Diariusz Senatu RP nr 47

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

POSIEDZENIA SENATU

42. posiedzenie Senatu

W dniach 22 i 23 września br. odbyło się 42. posiedzenie Senatu. Posiedzeniu przewodniczyli wicemarszałkowie: Andrzej Chronowski, Tadeusz Rzemykowski i Donald Tusk. Na sekretarzy posiedzenia powołano senatorów Witolda Kowalskiego i Andrzeja Mazurkiewicza; listę mówców prowadził senator W. Kowalski.

Przyjęty przez Izbę porządek dzienny posiedzenia obejmował 11 punktów:
1) stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej,
2) stanowisko Senatu w sprawie ustawy o niektórych umowach kompensacyjnych zawieranych w związku z umowami dostaw na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa,
3) stanowisko Senatu w sprawie ustawy o wspieraniu restrukturyzacji przemysłowego potencjału obronnego i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,
4) stanowisko Senatu w sprawie ustawy o utworzeniu Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie,
5) stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zawodzie lekarza,
6) stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej,
7) stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o kulturze fizycznej,
8) pierwsze czytanie wniesionego przez grupę senatorów projektu ustawy - Ordynacja wyborcza do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej,
9) pierwsze czytanie wniesionego przez Komisję Regulaminową i Spraw Senatorskich projektu uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Senatu,
10) zmiana w składzie komisji senackiej,
11) stanowisku Senatu w sprawie zmiany ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Ostatni punkt porządku obrad przyjęto warunkowo, tj. pod warunkiem przekazania ustawy przez Sejm.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 57. posiedzeniu, 10 września br., i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 10 września, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Dariusz Kłeczek. Senator sprawozdawca przypomniał, że nowelizacja ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej, będąca pilnym projektem rządowym, dotyczy zmiany art. 31 ust. 4a ustawy z 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej. Artykuł ten mówi, że prawo do pobierania gwarantowanego zasiłku okresowego przysługuje osobie bezrobotnej, samotnie wychowującej co najmniej jedno dziecko, do dnia ukończenia przez nie szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do piętnastego roku życia. Zmiana struktury szkoły obniżyła wiek, w jakim w normalnym trybie dzieci kończą szkołę podstawową. Aby nikogo nie pozbawić przysługujących świadczeń, należy dokonać uzupełnienia zaproponowanego przez rząd i przyjętego przez Sejm, a polegającego na dopisaniu wyrazów "i gimnazjum" oraz wydłużeniu wieku do szesnastego roku życia. Po tych zmianach ustawa zapewnia wszystkim otrzymanie gwarantowanego zasiłku do czasu ukończenia gimnazjum.

Senator D. Kłeczek wskazał też, że ustawa reguluje ponadto kwestie dotyczące przysługiwania oraz wypłaty gwarantowanego zasiłku okresowego za rok szkolny 1998/99. Ustawa określa również czas na wypłatę zasiłku za okres wakacji w terminie do trzydziestu dni od wejścia w życie ustawy,

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Rodziny i Polityki Społecznej postanowiła rekomendować Izbie przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej bez poprawek.

Senat zaakceptował tę propozycję i jednomyślnie, 72 głosami, zadecydował o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o niektórych umowach kompensacyjnych zawieranych w związku z umowami dostaw na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 57. posiedzeniu, 10 września br. Do Senatu została przekazana 10 września i tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Obrony Narodowej i Komisji Gospodarki Narodowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Stefan Konarski. Jak podkreślił, siły zbrojne Rzeczypospolitej wymagają modernizacji technicznej, wymaga restrukturyzacji przemysł obronny Polski. W związku z tym Rada Ministrów przyjęła 9 lutego program restrukturyzacji przemysłowego potencjału obronnego i wsparcia w zakresie modernizacji technicznej sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Jeden z jego elementów stanowi właśnie rozpatrywana ustawa. Jest to ustawa o tyle konieczna, że zawarte w niej postanowienia i stosowanie tzw. zasady offsetu narusza art. 20 konstytucji dotyczący wolności gospodarczej, zasadę wolności i umów, tj. zasadę z kodeksu cywilnego. Stanowi też swego rodzaju praktykę monopolistyczną. W związku z tym, stosownie do art. 22 konstytucji, tego typu ograniczenia działalności gospodarczej muszą być wprowadzone rangą ustawy. Jest to ustawa specjalna, lex specialis, do ustawy o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesu konsumentów.

Jak wskazał senator sprawozdawca, rozpatrywana ustawa jest w zasadzie jednym z narzędzi realizacji ustawy o wspieraniu restrukturyzacji przemysłowego potencjału obronnego i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Senator S. Konarski wskazał ponadto, że ustawa zawiera cały szereg rozdziałów czysto prawnych. W art. 3 jest obszerny, trzynastopunktowy słowniczek pojęć, które obowiązują w tej materii. Później, w rozdziale 2, mówi się o zawarciu umowy offsetowej, w rozdziale 3 - o treści i wykonaniu umowy offsetowej. W rozdziale 4 omawia się taką instytucję jak Komitet do spraw Umów Offsetowych, w rozdziale 5 - to, kto sprawuje nadzór nad wykonywaniem umów offsetowych. Są jeszcze przepisy końcowe.

Jak poinformował senator sprawozdawca, na posiedzeniu połączonych komisji pewien rozdźwięk i dyskusję wywołało stosowanie terminu "umowa offsetowa", jako że na przedwakacyjnym posiedzeniu Senat przyjął ustawę o języku polskim, stąd też były tutaj pewne zastrzeżenia . Był to w zasadzie jedyny element dyskusji na posiedzeniu połączonych komisji. Z wyjaśnień przedstawicieli rządu członkowie komisji dowiedzieli się - i dlatego żadna poprawka w tej sprawie nie została zgłoszona - że w tytule, zgodnie z tą ustawą, jest umowa kompensacyjna, dalej jednak mówi się o umowie offsetowej. Po pierwsze, jest to termin doskonale znany kontrahentom zagranicznym, a ta ustawa głównie ich będzie dotyczyła. Po drugie, umowa kompensacyjna jest czymś szerszym, bo zawiera w sobie również umowy barterowe i kliringowe, natomiast tutaj chodzi tylko o umowy offsetowe. Stąd też nikt z członków połączonych komisji nie wniósł stosownej poprawki.

Senator sprawozdawca w imieniu połączonych komisji wniósł o przyjęcie rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Senat w głosowaniu zaakceptował propozycję i 78 głosami, przy 1 przeciw i 1 wstrzymującym się, zdecydował o przyjęciu ustawy bez poprawek.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o wspieraniu restrukturyzacji przemysłowego potencjału obronnego i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej

Przedstawił je senator Marek Waszkowiak. Senator sprawozdawca podkreślił, że ustawa reguluje działania ze strony państwa wspierające restrukturyzację. Działania te sprowadzają się do przekazania przychodów z prywatyzacji spółek przemysłowego potencjału obronnego.

Jak wskazał senator M. Waszkowiak, potrzebę uchwalenia tej ustawy można uzasadnić w trzech punktach. Po pierwsze, przeznaczenie przychodów z prywatyzacji spółek przemysłowego potencjału obronnego na cele zawarte w ustawie wymaga dokumentu rangi ustawy. Po drugie, jest to przekazanie kompetencji właścicielskich w spółkach przemysłowego potencjału obronnego przez ministra skarbu państwa na rzecz ministra gospodarki. Po trzecie, jest to przygotowanie procedury oddłużeniowej spółek przemysłowego potencjału obronnego.

Ustawa określa, że z restrukturyzacji finansowej skorzystają spółki przemysłowego potencjału obronnego, a także spółki zależne - te ostatnie proporcjonalnie do liczby akcji lub udziałów, które w tych spółkach posiadają spółki dominujące. Ustawa ogranicza liczbę spółek zależnych tylko do tych, które zajmują się działalnością produkcyjną lub usługową dotyczącą broni, amunicji lub materiałów wybuchowych.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Obrony Narodowej i Komisja Gospodarki Narodowej postanowiły rekomendować Izbie dziewięć poprawek. Senator przedstawił i uzasadnił proponowane poprawki.

Mniejszość połączonych komisji rekomendowała Izbie wprowadzenie dwu poprawek do ustawy. Wniosek mniejszości przedstawił senator Wiesław Pietrzak.

Dalsze poprawki do ustawy zgłosili senatorowie podczas dyskusji.

Wszystkie poprawki podczas przerwy w obradach rozpatrzyły komisje Gospodarki Narodowej i Obrony Narodowej. Połączone komisje poparły 10 poprawek. Mniejszość komisji poparła 2 poprawki.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono kolejne głosowania nad poszczególnymi poprawkami według kolejności przepisów ustawy, a następnie nad całością projektu uchwały w sprawie rozpatrywanej ustawy wraz z przyjętymi poprawkami. W wyniku tego ostatniego głosowania Izba 80 głosami, przy 1 przeciw i 4 wstrzymujących się, powzięła uchwałę w sprawie ustawy o wspieraniu restrukturyzacji przemysłowego potencjału obronnego i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej:

<<Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 10 września 1999r. ustawy o wspieraniu restrukturyzacji przemysłowego potencjału obronnego
i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1) w art. 4 w pkt 3 po wyrazach "działalność gospodarczą" dodaje się wyrazy "polegającą na produkcji lub świadczeniu usług";

2) w art. 4 w pkt 3 wyrazy "spółki przemysłowego potencjału obronnego lub Skarb Państwa posiadają" zastępuje się wyrazami "spółki przemysłowego potencjału obronnego i Skarb Państwa posiadają łącznie";

3) w art. 5 pkt 3 otrzymuje brzmienie:

"3. przeznaczaniu, w okresie do 31 grudnia 2002 r., dotacji określonej
w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 222 ust. 1 oraz art. 223 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1992 r. Nr 4, poz. 16, Nr 40, poz. 174
i Nr 54, poz. 254, z 1994 r. Nr 43, poz. 165, z 1995 r. Nr 141, poz. 692,
z 1996 r. Nr 7, poz. 44, Nr 10, poz. 56 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 6, poz. 31, Nr 28, poz. 153, Nr 80, poz. 495, Nr 88, poz. 554, Nr 121, poz. 770
i Nr 141, poz. 944, z 1998 r. Nr 146, poz. 961, Nr 162, poz. 114 i Nr 162, poz. 1126 oraz z 1999 r. Nr 50, poz. 500) wypłacanej przedsiębiorcom na dostosowanie mocy produkcyjnych i remontowych w spółkach przemysłowego potencjału obronnego i spółkach zależnych do zadań określonych w Centralnym Programie Mobilizacji Gospodarki.";

4) w art. 5 w pkt 3 kropkę na końcu zastępuje się przecinkiem i dodaje pkt 4
w brzmieniu:

"4. przeznaczaniu środków z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, w trybie i na zasadach określonych w art. 3 ust. 3
i w art. 6b ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. z 1994 r. Nr 1, poz. 1, z 1995 r. Nr 87, poz. 435, z 1996 r. Nr 5, poz. 34, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 123, poz. 776, z 1998 r. Nr 137, poz. 887), na odprawy pieniężne przysługujące na podstawie ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19, Nr 10, poz. 59 i Nr 51, poz. 298, z 1991 r. Nr 83, poz. 372, Nr 106, poz. 457 i Nr 113, poz. 491,
z 1992 r. Nr 21, poz. 84, z 1994 r. Nr 1, poz. 1 oraz z 1996 r. Nr 24, poz. 110) z tytułu zwolnień grupowych, należne pracownikom, którym przysługuje zasiłek albo świadczenie przedemerytalne.";

5) art. 6 otrzymuje brzmienie:

"Art. 6. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w porozumieniu
z ministrem właściwym do spraw gospodarki, określi, w drodze rozporządzenia:

1. wysokość dopłat, o których mowa w art. 5 ust. 1 lit. d), szczegółowe zasady i tryb ich udzielania,

2. wysokość należnej prowizji Banku Gospodarstwa Krajowego za czynności związane z obsługą bankową dopłat.";

6) w art. 7 skreśla się wyrazy " , o którym mowa w art. 5 pkt 1,";

7) w art. 9 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

"3. Prywatyzacji spółek przemysłowego potencjału obronnego dokonuje minister właściwy do spraw Skarbu Państwa w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki oraz Ministrem Obrony Narodowej.";

8) w art. 14 w ust. 5 pkt 1-5 otrzymują brzmienie:

"1. Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - w odniesieniu do zobowiązań wobec Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

2. Prezesa Krajowego Urzędu Pracy - w odniesieniu do zobowiązań wobec Funduszu Pracy,

3. Prezesa Krajowego Urzędu Pracy - w odniesieniu do zobowiązań wobec Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,

4. Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - w odniesieniu do zobowiązań wobec tego Funduszu,

5. Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych -
w odniesieniu do zobowiązań wobec tego Funduszu.";

9. w art. 14 w ust. 7 wyraz "Udzielenie" zastępuje się wyrazem "Wydanie";

10. w art. 15 w ust. 2 w pkt 4 wyrazy "ust. 2-5" zastępuje się wyrazami "ust. 2 i 5">>.

W uzasadnieniu podjętej uchwały zaznaczono, że Senat, rozpatrując ustawę o wspieraniu restrukturyzacji przemysłowego potencjału obronnego i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, uznał za celowe przyjęcie jej z poprawkami.

Poprawka do art. 4 pkt 3 uściśla przedmiot działalności gospodarczej prowadzonej przez spółki zależne, dzięki czemu przepis ten jest spójny z przepisem zawartym w tym samym artykule w pkt 8.

Senat, dokonując drugiej zmiany w przepisie art. 4 pkt 3, uznał za celowe precyzyjne zdefiniowanie pojęcia "spółki zależne" oraz określił, iż wyznacznikiem zależności jest łączne posiadanie przez spółki przemysłowego potencjału obronnego i Skarb Państwa więcej niż połowy ogólnej liczby udziałów lub akcji w tych spółkach.

Przyjęta przez Senat zmiana w art. 5 pkt 3 wynika z konieczności wyraźnego określenia mechanizmu wspierania restrukturyzacji przemysłowego potencjału obronnego, jakim jest przeznaczanie dotacji określonej w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 222 ust. 1 oraz art. 223 ust. 1 i 2 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. Tym samym poprawka ta w sposób prawidłowy odsyła do rozporządzenia jako do aktu normatywnego rangi niższej niż ustawa. Ponadto Senat uznał za uzasadnioną rezygnację z określenia ram czasowych Centralnego Programu Mobilizacji Gospodarki, ponieważ obecnie nie istnieje tego rodzaju dokument opracowany na lata 2001-2005.

Senat stanął na stanowisku, iż konieczne jest poszerzenie katalogu działań wspierających restrukturyzację przemysłowego potencjału obronnego, określonych w art. 5 ustawy, o finansowanie odpraw pracowniczych. Powyższa zmiana umożliwi pokrywanie kwot odpraw, przysługujących z tytułu zwolnień grupowych, ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Jednocześnie Senat uznał za uzasadnione zawężenie kręgu osób uprawnionych do tego świadczenia jedynie do pracowników, którym przysługuje zasiłek albo świadczenie przedemerytalne.

Senat, dokonując modyfikacji art. 6, nie podzielił poglądu Sejmu w kwestii podmiotu uprawnionego do wydania aktów wykonawczych i określił, że w tym zakresie będzie właściwy jako wiodący minister do spraw finansów publicznych, działający w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki.

Wprowadzając poprawkę do art. 9 ust. 3, Senat uznał, że prywatyzacja spółek przemysłowego potencjału obronnego niewątpliwie leży w zakresie zainteresowań ministra obrony narodowej, wobec czego winna być ona dokonywana w uzgodnieniu z tym ministrem. Poprawka ta wzmacnia także pozycję ministra właściwego do spraw gospodarki i ministra obrony narodowej, zastępując prawo wyrażania przez nich opinii w sprawie obowiązkiem uzgadniania stanowisk.

Powodem przyjęcia poprawki do art. 14 ust. 5 pkt 1-5 było właściwe określenie podmiotów, w dyspozycji których pozostają określone w tym przepisie fundusze.

Celem poprawki w art. 15 ust. 2 pkt 4 było prawidłowe odesłanie do odpowiednich przepisów ustawy.

Pozostałe poprawki Senatu mają charakter językowy bądź redakcyjny.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o utworzeniu Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 56. posiedzeniu, 3 września br., i tego samego dnia została przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 7 września, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Nauki i Edukacji Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie komisji przedstawiła senator Krystyna Czuba. Senator przypomniała, że tworzony uniwersytet będzie piętnasty w Polsce, a drugi w Warszawie i że polski parlament po raz kolejny przyjmuje ustawę o utworzeniu uniwersytetu, który ma także wydział teologiczny. Można powiedzieć, że jest to jakaś odpowiedź na encyklikę "Fides et ratio". Wiara i rozum mają iść jedną drogą i w nauce one się spotykają - powiedziała senator K. Czuba.

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie jest utworzony na bazie Akademii Teologii Katolickiej, która powstała w 1954 r., w drodze uchwały Rady Ministrów, poprzez wyłączenie z Uniwersytetu Warszawskiego wydziału teologicznego, a także poprzez przyłączenie wydziału teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na początku na uczelni było czterystu dwudziestu trzech studentów i pięćdziesięciu trzech pracowników naukowych. Jak stwierdziła senator sprawozdawca, były to początki i dzieje wcale niełatwe, obfitujące w liczne przeszkody w Polsce komunistycznej, przy jednoczesnej szczególnej mobilizacji Kościoła katolickiego. Senator podkreśliła, że Kościół zawsze uczestniczył w tworzeniu uniwersytetów nie tylko w Polsce, lecz także w całej Europie. Tym, który był niezłomnym obrońcą autonomii, wolności, niezależności uniwersytetów, był w Polsce kardynał Wyszyński. Bronił Akademii Teologii Katolickiej, jej autonomii i dlatego - zdaniem senator - uczelnia z wdzięcznością przyjmuje jego imię.

Senator sprawozdawca przypomniała też dzieje uczelni. W 1973 r. Akademia Teologii Katolickiej weszła do Federacji Uniwersytetów Katolickich, stała się jej pełnoprawnym członkiem. W 1980 r. stworzono przy akademii Instytut Badań nad Rodziną, niezwykle ważny dla dorobku polskiego społeczeństwa. Powstała też tutaj ważna szkoła teologii warszawskiej, licząca się dziś w Europie. Uniwersytet nawiązał liczne kontakty z zagranicą, w tym z Paryżem, Moguncją, Monachium, Bari, Nawarrą, Ratyzboną. Są to ważne, liczące się w nauce kontakty, wspierające prestiżowo również akademię, na bazie której zostanie utworzony uniwersytet.

Obecnie uczelnia ma dziewięć tysięcy studentów i trzystu pracowników naukowych, w tym stu dwudziestu ośmiu pracowników samodzielnych, pięćdziesięciu z tytułem profesorskim. Uczelnia będzie miała obecnie dziesięć kierunków. Rada Główna Szkolnictwa Wyższego stwierdziła więc, że uczelnia spełnia wszystkie wymogi, aby być uniwersytetem, a recenzje dla Rady Głównej w tej sprawie przygotowały trzy najbardziej liczące się polskie uniwersytety: Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.

Senator sprawozdawca poinformowała, że Komisja Nauki i Edukacji Narodowej przyjęła ustawę o utworzeniu Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego i w imieniu komisji zwróciła się o przyjęcie ustawy.

Izba - po dyskusji - zaaprobowała ten wniosek i 70 głosami, przy 3 przeciw i 11 wstrzymujących się, powzięła uchwałę o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zawodzie lekarza

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 56. posiedzeniu, 3 września br., i tego samego dnia została przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 7 września, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie komisji przedstawił senator Maciej Świątkowski. Senator sprawozdawca przypomniał, że zgodnie z obecnym stanem prawnym przepis dotyczący obowiązku przeprowadzania egzaminu kończącego staż podyplomowy wchodzi w życie 1 października bieżącego roku, w myśl art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy o zawodzie lekarza. Pozytywny wynik jest niezbędnym warunkiem przyznania prawa do wykonywania zawodu lekarza i lekarza stomatologa. Rozpatrywana ustawa została wprowadzona w wyniku projektu poselskiego i chociaż jej istota była inna, to Sejm przyjął rozwiązanie ograniczające się tylko do przesunięcia terminu rozpoczęcia przeprowadzania egzaminów kończących staż podyplomowy, w związku z czym egzamin ten byłby przeprowadzany i warunkowałby przyznanie uprawnień zawodowych po 1 stycznia 2003 r.

Senator M. Świątkowski zaznaczył, że Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu już w lipcu zapoznała się szczegółowo z rozporządzeniem ministra zdrowia i opieki społecznej w sprawie stażu podyplomowego lekarza, lekarza stomatologa oraz egzaminu kończącego staż podyplomowy. Przedstawił to dyrektor Departamentu Szkolenia Podyplomowego. Wysłuchano również opinii na ten temat, także na temat egzaminu, przedstawicieli samorządu studentów, którzy działają w komisji do spraw wyższego szkolnictwa medycznego Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej, przedstawicieli sekcji szkolenia podyplomowego, Naczelnej Rady Lekarskiej oraz Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej.

Podczas wrześniowego posiedzenia senatorowie przedstawiali swoje stanowiska w rozpatrywanej sprawie i wszyscy byli za przeprowadzeniem egzaminu kończącego staż podyplomowy. Część formułowała wniosek o odrzucenie ustawy, pozostali byli za okresem przejściowym, to jest za tym, aby ten egzamin odbywał się od 1 października bieżącego roku, ale dopiero od 1 października 2003 r. jego zdanie byłoby warunkiem uzyskania prawa do wykonywania zawodu lekarza.

Większość komisji przyjęła wniosek o odrzucenie ustawy i ten wniosek rekomendował Izbie sprawozdawca komisji.

Mniejszość komisji przyjęła wniosek o wprowadzenie poprawki do ustawy. Wniosek mniejszości przedstawiła Izbie senator Elżbieta Płonka.

Poprawka mniejszości zmierzała do utrzymania terminu wprowadzenia egzaminu państwowego, ale też do ustalenia okresu przejściowego dla roczników będących obecnie na czwartym roku studiów, by niezdanie tego egzaminu nie zamykało im możliwości otrzymania pełnego prawa do wykonywania zawodu. Okres przejściowy trwałby do 1 października 2003 r. W tym czasie lekarz medycyny lub lekarz stomatolog kończący staż podyplomowy byłby zobowiązany do przystąpienia do egzaminu, jednakże ewentualne jego niezdanie nie spowodowałoby, wskutek proponowanego zapisu, nieotrzymania prawa - ograniczonego w tej sytuacji - wykonywania zawodu po spełnieniu wszystkich pozostałych warunków.

W opinii mniejszości w związku z tym jest oczywiste, że także wyniki tego egzaminu, na przykład uzyskanie małej liczby punktów na egzaminie państwowym kończącym staż, byłyby brane pod uwagę przez pracodawców i osoby rozstrzygające o rozpoczynaniu specjalizacji, ale nie zamykałyby drogi do uzyskania pełnego prawa wykonywania zawodu. Ta okoliczność, według mniejszości komisji, zdecyduje o bardzo poważnym traktowaniu przez wszystkich studentów i lekarzy egzaminu kończącego staż podyplomowy, mimo że początkowo, zgodnie z propozycją mniejszości, nie rozstrzygałby on o uzyskaniu pełnego prawa do wykonywania zawodu. Istnienie okresu przejściowego zapobiegałoby niesprawiedliwemu niedopuszczeniu do wykonywania zawodu młodych lekarzy z powodu nieuchronnych na początku niedoskonałości systemu weryfikacji wiedzy medycznej.

Podczas dyskusji senator Zdzisław Jarmużek zgłosił wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Wszystkie zgłoszone wnioski i propozycje poprawek rozpatrzyła Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Komisja poparła wniosek większości o odrzucenie ustawy.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie ustawy. Izba zaakceptowała ten wniosek i 53 głosami, przy 30 przeciw i 2 wstrzymujących się, powzięła uchwałę o odrzuceniu rozpatrywanej ustawy.

W uzasadnieniu podjętej uchwały podkreślono, że po wnikliwym rozpatrzeniu stanowiska Sejmu dotyczącego przesunięcia w czasie obowiązku zdania przez lekarza egzaminu kończącego staż podyplomowy, będącego ustawowym warunkiem przyznania prawa do wykonywania zawodu lekarza, Senat nie podzielił przekonania Sejmu co do zasadności tego rozwiązania.

Uchwalając ustawę o zawodzie lekarza w 1997 r. i wprowadzając wymóg tego rodzaju weryfikacji wiedzy medycznej, ustawodawca działał w przekonaniu o potrzebie takiego sprawdzianu, nie tylko ze względu na standardy europejskie ale też, przede wszystkim, na poziom świadczonych usług medycznych w związku z przewidzianą reformą systemu opieki zdrowotnej.

Państwowy egzamin kończący staż podyplomowy jest egzaminem specyficznym, właściwym dla charakteru studiów medycznych. Studia te nie kończą się egzaminem, odpowiadającym egzaminowi magisterskiemu. Po ich ukończeniu student nie nabywa prawa do wykonywania zawodu lekarza, prawo to bowiem przyznawane jest przez okręgową radę lekarską dopiero po odbyciu stażu podyplomowego i spełnieniu innych ustawowych warunków. Egzamin kończący staż podyplomowy jest jednym z takich warunków i ma charakter państwowego egzaminu licencyjnego.

Zdaniem Senatu, jak najszybsze wprowadzenie tego ustawowego wymogu pozytywnie wpłynie na przygotowanie zawodowe absolwentów studiów medycznych i tym samym na poziom usług medycznych świadczonych społeczeństwu. Egzamin jest bowiem czynnikiem mobilizującym do samodzielnej i odpowiedzialnej nauki i pracy, wdrożenia nawyku stałego podnoszenia wiedzy zawodowej i poddawania jej obiektywnej weryfikacji.

Z tych względów przesunięcie terminu egzaminu i zwolnienie z niego trzech kolejnych roczników studiów medycznych nie stwarza, zdaniem Senatu, dobrych warunków do podniesienia poziomu przygotowania zawodowego lekarzy.

Wypowiadając się za potrzebą poddania osoby, która uzyskuje dyplom lekarza, egzaminowi sprawdzającemu jego wiedzę teoretyczną i praktyczną, Senat jest rzecznikiem interesów pacjenta, kierując się najwyższym jego dobrem, jakim jest życie i zdrowie.

Ponadto, zajmując niewątpliwie niepopularne w środowisku studenckim stanowisko, Senat miał na uwadze aspekt finansowy. Przygotowania poczynione w celu wdrożenia przepisu dotyczącego egzaminu kończącego staż podyplomowy wymagały znacznych nakładów finansowych i przesuwanie go w czasie nie byłoby racjonalne.

Senat wziął również pod uwagę obawy studentów dotyczące stopnia trudności egzaminu w związku z różnicami programowymi uczelni. Obawy te nie są jednak uzasadnione w świetle wymogów egzaminu, opartych na minimum programowym i możliwych do opanowania przez średnio zdolnego lekarza.

Niezależnie od wskazanych argumentów merytorycznych Senat pragnie zwrócić uwagę na aspekt formalny związany z przedłużeniem vacatio legis przepisu art. 15 ust. 3.

Od chwili wejścia w życie ustawy o zawodzie lekarza utrzymuje się stan pewnej nieprawidłowości, polegający na istnieniu w ustawie dwóch przepisów zawierających tę samą normę, ale wchodzących w życie w innym terminie. Jest to przepis art. 5 ust.1 pkt 5, zawierający wymóg złożenia państwowego egzaminu kończącego staż podyplomowy jako niezbędny warunek przyznania prawa do wykonywania zawodu lekarza i lekarza stomatologa, który wszedł w życie 26 września 1997 r. oraz przepis art. 15 ust. 3, stanowiący, że staż podyplomowy ma kończyć się egzaminem państwowym, który miał wejść w życie 1 października 1999 r. W myśl rozwiązania przyjętego przez Sejm stan tej nieprawidłowości przedłużyłby się do 1 października 2003 r.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 56. posiedzeniu, 3 września br., i tego samego dnia została przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 7 września, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Jerzy Cieślak. Senator sprawozdawca przypomniał, że rozpatrywana ustawa jest inicjatywą poselską. Nowelizacja polega na zastąpieniu w art. 45 ust. 1 pkt 2 w literach "b" i "c" wyrazu "wyłonieni" słowem "wybrani". Zmiana jest niewielka, ale usuwa poważny błąd legislacyjny, niosący niekorzystne skutki praktyczne. Przepis art. 45 ust. 1 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej określa skład rady społecznej publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Pkt 2 litera "b" precyzuje, że członkami rady społecznej są przedstawiciele wyłonieni przez radę lub rady gmin, w liczbie określonej przez organ, który utworzył zakład. Traktując ten zapis dosłownie, rozumieć należy, że członkowie rady społecznej publicznego zakładu opieki zdrowotnej wybierani mogą być tylko spośród radnych.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, taki zapis budził liczne kontrowersje i okazał się bardzo trudny do zrealizowania. Dotyczy to przede wszystkim samorządu wojewódzkiego. Przy dużej liczbie samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej każdy radny powinien być członkiem kilku rad społecznych. Taka sytuacja byłaby sprzeczna z intencją ustawodawcy, który chciał rady uspołecznić i groziłaby paraliżem funkcjonowania tych rad. Proponowana nowelizacja pozwoli samorządom wybierać do rad społecznych ludzi kompetentnych i aktywnych, nie będących radnymi, ale nie ogranicza uprawnienia radnych w tym zakresie. Sprawa jest pilna i dotyczy ponad tysiąca samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Nowelizacja uzyskała bezwarunkowe poparcie przedstawiciela rządu. Nie wywołuje żadnych skutków finansowych.

Senator J. Cieślak, w imieniu Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, wniósł o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Po dyskusji Izba przychyliła się do wniosku komisji i jednomyślnie, 83 głosami, powzięła uchwałę o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o kulturze fizycznej

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 56. posiedzeniu, 3 września br., i tego samego dnia została przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 7 września, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Maciej Świątkowski. Senator podkreślił, że przyjęta przez Sejm nowelizacja ustawy o kulturze fizycznej łączy w sobie uregulowania dwóch projektów: wniesionego przez sejmową Komisję Kultury Fizycznej i Turystyki oraz inicjatywy ustawodawczej Senatu, dotyczącej wyłącznie świadczenia o charakterze gratyfikacji dla sportowców odznaczonych medalami na igrzyskach olimpijskich. Z kolei ustawa poselska generalnie reguluje kwestię dostosowania przepisów do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy z 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej. Reguluje również pewne sprawy dotyczące sportu profesjonalnego.

Senator M. Świątkowski poinformował, że Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu postanowiła rekomendować Izbie wprowadzenie ośmiu poprawek do ustawy. Senator sprawozdawca przedstawił i szczegółowo uzasadnił proponowane poprawki.

Dalsze poprawki do ustawy zgłosili senatorowie podczas dyskusji.

Do wszystkich wniosków przedstawionych podczas debaty ustosunkowała się Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Komisja poparła 9 spośród 12 zgłoszonych ogółem poprawek.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono kolejne głosowania nad poszczególnymi poprawkami, a następnie nad całością projektu uchwały w sprawie rozpatrywanej ustawy wraz z przyjętymi poprawkami. W wyniku tego ostatniego głosowania Izba 69 głosami, przy 9 przeciw i 6 wstrzymujących się, powzięła uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o kulturze fizycznej:

<<Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 3 września 1999 r. ustawy o zmianie ustawy o kulturze fizycznej, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:
1) w art. 1 w pkt 1, w pkt 2 w lit. b), w pkt 4, w pkt 5, w pkt 11 w lit. c), w pkt 12 wyrazy "kultury fizycznej i turystyki" zastępuje się wyrazami "kultury fizycznej i sportu";

2) w art. 1 w pkt 6, w art. 28a w ust. 1 w pkt 5 skreśla się wyrazy "ścigane z urzędu";

3) w art. 1 w pkt 6, w art. 28a po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:

"1a. Świadczenie przysługuje także osobom, które ustanowiły rekord świata, spełniającym jednocześnie warunki wymienione w ust. 1 pkt 2 - 5.";

4) w art. 1 w pkt 6, w art. 28a:

a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

"2. Świadczenie przysługuje w danym roku kalendarzowym w wysokości przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym, ogłaszanego na podstawie art. 20 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 oraz z 1999 r. Nr 38, poz. 360 i Nr 70, poz. 774), z tym że świadczenie za styczeń i luty przysługuje w wysokości świadczenia w grudniu poprzedniego roku kalendarzowego.",

b) skreśla się ust. 3;

5) w art. 1 w pkt 6, w art. 28a w ust. 4, 6 i 9 wyrazy "Kultury Fizycznej i Turystyki" zastępuje się wyrazami "Kultury Fizycznej i Sportu";

6) w art. 1 w pkt 6, w art. 28a po ust. 6 dodaje się ust. 6a w brzmieniu:

"6a. Świadczenie wypłaca się poczynając od miesiąca, w którym zostało przyznane.";

7) w art. 1 w pkt 6, w art. 28a w ust. 7 wyraz "go" zastępuje się wyrazem "je";

8) w art. 1 skreśla się pkt 9;

9) w art. 2 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje ust. 2 w brzmieniu:

"2. Sportowa spółka akcyjna przystępująca do ligi zawodowej w miejsce sekcji stowarzyszenia kultury fizycznej przejmuje z dniem zgłoszenia do ligi zawodowej ogół praw i obowiązków majątkowych oraz niemajątkowych tej sekcji.";

10) po art. 2 dodaje się art. 2a w brzmieniu:

"Art. 2a. W styczniu i lutym 2000 r. świadczenie, o którym mowa w art. 28a ustawy wymienionej w art. 1, przysługuje w wysokości przeciętnego wynagrodzenia w 1998 r., ogłoszonego na podstawie art. 20 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 oraz z 1999 r. Nr 38, poz. 360 i Nr 70, poz. 774).">>.

W uzasadnieniu podjętej uchwały podkreślono, że poprawki Senatu do ustawy z dnia 3 września 1999 r. o zmianie ustawy o kulturze fizycznej odnoszą się w przeważającej mierze do świadczenia pieniężnego przysługującego sportowcom odznaczonym medalami na igrzyskach olimpijskich. Poważne wątpliwości Senatu wzbudziły rozwiązania w zakresie wysokości świadczenia i zasady jego waloryzacji. Przeciętne wynagrodzenie w poprzednim roku kalendarzowym jest bowiem ogłaszane dopiero w lutym następnego roku (z uwzględnieniem publikacji i faktycznego ukazania się Monitora Polskiego). Art. 28a ust. 2 ustawy nowelizowanej odsyła do przeciętnego wynagrodzenia z roku kalendarzowego poprzedzającego przyznanie świadczenia, zgodnie z którym dla świadczeń przyznawanych w styczniu i lutym 2000 r. powinno się zastosować przeciętne wynagrodzenie za 1999 r., które nie będzie wtedy jednak jeszcze wiadome, gdyż wówczas jest znana jedynie wysokość przeciętnego wynagrodzenia za 1998 r. Nie jest jednak ono tym przeciętnym wynagrodzeniem, o którym mówi ustawa. Ponadto "waloryzacja", o której stanowi art. 28a w ust. 3, przewiduje porównywanie kwoty "każdego" roku, czyli roku bieżącego, z kwotą z rokiem poprzednim, wysokość przeciętnego wynagrodzenia za bieżący rok będzie jednak znana dopiero w lutym roku przyszłego. Poprawki Senatu wprowadzają więc w tej materii uregulowania pozwalające w sposób nie budzący wątpliwości zrealizować koncepcję przyjętą przez Sejm (Senat w inicjatywie ustawodawczej proponował, by wysokość świadczenia odnosić do prognozowanego w ustawie budżetowej przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej) oraz zapewniają możliwość realizowania przyznanego uprawnienia, a tym samym wykonalność ustawy (poprawka nr 4 i nr 10).

Senat nie podzielił przekonania Sejmu w trzech kwestiach. Pierwsza z nich dotyczy kryterium niekaralności za przestępstwo umyślne ścigane z urzędu jako jednego z uprawniających do świadczenia pieniężnego. Zdaniem Senatu, nie jest ono zasadne, ponieważ różnicuje przestępstwa umyślne ścigane z urzędu w stosunku do przestępstw umyślnych ściganych na wniosek pokrzywdzonego (28a ust. 1 pkt 5). Te ostatnie zaś mają głęboką wymowę w odczuciu społecznym, gdyż należą do nich przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, jak zgwałcenie (art. 197 Kk) czy zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem (art. 197 § Kk), a także dokonanie czynu nierządnego z nadużyciem stosunku zależności (art. 199 Kk), przestępstwa przeciwko ochronie informacji, jak ujawnienie lub wykorzystanie informacji znanej w związku z pełnioną funkcją lub wykonywaną pracą (art. 266 §1, art. 267 §1-3, art. 268 § 1-3), przestępstwa przeciwko mieniu - zniszczenie lub uszkodzenie rzeczy (art. 288 §) lub przeciwko obrotowi gospodarczemu (art. 300 §1, art. 303 §1-3). Wiele przestępstw umyślnych ściganych na wniosek popełnianych jest na rzecz osoby najbliższej, jak kradzież (art. 278 §4 Kk), przywłaszczenie (art. 284 §4 Kk), uruchamianie impulsów telefonicznych (art. 285 §2 Kk) czy oszustwo (art. 286 §4 Kk). Zgodnie z regulacją przyjętą przez Sejm świadczenie będzie przysługiwało pomimo popełnienia niektórych przestępstw umyślnych (ściganych na wniosek). Zdaniem Senatu, celowe jest ustanowienie jednolitego wymogu wobec wszystkich, bez stwarzania, kontrowersyjnego w wymowie społecznej, wyjątku dla niektórych kategorii przestępstw (poprawka nr 2).

Drugą kwestią, w której Senat jest odmiennego zdania niż Sejm, jest rozszerzenie kategorii podmiotów uprawnionych do otrzymywania świadczenia o osoby, które ustanowiły rekord świata (poprawka nr 3). Poprawka ta stanowi wyraz uznania takiego osiągnięcia za równie wybitne jak te uprawniające do odznaczenia medalem olimpijskim i nie porównywalnego z innymi, a tym samym zasługującego na uhonorowanie niniejszą ustawą.

Ponadto, zdaniem Senatu, celowe jest, ze względów budżetowych, wprowadzenie uregulowania przesądzającego o braku możliwości wypłacania świadczenia za okres wsteczny (poprawka nr 6).

Dalsze poprawki nie zmieniają merytorycznie przepisów ustawy. W zakresie składu ligi zawodowej (poprawki nr 8 i nr 9) wprowadzają prawidłowe uregulowanie ustanawiające wyjątek od reguły. Ustawa nowelizowana przyjmuje bowiem, że w skład ligi zawodowej mogą wchodzić wyłącznie sportowe spółki akcyjne (art. 36), tymczasem z art. 36a (dodawany w art. 1 pkt 9 ustawy nowelizującej) wynika, że mogą do niej należeć stowarzyszenia kultury fizycznej, a art. 3 ustawy nowelizującej ustanawia termin, do którego jest to dozwolone. Wprowadzenie zmiany zawartej w art. 36a pozostawało w sprzeczności z art. 36 ustawy nowelizowanej.

Poprawki nr 1 i nr 5 stanowią dostosowanie do ustawy z 24 lipca 1999 r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw (DzU Nr 70, poz. 778) zarówno w zakresie podmiotu właściwego do wydania przepisów wykonawczych, jak i uregulowań dotyczących Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, a poprawka nr 7 naprawia błąd gramatyczny polegający na błędnym użyciu formy zaimka.

Pierwsze czytanie wniesionego przez grupę senatorów projektu ustawy - Ordynacja wyborcza do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej

Projekt ustawy zaprezentował Izbie przedstawiciel wnioskodawców senator Piotr Ł.J. Andrzejewski. Senator podkreślił, że prezentowany projekt został oparty na założeniu, iż Senat, zgodnie z zasadą autonomii obu izb parlamentu, powinien mieć decydujący wpływ na kształtowanie charakteru swojej ordynacji, a przynajmniej w liczący się sposób powinien wyrażać to, w jakim zakresie chce dostosować obowiązujący kształt prawa do aktualnych warunków prawnych i praktycznych. Warunki te powstały, po pierwsze, po wprowadzeniu nowej konstytucji, powodując konieczność dostosowania przepisów ordynacji do postanowień tej konstytucji, po drugie, po zmianie zasadniczego podziału terytorialnego państwa, wprowadzonego z dniem 1 stycznia 1999 r.

Jak wskazał senator sprawozdawca, pozostawienie kwestii regulacji ordynacji wyborczej do Senatu senatorom wynika również z zasady, którą wprowadza konstytucja. Projekt przedstawiony przez senatorów odnosi się bowiem do różnych przesłanek w konstytucji, jeżeli chodzi o wymogi ordynacji wyborczej, realizację biernego prawa wyborczego i procesu wyborczego w zakresie wyborów i kandydowania do Sejmu i do Senatu. Projekt realizuje w związku z tym zasadę wyrażoną w konstytucji w art. 100 ust. 1, który mówi przede wszystkim o tym, że kandydatów na senatorów mogą zgłaszać partie polityczne oraz wyborcy, tworzący w tym celu komitety wyborcze, a także o tym, że przesłanką biernego prawa wyborczego do Senatu jest limit ukończenia trzydziestu lat najpóźniej w chwili wyboru.

Przepisy konstytucyjne sytuują inaczej również wymogi dotyczące kształtowania procesu wyborczego w wyborach do Senatu i charakteru, jaki powinna mieć ordynacja wyborcza. Art. 97 ust. 1 konstytucji wymaga bowiem, by wybory do Senatu były powszechne, bezpośrednie i odbywały się w głosowaniu tajnym. Pomija natomiast wymóg, w przeciwieństwie do wyborów do Sejmu, by one były równe i proporcjonalne. Istotnym elementem jest więc także to, jak dalece można kształtować te przesłanki na zasadzie prawa powszechnie obowiązującego, wynikającego z konstytucji, a jak zgodnie z regulacją ustawową, podkonstytucyjną, jaką jest ordynacja wyborcza.

Inicjatorzy rozwiązań proponowanych w projekcie ustawy stanęli na stanowisku, że mimo iż nie ma konstytucyjnego wymogu równości - to znaczy stosowania jednolitej normy przedstawicielstwa, dającej równą albo przynajmniej zbliżoną do równej liczbę reprezentacji w elektoracie, przypadającą na jednego senatora - należy jednak zbliżać się do tego kryterium. Pozostałe elementy zawarte w projekcie również odpowiadają doświadczeniom wynikającym już z poprzednich wyborów i z charakteru ukształtowania Senatu po jego przywróceniu w wyniku umów Okrągłego Stołu z 1989 r. Chodzi więc o pewną tradycję Senatu, o doświadczenia Państwowej Komisji Wyborczej i jej wytyczne, o dotychczasowe ordynacje i regulacje ustaw konstytucyjnych, jak choćby ukształtowanie charakteru wyborów do Senatu wykładnią Trybunału Konstytucyjnego w poprzednich wyborach, kiedy ze względu na brak ordynacji wyborczej zastosowano posiłkowo ordynację do Sejmu.

Przechodząc do omówienia projektu ustawy, senator Piotr P.J. Andrzejewski wskazał, że proponowana ustawa - Ordynacja wyborcza do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej składa się z piętnastu rozdziałów. Pierwszy dotyczy zasad ogólnych, drugi - czynnego i biernego prawa wyborczego, trzeci - rejestru i spisu wyborców, czwarty - okręgów wyborczych oraz obwodów głosowania, piąty - komisji wyborczych, szósty - zgłaszania kandydatów na senatorów, siódmy - kart do głosowania, ósmy - samego głosowania, dziewiąty i dziesiąty - ustalenia wyników głosowania w obwodzie i w okręgach wyborczych. Dalsze rozdziały mówią kolejno o ważności wyborów, o wygaśnięciu mandatu senatora i uzupełnieniu składu Senatu, o kampaniach wyborczych, o finansowaniu wyborów i wreszcie - o przepisach szczególnych, przepisach przejściowych i końcowych.

Senator sprawozdawca omówił następnie te zagadnienia, dotyczące obszernej materii regulowanej przez ordynację, na które trzeba zwrócić baczniejszą uwagę, ponieważ mogą one wywoływać dyskusje.

Pierwsza sprawa to zakres korelacji między organizacją wyborów do Sejmu i Senatu. Projektodawcy stanęli na stanowisku, iż fakt, że w art. 10 zaproponowano zbliżanie się do tworzenia okręgów wyborczych z jednolitą normą przedstawicielstwa, powinien również pozostawać w pewnej zależności do obowiązkowej, jednolitej normy przedstawicielstwa, występującej w ordynacji oraz w proporcjach wymienionych w propozycjach, które już wpłynęły do laski marszałkowskiej w Sejmie. Realizuje się tam obligatoryjnie zasadę normy jednolitego przedstawicielstwa, wynikającego z wymogu równości, będącej przesłanką charakteru wyborów do Sejmu. Tutaj wprawdzie tę zasadę stosuje się posiłkowo, ale jako normę kierunkową, stąd pewien problem. Ze względu na proces głosowania chodzi o pokrycie całej powierzchni kraju takimi okręgami wyborczymi, które zbliżałyby nas do jednolitej normy przedstawicielstwa, a jednocześnie nawiązywałyby do tej odrębnej reprezentacji, którą w swoich rozwiązaniach dotychczas proponowały zarówno konstytucje, jak i ordynacje wyborcze do Senatu.

Senator P.Ł.J. Andrzejewski przypomniał, że wybory do Senatu są wyborami większościowymi, że ta reprezentacja jest wyłaniana na dotychczasowych zasadach. Dotychczas były to okręgi wyborcze dwumandatowe, które pokrywały się z województwem. Aktualnie nie jest to możliwe ze względu na znaczne zmniejszenie liczby województw. Niemniej wnioskodawcy starali się przyjąć jako zasadę powiązanie senatora nie tylko z partią polityczną. Chodziło też o powiązanie z inną zasadą reprezentatywności, a mianowicie - danego regionu, ziemi, terenu.

Wnioskodawcy uznali, że musi istnieć korelacja między wyborami i okręgami wyborczymi do Sejmu i do Senatu, ale na poziomie obwodowej komisji wyborczej, a nie komisji okręgowej. Dlatego też w wypadku wyborów do Senatu obwodowe komisje wyborcze pokrywałyby się z obwodowymi komisjami przy wyborach do Sejmu, natomiast jeśli chodzi o komisje okręgowe, to dopuszczono tutaj zróżnicowanie. Wynika to z dotychczas istniejących odrębności, które podtrzymuje prezentowany projekt ustawy.

Oprócz elementu dotyczącego jednolitej normy przedstawicielstwa wnioskodawcy przyjęli, że granice okręgów wyborczych stanowią części województw i wytycza się je, w miarę możności, uwzględniając istniejące więzi lokalne. Granice okręgów wyborczych nie mogą natomiast naruszyć granic powiatów i miast na prawach powiatu. W związku z tym rzeczą niezwykle istotną jest również załączenie do projektu ustawy wykazu okręgów wyborczych. Zdaniem senatora sprawozdawcy, istnieje tutaj możliwość korekty i ukształtowania tego wykazu nie tyle przez samych inicjatorów czy projektodawców ordynacji wyborczej do Senatu, ile przez senatorów, biorąc pod uwagę ich rozeznanie we własnym terenie. Oczywiście, przy uwzględnieniu tych kryteriów, które proponuje projekt ustawy, jako kryteriów zasadniczych.

W opinii senatora P.Ł.J. Andrzejewskiego, problemem dyskusyjnym jest też odpowiedź na pytanie, czy mają to być dwumandatowe okręgi wyborcze, jak to proponuje się w projekcie. Przyjmuje się zasadę dwumandatowych okręgów wyborczych i podział kraju na pięćdziesiąt takich okręgów. Oczywiście, Senat ma już pewne doświadczenia wynikające z dotychczasowego sposobu wyłaniania kandydatów na senatorów. Za propozycję wyjściową przyjęto jednak podział aktualnego województwa na okręgi wyborcze dwumandatowe, co nie wyklucza wyjątków, na przykład jeżeli chodzi o Warszawę (poprzednio były wyjątki od tej zasady). W miarę możliwości należałoby również uwzględnić okręgi wyborcze odpowiadające, co do swego centrum, województwom istniejącym przed reformą podziału administracyjnego kraju. Jest to spowodowane znajomością elektoratu poszczególnych kandydatów na senatorów, którzy zapewne mają już swój pewien wizerunek w terenie.

Jak podkreślił senator sprawozdawca, każdy z tych rozdziałów zawiera uregulowania, które w ordynacji nadają dotychczasowej praktyce kształt legislacyjny. Dotyczy to przede wszystkim Państwowej Komisji Wyborczej, która ma tutaj również możliwość nawiązywania z Senatem pewnego kontaktu w sprawie tworzenia okręgów wyborczych do Senatu. Zachowano również te przepisy, które mówią, że Państwowa Komisja wyborcza wydaje wytyczne wiążące komisje wyborcze niższego stopnia oraz wyjaśnienia dla organów administracji rządowej i samorządowej. Zostały również utrzymane te wszystkie dotychczasowe uprawnienia Państwowej Komisji Wyborczej, które w praktyce korygowały możliwość manipulowania prawem wyborczym czy ordynacjami wyborczymi. Tej ustawie nadano też niejako kształt kompilacyjny przy zastosowaniu wszystkich tych przepisów, które dotychczas dawały ochronę kandydatowi, komitetowi wyborczemu, pełnomocnikowi, mężom zaufania, a także wszystkiemu temu, co chroni nazwę, skrót nazwy, symbol graficzny komitetu wyborczego.

W razie uzasadnionych wątpliwości dotyczących prawdziwości danych zawartych w wykazie podpisów bądź wiarygodności podpisów, okręgowa komisja wyborcza również ma możliwość interwencji prawnej, włącznie z odwołaniem się do właściwego sądu. Są to pewne standardy, które powinny występować zarówno w ordynacji do Sejmu, jak i do Senatu.

Oprócz tego daje się uprawnienia Państwowej Komisji Wyborczej, co zostało zawarte w rozdziale 9 ustawy: "Ustalenie wyników głosowania w obwodzie". Chodzi o możliwość określania przez Państwową Komisję Wyborczą zasad i trybu wcześniejszego przekazywania danych za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnych użytku publicznego lub elektronicznego przesyłania danych. Jest to pewne novum. Wydaje się jednak, że dzisiejsze środki komunikacji, a także zakres funkcjonowania elektronicznych środków przekazu wymuszają rozwiązania tego typu, które w dawnych ordynacjach miały bardziej tradycyjny charakter.

Przy ustalaniu ważności wyborów podtrzymano wszystko to, co dotyczy możliwości protestów wyborczych i zabezpieczenia prawidłowości samego procesu wyborczego. Rozdział 11: "Ważność wyborów" wyraźnie stwierdza, że przeciwko ważności całych wyborów, ważności wyborów w okręgu lub wyborowi poszczególnego senatora może być wniesiony protest nie tylko z powodu dopuszczenia się przestępstwa przeciwko wyborom, ale też ze względu na naruszenie ustawy albo chociażby ze względu na błędność ustalania wyników głosowania lub wyników wyborów. Cała ta procedura jest procedurą wypróbowaną.

W opinii senatora P.Ł.J. Andrzejewskiego, umieszczenie tego rozdziału i szeregu innych ma charakter kompleksowej regulacji: od początku do końca zostały ustalone zasady związane z wynikami wyborów, a także z wygaśnięciem mandatu senatora i uzupełnieniem składu Senatu. Również uprawnienia wynikające z innych ustaw znalazły się w regulacji bezpośrednio związanej z projektem ordynacji. Dotyczy to ustawy o Sądzie Najwyższym i tego wszystkiego, co wynika z jego uchwał.

Rozdziały 11 i 12 świadczą o tym, że niezależnie od paru istotnych elementów jest to regulacja, która w tej chwili nie zawiera luk w zasadach procesu wyborczego, od jego inicjacji aż do pełnego zakończenia, łącznie z uwzględnieniem tego, co wynika z prawa o zgromadzeniach oraz z prawa prasowego, i tego, co stanowi do tamtych ustaw lex specialis. Chodzi tu o ochronę prawną, o charakter kampanii wyborczej, jak również o coś istotnego z punktu widzenia ochrony prawidłowości procesu wyborczego. Art. 89 mówi o czymś, o czym można powiedzieć, że stanowi actio popularis, możliwość wniesienia do sądu okręgowego również sprawy o szczególną ochronę związaną z indywidualnym charakterem każdego kandydata, jego materiałem wyborczym, jego identyfikacją, a także ochronę jego dóbr osobistych w tym zakresie. Jest tutaj zatem cały szereg elementów związanych z procesem wyborczym, a dotyczących ochrony obowiązującego porządku prawnego w zakresie prawa do informacji. Przedmiotem skargi mogą być bowiem informacje nieprawdziwe. I każdy zainteresowany - to jest to actio popularis - ma prawo wnieść do sądu okręgowego wniosek, że zostały naruszone jego dobra osobiste: kodeks cywilny przewiduje zresztą tego konsekwencje. I nie tylko osoba, której dobra osobiste są naruszane, może taką skargę wnosić, ale każdy zainteresowany.

Dalej w ordynacji wyborczej przedmiotem regulacji jest przejrzystość samego procesu wyborczego. Dotyczy to zwłaszcza finansowania wyborów, wiadomości, przez kogo jest opłacana akcja informacyjna. Ważna jest cała sprawozdawczość. I jest to nie tylko kwestia dotacji ze Skarbu Państwa czy późniejszego zwrotu, refundacji tych dotacji, ale konieczności ogromnej przejrzystości całej sfery finansowej wyborów, źródeł ich finansowania i tego, z jakich finansów korzystają poszczególne komitety wyborcze czy partie polityczne. Jest to konsekwencja tego, że strona finansowa uczestnictwa w wyborach jest jawna, nie tylko deklaratoryjnie. Informacje na jej temat są powszechnie dostępne, co wynika z praw obywatelskich gwarantowanych w konstytucji. Jawność ta wynika także z konieczności bardzo przejrzystego informowania o środkach finansowania i zależności finansowych, komitetów wyborczych, partii i kandydatów.

Rozdział ostatni, piętnasty, zawiera przepisy prawa karnego - czy to penalizacji, czy zwolnień od opłat. Przepisy przejściowe dotyczą sytuacji, która wytworzyłaby się, zanim prezentowana ordynacja w przypisanym konstytucyjnie terminie się zrealizuje, czyli jeszcze po dwóch latach niniejszej kadencji. Niemniej zapisano, że do zmian w składzie Senatu czwartej kadencji, wybranego 17 września 1997 r., stosuje się przepisy dotychczasowe. A to dotyczyłoby ewentualnych, gdyby zachodziła taka konieczność, wyborów uzupełniających w wypadku naruszenia zasady niepołączalności funkcji i stanowiska, które reprezentuje w państwie senator - na podstawie przepisów nowej konstytucji, które dalej niż dotychczas sytuują zasadę incompatibilitas - albo wskutek nieczynności senatora, uniemożliwiającej mu wykonywanie mandatu.

Po przedstawieniu projektu ustawy przez senatora sprawozdawcę i dyskusji Izba zdecydowała o skierowaniu projektu do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności.

Pierwsze czytanie wniesionego przez Komisję Regulaminową i Spraw Senatorskich projektu uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Senatu

Projekt zaprezentował senator Paweł Abramski, przedstawiciel wnioskodawców. Senator podkreślił, że uzasadnionym powodem tej inicjatywy był fakt, że Regulamin Senatu Rzeczypospolitej Polskiej jest niespójny zarówno z konstytucją, jak i z niektórymi ustawami, a przede wszystkim ma, jak wynika z praktyki dwóch ostatnich lat, bardzo wiele luk.

Wśród proponowanych zmian są takie, które wprowadzają do regulaminu nowe rozwiązania. Przewidziano tak zwany uproszczony tryb postępowania w sprawach inicjatyw ustawodawczych Senatu. Tryb ten miałby zastosowanie w sytuacjach, gdy komisja dostrzegałaby oczywisty błąd, którego nie można by było usunąć przez wniesienie poprawki do ustawy nowelizującej.

Dostosowując regulamin do postanowień konstytucji, przewidziano specjalny tryb postępowania w sprawach tak zwanych uchwał Sejmu dotyczących usunięcia niezgodności ustawy z konstytucją.

Projekt zawiera też nowe rozwiązania w zakresie postępowania w sprawie inicjatyw ustawodawczych Senatu. Proponuje się rozpatrywanie projektu ustawy w trzech czytaniach, o co wielokrotnie senatorowie wnosili. Jest to powiązanie dotychczasowego sposobu procedowania w Senacie z tym, co obowiązuje w Sejmie. Pierwsze czytanie odbywałoby się na posiedzeniach właściwych komisji, natomiast kolejne - na posiedzeniach plenarnych Senatu. W rezultacie przedmiotem obrad Senatu w drugim czytaniu będzie spójny tekst, do którego senatorowie będą mogli zgłaszać poprawki. Rozpatrywanie tych poprawek przez komisje po zakończeniu dyskusji oraz głosowania będą odbywały się na podobnych zasadach, jak to ma miejsce przy rozpatrywaniu ustaw uchwalanych przez Sejm. Tryb ten ma wyeliminować trudności proceduralne, które występowały w dotychczasowej praktyce.

Uporządkowane oraz ujednolicone zostały przepisy regulujące postępowanie Senatu w sprawie wyboru członków różnych organów państwowych oraz wyrażanie przez Senat zgody na wybór osób na określone stanowiska państwowe.

Na podstawie przepisu konstytucji, pozwalającego określić w Regulaminie Senatu sposób wykonywania konstytucyjnych i ustawowych obowiązków organów państwowych wobec Senatu, rozbudowano i sprecyzowano zasady współpracy komisji senackich z przedstawicielami podmiotów rządowych i samorządowych. Projekt uchwały obejmuje także szereg modyfikacji czy uzupełnień rozwiązań już funkcjonujących. Proponuje się zmianę zasad dotyczących celu i odwoływania członków Prezydium Senatu. Jest to nowy sposób. Proponuje się także doprecyzowanie zasad ustalania porządku obrad. Mówi o tym aż sześć poprawek. Założono, że porządek obrad przyjęty przez Senat na początku posiedzenia może być zmieniany tylko w trybie wniosku formalnego i jedynie przez skreślenie z porządku lub zmianę kolejności rozpatrywanych punktów. Uzupełnienie porządku obrad będzie natomiast możliwe jedynie w specjalnym trybie, wymagającym ustosunkowania się do tego wniosku marszałka Senatu.

Część zmian ma na celu uporządkowanie terminologii stosowanej w regulaminie. Podstawą prac Senatu jest porządek obrad, a nie porządek dzienny posiedzenia. Przyjęto założenie, że dyskusja w ramach posiedzenia Senatu to ta część obrad, w której poszczególni senatorowie zabierają głos, wypowiadając się na temat rozpatrywanej ustawy bądź uchwały. Dyskusja stanowi fragment debaty. Debatę rozpoczyna wystąpienie sprawozdawcy komisji, następnie może być wysłuchany przedstawiciel rządu, dalej odbywa się dyskusja. Po zamknięciu dyskusji właściwe komisje ustosunkowują się do zgłoszonych w trakcie debaty wniosków, przedstawionych w sprawozdaniach komisji. Ustalono też zasady, na jakich autor wniosku może wprowadzić tak zwaną autopoprawkę, o co również wnoszono podczas posiedzeń komisji i spotkań połączonych komisji, gdyż nie było to zawarowane w regulaminie, a wielu senatorów o to wnosiło, gdyż nie można było dokonać autopoprawki. Między innymi projekt ten obejmuje także szereg innych zmian, które mają zapewnić udoskonalenie zasad procedowania Senatu, jego organów oraz zapewnić poprawność brzmienia zapisów regulaminu w świetle norm konstytucyjnych, a także ustaw przyjmowanych w ostatnich miesiącach.

Jeżeli idzie o sam regulamin, to na wniosek grupy senatorów sprecyzowano liczbę senatorów podejmujących uchwałę. Ustosunkowujemy się nie do ogólnej liczby senatorów, tylko do ustawowej. Nowej regulacji podlega sposób wyboru marszałka i wicemarszałków. Jest jeszcze katalog kar; one uległy zaostrzeniu. Projektodawcy wyszli tutaj naprzeciw postulatom jednego z senatorów, który powiedział, że kara musi być długa i uciążliwa. Dlatego Komisja Regulaminowa i Spraw Senatorskich postanowiła dołączyć do katalogu kar naganę.

Kończąc swe wystąpienie, senator P. Abramski powiedział: Myślę, że o szczegółach przyjdzie mówić w trakcie debaty albo w trakcie pytań. Obfita materia, nad którą pracowała komisja, to w chwili obecnej sto dziewięć poprawek. Oczywiście, mają one różny ciężar gatunkowy. Niemniej jest to praca, jak mówiłem na wstępie, wielu osób, które dzięki swemu kapitałowi wiedzy merytorycznej spowodowały, że ten regulamin ma szanse być regulaminem naprawdę na miarę potrzeb obecnego Senatu.

Podczas dyskusji nad rozpatrywanym projektem uchwały senator Jadwiga Stokarska zgłosiła wniosek o odrzucenie tego projektu po pierwszym czytaniu. Izba 56 głosami, przy 12 za i 4 wstrzymujących się, odrzuciła ten wniosek, a następnie zdecydowała o skierowaniu projektu uchwały do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich.

Zmiana w składzie komisji senackiej

Jak poinformował senator Tadeusz Lewandowski, sprawozdawca Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich, senator Lech Feszler złożył wniosek o przystąpienie do trzeciej komisji senackiej - Komisji Ochrony Środowiska. Prezydium Senatu przychyliło się do tego wniosku. W imieniu komisji senator sprawozdawca wniósł o podjęcie uchwały powołującej senatora L. Feszlera w skład Komisji Ochrony Środowiska.

W głosowaniu Izba jednomyślnie, 80 głosami, poparła ten wniosek i powzięła uchwałę w sprawie zmiany w składzie komisji senackiej.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 58. posiedzeniu, 23 września br., i tego samego dnia została przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 23 września, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie komisji przedstawił senator Kazimierz Kleina. Jak stwierdził, podczas posiedzenia obu komisji ich członkowie bardzo wnikliwie zapoznali się z uzasadnieniem wprowadzenia tej ustawy, z wszystkimi wątpliwościami, które miał i Sejm, i senatorowie, dotyczącymi na przykład konstytucyjności ustawy. Po tej wnikliwej debacie uznano jednak, że ta bardzo ważna ustawa, potrzebna w dniu dzisiejszym ze względu na trudności finansowe Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, powinna być przyjęta.

Ustawa daje Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych możliwość ubiegania się o pożyczki w budżecie państwa w wysokości do 4 miliardów zł. Podstawą prawną dla udzielenia przez budżet państwa tak wysokiej pożyczki jest art. 65 ust. 1 ustawy o finansach publicznych z 26 listopada 1998 r. Ten ustęp w art. 65 dopuszcza możliwość udzielania pożyczek przez budżet państwa.

Jak podkreślił senator K. Kleina, w trakcie tej debaty była ogromna liczba pytań do przedstawiciela rządu, pytań dotyczących problemów, z jakimi spotkał się Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz powodu tak wielkich problemów finansowych występujących w budżecie tego zakładu, a także tego, na jakim etapie jest program komputeryzacji zakładu.

Najważniejszy i najtrudniejszy problem, który był analizowany przez komisje, dotyczył konstytucyjności wprowadzanego przepisu. Uznano jednak, że aby zapobiec jakimkolwiek wątpliwościom odnośnie do wypłacenia rencistom i emerytom należnych im świadczeń w odpowiednim czasie, najlepiej będzie przyjąć to rozwiązanie.

Senator K. Kleina poinformował, że obie komisje - przy jednym głosie sprzeciwu - przyjęły rozpatrywaną ustawę i postanowiły wnieść o przyjęcie jej bez poprawek.

Podczas dyskusji senator Jadwiga Stokarska złożyła wniosek o wprowadzenie poprawki do ustawy.

Przedstawione wnioski i propozycje poprawek rozpatrzyły podczas przerwy w obradach komisje Gospodarki Narodowej oraz Rodziny i Polityki Społecznej. Obie komisje podtrzymały swoje stanowiska i wniosły o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Izba 58 głosami, przy 17 wstrzymujących się, poparła ten wniosek i podjęła uchwałę o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment