Spis treści

Trybunał Konstytucyjny tradycyjnie już utrzymuje ożywione kontakty z instytucjami prawniczymi innych państw, w tym przede wszystkim z sądami konstytucyjnymi, instytucjami naukowymi oraz organizacjami międzynarodowymi, szczególnie agendami Rady Europy. Służą one wymianie doświadczeń z zakresu funkcjonowania sądownictwa konstytucyjnego w różnych krajach i praktyki konstytucyjnej. Kontakty te odgrywają także szczególną rolę w procesie integracji europejskiej, służąc wzajemnemu poznawaniu orzecznictwa sądów funkcjonujących w różnych systemach prawnych. W ramach kontaktów międzynarodowych sędziowie Trybunału Konstytucyjnego uczestniczą w konferencjach i seminariach międzynarodowych oraz w bezpośrednich spotkaniach z sędziami innych sądów konstytucyjnych.

W roku 2000 trwały konsultacje i wstępne przygotowania do XII Kongresu Konferencji Europejskich Sądów Konstytucyjnych. W październiku Prezes Trybunału prof. Marek Safjan uczestniczył w Brukseli w spotkaniu przygotowawczym, zorganizowanym przez belgijski Sąd Arbitrażowy. XII Kongres Konferencji Europejskich Sądów Konstytucyjnych odbędzie się w Brukseli w maju 2002 roku, a poświęcony będzie relacjom między sądami konstytucyjnymi a innymi sądami w zakresie orzekania o prawach i wolnościach obywatelskich oraz Europejskim Trybunałem Praw Człowieka.

W czerwcu 2000 roku w Juracie odbyła się piąta doroczna konferencja sądów konstytucyjnych Polski i Litwy, zorganizowana przez Trybunał Konstytucyjny. To tradycyjnie już odbywające się forum polskich i litewskich sędziów konstytucyjnych, poświęcone było między innymi problemom stosowania w praktyce orzeczniczej Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, znaczeniu konstytucyjnej zasady wolności zrzeszania się w partiach politycznych oraz niezmiernie ważnemu z punktu widzenia praw obywatelskich zagadnieniu, odpowiedzialności państwa za nielegalne działania władzy publicznej i jej organów.

W październiku 2000 roku Trybunał Konstytucyjny zorganizował wspólnie z Komisją Rady Europy "Demokracja przez Prawo", w Zakopanem, konferencję sądów konstytucyjnych Europy Środkowej na temat Bezpośredniego dostępu obywatela do sądu konstytucyjnego. Obok sędziów Trybunału Konstytucyjnego wzięli w niej udział przedstawiciele sądów konstytucyjnych Austrii, Czech, Litwy, Słowacji, Słowenii i Węgier. W konferencji uczestniczyli także eksperci Rady Europy: prof. Georg Brunner (Niemcy) i prof. Javier Garcia Roca (Hiszpania). Zagadnienia dyskutowane podczas konferencji w Zakopanem stanowią niezmiernie istotny problem z punktu widzenia ochrony praw obywatelskich i kultury prawnej w krajach naszego regionu.

W ramach bezpośrednich kontaktów Trybunału Konstytucyjnego z innymi sądami konstytucyjnymi w czerwcu wizytę w Polsce złożyła delegacja Sądu Konstytucyjnego Republiki Bułgarii, w składzie: przewodniczący Sądu Konstytucyjnego Prof. Żiwko Stalew oraz sędziowie - Assen Manov i Tzanko Hadzistoyczew. Spotkali się oni z Wicemarszałkiem Sejmu RP, Prezesami Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego i sędziami Trybunału Konstytucyjnego.

W październiku przebywała w Polsce, na zaproszenie Prezesa Trybunału Konstytucyjnego, prof. Marka Safjana delegacja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasbourgu. W jej skład wchodzili: Prof. Luzius Wildhaber - Przewodniczący Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Jerzy Makarczyk - sędzia tego Trybunału oraz Michele de Salvia - sekretarz. W trakcie wizyty goście spotkali się m.in. z Prezydentem RP, Ministrem Sprawiedliwości, Ministrem Spraw Zagranicznych oraz odbyli rozmowy z sędziami Trybunału Konstytucyjnego.

W lipcu Prezes Trybunału Konstytucyjnego uczestniczył w obchodach 20 rocznicy powstania Trybunału Konstytucyjnego Królestwa Hiszpanii. Także w lipcu delegacja polskiego Trybunału Konstytucyjnego, na zaproszenie Federalnego Sądu Konstytucyjnego, złożyła wizytę w Republice Federalnej Niemiec.

W roku 2000 sędziowie Trybunału Konstytucyjnego brali udział w wielu w konferencjach i spotkaniach międzynarodowych. W marcu Wiceprezes Trybunału Konstytucyjnego prof. Janusz Trzciński uczestniczył w międzynarodowej konferencji Relations between Constitutionals Courts and Other Jurisdictions, zorganizowanej w Sarajewie przez Sąd Konstytucyjny Bośni i Hercegowiny.

W maju Prezes Trybunału prof. Marek Safjan, Wiceprezes TK prof. Janusz Trzciński oraz Sędzia TK prof. Lech Garlicki uczestniczyli w międzynarodowej konferencji Judicial Independence: Ethics and the Problem of Corruption, zorganizowanej w San Francisco przez Centrum dla Demokracji.

W październiku Prezes Trybunału uczestniczył w seminarium Prawo konstytucyjne a integracja z Unią Europejską, zorganizowanym na Cyprze przez Komisję Wenecką Rady Europy oraz Sąd Najwyższy Cypru. Także w październiku sędzia Trybunału Konstytucyjnego Jerzy Stępień uczestniczył w konferencji zorganizowanej w Lewoczy przez Sąd Konstytucyjny Słowacji i Radę Europy na temat Unification and development of decision-making of constitutional courts.

W listopadzie Wiceprezes Trybunału Konstytucyjnego brał udział w konferencji European Convention on Human Rights: between State Constitutional Systems and Supranational Jurisdiction, organizowanej przez włoski Sąd Konstytucyjny i Europejski Trybunał Praw Człowieka.

Od kilku lat obok działalności orzeczniczej Trybunał Konstytucyjny stara się także w innych formach upowszechniać wartości konstytucyjne i współtworzyć kulturę prawną.

W 2000 roku w ramach obchodów Święta Konstytucji 3 Maja w siedzibie Trybunału Konstytucyjnego zorganizowane zostało spotkanie Polskie tradycje konstytucyjne dziedzictwem współczesnego państwa prawnego, z udziałem Prezydenta RP, Premiera, Marszałków Sejmu RP i innych zaproszonych gości. Wydarzeniu temu towarzyszyła wystawa Polskie tradycje konstytucyjne, prezentująca m.in. Akta Sejmu Czteroletniego, w tym oryginały rękopisów Konstytucji 3 Maja 1791 r. oraz Prawa o Miastach z 18 kwietnia 1791 r. Na wystawie można było także obejrzeć teksty kolejnych konstytucji, m.in. Ustawy Konstytucyjnej Księstwa Warszawskiego, Ustawy Konstytucyjnej Królestwa Polskiego, Konstytucji z 17 marca 1921 r., Ustawy Konstytucyjnej z 23 kwietnia 1935 r., egzemplarze Konstytucji z 1952 r. oraz Konstytucji z 1997 roku. Uzupełnieniem prezentacji tekstów konstytucji była wystawa płócien i grafik nawiązujących do uchwalenia Konstytucji z 1791 roku, autorstwa m.in. Jana Matejki i Bacciarellego oraz prezentacja medali pamiątkowych i odznak okolicznościowych związanych z jej uchwaleniem. Wystawę zorganizowano we współpracy z Archiwum Głównym Akt Dawnych, Muzeum Narodowym, Biblioteką Narodową, Biblioteką Sejmową i Okręgową Radą Adwokacką w Warszawie. Ilustracją dla uroczystości były prezentacje multimedialne: Polskie Tradycje Konstytucyjne oraz Prawo o Miastach z 18 kwietnia 1791 r.

Tradycyjnie już upowszechnianiu wartości i kultury konstytucyjnej służą organizowane w siedzibie Trybunału Konstytucyjnego spotkania i wykłady. W roku 2000 odbyło się osiem takich spotkań.

Na zaproszenie Prezesa i sędziów Trybunału Konstytucyjnego wykłady wygłosili:

- w lutym prof. Christian Byk, ekspert Rady Europy w dziedzinie bioetyki na temat Konstytucjonalizacji prawa do ochrony zdrowia;

- w marcu Prof. Georg Brunner z Institut für Ostrecht Uniwersytetu w Kolonii na temat Szeroka a wąska koncepcja skargi konstytucyjnej;

- w kwietniu Prof. Ludwig Adamovich, prezes Trybunału Konstytucyjnego Republiki Austrii na temat Skutki orzeczeń sądu konstytucyjnego;

- we wrześniu dr Otto von Habsburg, przewodniczący Unii Paneuropejskiej na temat Integracja krajów Europy Centralnej z Unią Europejską;

- w październiku Prof. Rainer Arnold z Uniwersytetu w Ratyzbonie (Regensburg) na temat Unia Europejska a prawo konstytucyjne państw członkowskich;

- w październiku Prof. Luzius Wildhaber oraz Jerzy Makarczyk na temat Wybrane problemy orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dotyczącego art. 8 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (prawo do poszanowania życia prywatnego, rodzinnego, domu i korespondencji) oraz Wolność wypowiedzi w świetle Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (art. 10).

W 2000 roku Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego spotykali się także z Janem Nowakiem-Jeziorańskim, Lordem Irvine of Lairg - Lordem kanclerzem Wielkiej Brytanii i Jego Świątobliwością XIV Dalajlamą - przywódcą religijnym Tybetu.

W lutym Prezes Trybunału Konstytucyjnego prof. Marek Safjan wygłosił wykład w Ambasadzie RP w Londynie na temat Orzecznictwo sądów konstytucyjnych w Europie Środkowej jako podstawa ewolucji systemu.

W celu upowszechniania problematyki prawa i sądownictwa konstytucyjnego, a przede wszystkim orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w roku 2000 opublikowano 8 zeszytów Orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego Zbiór Urzędowy.

W serii Studia i Materiały, publikowanej od 1995 roku, zostały wydane dwa tomy. Tom XI zawiera materiały ze Zgromadzenia Ogólnego Sędziów w 2000 r., podsumowujące działalność Trybunału Konstytucyjnego w 1999 roku. W tomie XII pt. Tworzenie prawa w Polsce. Tradycja i współczesność, zostały opublikowane wystąpienia uczestników konferencji, która odbyła się w siedzibie Trybunału Konstytucyjnego w 80 rocznicę powołania jednej z najbardziej zasłużonych instytucji prawniczych II Rzeczypospolitej - Komisji Kodyfikacyjnej.

W 2000 roku został także wydany tom 4 serii Sądy konstytucyjne w Europie poświęcony sądom konstytucyjnym Białorusi, Litwy, Łotwy i Rosji.

Spis treści