Dz.U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873
Tekst skopiowany z http://ks.sejm.gov.pl
U S T A W A
z dnia 24 kwietnia 2003 r.
o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
Dział I
Przepisy ogólne
Art. 1.
1. Ustawa reguluje zasady:
1) prowadzenia działalności pożytku publicznego przez organizacje
pozarządowe i korzystania z tej działalności przez organy administracji
publicznej w celu wykonywania zadań publicznych;
2) uzyskiwania przez organizacje pozarządowe statusu organizacji pożytku
publicznego oraz funkcjonowania organizacji pożytku publicznego;
3) sprawowania nadzoru nad prowadzeniem działalności pożytku publicznego.
2. Ustawa reguluje również warunki wykonywania świadczeń przez wolontariuszy
oraz korzystania z tych świadczeń.
Art. 2.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) dotacji - rozumie się przez to dotację w rozumieniu art. 69 ust. 4 pkt 1
lit. d)
ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2003 r.
Nr 15, poz. 148, Nr 45, poz. 391 i Nr 65, poz. 594), zwanej dalej
"ustawą o finansach publicznych";
2) środkach publicznych - rozumie się przez to środki publiczne, o których
mowa w ustawie o finansach publicznych, przeznaczonych na wydatki
publiczne w rozumieniu tej ustawy;
3) wolontariuszu - rozumie się przez to osobę, która ochotniczo i bez
wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie.
Art. 3.
1. Działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna,
prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych
określonych w ustawie.
2. Organizacjami pozarządowymi są, niebędące jednostkami sektora finansów
publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające
w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające
osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i
stowarzyszenia, z zastrzeżeniem ust. 4.
3. Działalność pożytku publicznego może być prowadzona także przez:
1) osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów
o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej,
o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz
o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe
obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;
2) stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.
4. Przepisów działu II nie stosuje się do:
1) partii politycznych;
2) związków zawodowych i organizacji pracodawców;
3) samorządów zawodowych;
4) fundacji, których jedynym fundatorem jest Skarb Państwa lub jednostka
samorządu terytorialnego, chyba że:
a) przepisy odrębne stanowią inaczej,
b) majątek tej fundacji nie jest w całości mieniem państwowym, mieniem
komunalnym lub mieniem pochodzącym z finansowania środkami publicznymi
w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, lub
c) fundacja prowadzi działalność statutową w zakresie nauki, w
szczególności na rzecz nauki;
5) fundacji utworzonych przez partie polityczne;
6) spółek działających na podstawie przepisów o kulturze fizycznej.
5. Przepisów rozdziału 2 działu II nie stosuje się do zlecania realizacji
zadań w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą finansowanych ze
środków budżetu państwa w części, której dysponentem jest Szef Kancelarii
Senatu.
Art. 4.
1. Sfera zadań publicznych, o której mowa w ustawie, obejmuje zadania w
zakresie:
1) pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji
życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;
2) działalności charytatywnej;
3) podtrzymywania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju
świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;
4) działalności na rzecz mniejszości narodowych;
5) ochrony i promocji zdrowia;
6) działania na rzecz osób niepełnosprawnych;
7) promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez
pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy;
8) upowszechniania i ochrony praw kobiet oraz działalność na rzecz równych
praw kobiet i mężczyzn;
9) działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój
przedsiębiorczości;
10) działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;
11) nauki, edukacji, oświaty i wychowania;
12) krajoznawstwa oraz wypoczynku dzieci i młodzieży;
13) kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji;
14) upowszechniania kultury fizycznej i sportu;
15) ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
16) porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania patologiom
społecznym;
17) upowszechniania wiedzy i umiejętności na rzecz obronności państwa;
18) upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód
obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji;
19) ratownictwa i ochrony ludności;
20) pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i
wojen w kraju i za granicą;
21) upowszechniania i ochrony praw konsumentów;
22) działań na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i
współpracy między społeczeństwami;
23) promocji i organizacji wolontariatu;
24) działalności wspomagającej technicznie, szkoleniowo, informacyjnie lub
finansowo organizacje pozarządowe oraz podmioty, o których mowa w art. 3
ust. 3, w zakresie określonym w pkt 1-23.
2. Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, zadania w zakresie
innym niż wymienione w ust. 1 jako należące do sfery zadań publicznych,
kierując się ich szczególną społeczną użytecznością oraz możliwością ich
wykonywania przez podmioty, o których mowa w art. 5 ust. 1, w sposób
zapewniający wystarczające zaspokajanie potrzeb społecznych.
Art. 5.
1. Organy administracji publicznej prowadzą działalność w sferze zadań
publicznych, o której mowa w art. 4, we współpracy z organizacjami
pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3, prowadzącymi,
odpowiednio do terytorialnego zakresu działania organów administracji
publicznej, działalność pożytku publicznego w zakresie odpowiadającym
zadaniom tych organów. Współpraca ta może odbywać się w szczególności w
formach:
1) zlecania organizacjom pozarządowym oraz podmiotom wymienionym w art. 3
ust. 3 realizacji zadań publicznych na zasadach określonych w ustawie;
2) wzajemnego informowania się o planowanych kierunkach działalności
i współdziałania w celu zharmonizowania tych kierunków;
3) konsultowania z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi
w art. 3 ust. 3, odpowiednio do zakresu ich działania, projektów aktów
normatywnych w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych
organizacji;
4) tworzenia wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym,
złożonych z przedstawicieli organizacji pozarządowych, podmiotów
wymienionych w art. 3 ust. 3 oraz przedstawicieli właściwych organów
administracji publicznej.
2. Współpraca, o której mowa w ust. 1, odbywa się na zasadach: pomocniczości,
suwerenności stron, partnerstwa, efektywności, uczciwej konkurencji i
jawności.
3. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uchwala roczny program
współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz z podmiotami, o których mowa w
art. 3 ust. 3.
4. Zlecanie realizacji zadań publicznych, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 - jako
zadań zleconych w rozumieniu art. 69 ust. 4 pkt 1 lit. d) oraz art. 71 ust. 1
ustawy o finansach publicznych - może mieć formy:
1) powierzania wykonywania zadań publicznych, wraz z udzieleniem dotacji na
finansowanie ich realizacji lub
2) wspierania takich zadań, wraz z udzieleniem dotacji na dofinansowanie ich
realizacji.
Dział II
Działalność pożytku publicznego
Rozdział 1
Działalność odpłatna i nieodpłatna pożytku publicznego
Art. 6.
Statutowa działalność organizacji pozarządowej oraz podmiotów wymienionych w
art. 3 ust. 3, w części obejmującej działalność pożytku publicznego, nie jest,
z zastrzeżeniem art. 9 ust. 1, działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów
Prawa działalności gospodarczej i może być prowadzona jako działalność
nieodpłatna lub jako działalność odpłatna.
Art. 7.
Działalnością nieodpłatną pożytku publicznego jest świadczenie na podstawie
stosunku prawnego usług, za które organizacja pozarządowa oraz podmioty
wymienione w art. 3 ust. 3 prowadzące tę działalność nie pobierają
wynagrodzenia.
Art. 8.
1. Działalnością odpłatną pożytku publicznego jest działalność w zakresie
wykonywania zadań należących do sfery zadań publicznych, w ramach realizacji
przez organizację pozarządową oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 celów
statutowych, za którą pobiera wynagrodzenie. Działalnością odpłatną pożytku
publicznego jest również sprzedaż towarów lub usług wytworzonych lub
świadczonych przez osoby bezpośrednio korzystające z działalności pożytku
publicznego, w szczególności w zakresie rehabilitacji oraz przystosowania do
pracy zawodowej osób niepełnosprawnych, a także sprzedaż przedmiotów
darowizny na cele prowadzenia działalności pożytku publicznego.
2. Dochód z działalności odpłatnej pożytku publicznego służy wyłącznie
realizacji zadań należących do sfery zadań publicznych lub celów statutowych,
o których mowa w ust. 1.
Art. 9.
1. Działalność odpłatna pożytku publicznego organizacji pozarządowych oraz
podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 stanowi działalność gospodarczą,
jeżeli:
1) wynagrodzenie, o którym mowa w art. 8 ust. 1, jest w odniesieniu do
działalności danego rodzaju wyższe od tego, jakie wynika z kalkulacji
bezpośrednich kosztów tej działalności, lub
2) wynagrodzenie osób fizycznych z tytułu zatrudnienia przy wykonywaniu
statutowej działalności nieodpłatnej oraz działalności odpłatnej
przekracza 1,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w sektorze
przedsiębiorstw ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego
za rok poprzedni.
2. Przez wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, rozumie się
wynagrodzenie z tytułu świadczenia pracy lub usług, niezależnie od sposobu
nawiązania stosunku pracy lub rodzaju i treści umowy cywilnoprawnej z osobą
fizyczną.
3. Nie można prowadzić odpłatnej działalności pożytku publicznego i
działalności gospodarczej w odniesieniu do tego samego przedmiotu
działalności.
Art. 10.
1. Prowadzenie nieodpłatnej i odpłatnej działalności pożytku publicznego
wymaga rachunkowego wyodrębnienia tych form działalności w stopniu
umożliwiającym określenie przychodów, kosztów i wyników, z zastrzeżeniem
przepisów o rachunkowości.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w przypadku organizacyjnego
wyodrębnienia działalności pożytku publicznego.
Rozdział 2
Prowadzenie działalności pożytku publicznego na podstawie zlecenia realizacji
zadań publicznych
Art. 11.
1. Organy administracji publicznej:
1) wspierają w sferze, o której mowa w art. 4, realizację zadań publicznych
przez organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3,
prowadzące działalność statutową w danej dziedzinie;
2) powierzają w sferze, o której mowa w art. 4, organizacjom oraz podmiotom
wymienionym w pkt 1 realizację zadań publicznych.
2. Wspieranie oraz powierzanie, o których mowa w ust. 1, odbywa się po
przeprowadzeniu otwartego konkursu ofert, chyba że przepisy odrębne
przewidują inny tryb zlecania.
3. W otwartym konkursie ofert, o którym mowa w ust. 2, uczestniczą organizacje
pozarządowe, podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 oraz jednostki organizacyjne
podległe organom administracji publicznej lub przez nie nadzorowane.
4. Powierzenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, może nastąpić w innym trybie niż
określony w ust. 2, jeżeli dane zadania można zrealizować efektywniej w inny
sposób określony w odrębnych przepisach, w szczególności poprzez zakup usług
na zasadach i w trybie określonych w przepisach o zamówieniach publicznych,
przy porównywalności metod kalkulacji kosztów oraz porównywalności
opodatkowania.
Art. 12.
1. Organizacja pozarządowa oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 mogą z
własnej inicjatywy złożyć ofertę realizacji zadań publicznych, także tych
które są realizowane dotychczas w inny sposób, w tym przez organy
administracji publicznej.
2. Organ administracji publicznej w przypadku, o którym mowa w ust. 1, w
terminie nie przekraczającym 2 miesięcy:
1) rozpatruje celowość realizacji określonego zadania publicznego przez
organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 biorąc
pod uwagę stopień, w jakim oferta odpowiada priorytetom zadań publicznych,
daje gwarancję realizacji zadań zgodnie ze standardami właściwymi dla
danego zadania, środki dostępne na realizację określonych zadań, rodzaje
określonych zadań i korzyści wynikające z realizacji zadania publicznego
przez organizację pozarządową oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3,
oraz
2) informuje o podjętej decyzji, a w przypadku stwierdzenia celowości
realizacji określonego zadania publicznego informuje składającego ofertę o
trybie zlecenia zadania publicznego, o którym mowa w art. 11 ust. 2.
Art. 13.
1. Organ administracji publicznej ogłasza otwarty konkurs ofert co najmniej z
trzydziestodniowym wyprzedzeniem.
2. Ogłoszenie otwartego konkursu ofert powinno zawierać informacje o:
1) rodzaju zadania;
2) wysokości środków publicznych przeznaczonych na realizację tego zadania;
3) zasadach przyznawania dotacji;
4) terminach i warunkach realizacji zadania;
5) terminie składania ofert;
6) terminie, trybie i kryteriach stosowanych przy dokonywaniu wyboru oferty;
7) zrealizowanych przez organ administracji publicznej w roku ogłoszenia
otwartego konkursu ofert i w roku poprzednim, zadaniach publicznych tego
samego rodzaju i związanych z nimi kosztami, ze szczególnym uwzględnieniem
wysokości dotacji przekazanych organizacjom pozarządowym, podmiotom, o
których mowa w art. 3 ust. 3, oraz jednostkom organizacyjnym podległym
organom administracji publicznej lub przez nie nadzorowanym.
3. Ogłoszenie, o którym mowa w ust. 1, zamieszcza się, w zależności od rodzaju
zadania, w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim lub lokalnym oraz Biuletynie
Informacji Publicznej, a także w siedzibie organu administracji publicznej w
miejscu przeznaczonym na zamieszczanie ogłoszeń. Ogłoszenie może także
nastąpić w inny sposób zapewniający dostęp podmiotów zainteresowanych do
informacji, w szczególności poprzez wykorzystanie sieci teleinformatycznej.
Art. 14.
Oferta, o której mowa w art. 11 ust. 2 i art. 12 ust. 1, powinna zawierać w
szczególności:
1) szczegółowy zakres rzeczowy zadania publicznego proponowanego do
realizacji;
2) termin i miejsce realizacji zadania publicznego;
3) kalkulację przewidywanych kosztów realizacji zadania publicznego;
4) informację o wcześniejszej działalności podmiotu składającego ofertę w
zakresie którego dotyczy zadanie;
5) informację o posiadanych zasobach rzeczowych i kadrowych zapewniających
wykonanie zadania, w tym o wysokości środków finansowych uzyskanych na
realizację danego zadania z innych źródeł;
6) deklarację o zamiarze odpłatnego lub nieodpłatnego wykonania zadania.
Art. 15.
1. Organ administracji publicznej przy rozpatrywaniu ofert:
1) ocenia możliwość realizacji zadania przez organizację pozarządową
podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 oraz jednostki organizacyjne podległe
organom administracji publicznej lub przez nie nadzorowane;
2) ocenia przedstawioną kalkulację kosztów realizacji zadania, w tym w
odniesieniu do zakresu rzeczowego zadania;
3) uwzględnia wysokość środków publicznych przeznaczonych na realizację
zadania.
2. Przepis ust. 1 ma zastosowanie także, gdy w wyniku ogłoszenia otwartego
konkursu ofert została zgłoszona jedna oferta.
3. Organ administracji publicznej obowiązany jest w uzasadnieniu wyboru oferty
ustosunkować się do spełniania przez oferenta wymogów określonych w ustawie
oraz w ogłoszeniu, o którym mowa w art. 13. Przepis stosuje się odpowiednio w
przypadku, o którym mowa w ust. 2.
Art. 16.
1. Organizacje pozarządowe, podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 oraz jednostki
organizacyjne podległe organom administracji publicznej lub przez nie
nadzorowane, przyjmując zlecenie realizacji zadania publicznego w trybie
określonym w art. 11 ust. 2, zobowiązuje się do wykonania zadania w zakresie
i na zasadach określonych w umowie, odpowiednio o powierzenie zadania lub o
wsparcie realizacji zadania, sformułowanej z uwzględnieniem art. 71 ust. 2
ustawy o finansach publicznych oraz przepisów niniejszej ustawy, a organ
administracji publicznej zobowiązuje się do przekazania na realizację zadania
odpowiednich środków publicznych w formie dotacji.
2. Umowa, o której mowa w ust. 1, wymaga formy pisemnej pod rygorem
nieważności.
3. Umowa o powierzenie zadania publicznego może być zawarta na czas realizacji
zadania lub na czas określony, nie dłuższy niż 3 lata.
4. Zadanie publiczne nie może być zrealizowane przez podmiot niebędący stroną
umowy, chyba że umowa zezwala na wykonanie określonej części zadania przez
taki podmiot.
5. Organizacja pozarządowa, podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 oraz jednostki
organizacyjne podległe organom administracji publicznej lub przez nie
nadzorowane są zobowiązane do wyodrębnienia w ewidencji księgowej środków
otrzymanych na realizację umowy, o której mowa w ust. 1. Przepis art. 10 ust.
1 stosuje się odpowiednio.
Art. 17.
Organ administracji publicznej zlecający zadanie publiczne dokonuje kontroli i
oceny realizacji zadania, a w szczególności:
1) stanu realizacji zadania;
2) efektywności, rzetelności i jakości wykonania zadania;
3) prawidłowości wykorzystania środków publicznych otrzymanych na realizację
zadania;
4) prowadzenia dokumentacji określonej w przepisach prawa i w
postanowieniach umowy.
Art. 18.
1. Sprawozdanie z wykonania zadania publicznego określonego w umowie należy
sporządzić w terminie 30 dni po upływie terminu, na który umowa została
zawarta, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Okresem sprawozdawczym jest rok budżetowy.
Art. 19.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia:
1) wzór oferty, o której mowa w art. 11 ust. 2 i art. 12 ust. 1;
2) ramowy wzór umowy, o której mowa w art. 16 ust. 1;
3) wzór sprawozdania, o którym mowa w art. 18 ust. 1
uwzględniając potrzebę precyzyjnego określenia praw i obowiązków organizacji
pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 oraz jednostki
organizacyjne podległe organom administracji publicznej lub przez nie
nadzorowane oraz odpowiadających im obowiązków i praw organów administracji
publicznej, a także konieczność zapewnienia kompletności informacji dotyczących
wykonania zadania.
Rozdział 3
Organizacje pożytku publicznego
Art. 20.
Organizacją pożytku publicznego może być organizacja pozarządowa oraz podmioty,
o których mowa w art. 3 ust. 3, jeżeli, z zastrzeżeniem art. 21, spełniają
łącznie następujące wymagania:
1) prowadzą działalność statutową na rzecz ogółu społeczności lub określonej
grupy podmiotów pod warunkiem, że grupa ta jest wyodrębniona ze względu na
szczególnie trudną sytuację życiową lub materialną w stosunku do
społeczeństwa;
2) działalność określona w pkt 1 z zastrzeżeniem pkt 3, jest wyłączną
statutową działalnością organizacji pozarządowej i dotyczy realizacji
zadań publicznych na rzecz ogółu społeczności lub grupy podmiotów, o
której mowa w pkt 1, w sferze określonej w art. 4;
3) w odniesieniu do stowarzyszeń i stowarzyszeń kultury fizycznej za
spełnienie wymagania, o którym mowa w pkt 2, można uważać prowadzenie
działalności, o której mowa w pkt 1 i 2, również na rzecz członków
stowarzyszenia albo stowarzyszenia kultury fizycznej;
4) nie prowadzą działalności gospodarczej albo prowadzą działalność
gospodarczą w rozmiarach służących realizacji celów statutowych;
5) cały dochód przeznaczają na działalność, o której mowa w pkt 1 i 2;
6) mają statutowy kolegialny organ kontroli lub nadzoru, odrębny od organu
zarządzającego i niepodlegający mu w zakresie wykonywania kontroli
wewnętrznej lub nadzoru, przy czym członkowie organu kontroli i nadzoru:
a) nie mogą być członkami organu zarządzającego ani pozostawać z nimi
w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa lub podległości z tytułu
zatrudnienia,
b) nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo z winy umyślnej,
c) mogą otrzymywać z tytułu pełnienia funkcji w takim organie zwrot
uzasadnionych kosztów lub wynagrodzenie w wysokości nie wyższej niż
określone w art. 8 pkt 8 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu
osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi;
7) statut lub inne akty wewnętrzne organizacji pozarządowych oraz podmiotów,
o których mowa w art. 3 ust. 3, zabraniają:
a) udzielania pożyczek lub zabezpieczania zobowiązań majątkiem
organizacji w stosunku do jej członków, członków organów lub
pracowników oraz osobom z którymi pracownicy pozostają w związku
małżeńskim albo w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii
prostej, pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego
stopnia albo są związani z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli
zwane dalej "osobami bliskimi",
b) przekazywania ich majątku na rzecz ich członków, członków organów lub
pracowników oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku
do osób trzecich, w szczególności jeżeli przekazanie to następuje
bezpłatnie lub na preferencyjnych warunkach,
c) wykorzystywania majątku na rzecz członków, członków organów lub
pracowników oraz ich osób bliskich na zasadach innych niż w stosunku do
osób trzecich chyba, że to wykorzystanie bezpośrednio wynika ze
statutowego celu organizacji albo podmiotu, o którym mowa w art. 3 ust.
3,
d) zakupu na szczególnych zasadach towarów lub usług od podmiotów,
w których uczestniczą członkowie organizacji, członkowie jej organów
lub pracownicy oraz ich osób bliskich.
Art. 21.
W przypadku podmiotów, o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 1:
1) działalność pożytku publicznego określona w art. 20 pkt 1 podlega
wyodrębnieniu w sposób zapewniający należytą identyfikację pod względem
organizacyjnym i rachunkowym;
2) wymogu wyłączności, o którym mowa w art. 20 pkt 2, nie stosuje się;
3) przepis art. 20 pkt 5 stosuje się do dochodu uzyskiwanego w wyniku
prowadzenia działalności pożytku publicznego;
4) przepis art. 20 pkt 6 stosuje się odpowiednio, z uwzględnieniem
szczegółowych zasad organizacji i działania tych jednostek, uregulowanych
w przepisach dla nich właściwych, w tym w statutach lub innych aktach
wewnętrznych.
Art. 22.
1. Organizacja pozarządowa oraz podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt
2, wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego uzyskują status organizacji pożytku
publicznego z chwilą wpisania do tego Rejestru informacji o spełnieniu
wymagań, o których mowa w art. 20, na zasadach i w trybie określonym w
ustawie z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 2001
r. Nr 17, poz. 209 i Nr 110, poz. 1189, z 2002 r. Nr 1, poz. 2 i Nr 113, poz.
984 oraz z 2003 r. Nr 49, poz. 408 i Nr 60, poz. 535).
2. Organizacja pozarządowa inna niż wymieniona w ust. 1 oraz podmioty, o
których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 1, uzyskują status organizacji pożytku
publicznego z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego, na zasadach i w
trybie określonym w ustawie, o której mowa w ust. 1.
3. Organizacja pozarządowa oraz podmioty, o których mowa w ust. 1, tracą
status organizacji pożytku publicznego z chwilą wykreślenia, z urzędu lub na
wniosek, z Krajowego Rejestru Sądowego informacji, o spełnianiu wymogów
określonych w art. 20.
Art. 23.
1. Organizacja pożytku publicznego sporządza roczne sprawozdanie merytoryczne
ze swojej działalności, z zastrzeżeniem przepisów odrębnych, oraz podaje je
do publicznej wiadomości w sposób umożliwiający zapoznanie się z tym
sprawozdaniem przez zainteresowane podmioty.
2. Organizacja pożytku publicznego sporządza i ogłasza roczne sprawozdanie
finansowe także wówczas, gdy obowiązek jego sporządzenia oraz ogłoszenia nie
wynika z przepisów o rachunkowości. Przepisy o rachunkowości stosuje się
odpowiednio.
3. Do zakresu sprawozdań, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio
przepisy dotyczące zakresu sprawozdań składanych przez fundacje.
4. Organizacja pożytku publicznego, niezależnie od obowiązków wynikających
z przepisów odrębnych, przekazuje ministrowi właściwemu do spraw
zabezpieczenia społecznego sprawozdania, o których mowa w ust. 1 i 2.
5. W odniesieniu do organizacji pożytku publicznego, których sprawozdanie
finansowe nie podlega obowiązkowi badania zgodnie z przepisami o
rachunkowości, minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu
z ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego może w drodze
rozporządzenia wprowadzić taki obowiązek, biorąc pod uwagę:
1) wysokość otrzymanych dotacji;
2) wielkość osiąganych przychodów;
3) potrzebę zapewnienia kontroli prawidłowości prowadzonej ewidencji.
Art. 24.
1. Organizacji pożytku publicznego przysługuje, na zasadach określonych w
przepisach odrębnych, zwolnienie od:
1) podatku dochodowego od osób prawnych;
2) podatku od nieruchomości;
3) podatku od czynności cywilnoprawnych;
4) opłaty skarbowej;
5) opłat sądowych
- w odniesieniu do prowadzonej przez nią działalności pożytku publicznego.
2. Organizacja pożytku publicznego może, na zasadach określonych w odrębnych
przepisach, nabywać na szczególnych warunkach prawo użytkowania nieruchomości
będących własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.
3. Organizacja pozarządowa, która uzyskała status organizacji pożytku
publicznego, jest obowiązana wypełnić zobowiązania wynikające ze zwolnień
podatkowych, z których korzystała przed dniem uzyskania statusu organizacji
pożytku publicznego, na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
4. W przypadku utraty przez organizację pozarządową statusu organizacji
pożytku publicznego, traci ona prawo do korzystania ze zwolnień wynikających
z posiadania tego statusu.
5. Użytkowanie, o którym mowa w ust. 2, wygasa z mocy prawa w przypadku utraty
statusu organizacji pożytku publicznego.
Art. 25.
W organizacji pożytku publicznego mogą wykonywać pracę poborowi skierowani do
odbycia służby zastępczej, na zasadach i w trybie określonym w odrębnych
przepisach.
Art. 26.
Jednostki publicznej radiofonii i telewizji umożliwiają organizacjom pożytku
publicznego nieodpłatne informowanie o ich działalności na zasadach określonych
w przepisach odrębnych.
Art. 27.
Podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych może, na zasadach i w trybie
określonym w przepisach odrębnych, przekazać 1% podatku obliczonego zgodnie z
odrębnymi przepisami na rzecz wybranych przez siebie organizacji pożytku
publicznego.
Rozdział 4
Nadzór
Art. 28.
1. Nadzór nad działalnością organizacji pożytku publicznego, w zakresie
prawidłowości korzystania z uprawnień określonych w ustawie sprawuje minister
właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Nadzór nad działalnością organizacji pożytku publicznego, działających w
zakresie ratownictwa i ochrony ludności, dotyczący realizacji zleconych zadań
publicznych
oraz prawidłowości korzystania z uprawnień określonych w ustawie, sprawuje
minister właściwy do spraw wewnętrznych. Przepisy art. 29-34 stosuje się
odpowiednio.
Art. 29.
1. Organizacja pożytku publicznego, podlega kontroli ministra właściwego do
spraw zabezpieczenia społecznego w zakresie określonym w art. 28 ust. 1.
2. Kontrolę zarządza minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego z
urzędu lub na wniosek organu administracji publicznej.
3. Kontrolę przeprowadzają osoby posiadające pisemne upoważnienie ministra
właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
4. W czynnościach kontrolnych może uczestniczyć przedstawiciel Rady
Działalności Pożytku Publicznego, w przypadku złożenia tej Radzie stosownego
wniosku przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, organ
administracji publicznej, o którym mowa w ust. 2, lub organizację pozarządową
oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3.
5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może powierzyć
przeprowadzenie kontroli wojewodzie.
6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może wystąpić z
wnioskiem o przeprowadzenie kontroli do organu wyspecjalizowanego w
kontrolowaniu danego rodzaju działalności.
Art. 30.
1. Osoby upoważnione do dokonywania kontroli są uprawnione do wstępu na teren
nieruchomości lub jej części, na którym jest prowadzona działalność
organizacji pożytku publicznego, oraz żądania pisemnych lub ustnych
wyjaśnień, okazania dokumentów lub innych nośników informacji, a także
udostępniania danych mających związek z przedmiotem kontroli.
2. Czynności kontrolnych, o których mowa w ust. 1, dokonuje się w obecności
członka organu zarządzającego lub jego przedstawiciela albo pracownika
kontrolowanej organizacji pożytku publicznego, a w razie nieobecności tych
osób - w obecności przywołanego świadka.
Art. 31.
1. Z przeprowadzonej kontroli sporządza się protokół, który podpisują osoby
przeprowadzające kontrolę i kierownik kontrolowanej organizacji pożytku
publicznego lub osoba przez niego upoważniona. Odmowa podpisu protokołu przez
kierownika kontrolowanej organizacji pożytku publicznego lub osobę przez
niego upoważnioną wymaga podania przyczyny. W przypadku odmowy podpisu
protokół uznaje się za podpisany w dniu odmowy.
2. Kierownik kontrolowanej organizacji pożytku publicznego może w terminie 14
dni od dnia podpisania protokołu złożyć na piśmie wyjaśnienia, bądź zgłosić
zastrzeżenia do treści protokołu.
3. Osoby przeprowadzające kontrolę po rozpatrzeniu zastrzeżeń, o których mowa
w ust. 2, wydają wynik kontroli. W razie nieuwzględnienia zastrzeżeń w
całości lub w części przekazuje się na piśmie stanowisko zgłaszającemu
zastrzeżenia.
Art. 32.
Wynik kontroli powinien zawierać opis stanu faktycznego stwierdzonego w toku
kontroli, w tym ustalonych uchybień, z uwzględnieniem przyczyn powstania,
zakresu i skutków tych uchybień oraz termin ich usunięcia, nie krótszy niż 30
dni.
Art. 33.
1. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego lub z jego
upoważnienia wojewoda wzywa organizację pożytku publicznego do usunięcia, w
wyznaczonym terminie, uchybień stwierdzonych w wyniku kontroli.
2. W przypadku nieusunięcia uchybień przez organizację pożytku publicznego,
minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może wystąpić do sądu
rejestrowego o wykreślenie informacji, o której mowa w art. 22 ust. 1, lub o
wykreślenie tej organizacji z Krajowego Rejestru Sądowego.
3. W przypadku nieusunięcia uchybień dotyczących spełniania wymogów,
określonych odpowiednio w art. 20 oraz art. 21, przez organizację pożytku
publicznego, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego występuje
do sądu rejestrowego o wykreślenie tej organizacji z Krajowego Rejestru
Sądowego.
4. W przypadku wykreślenia organizacji pożytku publicznego lub informacji, o
której mowa w art. 22 ust. 1, z Krajowego Rejestru Sądowego, organizacja ta
jest obowiązana, w terminie 6 miesięcy, wykorzystać na własną działalność w
zakresie, o którym mowa w art. 4, środki pochodzące ze zbiórek publicznych,
zebrane w okresie posiadania statusu organizacji pożytku publicznego.
5. Środki niewykorzystane w sposób i w terminie określonym w ust. 4,
organizacja jest obowiązana przekazać niezwłocznie na rzecz, prowadzącej
działalność statutową w tym samym lub zbliżonym zakresie, organizacji pożytku
publicznego wskazanej przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia
społecznego. Przekazanie środków nie stanowi w takim przypadku darowizny w
rozumieniu odrębnych przepisów.
Art. 34.
1. W zakresie nieuregulowanym niniejszą ustawą, do nadzoru i kontroli
wydatkowania środków publicznych stosuje się odpowiednio przepisy o finansach
publicznych.
2. Przepisy art. 30-34 nie wyłączają stosowania odrębnych przepisów
dotyczących kontroli i czynności kontrolnych, a także uprawnień nadzorczych
innych organów.
Rozdział 5
Rada Działalności Pożytku Publicznego
Art. 35.
1. Tworzy się Radę Działalności Pożytku Publicznego, zwaną dalej "Radą", jako
organ opiniodawczo-doradczy oraz pomocniczy ministra właściwego do spraw
zabezpieczenia społecznego.
2. Do zadań Rady należy w szczególności:
1) wyrażanie opinii w sprawach dotyczących stosowania ustawy;
2) wyrażanie opinii o rządowych projektach aktów prawnych dotyczących
działalności pożytku publicznego oraz wolontariatu;
3) udzielanie pomocy i wyrażanie opinii w przypadku sporów między organami
administracji publicznej a organizacjami pożytku publicznego;
4) zbieranie i dokonywanie analizy informacji o prowadzonych kontrolach i
ich skutkach;
5) uczestniczenie w postępowaniu kontrolnym;
6) wyrażanie opinii w sprawach zadań publicznych, zlecania tych zadań do
realizacji przez organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3
ust. 3 oraz rekomendowanych standardów realizacji zadań publicznych;
7) tworzenie, we współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami
wymienionymi w art. 3 ust. 3, mechanizmów informowania o standardach
prowadzenia działalności pożytku publicznego oraz o stwierdzonych
przypadkach naruszenia tych standardów.
3. Kadencja Rady trwa 3 lata.
Art. 36.
1. Rada składa się z:
1) pięciu przedstawicieli organów administracji rządowej i jednostek im
podległych lub przez nie nadzorowanych;
2) pięciu przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego;
3) dziesięciu przedstawicieli organizacji pozarządowych, związków i
porozumień organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3
ust. 3.
2. Członków Rady powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia
społecznego, z tym że powołanie członków Rady, reprezentujących:
1) organizacje pozarządowe, związki i porozumienia organizacji pozarządowych
oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3, następuje spośród kandydatów
zgłoszonych przez te organizacje;
2) organy administracji rządowej i jednostki im podległe lub przez nie
nadzorowane, następuje spośród osób zgłoszonych przez te organy i
kierowników takich jednostek;
3) jednostki samorządu terytorialnego, następuje spośród osób zgłoszonych
przez stronę samorządową w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu
Terytorialnego.
3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego odwołuje członka Rady
przed upływem kadencji:
1) na jego wniosek;
2) na wniosek podmiotu, o którym mowa w ust. 2, reprezentowanego przez tego
członka;
3) w przypadku skazania członka Rady prawomocnym wyrokiem za przestępstwo
popełnione z winy umyślnej.
Art. 37.
Posiedzenia Rady są zwoływane przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia
społecznego lub na wniosek co najmniej jednej czwartej liczby członków Rady.
Art. 38.
Rada może:
1) powoływać ekspertów;
2) zapraszać do uczestnictwa w jej posiedzeniach przedstawicieli organów
administracji publicznej i organizacji pozarządowych oraz podmiotów
wymienionych w art. 3 ust. 3 niereprezentowanych w Radzie;
3) zlecać przeprowadzanie badań i opracowanie ekspertyz związanych z
realizacją jej zadań.
Art. 39.
1. Koszty funkcjonowania Rady związane z obsługą, przeprowadzaniem badań i
opracowywaniem ekspertyz, a także z uczestnictwem w jej posiedzeniach
ekspertów, członków Rady i osób niebędących jej członkami, pokrywa się z
części budżetu, której dysponentem jest minister właściwy do spraw
zabezpieczenia społecznego.
2. Za udział w pracach Rady przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży na
zasadach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 775 § 2 Kodeksu
pracy.
3. Pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika będącego członkiem Rady od
pracy w celu wzięcia udziału w posiedzeniach Rady. Za czas zwolnienia
pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego według zasad
obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
pokrywanego z części budżetu, której dysponentem jest minister właściwy do
spraw zabezpieczenia społecznego.
Art. 40.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia:
1) tryb powoływania członków Rady, uwzględniając potrzebę zapewnienia
reprezentatywności organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych
w art. 3 ust. 3, różnorodność rodzajów działalności pożytku publicznego
oraz terminy zgłaszania kandydatów na członków Rady;
2) organizację i tryb działania Rady oraz zasady uczestnictwa w jej pracach
przedstawicieli organów administracji publicznej oraz organizacji
pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3
niereprezentowanych w Radzie.
Art. 41.
Obsługę administracyjno-biurową Rady zapewnia urząd obsługujący ministra
właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
Dział III
Wolontariat
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 42.
1. Wolontariusze mogą wykonywać, na zasadach określonych w niniejszym
rozdziale, świadczenia, odpowiadające świadczeniu pracy, na rzecz:
1) organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3
w zakresie ich działalności statutowej, w szczególności w zakresie
działalności pożytku publicznego;
2) organów administracji publicznej, z wyłączeniem prowadzonej przez nie
działalności gospodarczej;
3) jednostek organizacyjnych podległych organom administracji publicznej lub
nadzorowanych przez te organy, z wyłączeniem prowadzonej przez te
jednostki działalności gospodarczej
- zwanych dalej "korzystającymi".
2. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do wolontariuszy
wykonujących na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej świadczenia na rzecz
organizacji międzynarodowych, jeżeli postanowienia umów międzynarodowych nie
stanowią inaczej.
Art. 43.
Wolontariusz powinien posiadać kwalifikacje i spełniać wymagania odpowiednie do
rodzaju i zakresu wykonywanych świadczeń, jeżeli obowiązek posiadania takich
kwalifikacji i spełniania stosownych wymagań wynika z odrębnych przepisów.
Art. 44.
1. Świadczenia wolontariuszy są wykonywane w zakresie, w sposób i w czasie
określonym w porozumieniu z korzystającym. Porozumienie powinno zawierać
postanowienie o możliwości jego rozwiązania.
2. Na żądanie wolontariusza, korzystający jest obowiązany potwierdzić na
piśmie treść porozumienia, o którym mowa w ust. 1, a także wydać pisemne
zaświadczenie o wykonaniu świadczeń przez wolontariusza, w tym o zakresie
wykonywanych świadczeń.
3. Na prośbę wolontariusza korzystający może przedłożyć pisemną opinię o
wykonaniu świadczeń przez wolontariusza.
4. Jeżeli świadczenie wolontariusza wykonywane jest przez okres dłuższy niż 30
dni porozumienie powinno być sporządzone na piśmie.
Rozdział 2
Przepisy szczególne
Art. 45.
1. Korzystający ma obowiązek:
1) informować wolontariusza o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym
z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami;
2) zapewnić wolontariuszowi, na dotyczących pracowników zasadach określonych
w odrębnych przepisach, bezpieczne i higieniczne warunki wykonywania przez
niego świadczeń, w tym - w zależności od rodzaju świadczeń i zagrożeń
związanych z ich wykonywaniem - odpowiednie środki ochrony indywidualnej;
3) pokrywać, na dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych
przepisach, koszty podróży służbowych i diet.
2. Korzystający może pokrywać, na dotyczących pracowników zasadach określonych
w odrębnych przepisach także inne niezbędne koszty ponoszone przez
wolontariusza, związane z wykonywaniem świadczeń na rzecz korzystającego.
3. Korzystający może pokrywać koszty szkoleń wolonatariuszy w zakresie
wykonywanych przez nich świadczeń określonych w porozumieniu, o którym mowa w
art. 44 ust. 1.
4. Wolontariusz może, w formie pisemnej pod rygorem nieważności, zwolnić
korzystającego w całości lub w części z obowiązków wymienionych w ust. 1 pkt
3.
Art. 46.
1. Wolontariuszowi mogą przysługiwać świadczenia zdrowotne na zasadach
przewidzianych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.
2. Wolontariuszowi przysługuje zaopatrzenie z tytułu wypadku przy wykonywaniu
świadczeń o których mowa w art. 42, na podstawie odrębnych przepisów, z
zastrzeżeniem ust. 3.
3. Wolontariuszowi, który wykonuje świadczenia przez okres nie dłuższy niż 30
dni, korzystający zobowiązany jest zapewnić ubezpieczenie od następstw
nieszczęśliwych wypadków.
Art. 47.
Korzystający ma obowiązek poinformować wolontariusza o przysługujących mu
prawach i ciążących obowiązkach oraz zapewnić dostępność tych informacji.
Art. 48.
Jeżeli porozumienie zawarte między korzystającym, o którym mowa w art. 42 ust.
1 pkt 2 i 3 a wolontariuszem dotyczy wydelegowania wolontariusza w celu
wykonywania przez niego świadczeń na terytorium innego państwa, na podstawie
umowy międzynarodowej wiążącej Rzeczpospolitą Polską, wolontariuszowi
przysługuje prawo do świadczeń i pokrycia kosztów ogólnie przyjętych w
stosunkach danego rodzaju, chyba że umowy międzynarodowe stanową inaczej.
Art. 49.
Wydatki na cele, o których mowa w art. 45 ust. 1 i 3 oraz art. 46 ust. 3
stanowią:
1) koszty prowadzenia działalności statutowej organizacji pozarządowych oraz
podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 jako korzystających;
2) koszty korzystających, o których mowa w art. 42 ust. 1 pkt 2 i 3.
Art. 50.
Wartość świadczenia wolontariusza nie stanowi darowizny na rzecz korzystającego
w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego oraz przepisów podatkowych.
Art. 51.
Pierwsza kadencja Rady, o której mowa w art. 35 ust. 1, trwa 2 lata.
Art. 52.
Rada Ministrów przedstawi Sejmowi i Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej w
terminie do dnia 30 czerwca 2005 r. sprawozdanie z działania ustawy za okres od
dnia jej wejścia w życie do dnia 31 grudnia 2004 r.
Art. 53.
Ustawa wchodzi w życie na zasadach określonych w odrębnej ustawie.