Kongres Kobiet Polskich "Kobiety dla Polski! Polska dla Kobiet!"

20–21 czerwca 2009 r., w 20. rocznicę wolnych wyborów z 1989 r., w Sali Kongresowej Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie obradował Kongres Kobiet Polskich “Kobiety dla Polski! Polska dla Kobiet!”. W uroczystości otwarcia wzięła udział wicemarszałek Krystyna Bochenek, członkini rady programowej kongresu. Gośćmi honorowymi były małżonka obecnego prezydenta Maria Kaczyńska i żona jego poprzednika Jolanta Kwaśniewska.

Kongres Kobiet Polskich to społeczna inicjatywa, zrzeszająca osoby indywidualne, organizacje pozarządowe, przedstawicielki świata biznesu, polityki, nauki, sztuki, samorządów, związków zawodowych, związków pracodawców i wiele innych środowisk. W jego organizację włączyły się: żona prezydenta M. Kaczyńska, byłe pierwsze damy J. Kwaśniewska i Danuta Wałęsa. W radzie programowej zasiadają m.in.: prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz, Irena Eris, Janina Ochojska, Krystyna Janda, Elżbieta Penderecka, Danuta Huebner, posłanki Joanna Kluzik-Rostkowska i Izabela Jaruga-Nowacka oraz przedstawicielki rządu - minister pracy Jolanta Fedak i minister rozwoju regionalnego Elżbieta Bieńkowska.

Celem obrad stało się podsumowanie wkładu kobiet w rozwój Polski. Podczas spotkania przedstawiono najważniejsze osiągnięcia kobiet w życiu gospodarczym kraju, nauce, kulturze, polityce, mediach.

W pierwszym dniu kongresu odbył się panel plenarny na temat aktywności publicznej i społecznej kobiet w okresie transformacji. Prowadziła go prof. Lena Kolarska-Bobińska. Uczestniczyły w nim: siostra Małgorzata Chmielewska, Izabela Cywińska, Anna Fornalczyk, H. Gronkiewicz-Waltz, I. Jaruga-Nowacka, Olga Krzyżanowska, Barbara Labuda, Małgorzata Niezabitowska i Janina Ochojska.

W trakcie dyskusji O. Krzyżanowska zwróciła uwagę na niewielką reprezentację kobiet w parlamencie. W ostatnich latach nastąpił znaczny spadek liczby kobiet w Senacie, po wzroście nawet do 23% w latach 2001-2005. Obecnie stanowią one jedynie 8% ogólnej liczby parlamentarzystów. To efekt przede wszystkim nastawienia partii do kobiet - kandydatek i sposobu konstruowania list wyborczych. Jak pokazały doświadczenia dwudziestolecia, kobiety w polityce są niezastąpione, a utrudnianie im kariery przynosi straty całemu społeczeństwu. Dlatego jednym z pierwszych postulatów kongresu jest kwestia wprowadzenia do ordynacji wyborczej systemu parytetowego (50% kandydatów i 50% kandydatek na wszystkich listach wyborczych) oraz zastosowanie zasady naprzemiennego umieszczania kobiet i mężczyzn na listach wyborczych.

Uczestniczki panelu zgodziły się z tym, że patriarchalna kultura stanowi poważną przeszkodę aktywności polskich kobiet. Nieodpłatna praca kobiet w gospodarstwie domowym jest bowiem powszechną normą kulturową. W trakcie dyskusji podnoszono, że nieobecność kobiet w gremiach władzy powoduje, iż sprawy istotne dla kobiet są często pomijane.

Zdaniem H. Gronkiewicz-Waltz niezwykle ważna jest edukacja obywatelska, którą należy rozpoczynać w wieku przedszkolnym, a najpóźniej szkolnym. Jak pokazują badania, problem relacji między tradycyjnie rozumianymi obowiązkami rodzinnymi
a karierą zawodową, zwłaszcza w zawodach uważanych za męskie, zaczyna się już w okresie dorastania.

J. Ochojska przedstawiła rolę wolontariuszek pracujących w Polskiej Akcji Humanitarnej. Kobiety stanowią większość pracowników misji w Afganistanie i Sudanie Południowym.

Następnie uczestniczki kongresu mogły wziąć udział w równoległych panelach tematycznych:

"Kobiety na rynkach pracy- szanse i bariery";

"Kobiety w samorządach - aktywizacja zawodowa i społeczna kobiet w ramach samorządów";

"Kobiety w nauce - godzenie kariery naukowej z władzą rodzicielską";

"Wizerunek kobiet w mediach i kulturze masowej - pomoc czy przeszkoda w aktywizacji publicznej i zawodowej kobiet?";

"Przemoc wobec kobiet- mobbing i molestowanie w miejscu pracy";

"Kobiety w biznesie";

"Jak kobiety sprawiedliwość zdobywały - kobiety w zawodach prawniczych";

"Kobiety i związki zawodowe - kobieta w walce o prawa pracownicze;

'Kobiety w sporcie"

"Private Sector Strategies to Promote Women’s Economic";.

Drugiego dnia odbyły się panele tematyczne, dotyczące obszarów:

"Kobiety w polityce";

"Kobiety i społeczeństwo obywatelskie";

"Kobiety a giełda - rynek kapitałowy";

"Zdrowie kobiet";

"Kobiety 50+";

"Kobiety w kulturze";

"Kobiety i mniejszości";

"Kobiety i dom - godzenie ról".

Panele tematyczne cieszyły się dużym zainteresowaniem uczestniczek, stanowiły forum wymiany poglądów. Stały się też okazją do sformułowania postulatów końcowych.

Do najistotniejszych należały m.in.:

wprowadzenie do ordynacji wyborczej systemu parytetowego (50% kandydatów i 50% kandydatek na listach wyborczych w wyborach wszystkich szczebli);

utworzenie niezależnego, wybieralnego przez Sejm urzędu rzeczniczki do spraw kobiet i równości;

tworzenie i realizacja krajowych programów i planów na rzecz kobiet i równości płci;

prowadzenie badań ilościowych i jakościowych dotyczących reprezentacji kobiet i reprezentowania ich interesów kobiet oraz barier w ich działalności i sposobów usuwania;

utworzenie w Sejmie i Senacie komisji do spraw równych szans kobiet i mężczyzn;

uchwalenie ustawy o równych płacach kobiet i mężczyzn;

restrukturyzacja rynków pracy w celu otwarcia ich na osoby wychowujące dzieci (upowszechnianie zróżnicowanych i elastycznych form czasu pracy, organizacja miniprzedszkoli na osiedlach, w miejscach pracy, instytucjach publicznych);

zmiany ustawowe sprzyjające zwiększeniu aktywności zawodowej kobiet;

skuteczne przeciwdziałanie dyskryminacji, mobbingowi i molestowaniu seksualnemu w miejscach pracy poprzez popularyzację praw pracowniczych kobiet oraz wzmacnianie postaw asertywnych kobiet;

umożliwienie osobom samozatrudniającym się ubiegania się o zwolnienia lekarskie w związku z chorobą dziecka;

monitorowanie skuteczności nowego funduszu alimentacyjnego;

zwiększenie współdziałania państwa i pracodawców w zwiększeniu dostępności i jakości instytucji opiekuńczych, ułatwiających godzenie ról rodzicielskich i zawodowych;

wyrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn;

propagowanie wśród kobiet zdrowego stylu życia;

kampanie społeczne i medialne promujące równy status we wszystkich dziedzinach życia;

wprowadzenie dobrowolnego ubezpieczenia od bezrobocia, które zagwarantuje prawo do zasiłku nie tylko zwalnianym pracownikom;

prowadzenie stałych akcji informacyjno-edukacyjnych, przede wszystkim za pośrednictwem mediów (prasy kobiecej) propagujących badania diagnostyczne piersi i narządów rodnych w celu wczesnego wykrywania raka;

wprowadzenie wymogu stałego kontrolowania placówek przeprowadzających badania mammograficzne oraz publikowanie danych dotyczących urządzeń i wykazu placówek medycznych, które stosują urządzenia nieodpowiadające standardom jakości;

zakończenie prac nad standardami opieki okołoporodowej;

przeprowadzenie ogólnopolskich badań skutków restrykcyjnego prawa aborcyjnego dla zdrowia kobiet, skali podziemia aborcyjnego, a także podjęcie inicjatywy w kierunku liberalizacji ustawy antyaborcyjnej;

wprowadzenie nowoczesnych środków antykoncepcyjnych na listę leków i środków medycznych refundowanych ze środków publicznych;

zapewnienie dostępu do bezpłatnej pomocy psychologicznej (psychiatrycznej) dla ofiar przemocy seksualnej,;

rozbudowa sieci poradni dla kobiet, w tym także specjalistycznych placówek o profilu informacyjnym i diagnostycznym dla nastoletnich dziewcząt;

wprowadzenie do szkół edukacji seksualnej, stanowiącej istotny komponent ogólnej edukacji prozdrowotnej i uwzględniającej wiedzę na temat zdrowia seksualnego, profilaktykę zdrowotną oraz zapobieganie przemocy wobec dziewcząt,

zalecenie używania dwóch rodzajów gramatycznych (męskiego i żeńskiego) zarówno w całym tekście, jak i w zawartych w nim poleceniach, ćwiczeniach, przykładach; korzystanie tam, gdzie to możliwe, z żeńskich odpowiedników gramatycznych nazw zawodów; stanowisk, ról społecznych; unikanie powielania stereotypów płciowych związanych z posiadanymi przez kobiety i mężczyzn naturalnymi cechami psychicznymi; promowanie modeli życia nieograniczonych stereotypem społecznych ról i prywatnych powołań; troska o akcentowanie w treściach i strukturze podręczników udziału i roli kobiet w historii, w gospodarce, w polityce tak, aby przywrócić należne kobietom miejsce w kulturze i dziejach;

uchwalenie ustawy antydyskryminacyjnej (zgodnie z wymogami unijnymi);

powołanie niezależnej pełnomocniczki/pełnomocnika w randze ministra ds. przeciwdziałania dyskryminacji (zgodnie z wymogami unijnymi);

wprowadzenie prawnego zakazu stosowania przez rodziców i opiekunów prawnych kar naruszających prawa i godność dzieci;

przygotowanie zmian prawnych i procedur zwiększających skuteczność pomocy dla kobiet, ofiar przemocy;

promowanie partnerskiego modelu rodziny, dzięki któremu małżonkowie będą równo dzielili się obowiązkami domowymi;

promowanie urlopów "tacierzyńskich", dzięki którym ojcowie zintensyfikują swoje doświadczenie ojcostwa, zacieśnią i ożywią relacje z dziećmi;

promowanie równych praw współmałżonków do podejmowania pracy w zależności od ich chęci i możliwości na rynkach pracy;

umożliwienie skuteczniejszych starań ojców o egzekucję ich praw wobec dzieci;

stworzenie internetowego banku pomysłów małej przedsiębiorczości i bezpłatnego biura doradztwa w sprawach małej przedsiębiorczości;

stworzenie sieci współpracy między ekonomicznymi uczelniami wyższymi, organizacjami pracodawców i biurami pełnomocniczek lokalnych w celu wspierania małej przedsiębiorczości kobiet;

zwiększenie udziału kobiet w podejmowaniu decyzji w środkach masowego przekazu;

monitorowanie mediów pod kątem respektowania zakazu upowszechniania treści dyskryminujących ze względu na płeć,;

tworzenie kodeksów etycznych dotyczących reklamy monitorowanie przestrzegania norm zakazujących dyskryminacji i promowania złych stereotypów.

Na zakończenie obrad organizatorki kongresu zapowiedziały, że to dopiero początek wspólnego solidarnego działania. Zaproponowały organizowanie cyklicznych spotkań kobiet pragnących uczestniczyć w kształtowaniu demokracji w Polsce. Propozycja spotkała się z żywym zainteresowaniem uczestniczek kongresu.