Konferencja "Propozycje zmian legislacyjnych a wzmocnienie roli sołectw i sołtysów"

11 maja 2007 r. odbyła się konferencja "Propozycje zmian legislacyjnych a wzmocnienie roli sołectw i sołtysów".

Konferencję poprzedził finał konkursu "Sołtys roku 2006". Celem konkursu "Sołtys roku" jest promowanie najbardziej aktywnych sołtysów, którzy pracują na rzecz nie tylko swojej społeczności wiejskiej, lecz również propagują nowoczesne metody gospodarowania i aktywne uczestnictwo w krajowych i unijnych programach rozwoju wsi i rolnictwa. Tytułem "Sołtysa roku 2006" uhonorowano 12 sołtysów z terenu całej Polski. Patronat nad uroczystością objął marszałek Senatu Bogdan Borusewicz.

Gratulując wyróżnionym marszałek Senatu zwrócił uwagę na istotną rolę sołtysa w społeczności wiejskiej. Przypomniał, że z inicjatywy Senatu została uchwalona ustawa o samorządzie gminnym, która zapoczątkowała reformę samorządową. Ale - jak podkreślił marszałek B. Borusewicz - społeczności lokalne są jeszcze zbyt mało aktywne, a ich aktywność jest warunkiem powodzenia budowy społeczeństwa obywatelskiego. Ponadto władze samorządowe w zbyt małym stopniu przekazują swoje zadania sołectwom. Uhonorowani dzisiaj sołtysi potrafili rozbudzić aktywność swoich społeczności, pokonać bierność i apatię. Polska potrzebuje takich ludzi, dajecie dobry przykład i za to Wam dziękuję - powiedział marszałek Senatu.

Dziękując w imieniu wyróżnionych sołtys Żabieńca (woj. mazowieckie) Honorata Kalicińska podkreśliła potrzebę wzmocnienia pozycji sołtysa i rady sołeckiej.

Następnie odbyła się debata na temat projektu ustawy o funduszu sołeckim oraz projektem zmian w ustawie o samorządzie gminnych.

Prezes Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej prof. Jerzy Regulski zwrócił uwagę na kluczową - aczkolwiek nie zawsze dostrzeganą i docenianą - rolę sołtysa, który jest swego rodzaju mostem między władzą publiczną i obywatelem. Podkreślił, że postulowane wzmocnienie pozycji sołtysa musi być poprzedzone dyskusją nad sprawami finansowymi i charakterem zapisów prawnych (niektóre gminy już przekazują część środków sołectwom, niektóre obawiają się, że utworzenie funduszu sołeckiego spowoduje, że zostaną pozbawione środków) oraz nad sposobem rozwoju współpracy między sołtysami a władzami gminnymi.

O wzmocnieniu statusu sołtysa i inicjatywach w tym zakresie mówił prezes Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów Ireneusz Niewiarowski. Podkreślił m.in. potrzebę nadania sołectwu osobowości prawnej.

Poseł Aleksander Grad (PO) przedstawił założenia projektu ustawy o funduszu sołeckim. Zgodnie z projektem fundusz sołecki będzie gminnym funduszem celowym utworzonym odrębnie dla każdego sołectwa. Projektodawcy przewidują, iż dochodami funduszu będzie 30% udziału we wpływach z podatku rolnego (przed odliczeniem ulg inwestycyjnych oraz ulg z tytułu położenia gruntów na terenach górskich i podgórskich), 10% udziału we wpływach z podatku od nieruchomości, 30% udziału we wpływach z podatku leśnego oraz dobrowolne świadczenia pieniężne od osób fizycznych i prawnych. Środki funduszu będą przeznaczane na inwestycje i rozwój lokalnej infrastruktury społeczno-gospodarczej na terenie sołectwa.

W dyskusji podniesiono m.in. kwestie uwzględnienia specyfiki niektórych sołectw oraz sytuacji gmin, uprawnień rad gmin, współpracy między władzami gminnymi a sołectwami, obligatoryjności czy fakultatywności tworzenia funduszu sołeckiego.