14 czerwca 2007 r. członkowie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej obradowali na wyjeździe studyjnym w Poznaniu. Przedmiotem obrad było usytuowanie organów gminy w przepisach ustawy o samorządzie gminnym i doświadczenia lat 2002 - 2007 w funkcjonowaniu dwóch organów gminy pochodzących z bezpośrednich wyborów.

"Chcemy przyjrzeć się ustawie o samorządzie gminnym, a zwłaszcza wzajemnemu usytuowaniu władzy wykonawczej i rady" - powiedział przewodniczący Komisji senator Jerzy Szmit otwierając obrady.

We wprowadzeniu do dyskusji zastępca przewodniczącego Komisji senator Przemysław Alexandrowicz poruszył następujące kwestie:

• relacje między organem wykonawczym a radą miasta. Rada przestała być władzą zwierzchnią mimo zachowania uprawnień uchwałodawczych i kontrolnych. Nie dysponuje własnym aparatem (biuro rady jest częścią urzędu miasta) i budżetem. W tej sytuacji trudno wykonywać te uprawnienia.
• instytucja absolutorium. Jeśli absolutorium jest tylko stwierdzeniem poprawności wykonania budżetu, skwitowaniem budżetu, to powinna zajmować się nim regionalna izba obrachunkowa.
• kompetencje rady. W obecnym ustroju samorządowym rady stały się instytucjami nieco fasadowymi i pozbawionymi realnego wpływu na decyzje urzędników. Pochodząca z powszechnych wyborów rada nigdy nie będzie gronem skupiającym biegłych rewidentów, radców prawnych, ekspertów od ochrony środowiska, komunikacji czy infrastruktury miejskiej. Tylko takie grono mogłoby skutecznie realizować swe kompetencje - nawet bez własnego biura i budżetu.
• Propozycje zmian:
• a) przedstawianie przez prezydenta (burmistrza) raz na pół roku (lub przynajmniej raz na rok) radzie sprawozdania ze swoich działań, w tym z realizacji uchwał rady. Dyskusja nad tym sprawozdaniem powinna zastąpić coroczną dyskusję nad absolutorium. Rada w drodze uchwały podejmowałaby decyzję o pozytywnej lub negatywnej ocenie działań prezydenta (burmistrza).

Uczestnicy dyskusji w wielu aspektach poparli propozycje sen. Alexandrowicza. Poruszono również inne problemy: wzmocnienie pozycji komisji rewizyjnej w strukturach władz samorządowych, obniżenie progu frekwencji w referendach nad odwołaniem prezydenta (uznano, że najlepszym rozwiązaniem byłoby ustalenie progu na poziomie 50% biorących udział w wyborach, które wyłoniły prezydenta, wójta, burmistrza), zwiększenie liczby radnych, co zapewniłoby radzie większą reprezentatywność, wprowadzenie jednomandatowych okręgów wyborczych, usytuowanie funkcji sekretarza i skarbnika (sekretarz może być powoływany przez prezydenta, natomiast rada powinna mieć wpływ na wybór skarbnika), wprowadzenie kadencyjności dla wybieranych w bezpośrednich wyborach organów wykonawczych.

Pojawiły się również pomysły dotyczące możliwości łączenia mandatu samorządowego z mandatem parlamentarnym, a także wprowadzenia modelu francuskiego, gdzie mer pełni jednocześnie funkcję przewodniczącego rady (były tez głosy sprzeciwiające się temu modelowi).

Kończąc obrady przewodniczący Komisji sen. Jerzy Szmit podkreślił potrzebę przywrócenia równowagi między władzą wykonawczą a radami gmin. W tym kierunku będzie zmierzać przygotowywana przez Komisję nowelizacja ustawy samorządowej.

W obradach uczestniczyli m.in. przewodniczący Związku Miast Polskich, prezydent Poznania Ryszard Grobleny, przedstawiciele zarządu i Biura Związku Miast Polskich, prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu oraz przewodniczący rad miast wojewódzkich.