1. Kwestia zakresu podmiotowego prawa do nieodpłatnego nabywania akcji jest obecnie przedmiotem wielu krytycznych wystąpień, kierowanych również do Urzędu Ministra Skarbu Państwa.

Wystąpienia pracowników oraz byłych pracowników prywatyzowanych przedsiębiorstw, których nie można zakwalifikować do grona "uprawnionych pracowników" w rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, podobnie jak kierowane do Pana Senatora interwencje osób, którym w następstwie przeprowadzenia prywatyzacji w sposób określony w przepisach art. 37 ust. 1 pkt 2 uchylonej ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, przyznano prawo nieodpłatnego nabycia akcji w liczbie nie większej od liczby akcji będących własnością Skarbu Państwa w dniu wejścia w życie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, wskazują na kontrowersyjność przyjętych w ustawie rozstrzygnięć, określających zakres podmiotowy i przedmiotowy prawa do nieodpłatnego nabywania akcji oraz na ich sprzeczność z konstytucyjną zasadą równości obywateli wobec prawa oraz zasadą sprawiedliwości społecznej.

Podzielając pogląd o kontrowersyjności, przyjętych w ustawie o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych oraz o niektórych innych ustawach, regulacji dotyczących prawa do nieodpłatnego nabywania akcji Skarbu Państwa, uważam za niesłuszny zarzut niezgodności przyjętych rozstrzygnięć ustawowych z konstytucyjną zasadą równości obywateli wobec prawa i zasadą sprawiedliwości społecznej.

Prawo do nieodpłatnego nabywania akcji nie jest bowiem powszechnym prawem obywatelskim, lecz przywilejem przyznanym przez państwo wybranym grupom obywateli, spełniających kryteria określone w ustawie o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych oraz w niektórych innych ustawach.

2. Obecny kształt uregulowań dotyczących przywileju nieodpłatnego nabycia akcji był w przeszłości przedmiotem szerokiej dyskusji społecznej, prowadzonej z udziałem przedstawicieli organów administracji rządowej oraz środowisk pracodawców i pracowników.

W wyniku tej dyskusji ustalono zakres praw do nieodpłatnego nabywania akcji w uzgodnionym przez Rząd ze związkami zawodowymi i organizacjami pracodawców w 1993 r. dokumencie "Pakt o Przedsiębiorstwie Państwowym w trakcie przekształcania", który stanowił merytoryczną podstawę dla prac nad przyjęciem stosownych rozstrzygnięć ustawodawczych.

Uregulowany w ustawie o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych reżim prawny nieodpłatnego zbywania akcji prywatyzacji stanowi zatem wyraz kompromisu, w wyniku którego Państwo przyznało pewnym kategoriom obywateli określone przywileje w związku z prywatyzacją majątku państwowego.

3. Prawo do nieodpłatnego nabywania akcji nie jest uprawnieniem wynikającym ze stosunku pracy, dlatego też ukształtowanie zakresu tego prawa w ustawie o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych oraz w innych ustawach nie może być rozpatrywane w kategoriach należnego ekwiwalentu za wypracowanie określonych dóbr w prywatyzowanym zakładzie pracy.

Takim ekwiwalentem jest wynagrodzenie za pracę otrzymywane przez pracownika oraz inne świadczenia związane ze stosunkiem pracy (np. nagrody jubileuszowe, czy świadczenia pieniężne wypłacane w okresie niezdolności do pracy) lub wynikające ze stosunku pracy (renty, emerytury).

4. Ze względu na powyższe uwarunkowania uważam, że sprawa zakresu przedmiotowego prawa do nieodpłatnego nabywania akcji może być rozważana jedynie w kontekście istnienia przewidzianych w ustawie racjonalnych przesłanek, od których uzależniono nie tylko możliwość nabycia prawa przez osoby zdefiniowane w ustawie lecz również przedmiot możliwego i wykonalnego świadczenia objętego treścią tego prawa w konkretnych okolicznościach.
5. Zmianę obecnego stanu prawnego w zakresie prawa do nieodpłatnego nabywania akcji, przez objęcie tym prawem świadczeń niemożliwych w zastanych ustawą stanach faktycznych, uważam za nieuzasadnioną.

Szanowny Panie Senatorze,

W nawiązaniu do oświadczenia Pana Senatora złożonego na 5. posiedzeniu Senatu RP uprzejmie informuję, że zamieszczanie wycinków z tygodnika "Nie" w przeglądzie "Prasa o Senacie", redagowanym przez Dział Prasowy, było przedmiotem licznych protestów i krytycznych uwag senatorów. Kontrowersje wzbudzały zarówno treść, jak i forma prezentowanych artykułów, zawierających często niecenzuralne słowa lub nieprzyzwoite akcenty graficzne. W tygodniku "Nie" naruszano też dobra osobiste wymienianych tam osób. Dlatego, też w trosce o zachowanie powagi Senatu RP, podjęto decyzję o zaniechaniu zamieszczania, a co za tym idzie, rozpowszechniania tych wycinków w senackim przeglądzie prasy.

Z poważaniem

W odpowiedzi na oświadczenie złożone przez Senatora Andrzeja Mazurkiewicza na 4. posiedzeniu Senatu w dniu 10 grudnia 1997 r. uprzejmie informuję, że nie sposób nie zgodzić się z wyrażonym poglądem Pana Senatora, że ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej zawiera w sobie pewne niedomówienia a wręcz nawet luki prawne oraz, że wystąpiły opóźnienia w przygotowywaniu przepisów wykonawczych do tej ustawy.

Jednakże pragnę zwrócić uwagę na złożoność i duży stopień trudności zagadnień jakie reguluje powyższa ustawa a ponadto ustawodawcy postawiono wymóg dostosowania tych przepisów do prawa Unii Europejskiej.

Podzielam także pogląd Pana Senatora, że prace nad wydaniem przepisów wykonawczych do tej ustawy należy w miarę możliwości przyspieszyć bez uszczerbku jednakże dla ich jakości. Na dzień dzisiejszy dwa rozporządzenia weszły w życie z dniem 15 grudnia br. natomiast dalszych 12 rozporządzeń znajduje się na etapie uzgodnień międzyresortowych lub z Departamentem Legislacyjnym Rządu. Prace nad projektami pozostałych rozporządzeń są także znacznie zaawansowane, jednakże chciałbym zwrócić uwagę, że stosownie do art. 65 ust. 2 ustawy do czasu wydania przepisów wykonawczych nie dłużej jednak niż do 15 grudnia 1998 r. obowiązują dotychczasowe przepisy wykonawcze jeżeli nie są sprzeczne z ustawą.

Dziękuję za zainteresowanie się tak istotnymi sprawami dla prawidłowego funkcjonowania Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej.

Z wyrazami szacunku

Jacek Janiszewski

Szanowna Pani Marszałek.

Prawdopodobną zaletą pierwszego rozwiązania jest to, że sprzedaż przedsiębiorstwa Stoczni przez syndyka (jako sposób pozyskania inwestorów dla Stoczni) jest możliwe szybciej, niż w pozostałych wariantach - czynnik czasu jest tu bardzo ważny, jednak wydaje się mało realne (wbrew obawom wyrażonym w w/w wystąpieniu), aby sprzedaż nastąpiła przed końcem czerwca 1998 r. Kolejną zaletą tego rozwiązania, zwłaszcza w zestawieniu z wariantem "układu w upadłości", jest całkowite sprywatyzowanie Stoczni, bowiem z oczywistych powodów w gronie nabywców Stoczni od syndyka nie będzie uczestniczył skarb państwa.

Za wadę z punktu widzenia samej Stoczni należy uznać to, że nabywca będzie musiał dysponować, obok znacznych środków na zakup przedsiębiorstwa Stoczni, również znacznymi środkami na jej doinwestowanie. Pieniądze zapłacone syndykowi będą w znacznej mierze "stracone" dla polskiego przemysłu stoczni morskich, bowiem zostaną one rozdysponowane pomiędzy wierzycieli - jednak z drugiej strony nie wolno zapominać, że jednym z głównych jest skarb państwa.

Jeżeli chodzi o wariant III, tj. przejęcie Stoczni Gdańskiej przez inwestorów poprzez podniesienie kapitału Spółki poprzedzone wcześniej przeprowadzonym postępowaniem układowym w upadłości, należy wyjaśnić, że postępowanie upadłościowe jest procedurą, która została uregulowana w pochodzącym z 1934 r. Rozporządzeniu Prezydenta Rzeczpospolitej. Jest to postępowanie, w który władze Spółki, w tym i najwyższa w postaci Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy (Skarb Państwa jest większościowym wspólnikiem posiadając blisko 61% akcji) tracą możliwość skutecznego (władczego) oddziaływania na funkcjonowanie Spółki, a zwłaszcza jej przedsiębiorstwa. Kompetencje te, z chwilą ogłoszenia upadłości przejmuje syndyk, który zarządza majątkiem Spółki pod kontrolą sędziego komisarza i sądu. Dlatego analizując tę ścieżkę postępowania, którą popiera w swoim wystąpieniu grupa parlamentarzystów, nie wolno zapominać o ramach prawnych toczącego się od 8 sierpnia 1996 r. postępowania upadłościowego. Ramy te bowiem wyznaczają szczególną pozycję akcjonariuszy, w tym i Skarbu Państwa oraz pozycję wierzycieli, w interesie których postępowanie upadłościowe jest prowadzone.

Warunkiem zawarcia układu w upadłości jest:

Postępowanie upadłościowe oraz prowadzone w jego ramach postępowanie układowe ma za zadanie zabezpieczenie interesów samej Stoczni ale przede wszystkim jej wierzycieli. Dlatego układ jest możliwy jedynie wówczas, gdy leży on w interesie zarówno Stoczni, jak i jej wierzycieli. Bez pozytywnego stanowiska tych ostatnich próba przeprowadzenia układu mogłaby się okazać stratą cennego czasu. Wiele wskazuje na to, że układ w ramach upadłości stworzyłby warunki do zaspokojenia dużo szerszej grupy wierzycieli, zwłaszcza nieuprzywilejowanych. Dlatego istotnym z punktu widzenia możliwości realizacji tej ścieżki postępowania będzie stanowisko Rady Wierzycieli, o powołanie której skarb państwa wystąpi do sędziego komisarza.

Ponieważ uznałem za celowe rozważenie - jako alternatywy do próby sprzedaży przedsiębiorstwa przez syndyka - możliwości przeprowadzenia układu w upadłości, w związku z powyższym został powołany z inicjatywy Ministra Skarbu Państwa Zespół Ekspertów, który oceni możliwość i celowość tej drogi postępowania. Dopiero gdy znane będą wnioski w/w zespołu, możliwa będzie jednoznaczna ocena szans i celowości układu w upadłości Stoczni Gdańskiej.