15. posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi

14 grudnia 2010 r. odbyło się 15. posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi, poświęcone senackiemu projektowi ustawy o zrzeszeniach. Obrady prowadził wiceprzewodniczący zespołu poseł Krzysztof Michałkiewicz. W spotkaniu wzięli udział członkowie zespołu, a także doradca prezydenta RP Henryk Wujec, senator Łukasz Abgarowicz, mecenas Jan A. Stefanowicz, Anna Polak z Kancelarii "Juris" oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych.

Ustawa - Prawo o stowarzyszeniach, uchwalona w 1989 r., spełniła swoją pierwotną funkcję i przyczyniła się do powstania w ciągu niespełna 4 lat ponad 23 tys. stowarzyszeń. Od prawie 2 lat mówi się jednak o pilnej potrzebie wprowadzenia zmian do tej regulacji. Prace nad projektem nowej ustawy zainicjowali senatorowie zrzeszeni w Parlamentarnym Zespole ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi. Projektowana ustawa ma realizować konstytucyjną zasadę wolności zrzeszania się, uwzględniając nowe możliwości w tym zakresie.

15. posiedzenie zespołu było już drugim z kolei spotkaniem poświęconym senackiej inicjatywie ustawodawczej, podczas którego członkowie zespołu zapoznali się z opiniami środowiska organizacji pozarządowych w tej sprawie.

W trakcie dyskusji przedstawiciele organizacji pozarządowych dziękowali inicjatorom projektu ustawy za jego przygotowanie. Zgłaszali jednocześnie potrzebę szerokiego omówienia kontrowersyjnych zapisów. Ich zdaniem, należy bardzo szczegółowo rozważyć, czy aż tak duża zmiana przepisów jest potrzebna i czy nie utrudni funkcjonowania istniejącym organizacjom.

Z pozytywną oceną strony społecznej spotkała się propozycja uproszczenia procedury zakładania stowarzyszeń. Projektodawcy proponują, aby procedury rejestracyjne mogły się odbywać tylko na podstawie statutu i listy założycieli. Nie będzie też konieczne przedstawienie składu zarządu. Kolejnym rozwiązaniem, które nie budzi sprzeciwu, jest formuła "stowarzyszenia w organizacji". Od chwili uchwalenia statutu i powołania zarządu, ale przed zakończeniem procedury rejestracyjnej stowarzyszenie będzie mogło już działać, nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywanym.

Zainteresowanie przedstawicieli organizacji pozarządowych budzi także propozycja sprawowania najwyższej władzy w stowarzyszeniach nie tylko przez walne zgromadzenie członków, ale również przez zgromadzenie delegatów. Zawarta w projekcie próba uproszczenia księgowości to rozwiązanie potrzebne środowisku, ale zastanawiano się, czy nie należy go włączyć do ustawy o działalności pożytku publicznego.

Wątpliwości strony społecznej budzi przede wszystkim obszerność projektowanej regulacji. Dotychczasowe przepisy były proste i zrozumiałe dla przeciętnego obywatela. Nowa ustawa jest bardzo szczegółowa i może budzić wątpliwości interpretacyjne nawet wśród osób doświadczonych w posługiwaniu się prawem. To z kolei może zniechęcić obywateli do podejmowania działań społecznych. Kontrowersyjne wydają się zawarte w projekcie odwołania do kodeksu spółek handlowych, co w pewnym sensie wydaje się trudne do zastosowania w sektorze społecznym.

Ze względu na to, że wiele zapisów projektu - zarówno zasadniczych, jak szczegółowych - budzi wątpliwości, przedstawiciele organizacji pozarządowych zwrócili się o poddanie projektu ustawy o zrzeszeniach szerokim konsultacjom społecznym. Ich zdaniem, istnieje potrzeba dłuższego pochylenia się nad przedstawionymi rozwiązaniami. Obecni na posiedzeniu goście zadeklarowali przedstawienie szczegółowych uwag na piśmie, aby można je było wykorzystać w trakcie dalszych prac nad projektem ustawy.