego w tym okresie;
• wyraźnie rysuje się zróżnicowanie w poziomie zaawansowania badań w poszczególnych regionach Polski; w liczbie publikacji wyraźny prymat należy do obszaru Dolnego i Górnego Śląska.

Obecnie są kontynuowane prace nad zbieraniem relacji osób zaangażowanych w działalność opozycyjną podczas stanu wojennego bądź prześladowanych w tym okresie. Z ponad 50 relacji nagranych do tej chwili na terenie całego kraju część zostanie opracowana i podana do druku.

Równolegle prowadzone są kwerendy, które do tej pory objęły ponad 30 archiwów. Ich celem jest odnalezienie dokumentów pozwalających na odtworzenie działalności władz, udokumentowanie przejawów opozycji oraz oporu społecznego, a także nastrojów społecznych po wprowadzeniu stanu wojennego. Kwerendy są przeprowadzane m.in. w archiwach państwowych gromadzących akta PZPR (lokalne i centralne), a także w archiwach kościelnych, związkowych oraz w zbiorach dokumentów pozostających w posiadaniu prywatnych osób. Najciekawsze ze znalezionych dokumentów zostaną opublikowane w przygotowywanym wydawnictwie źródłowym.

W ramach realizacji tego projektu analizowane są stosunki polsko-żydowskie w okresie okupacji niemieckiej. W tym celu rozpoczęta została kwerenda zasobów archiwalnych Delegatury Rządu RP na Kraj, Armii Krajowej oraz władz Generalnego Gubernatorstwa. Zbierane są również świadectwa osób pomagających społeczności żydowskiej.

W okresie sprawozdawczym największym przedsięwzięciem BEP w ramach projektu "Zagłada Żydów na ziemiach polskich" były badania dotyczące zbrodni popełnionych na obywatelach polskich narodowości żydowskiej latem 1941 r. w Jedwabnem i innych miejscowościach w okolicach Łomży. Praca nad tą problematyką przebiega w IPN dwoma torami. Obok śledztwa wszczętego przez Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Biuro Edukacji Publicznej prowadzi badania naukowe i prace dokumentacyjne, których owocem będzie dwutomowa publikacja pt. "Wokół Jedwabnego".

W ramach tych prac zostały przeprowadzone kwerendy w archiwach niemieckich (Ludwigsburg i Freiburg), białoruskich (Mińsk, Grodno), polskich (ŻIH, Archiwa Państwowe w Łomży i Białymstoku, archiwum IPN) i izraelskich (Yad Vashem). Ich rezultatem jest odnalezienie nowych, nieznanych dotąd materiałów źródłowych. Do najważniejszych należą - obok dokumentów niemieckich - akta przeprowadzonych w latach czterdziestych przed sądami w Białymstoku, Łomży i Ełku kilkudziesięciu procesów karnych o zbrodnie na ludności żydowskiej na Białostocczyźnie. Dotychczas otrzymano już połowę zamówionych tekstów autorskich oraz zgromadzono większość planowanych do publikacji materiałów źródłowych. Postępuje ich naukowe opracowywanie. Należy podkreślić, że przedsięwzięcie to wymaga większego nakładu pracy niż przygotowanie typowego wydawnictwa źródłowego, wiąże się bowiem z koniecznością tłumaczenia części dokumentów (z jidysz i niemieckiego) oraz transkrypcji rękopisów, które stanowią większość bazy źródłowej.

Trwają prace nad tłumaczeniem z jidysz wspomnień Chai Finkelsztein spisanych w 1946 r., a dotyczących okresu II wojny światowej. Analizowane są zwłaszcza fragmenty dotyczące stosunku ludności polskiej wobec Żydów oraz pogromu w Radziłowie.

Tłumaczone są również relacje zapisane w języku jidysz, znajdujące się w Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego, pomocne w pracy nad stosunkami polsko-żydowskimi pod okupacją sowiecką i sytuacją na Białostocczyźnie latem 1941 r.

W centrali oraz większości Oddziałów BEP prowadzone są też badania nad sytuacją Żydów ukrywających się po stronie aryjskiej oraz pomagających im Polaków. Ich efektem ma być m.in. tom źródeł dotyczących Rady Pomocy Żydom "Żegota" oraz innych przejawów wsparcia udzielanego przez Polaków ukrywającym się Żydom. W oddziale wrocławskim prowadzona jest kwerenda w zasobach Ossolineum. W Łodzi trwają prace nad projektem "Małżeństwa polsko-żydowskie bądź niemiecko-żydowskie w Łodzi wobec wyzwania, jakim było getto". W Krakowie prowadzone są badania nad losem zasymilowanej inteligencji żydowskiej w okresie istnienia getta i po jego likwidacji, natomiast w Lublinie analizowane są postawy duchowieństwa wobec zagłady Żydów. W oddziale lubelskim zorganizowano też seminarium "Zagłada ludności żydowskiej na Lubelszczyźnie" (5 marca 2001 r.).

1.4. Wojna i okupacja

W ramach realizacji tego projektu badawczego przeprowadzono wstępną analizę dotychczasowych ustaleń naukowych dotyczących problemu strat ludnościowych Polski w okresie II wojny światowej. Zostały w tym zakresie wykonane analizy porównawcze nad istniejącymi w tej dziedzinie rozbieżnościami między poszczególnymi badaczami.

Równolegle prowadzono badania nad działalnością Delegatury Rządu RP na Kraj, w szczególności zaś nad problem zwalczania zjawiska kolaboracji przez struktury jej podległe. Podsumowaniem obecnej fazy tych prac jest opracowanie "Wywiad i kontrwywiad Delegatury Rządu".

W okresie sprawozdawczym odbyły się dwie duże sesje naukowe o charakterze rocznicowym:

• Grudzień 1970 - bunt ekonomiczny i przełom polityczny (Warszawa, 14 grudnia 2000 r.);
• Prymas Wyszyński wobec Polski Ludowej (Warszawa, 22 maja 2001 r.).

• Czerwiec 1976 po 25 latach - spory i refleksje (Radom, 19 czerwca 2001 r.) - (podczas tej sesji odbyła się prezentacja publikacji źródłowej "Czerwiec 1976 w materiałach archiwalnych")
• Poznański Czerwiec 1956 w najnowszych dziejach Polski (Poznań, 26 czerwca 2001 r.).

Pełny wykaz konferencji, sesji oraz seminariów zorganizowanych do końca czerwca 2001 r. przez BEP znajduje się w załączniku nr 1 do niniejszego sprawozdania.

Uzupełnieniem ogólnopolskich projektów badawczych są projekty realizowane przez Oddziałowe Biura Edukacji Publicznej IPN. Do najważniejszych należą tzw. projekty ponad-regionalne, realizowane wspólnie przez kilka ośrodków. Najbardziej zaawansowane dotyczą: stosunków polsko-ukraińskich, przejawów opozycji i oporu społecznego wobec rządów komunistycznych oraz stanu badań nad aparatem bezpieczeństwa w PRL.

• sesja Antytotalitarne podziemie na Lubelszczyźnie 1939-1956. Rzeczywistość i propaganda (Lublin, 24 kwietnia 2001 r.);

• konferencja Antypolska akcja OUN-UPA 1943-1944, (Lublin, 24-25 maja 2001 r.);
• konferencja WiN na szlakach Armii Krajowej (Warszawa, 10 maja 2001 r.) - współ-organizacja;
• sesja Młodzież w oporze społecznym 1944-1948 (Wrocław 4-5 maja 2001 r.);
• dyskusja panelowa Spór o PRL (Lublin, 5 stycznia 2001 r.).

Ważnym projektem o charakterze ponadregionalnym jest gromadzenie danych do "Bibliografii publikacji dotyczących aparatu bezpieczeństwa, wymiaru sprawiedliwości i represji". Program ten koordynowany jest przez OBEP w Krakowie.

Niezależnie od zaangażowania w realizację ogólnopolskich oraz lokalnych programów, pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej prowadzą indywidualne prace badawcze mieszczące się w problematyce przewidzianej ustawą o IPN. Na ukończeniu jest kilka rozpraw doktorskich (m.in. w Gdańsku, Warszawie oraz Katowicach), rozpoczętych jeszcze przed podjęciem pracy w IPN. Wielu pracowników planuje w najbliższej przyszłości otwarcie przewodów doktorskich.

Do końca czerwca 2001 r. ukazało się blisko 140 naukowych i popularnonaukowych publikacji (książek, artykułów oraz recenzji) autorstwa pracowników BEP. Ich wykaz zawiera załącznik nr 2. Na ukończeniu są prace redakcyjne nad wydaniem pierwszego numeru periodyku naukowego IPN "Pamięć i Sprawiedliwość", który w większości wypełnią artykuły, recenzje i opracowania pracowników BEP.

Pracownicy BEP utrzymują kontakty z placówkami naukowymi w całej Polsce (m.in. Instytutem Historii PAN, Instytutem Studiów Politycznych PAN oraz większością uniwersytetów), współpracują też z organizacjami kombatanckimi. Wyrazem tego jest udział w licznych konferencjach i sympozjach naukowych, a także współudział w ich organizacji.

Ustawa nakłada na IPN obowiązek popularyzowania wiedzy o szeroko rozumianych represjach wobec narodu polskiego po roku 1939 (przede wszystkim o zbrodniach nazistowskich i komunistycznych), a także upowszechniania w kraju i za granicą wyników badań dotyczących tej problematyki, prowadzonych zarówno przez pracowników IPN, jak i inne osoby i instytucje. Instytut Pamięci Narodowej ma również prawo formułowania wniosków dotyczących edukacji historycznej.

W tym celu:

• nawiązano aktywną współpracę z Ministerstwem Edukacji Narodowej i instytucjami zajmującymi się kształceniem nauczycieli;
• prowadzone są wykłady i lekcje muzealne dla młodzieży szkolnej;
• zorganizowano szereg wydarzeń medialnych, takich jak wystawy okolicznościowe;
• rozpoczęto współpracę z przedstawicielami mediów zainteresowanymi problematyką historyczną;
• zaplanowano i przeprowadzono wspólne przedsięwzięcia z instytucjami muzealnymi prowadzącymi szeroką działalność edukacyjną (Państwowe Muzeum Auschwitz-
  -Birkenau, Muzeum Gross-Rosen);
• nawiązano i wykorzystuje się w bieżącej działalności edukacyjnej kontakty ze stowarzyszeniami kombatanckimi, takimi jak Światowy Związek Żołnierzy AK, czy Związek Sybiraków.

Jednym z głównych partnerów w pracach BEP jest Ministerstwo Edukacji Narodowej. W ramach tej współpracy BEP zgłosiło gotowość konsultowania podstaw programowych dla szkół różnych szczebli. Podstawę tej współpracy stanowić będzie umowa między obiema instytucjami. Określa ona m.in. zasady prowadzenia przez BEP IPN kursów dokształceniowych dla nauczycieli.

BEP przygotowało dla MEN kandydatury historyków, znawców historii Polski i Europy w XX w. zatrudnionych w dziale badawczym IPN, celem wpisania ich wpisania na listę rzeczoznawców programów nauczania i podręczników szkolnych.

Aktualnie prowadzone są rozmowy o współpracy z kilkoma uczelniami. Jako pierwszą, w dniu 24 maja 2001 r., podpisano umowę z Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. W lipcu została podpisana umowa z Uniwersytetem Jagiellońskim w Krakowie. Docelowo rozważana jest możliwość uruchamiania przez IPN - wspólnie z zainteresowanymi uczelniami wyższymi - studiów podyplomowych dla nauczycieli w zakresie historii najnowszej.

5.3. Doskonalenie nauczycieli

Zostały opracowane szczegółowe programy działań edukacyjnych w roku szkolnym 2001/2002, skierowane do nauczycieli historii, języka polskiego i wiedzy o społeczeństwie z gimnazjów i liceów, a także do nauczycieli historii i języka polskiego ze szkół podstawowych, obejmujące:

• cykl seminaryjny "Kryzysy w PRL-u",
• kursy doskonalenia zawodowego wokół pakietów edukacyjnych wydanych przez IPN,
• warsztaty przedmiotowo-metodyczne,
• tematyczne cykle spotkań prowadzone przez historyków z BEP.

Punktem wyjścia do tych prac była ankieta skierowana do nauczycieli historii, dotyczącą zagadnień związanych z nauczaniem.

BEP nawiązało współpracę z Centralnym Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie, a także z Ośrodkami Doskonalenia Nauczycieli w poszczególnych regionach kraju. Planowane są wspólne działania z kuratorami i doradcami metodycznymi oraz współdziałanie w ogólnopolskich projektach pilotażowych (m.in. nauczanie o Holokauście, stosunki polsko-ukraińskie w latach 1939-1989).

Pracownicy BEP z poszczególnych oddziałów uczestniczyli w konferencjach metodycznych dla nauczycieli historii, prowadząc wykłady poświęcone działalności IPN. Brali także udział w wielu konferencjach organizowanych przez MEN i instytucje oświatowe, poświęconych problemom związanym z nauczaniem historii najnowszej, w tym z nauczaniem o Holokauście.

Oddział w Rzeszowie ogłosił konkurs dla nauczycieli z Podkarpacia na program edukacyjny "Historia mojego regionu w latach 1944-1989".

• "Stosunki polsko-ukraińskie 1939-1948",
• "Czerwiec 1976",
• "Poznański Czerwiec 1956"
• "Prymas Tysiąclecia Kardynał Stefan Wyszyński"

Wydanie tych pakietów planowane jest na jesień 2001 r.. W grudniu 2001 r., w powiązaniu z wielką ogólnopolską wystawą, wydany będzie multimedialny pakiet edukacyjny poświęcony stanowi wojennemu.

• "Konspiracyjne Wojsko Polskie" - Łódź,
• "Podziemie zbrojne na Lubelszczyźnie w latach 1939-1956 wobec dwóch totalitaryzmów" - Lublin,
• "Sybiracy" - Poznań,
• "Elbląski Grudzień 1970", "Sanitariuszka Inka", "Żołnierze wyklęci", "Cena wolności słowa - cenzura w PRL" - Gdańsk).

Oddział w Gdańsku pracuje nad CD-ROM-em z prezentacją multimedialną - Multimedialna historia Gdyni w grudniu 1970. Prace te - w związku z dużymi kosztami przedsięwzięcia - zostaną rozłożone na kilka najbliższych lat.

BEP prowadzi też działalność edukacyjną skierowaną bezpośrednio do młodzieży szkolnej. Oddziałowe Biura zorganizowały spotkania z młodzieżą szkół ponadpodstawowych w kilkunastu miejscowościach. Podczas spotkań, oprócz wykładów z najnowszej historii Polski, przedstawiono informacje o organizacji, zadaniach i działalności Instytutu Pamięci Narodowej.

Kilka oddziałów ogłosiło konkursy historyczne dla młodzieży. W woj. wielkopolskim i lubuskim tematem konkursu jest "Poznański Czerwiec 1956 w najnowszych dziejach Polski", na Mazowszu, Pomorzu Gdańskim i w Łódzkim - stan wojenny, na Podkarpaciu - dzieje regionu i jego mieszkańców ("Ocalić od zapomnienia").

W Gdańsku zorganizowano spotkanie młodzieży z historykami, prokuratorami IPN i kombatantami, połączone z pokazem filmu dokumentalnego "List do syna". Przegląd filmów propagandowych PRL traktujących o zbrojnym podziemiu antykomunistycznym odbył się w kwietniu w Lublinie. Oddział w Warszawie przygotowuje dla młodzieży licealnej przegląd polskich filmów fabularnych i kronik "PRL w kinie".

Pracownicy BEP weszli też w skład jury konkursu "Do wolnej Polski" zorganizowanego przez Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej i Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

W związku ze sprawą Jedwabnego w trybie pilnym zostały uruchomione - planowane pierwotnie na przyszły rok - działania edukacyjne wokół stosunków polsko-żydowskich. 26 kwietnia 2001 r. BEP zorganizowało w Tykocinie warsztaty przedmiotowo-metodyczne dla nauczycieli z pow. łomżyńskiego. W programie zajęć znalazły się wykłady historyków z Warszawy i Białegostoku na temat stosunków polsko-żydowskich, dziejów i kultury Żydów w Polsce, Holokaustu, umieszczające wydarzenia w Jedwabnem na szerszym tle historycznym, omawiające zarówno plany i działania Niemców, jak pogromy z udziałem lokalnej ludności w innych miejscowościach.

W czerwcu przy współpracy z Żydowskim Instytutem Historycznym i gminą żydowską BEP zorganizowało w Warszawie warsztaty dla uczniów szkół z Jedwabnego. Celem dwudniowego pobytu było poznanie dziejów i kultury Żydów oraz nawiązanie bezpośrednich kontaktów z młodzieżą żydowską z gminy warszawskiej. Wszystkie te działania miały przygotować społeczność lokalną do uroczystości planowanych w Jedwabnem na 10 lipca br.

OBEP w Łodzi zorganizowało w kwietniu konferencję dla nauczycieli "Historia w cieniu Jedwabnego", poświęconą zagadnieniom stosunków narodowościowych w regionie łódzkim w czasie II wojny światowej i pierwszych latach po jej zakończeniu.

Dużym powodzeniem, szczególnie wśród młodzieży szkolnej, cieszą się zorganizowane przez BEP wystawy poświęcone różnym aspektom represji i prześladowań politycznych na ziemiach polskich w latach 1939-1989. Pierwsza wystawa "Grudzień 1970. Gdańsk-
-Gdynia"(Gdańsk) prezentowana była od 14 do 22 grudnia 2000 r. w siedzibie Senatu RP, a następnie w 21 miejscowościach na terenie całego kraju. W Gdańsku i Elblągu wystawę obejrzało w ciągu trzech tygodni ekspozycji ponad 5500 osób.

• "Żołnierze wyklęci. Antykomunistyczne podziemie na Rzeszowszczyźnie po 1944 roku"(Rzeszów),
• "Represje wobec duchowieństwa śląskiego w latach 1939-1956" (Katowice),
• "Podziemie zbrojne na Lubelszczyźnie w latach 1939-1956 wobec dwóch totalitaryzmów" (Lublin),
• "Martyrologia dzieci w więzieniu w Wąsoczu k. Rawicza" (Poznań),
• "Walczyliśmy o nową Polskę, Polskę dla wszystkich" (Wrocław),
• "Katyń - walka o prawdę" (Kraków),
• "Getta żydowskie i obozy dla ludności żydowskiej na Rzeszowszczyźnie" (Rzeszów),
• "Czerwiec 1976 - lekcja «demokracji socjalistycznej»" (Warszawa),
• "Poznański Czerwiec 1956" (Poznań).

Trwają przygotowania do kolejnych wystaw, w tym planowanej na grudzień dużej wystawy w rocznicę wprowadzenia stanu wojennego, która jednocześnie będzie otwarta w dziesięciu miastach w Polsce. Wszystkie wystawy są tak zaprojektowane, aby mogły być eksponowane kolejno w wielu miejscach. Poprzedzane są szeroką akcją informacyjną prowadzoną w lokalnych mediach i skierowaną między innymi do szkół. Wszędzie wystawy odbierane są jako ważne wydarzenie kulturalne i medialne. Często powstają przy współpracy regionalnych placówek muzealnych czy organizacji kombatanckich. Ekspozycje uzupełniają lekcje muzealne dla szkół prowadzone przez pracowników IPN.

BEP współorganizował międzynarodową konferencję "Upowszechnianie wiedzy o Holokauście i martyrologii narodów - stan obecny i zamierzenia" - we współpracy z Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy (17-19 stycznia 2001 r.). Częścią konferencji były warsztaty dla nauczycieli dotyczące Holokaustu i innych zbrodni popełnionych w czasie II wojny światowej. Materiały konferencyjne zostały wydane drukiem.

BEP podjęło współpracę z Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. Odbyło się kolejne dwutygodniowe seminarium dla przewodników grup młodzieży izraelskiej z Instytutu Pamięci Yad Vashem z Jerozolimy. Celem seminariów jest zapoznanie uczestników z wspólną historią i dziedzictwem kulturowym Polaków i Żydów oraz pokazanie Polski przez pryzmat inny niż tylko Holokaust.

Ważnym partnerem w długofalowych działaniach edukacyjnych BEP IPN są media. W swojej pracy BEP wykorzystywało klasyczne metody współpracy z dziennikarzami, np. organizowanie konferencji prasowych i briefingów m.in. przy okazji wydarzeń medialnych, takich jak wystawy czy sesje naukowe organizowane przez BEP. Każdorazowo pracownicy BEP opracowywali specjalne materiały dla dziennikarzy (notatki prasowe).

Pracownicy BEP wielokrotnie brali udział w programach radiowych i w audycjach telewizyjnych, popularyzując zagadnienia związane z działalnością IPN w lokalnych, ogólnopolskich oraz zagranicznych mediach.

Wspólnie z Programem III Polskiego Radia (popularną "Trójką") BEP przygotowuje cykl audycji o tematyce historycznej. Audycje o podobnym charakterze powstają również w mediach lokalnych m.in. we Wrocławiu i Lublinie.

W odpowiedzi na propozycję wydawania wkładek edukacyjnych skierowaną przez IPN do tygodników społeczno-kulturalnych gotowość współpracy zgłosiły m.in. tygodnik "Nowe Państwo" i pismo samorządowe "Wspólnota", a także jeden z portali internetowych. Najszybciej doszło do konkretyzacji współpracy z "Nowym Państwem". W jej ramach oddział krakowski opracował już cztery wkładki edukacyjne ("Marzec 1968", "Okupacja sowiecka", "Państwo-Kościół w PRL", "Poznań 1956").

Oddział lubelski przygotowuje się do współdziałania w tworzeniu portalu edukacyjnego przygotowywanego przez UMCS.

Wszystkie Oddziały BEP nawiązały - często bardzo aktywne - robocze kontakty ze stowarzyszeniami kombatanckimi oraz organizacjami społecznymi, w tym młodzieżowymi, takimi jak ZHP i ZHR. Efektem tych kontaktów była pomoc tych organizacji w organizowaniu wystaw, konferencji, spotkań z młodzieżą, konkursów szkolnych, a także w realizacji projektów badawczych i dokumentacyjnych ("Lista Represjonowanych", "Słownik antykomunistycznej konspiracji").

9.1. Biuletyn IPN

Od lutego 2001 r. ukazuje się jako miesięcznik Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej. Publikowane są w nim materiały o bieżących pracach i działalności władz Instytutu oraz Oddziałów IPN, a także informacje o prowadzonych śledztwach oraz zorganizowanych wystawach, wydawnictwach i konkursach. Uzupełniają je artykuły dotyczące historii Polski lat 1939-1989 oraz wywiady. Biuletyn, wydawany w nakładzie 2000 egzemplarzy, jest kierowany do wybranych instytucji państwowych, mediów, bibliotek, szkół oraz indywidualnych osób zainteresowanych tematami przewodnimi danego numeru.

• Dokumenty,
• Relacje i wspomnienia,
• Monografie i opracowania.

W ramach pierwszej z wymienionych serii publikowane są nieznane dotąd materiały archiwalne dotyczące najnowszej historii Polski. Dokumentują one różne formy represji w latach 1939-1989 ze strony władz nazistowskich i komunistycznych oraz zorganizowane i spontaniczne przejawy oporu społecznego.

• "Grudzień 1970 w dokumentach MSW", wybór, wstęp i opracowanie Jerzy Eisler, Warszawa 2000, nakład 800 egz.
• "Aparat bezpieczeństwa w Polsce w latach 1950-1952. Taktyka, strategia metody", wstęp Andrzej Paczkowski, wybór i opracowanie Antoni Dudek, Andrzej Paczkowski, Warszawa 2000, nakład 800 egz.

• "Czerwiec 1976 w materiałach archiwalnych", wybór, wstęp i opracowanie Jerzy Eisler, Warszawa 2001, nakład 1000 egz.

Ukazała się także książka "Czy ktoś przebije ten mur? Sprawa Stanisława Pyjasa", opracowanie Florian Pyjas, Adam Roliński, Jarosław Szarek (we współpracy z Fundacją Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego).

• "Rozpracowanie i likwidacja rzeszowskiego Wydziału WiN w dokumentach UB (1945-1949), wybór, wstęp i opracowanie Tomasz Balbus, Zbigniew Nawrocki, Warszawa 2001.
• "Raport Katzmanna", wstęp i opracowanie Andrzej Żbikowski.

W najbliższych tygodniach ukaże się pierwszy tom serii "Relacje i wspomnienia", w ramach której ukazywać się będą nieznane dotąd materiały pamiętnikarskie oraz relacje mające istotne znaczenie dla poznania dziejów Polski w latach 1939-1989. Będzie to wydawany wspólnie z Archiwum Państwowym w Krakowie

• "Diariusz podręczny 1939-1945" autorstwa Adama Kamińskiego.

W przygotowaniu znajduje się tom relacji osób zaangażowanych w prowadzenie działalności opozycyjnej po wprowadzeniu stanu wojennego.

Trwają prace redakcyjne nad dwoma obszernymi tomami należącymi do serii "Monografie i opracowania":

• Grzegorz Baziur, "Wybrzeże Gdańskie pod władzą «sojuszniczej armii». Armia Czerwona na obszarze Pomorza Gdańskiego w latach 1945-1947";
• Maciej Korkuć, "«Zostańcie wierni tylko Polsce». Niepodległościowe oddziały partyzanckie na Ziemi Krakowskiej 1944 -1947".

1. Sesja naukowa pt. "Grudzień '70 - bunt ekonomiczny i przełom polityczny", Warszawa, 14 grudnia 2000 r., siedziba Senatu RP.
2. Dyskusja panelowa "Spór o PRL" towarzysząca otwarciu wystawy "Grudzień 1970. Gdańsk - Gdynia", 5 stycznia 2001 r., Sala Błękitna Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego.
3. Seminarium "Zagłada ludności żydowskiej na Lubelszczyźnie", 5 marca 2001 r., siedziba Oddziału IPN w Lublinie.
4. Sesja naukowa nt. "Podziemie zbrojne na Lubelszczyźnie 1939-1956 wobec dwóch totalitaryzmów. Rzeczywistość i propaganda", 24 kwietnia 2001 r., Trybunał Koronny w Lublinie.
5. Ogólnopolska sesja naukowa "Młodzież w oporze społecznym 1944-1989", 4-5 maja 2001, Wrocław.
6. "WiN na szlakach Armii Krajowej", Warszawa, 10 maja 2001 r., konferencja współorganizowana przez OBEP w Krakowie.
7. Sesja naukowa "Prymas Stefan Wyszyński wobec Polski Ludowej", 22 maja 2001 r., Warszawa, Sala Lelewelowska Instytutu Historii PAN.
8. Dyskusja panelowa "Antytotalitarne podziemie w Polsce 1939-1956: jedna czy dwie konspiracje? Samoobrona czy moralna powinność? Straceńcy czy świadomi obywatele?", 24 kwietnia 2001 r., Trybunał Koronny w Lublinie.
9. Konferencja "Antypolska akcja OUN - UPA 1943-1944", 24-25 maja 2001 r., Lubelskie Towarzystwo Naukowe w Lublinie.
10. Konferencja "Czerwiec 1976 po 25 latach - spory i refleksje", 19 czerwca 2001 r., Radom
11. Konferencja "Społeczeństwo zróżnicowane narodowościowo w warunkach wojny. Początek wojny niemiecko-sowieckiej w 1941 i losy ludności cywilnej", 20 czerwca 2001 r., Białystok.
12. Konferencja "Poznański Czerwiec 1956 w najnowszych dziejach Polski"; 26 czerwca 2001 r., Poznań.

1. Aparat bezpieczeństwa w Polsce w latach 1950-1952. Taktyka, strategia, metody, wstęp A. Paczkowski, wybór i oprac. A. Dudek i A. Paczkowski, Warszawa 2000.
2. Balbus T., Konspiracja dolnośląska AK-WiN (1945-1948). Leksykon, Wyd. GAJT. s.c., Wrocław 2000, ss. 255 + fot.
3. Balbus T., Antoni Waratus, "Studia Rzeszowskie", pod red. J. Drausa, t. VII, 2000, s. 123-127.
4. Balbus T., Aresztowanie majora Alfonsa Jabłońskiego "Radcy" (9 VI 1946) w świetle dokumentów UB, "Zeszyty Historyczne WiN-u", nr 14, 2000, s. 169-186.
5. Balbus T., Białoszewicz Jadwiga [w:] Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowy 1939-1956, Kraków 2000, t. VI, s. 13-14.
6. Balbus T., Eugeniusz Bielawski, "Studia Rzeszowskie", pod red. J. Drausa, t. VII, 2000 (wspólnie z W. Brendą), s. 134-136.
7. Balbus T., Jaskuła Emilia [w:] Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowych 1939-1956, Kraków 2000, t. VI, s. 51-53.
8. Balbus T., Karol Kubik, "Studia Rzeszowskie", pod red. J. Drausa, t. VII, 2000, s. 137-
   -146.
9. Balbus T., Kawka Bronisław [w:] Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowych 1939-1956, Kraków 2000, t. VI, s. 55-58.
10. Balbus T., Lipa Mieczysław [w:] Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowych 1939-1956, Kraków 2000, t. VI, s. 78-80.
11. Balbus T., Ofiary agentury MBP (raport Zarakowskiego do Rokossowskiego i Bieruta z czerwca 1953 roku w sprawie "V Zarządu Głównego WiN"), "Studia Rzeszowskie", pod red. J. Drausa, t. VII, 2000, s. 93-112.
12. Balbus T., Orlicz Zofia [w:] Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowy 1939-1956, Kraków 2000, t. VI, s. 95-99.
13. Balbus T., Schemat organizacyjny Zrzeszenia WiN. Okręg Jelenia Góra "Zachód" (1946-1946), "Zeszyty Historyczne WiN-u", nr 14, 2000, s. 5-62.
14. Balbus T., Śledzińska Magdalena [w:] Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowych 1939-1956, Kraków 2000, t. VI, s. 159-160.
15. Balbus T., W. Brenda, Sylwetki. Eugeniusz Bielawski (Jan Sietnicki), "Znad Pisy. Wydawnictwo poświęcone Ziemi Piskiej", nr 9, 2000, s. 208-214.
16. Balbus T., Weber Leopold Rudolf [w:] Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowych 1939-1956, Kraków 2000, t. VI, s. 166-169.
17. Balbus T., Wrocławski Urząd Bezpieczeństwa w 1945 roku, "Wrocławskie Studia z Historii Najnowszej", pod red. W. Wrzesińskiego, t. VIII, 2001, s. 133-144.
18. Balbus T., Z dziejów prasy podziemnej 1946. "Orzeł Biały" - pismo Obszaru Południowego WiN, "WIĘŹ", styczeń 2001, nr 1 (507), s. 111-126.
19. Balbus T., Zarychta Wanda Maria [w:] Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowych 1939-1956, Kraków 2000, t. VI, s. 182-184.
20. Banaś K., Adam Dziurok, Represje wobec duchowieństwa śląskiego w latach 1939-
    -1956, planowany termin wydania - lipiec/sierpień 2001.
21. Baziur G., Stacjonowanie jednostek Armii Radzieckiej w Szczecinie i na Pomorzu Zachodnim w latach 1945-1992, "Przegląd Zachodniopomorski" 2000, nr 4.
23. Baziur G., Wybrzeże Gdańskie we władzy sojuszniczej armii. Armia Czerwona w woj. gdańskim w latach 1945-1947, (przygotowane do wydania w IPN).
24. Bereza T., Chmielowiec P., Linia Mołotowa, Przemyśl 2000.
25. Bibliografia historii polskiej za rok 1998. Oprac. W. Frazik, S. Gąsiorowski, A. Gruca, Z. Solak, Kraków 2000, Wydawnictwo Akade, ss. XII, 627.
26. Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR - wybór z lat 1949-1970, wybór i oprac. A. Dudek, A. Kochański i K. Persak, Warszawa 2000.
27. Czerwiec 1970 w dokumentach archiwalnych, oprac. J. Eisler, Warszawa 2001.
28. Dmitrów E., Dyskusje i spory polskich historyków wokół Armii Krajowej (artykuł do pracy zbiorowej W poszukiwaniu narodowej tożsamości. Historia i mit Armii Krajowej, przygotowywanej przez Militärgeschichtlichen Forschungsamt, Potsdam).
29. Dmitrów E., Rola niemieckich formacji policyjnych w eksterminacji ludności żydowskiej w Łomżyńskiem i Białostockiem, latem 1941 r. (artykuł do publikacji BEP IPN Wokół Jedwabnego).
30. Do Prezydenta Bieruta, do druku podał G. Majchrzak, "Karta", nr 31, 2000.
31. Dudek A., Funkcjonowanie systemu nomenklatury kadr PZPR na szczeblu wojewódzkim (1948-1980). Przykład Krakowa [w:] Komunizm. Ideologia, system, ludzie, pod red. T. Szaroty, Warszawa 2001.
32. Dudek A., Karnawał. Dzieje dziesięciomilionowej "Solidarności" (1980-1981) [w:] "Solidarność" - XX lat historii, praca zbiorowa pod red. A. Borowskiego i M. Łątkowskiej, Warszawa 2000.
33. Dudek. A., Kierownictwo PZPR wobec opozycji politycznej w drugiej połowie lat 80. [w:] Opozycja w systemach demokratycznych i niedemokratycznych, praca zbiorowa pod red. K. Łabędzia i M. Mikołajczyk, Kraków 2001.
34. Dudek A., Krajowa myśl antykomunistyczna w dobie Polski zniewolonej (1939-1989) [w:] Antykomunizm po komunizmie, pod red. J. Kloczkowskiego, Kraków 2000.
35. Dudek A., Problem normalizacji stosunków między władzami PRL a Kościołem Rzymskokatolickim w latach 1970-1972, "Studia Historyczne", 2001, nr 1 (172).
36. Dudek A., Rola "Solidarności" w procesie formowania elity politycznej III Rzeczypospolitej [w:] Solidarność dwadzieścia lat później, praca zbiorowa pod red. R. Baeckera i in., Kraków 2001.
37. Dudek A., Uwagi na temat zasad przygotowania «Słownika duchowieństwa diecezjalnego, zakonnego i sióstr zakonnych represjonowanych w Polsce w okresie rządów komunistycznych» [w:] Słownik biograficzny duchowieństwa represjonowanego w Polsce w l. 1945-
    -1989 - problemy metodologiczne, pod red. J. Myszora, Warszawa 2000.
38. Dudek A., Wolność. "Solidarność" w III Rzeczypospolitej (1989-2000) [w:] "Solidarność" - XX lat historii", praca zbiorowa pod red. A. Borowskiego i M. Łątkowskiej, Warszawa 2000.
39. Eisler J., Siedmiu pierwszych sekretarzy KC PZPR - porównanie sylwetek, w: Komunizm: ideologia, system, ludzie, pod red. T. Szaroty, Warszawa 2001.
40. Eisler J., Hierarchowie Kościoła katolickiego wobec kryzysów politycznych 1956, 1968 i 1970 r., [w:] Społeczeństwo - Państwo - Kościół (1945-2000). Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej Szczecin, 15-16 VI 2000 r., pod red. A. Kaweckiego, K. Kowalczyka i A. Kubaja, Szczecin 2000, s. 34-40.
41. Eisler J., Grudzień 1970. Geneza, przebieg, konsekwencje, Warszawa 2000, s. 383.
42. Eisler J., The Capital of Post War Poland [w:] The Great Book of Warsaw, Warszawa 2000, s. 127-143.
43. Eisler J., NSZZ "Solidarność" w przemianach ustrojowych w Polsce w latach 1988-
    -1990 [w:] Dziesięć lat transformacji ustrojowej w Polsce, pod red. Cz. Osękowskiego, Zielona Góra 2000, s. 39-53.
45. Frazik W., Edward Paweł Sojka 1905-1979, "Zeszyty Historyczne WiN-u", nr 14: 2000, s. 273-276.
46. Frazik W., Felczak Jan Wacław 1916-1993 [w:] Małopolski słownik biograficzny uczestników działań niepodległościowych 1939-1956, Kraków 2000, t. VI, s. 28-36.
47. Frazik W., Jan Kaim 1912-1949, "Zeszyty Historyczne WiN-u", nr 14: 2000, s. 261-
    -266.
48. Frazik W., Recenzja z: Zawołać po imieniu. Księga kobiet-więźniów politycznych 1944--1958, t. 1., oprac. B. Otwinowska i T. Drzal, Nadarzyn 1999, "Zeszyty Historyczne WiN-u", nr 14: 2000, s. 299-302.
49. Grudzień '70 poza Wybrzeżem w dokumentach aparatu władzy, wstęp, wybór i oprac. T. Balbus i Ł. Kamiński, Zeszyt nr 1 Oddziałowego BEP IPN, Wrocław 2000, ss. 98.
50. Grudzień 1970 w dokumentach MSW, wybór i oprac. J. Eisler, Warszawa 2000.
51. Jankowiak S., Armia Czerwona a problem wysiedlenia ludności niemieckiej z Polski, [w:] Ziemie Odzyskane pod wojskową administracją radziecką po II wojnie światowej pod red. S. Łacha, Słupsk 2000.
52. Jankowiak S., Gnieźnieńskie obchody Millenium a stosunki Państwo-Kościół w latach sześćdziesiątych XX wieku [w:] 1000 lat Archidiecezji Gnieźnieńskiej, pod red. J. Strzelczyka i J. Górnego, Gniezno 2000.
53. Janowski W., Kochański A., Informator o strukturze i obsadzie personalnej centralnego aparatu PZPR 1948-1990, pod red. K. Persaka, Warszawa 2000.
54. Kamiński Ł., Intelektualiści polscy wobec władzy 1945-1948, "Wrocławskie Studia z Historii Najnowszej", pod red. W. Wrzesińskiego, t. VIII, Wrocław 2001.
55. Kamiński Ł., Opór społeczny w jednostkach Śląskiego Okręgu Wojskowego w latach 1945-1948, (w:) 55-lecie zakończenia II wojny światowej i powstania ŚOW, pod red. F. Kusiak, Wrocław 2000.
56. Kamiński Ł., Ostatnia akcja płk. Mariana Gołębiewskiego, "Studia Rzeszowskie", t. VII, Rzeszów 2000.
57. Kamiński Ł., Społeczeństwo polskie wobec konfliktu Państwo-Kościół w latach 1944-1956 [w:] Społeczeństwo-Państwo-Kościół 1945-2000. Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej, Szczecin 2000.
58. Kamiński Ł., Strajki robotnicze w Polsce w latach 1949-1952, "Studia i materiały z dziejów opozycji i oporu społecznego", pod red. Ł. Kamińskiego, t. IV, Wrocław 2000.
59. Kamiński Ł., Ukraińcy w COP Jaworzno w oczach prokuratury wojskowej, "Wrocławskie Studia z Historii Najnowszej", pod red. W. Wrzesińskiego, t. VIII, Wrocław 2001.
60. Kamiński Ł., Wydarzenia majowe w 1946 roku we Wrocławiu, "Rocznik Wrocławski", t. VI, Wrocław 2000.
61. Kamiński Ł., Modele oporu społecznego [w:] Przełomy w historii. XVI Powszechny Zjazd Historyków Polskich. Wrocław 15-18.09.1999. Pamiętnik, Toruń 2001.
62. Kopka B., Sprawozdanie z konferencji "Prymas Stefan Wyszyński wobec Polski Ludowej", zorganizowanej przez Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie, 22 maja 2001 r., "Dzieje Najnowsze" (w druku).
63. Kopka B., Majchrzak G., Stan badań nad historią aparatu bezpieczeństwa i represji w PRL (1944-1956), Warszawa 2001, mps powielony IPN.
64. Korkuć M., Zostańcie wierni tylko Polsce. Niepodległościowe oddziały partyzanckie w Małopolsce 1945-1947, (przygotowane do wydania w IPN).
65. Krajewski A., Nie o taką Polskę walczył, "Biuletyn IPN" 2001, nr 3.
66. Krajewski A., W. Trębacz, Najnowsza historia Polski w podręcznikach, "Biuletyn IPN" 2001, nr 4.
67. Krajewski A., Zapowiedź nowych czasów - XX Zjazd ZLP w Katowicach, "Wrocławskie Studia z Historii Najnowszej", pod red. W. Wrzesińskiego, t. VIII, Wrocław 2001.
69. Krzysztofiński M., Pocztówki z księgarni sióstr Chodakowskich w zbiorach Muzeum Okręgowego w Sandomierzu, "Zeszyty Sandomierskie", nr 12, 2000.
70. Libionka D., Brakujące ogniwo. Sowiecka literatura antysojonistyczna w Polsce przed i po Marcu 1968 [w:] Komunizm - ideologia, system, ludzie, pod. red. T. Szaroty, Warszawa 2001.
71. Libionka D., Księża i Żydzi. Uwagi nad tekstem J. T. Grossa (tekst złożony do tomu Wokół Jedwabnego).
72. Machcewicz P., "Operacje balonowe" 1951-1956. Przyczynek do dziejów amerykańskiej wojny psychologicznej wobec bloku komunistycznego [w:] Polska, Niemcy, Europa. Księga Jubileuszowa z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin profesora Jerzego Holzera, Warszawa 2000, s.345-362.
73. Machcewicz P., Spory o PRL w polskiej historiografii i publicystyce po 1989 roku [w:] Historycy polscy i ukraińscy wobec problemów XX wieku, pod red. P. Kosiewskiego i G. Motyki, Kraków 2000, s. 68-81.
74. Machcewicz P., In the Shadow of Jedwabne [w:] Thou Shalt Not Kill. Poles on Jedwabne, "Więź", Warszawa, 2000, s. 145-150.
75. Madej K., Przeobrażenia struktur i zadań spółdzielczości mieszkaniowej w latach 1956--1965, "Przegląd Historyczny", nr 2, 2000.
76. Milewski J. J., Polacy - Żydzi w Jedwabnem i okolicy do 22 czerwca 1941 r. (artykuł złożony do tomu Wokół Jedwabnego).
77. Musiał F., Stosunki państwo - Kosciół [w:] Państwo jako wyzwanie, pod red. A. Rzegockiego, Kraków 2000, s. 135-152.
78. Obóz Świętochłowice-Zgoda - 1945 rok. Dokumenty, relacje. Wstęp, wybór i oprac. A. Dziurok (planowany termin wydania - sierpień/wrzesień 2001).
79. Osoby skazane na karę śmierci przez Wojskowe Sądy Rejonowe w latach 1946-1955, pod red. J. Żaryna i J. Żurka, Warszawa 2001, mps powielony IPN.
80. Persak K., Posiedzenia centralnych instancji decyzyjnych KC PZPR (1949-1970), Warszawa 2000, ss. 73.
81. Piotrowski P., Funkcjonowanie Frontu Polskiego w latach 1950-1989, "Poglądy i Doświadczenia" 2000 [druk 2001], nr 3.
82. Piotrowski P., Funkcjonowanie Frontu Polskiego w okresie powojennym [w:] 55-lecie zakończenia II wojny światowej i powstania ŚOW, pod red. F. Kusiak, Wrocław 2000.
83. Poleszak S., Narodowe podziemie zbrojne na terenie powiatu Grajewo 1943-1947 [w:] Polska, Walka, Opozycja, Niepodległość, Studia z dziejów II RP, Polskiego Państwa Podziemnego i PRL, pod red. A. F. Baran, Sandomierz 2000.
84. Polska w dokumentach z archiwów rosyjskich 1949-1953, pod red. A. Kochańskiego, G. Muraszko, A. Noskowskiej, A. Paczkowskiego, K. Persaka, Dokumenty do dziejów PRL, z. 12, Warszawa 2000, ss. 190.
85. Stan wojenny w Polsce. Stan badań, pod red. A. Dudka i K. Madeja, Warszawa 2001. (working paper IPN).
86. "Studia i materiały z dziejów opozycji i oporu społecznego", pod red. Ł. Kamińskiego, t. IV, 2000.
87. Szarek J. (współautor), Czy ktoś przebije ten mur? Sprawa Stanisława Pyjasa, (współwydawca - IPN).
88. Szwagrzyk K., Przynależność służbowa i narodowościowa kierowniczych struktur MBP i Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego we Wrocławiu, "Zeszyty Historyczne WiN-u", nr 15, wrzesień 2000 (edycja w styczniu 2001).
89. Szwagrzyk K., Wojskowy Sąd Okręgowy IV 1945-1954, "Wrocławskie Studia z Historii Najnowszej", pod red. W. Wrzesińskiego, t. VIII, Wrocław 2001.
91. Szwagrzyk K., Wojskowy Sąd Okręgowy IV we Wrocławiu, "Zeszyty Historyczne WiN-u", nr 15, wrzesień 2000 (edycja w styczniu 2001).
92. Szwagrzyk K., Zbrodnie w majestacie prawa 1944-1955, Warszawa 2000.
93. Terlecki R., Geneza Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie [w:] Nauka polska na obczyźnie. Stan i perspektywa badawcza, "Prace Naukowe", t. 3, Gorzów Wlkp. 2000, s. 148-156.
94. Terlecki R., Opozycja demokratyczna w Krakowie w latach 1976-1980 [w:] Solidarność. Kruszenie muru, Kraków 2000, s. 77-93.
95. Terlecki R., Profesor Kazimierz Wyka w dokumentach UB i SB, [w:] Historia. Archiwistyka. Ludzie, Warszawa-Rzeszów 2000, s. 325-358.
96. Terlecki R., Przeciw Solidarności 1980-1986. Rzeszowska opozycja w tajnych archiwach MSW, [rec.] "Zeszyty Historyczne WiN-u", nr 14, 2000, s. 279-280.
97. Wnuk R., Polska konspiracja we Lwowie (IX 1939-II 1940) [w:] Polska, Walka, Opozycja, Niepodległość, Studia z dziejów II RP, Polskiego Państwa Podziemnego i PRL, pod red. A. F. Baran, Sandomierz 2000.
98. Wnuk R., Problem bandytyzmu wśród żołnierzy antykomunistycznego podziemia w Polsce (1945-1947), [w:] Komunizm - ideologia, system, ludzie, pod. red. T. Szaroty, Warszawa 2001.
99. Zblewski Z., Leksykon PRL-u, Kraków 2000.
100. Żaryn J., Kościół w latach przełomu (1953-1958), Warszawa 2000 [2001], ss. 300.
101. Żurek J., Aneksy [w:] T. Bochwic, Narodziny i działalność Solidarności Oświaty i Wychowania 1980-1989, Warszawa 2000, s. 257-358.
102. Żurek J., Edukacja ateistyczna w PRL (Geneza i charakter zjawiska), "Arcana", Kraków, 38 (2/2001), s. 85-94.
103. Żurek J., Kilka uwag o genezie polityki laicyzacji w komunistycznej Polsce (1944-1989), "Saeculum Christianum", Warszawa, 7 (1/2000), s. 117-128.
104. Żurek J., Prymas Wyszyński a edukacja, referat na sesji naukowej "Prymas Stefan Wyszyński a dobra kultury", Towarzystwo Miłośników Historii - Galeria Porczyńskich, Warszawa, 4 maja 2001, ss. 9.
105. Żurek J., Wpływ uwięzienia prymasa Wyszyńskiego na stosunki między władzami państwowymi i kościelnymi (1953-1956), [w:] Prymas Stefan Wyszyński wobec Polski Ludowej, mps powielony, BEP IPN, Warszawa, 22 maja 2001, s. 16-20.
106. Żurek J., Wybór źródeł do historii Solidarności Oświaty i Wychowania 1980-1989, Warszawa 2000, ss. 583.

1. Balbus T., Agentura pocztowa UB, "Karta", nr 31, Warszawa 2000, s. 134-136.
2. Bereza T., Zabójstwa działaczy PSL w latach 1945-1947, "Biuletyn IPN" 2001, nr 2.
3. Dudek A., Chytry lis, "Wprost", 10 IX 2000.
4. Dudek A., Czas przeszły niedokonany, "Życie", 23 XI 2000.
5. Dudek A., Dekada złudzeń, "Wprost", 1 VII 2001.
6. Dudek A., Gambit prymasa, "Wprost", 20 V 2001.
7. Dudek A., Grudzień przed Sierpniem, "Życie", 18 I 2001.
8. Dudek A., Manewry grudniowe, "Wprost", 17 XII 2000.
9. Dudek A., Państwo nomenklatury, "Dziennik Polski", 23 II 2001.
10. Dudek A., Peereliada, "Życie", 8 III 2001.
11. Dudek A., Piotrowski czytał za wolno, "Życie", 14-15 X 2000.
12. Dudek A., Powstanie grudniowe, "Dziennik Polski", 15 XII 2000.
13. Dudek A., Redaktor naczelny PRL, "Życie", 28-29 IV 2001.
15. Dudek A., Sekrety arcybiskupa, "Życie", 20 IV 2001.
16. Dudek A., Sprzeciw, opozycja, opór w PRL - ankieta historyczna, "Arcana", nr 38, 2001.
17. Dudek A., Taktyka lawirowania, "Tygodnik Powszechny", 27 V 2001.
18. Dudek A., Wiara i wolność, "Dziennik Polski", 25 V 2001.
19. Dudek A., Władza do podziału, "Dziennik Polski", 6 IV 2001.
20. Eisler J., Dzisiaj milicja użyła broni, "Polityka" nr 51 z 16 XII 2000.
21. Eisler J., Tragedia na stacji Gdynia-Stocznia, "Życie", 16-17 XII 2000.
22. Eisler J., Trudne narodziny NZS-u, (recenzja pracy Romana Kowalczyka, Studenci '81, Warszawa 2000), "Życie", 22 II 2001.
23. Eisler J., Sprzeciw, opozycja, opór w PRL - ankieta historyczna, "Arcana" 2001, nr 38, s. 55-61.
24. Kaczmarski K., Krzysztofiński M., Żołnierze wyklęci. Antykomunistyczne podziemie na Rzeszowszczyźnie po 1944 roku, "Biuletyn IPN" 2001, nr 2.
25. Kamiński Ł., Odważni, młodzi ludzie 1944-1989, "Biuletyn IPN" 2001, nr 3.
26. Kamiński Ł., Sprzeciw, opór, opozycja - odpowiedź na ankietę historyczną, "Arcana" 2001, nr 2.
27. Klecel M., Europa antysemicka? Zajścia antyżydowskie w Europie podczas II wojny światowej (wg książki T. Szaroty U progu Zagłady), "Nowy Dziennik", Nowy Jork, 30 III 2001.
28. Krajewski A., Nie o taką Polskę walczył, "Biuletyn IPN" 2001, nr 3.
29. Krajewski A., W. Trębacz, Najnowsza historia Polski w podręcznikach, "Biuletyn IPN" 2001, nr 4.
30. Machcewicz P., W cieniu Jedwabnego, "Rzeczpospolita", 11 XII 2000.
31. Machcewicz P., Warszawa-Moskwa-Katowice. Upadek Władysława Gomułki, "Rzeczpospolita", 16-17 XII 2000.
32. Motyka G., Dywizja SS Galizien, "Biuletyn IPN" 2001, nr 1.
33. Piotrowski P., Armia Czerwona na Dolnym Śląsku, "Biuletyn IPN" 2001, nr 4.
34. Zblewski Z., Leksykon PRL-u, Kraków 2000.
35. Zblewski Z., Między zdradą a realizmem. Spór o polską politykę w 1945 roku, "Rrzeczpospolita" 2001, nr 59 (5832), s. 10-11 III.
36. Zblewski Z., Walka komunistów z PSL w latach 1945-1947, "Biuletyn IPN" 2001, nr 2, s. 26-29.
37. Żaryn J., "Błogosławię was i wasze poczynania". Stefan Wyszyński wobec powstania NSZZ "Solidarność", "Biuletyn IPN" 2001, nr 4, s. 23-33.
38. Żbikowski A., Nie było rozkazu, "Rzeczpospolita", 4 I 2001.
39. Żbikowski A., Recenzja książki E. Blacka "IBM i Holocaust", "Rzeczpospolita", I 2001.

1. Wystawa "Grudzień 1970 Gdańsk - Gdynia" - zorganizowana przez Biuro Edukacji Publicznej w Gdańsku, otwarta jednocześnie w Senacie RP oraz w Pomorskim Urzędzie Wojewódzkim w Gdańsku. Została zaprezentowana w następujących miejscach:

• Lublin - Urząd Wojewódzki (15.01-21.01)
• Biała Podlaska - Muzeum Południowego Podlasia (24.01-04.02)
• Zamość - Muzeum Arsenał (07.02-18.02)
• Chełm - Muzeum Chełmskie (21.02-01.03)
• Rzeszów - Wojewódzki Dom Kultury (05.03-20.03)
• Stalowa Wola - Aula Filii KUL ((22.03-12.04)
• Katowice - Górnośląskie Centrum Kultury (18.04-11.05)
• Bielsko-Biała - Książnica Beskidzka (17.05-31.05)
• Częstochowa - Muzeum Częstochowskie (06.06-18.08)
• Poznań - Forum Poznańskie Odwach (10.01-07.02)
• Elbląg - Biblioteka Elbląska (13.02-26.02)
• Łódź - Muzeum Tradycji Niepodległościowych (01.03-15.03)
• Sieradz - Muzeum Okręgowe (19.03-29.03)
• Piotrków Trybunalski - Muzeum w Piotrkowie (02.04-12.04)
• Grajewo - Urząd Miejski (20.04-05.05)
• Białystok - Muzeum Podlaskie (09.05-20.05)
• Bielsk Podlaski - Muzeum w Bielsku Podlaskim (22.05-31.05)
• Suwałki - Archiwum Państwowe (04.06-13.06)
• Łomża - Starostwo Powiatowe (15.06-22.06).

1. Wystawa "Żołnierze wyklęci. Antykomunistyczne podziemie na Rzeszowszczyźnie po 1944 roku" - zorganizowana przez Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej w Rzeszowie. Została zaprezentowana w następujących miejscach:

• Rzeszów - Muzeum Okręgowe (01.03-30.03)
• Przemyśl - Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej (01.04-30.04)
• Krosno - Muzeum Podkarpackie (01.05-30.06).

1. Wystawa "Getta żydowskie i obozy dla ludności żydowskiej na Rzeszowszczyźnie podczas II wojny światowej" - zorganizowana przez OBEP w Rzeszowie. Została zaprezentowana w następującym miejscu:

• Rzeszów - Muzeum Etnograficzne (01.06-30.09).

1. Wystawa "Represje wobec duchowieństwa śląskiego w latach 1939-1956" - zorganizowana przez OBEP w Katowicach. Została zaprezentowana w następującym miejscu:

• Katowice - Muzeum Historii Katowic (19.03-15.05).

1. Wystawa "Walczyliśmy o nową Polskę, Polskę dla wszystkich... (Por. Mieczysław Bujak 1926-51)" - zorganizowana przez OBEP we Wrocławiu. Została zaprezentowana w następującym miejscu:

1. Wystawa "Katyń - walka o prawdę" - zorganizowana przez OBEP w Krakowie. Została zaprezentowana w następujących miejscach:

• Nowy Targ - Miejski Dom Kultury (02.04-20.04)
• Tarnów - Starostwo Powiatowe (23.04-07.05)
• Skarżysko Kamienna - Miejski Dom Kultury (08.05-23.05)
• Staszów - Muzeum Towarzystwa Ziemi Staszowskiej (24.05-07.06)
• Jędrzejów - Miejski Dom Kultury (08.06-22.06)
• Tuchów, Kałków - (23.06-I poł. sierpnia).

1. Wystawa dokumentów Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Więźniów - Byłych Dzieci Niemowląt - Hitlerowskich Obozów i Zakładów Eksterminacji - zorganizowana przez OBEP w Poznaniu. Została zaprezentowana w następującym miejscu:

1. Wystawa "Poznański Czerwiec 1956" - zorganizowana przez OBEP w Poznaniu. Została zaprezentowana w następującym miejscu:

1. Wystawa "Podziemie zbrojne na Lubelszczyźnie w latach 1939-1956 wobec dwóch totalitaryzmów" - zorganizowana przez OBEP w Lublinie. Została zaprezentowana w następujących miejscach:

1. Wystawa: "Czerwiec 1976 - lekcja «demokracji socjalistycznej»" - zorganizowana przez OBEP w Warszawie. Została zaprezentowana w następujących miejscach:

• Radom - Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych (19.06-01.07)
• Warszawa - Ratusz, pl. Bankowy (26.06-08.07).

Poprzednia część druku