Petycja w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej mającej na celu zobowiązanie organów emerytalno-rentowych do informowania świadczeniobiorców o tych zmianach prawa, które mogą mieć wpływ na wysokość otrzymywanego świadczenia (P-04/2011).

- ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), która określa warunki nabywania prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń – emerytalnego i rentowych oraz wskazuje reguły ustalania wysokości świadczeń, zasady i tryb ich przyznawania oraz wypłaty,

- art. 116 ust. 1 ustawy stanowi, że postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego.

Wnoszący petycję postuluje, aby Zakład Ubezpieczeń Społecznych został ustawowo zobowiązany do informowania emerytów i rencistów o tych zmianach prawa, które mogą mieć wpływ na wysokość otrzymywanego indywidualnego świadczenia.

Zdaniem autora petycji ZUS, jako instytucja powołana do ochrony interesów obywateli nie wywiązuje się ze swych powinności. Autor petycji opisując własne doświadczenia uzasadnia nimi potrzebę realizacji wniosku petycji. Jako rencista (od 1993 r.) wystąpił w 1997 r. do ZUS o przeliczenie świadczenia rentowego na emeryturę. W kwietniu 2006 r. – na podstawie informacji prasowej – wystąpił z wnioskiem o weryfikację kwoty bazowej, jednak otrzymał odpowiedź odmowną. De facto chodziło mu o uzyskanie wyższych świadczeń emerytalnych, choć nie wyraził tego oczekiwania expressis verbis. Kiedy w marcu 2008 r. ponownie wystąpił do ZUS z zastrzeżeniami do wysokości naliczonych świadczeń – ZUS poinformował go o możliwości ubiegania się o podwyższenie świadczenia emerytalnego w oparciu o ustawę o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli wystąpi z odpowiednim wnioskiem. Dopiero wówczas autor petycji zorientował się, jakie kroki powinien podjąć, aby przeliczono jego świadczenie. Miał to prawo od 1999 r. – choć nie zdawał sobie z niego sprawy i dopiero w 2008 r. je zrealizował. W prawidłowym już wniosku poprosił też o wypłatę utraconych – w efekcie braku informacji z ZUS – świadczeń. ZUS wydał decyzję odmowną, a odwołania od decyzji do Sądu Okręgowego i Sądu Apelacyjnego zostały rozpatrzone na jego niekorzyść. Oba sądy w wyrokach stwierdziły, że ustawa nie nakłada na ZUS obowiązku powiadamiania świadczeniobiorcy o zmianie przepisów prawa w zakresie możliwości przeliczenia emerytury, a przyznanie świadczenia lub jego przeliczenie dokonywane jest na wniosek zainteresowanego. Dlatego ZUS corocznie przesyłał autorowi petycji tylko decyzję o waloryzacji emerytury, nie przesyłał mu informacji o możliwości przeliczenia świadczeń.

Autora petycji oburza brak wymogu informowania starszych ludzi o przepisach, które dają im możliwość otrzymywania wyższych świadczeń. Jest zdania, że państwo – działając za pośrednictwem ZUS – okazało się nierzetelne. Dla autora petycji oczywiste jest to, iż aby osoba zainteresowana miała powód do złożenia wniosku do ZUS musi posiadać wiedzę, że określone przepisy dają jej taką możliwość. Dlatego też postuluje wprowadzenie normy, która nałoży na organ emerytalno-rentowy nowy obowiązek informowania świadczeniobiorców o tych zmianach prawa, które mogą mieć wpływ na wysokość otrzymywanego świadczenia.

29 marca 2011 r. komisja rozpatrzyła petycję, przeprowadzona została dyskusja.

Komisja postanowiła kontynuować prace nad petycją.

1 czerwca 2011 r. komisja kontynuowała prace nad petycją. Obecni na posiedzeniu przedstawiciele Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej uznali postulat petycji za niewykonalny. Wyjaśnili, że każda spersonalizowana informacja musiałaby wiązać się z przejrzeniem 7,5 miliona akt emerytów i rencistów. Przedstawicielka ZUS zauważyła, że przygotowanie informacji spersonifikowanej nie jest możliwe, ponieważ w pionie emerytalno – rentowym zatrudnionych jest tylko 10 600 osób. Każda z osób zatrudnionych w tym pionie ZUS miałaby do przejrzenia 700 akt, aby wyłowić osoby objęte zmianą przepisów.

Senatorowie przyjęli założenia do projektu ustawy i zaproponowali, aby ZUS informował emerytów i rencistów o tym, że zmieniło się prawo, które może mieć wpływ na wysokość świadczenia emerytalnego. Ponadto senatorowie zaproponowali, aby wypłata świadczeń następowała od chwili zmiany prawa, ale nie później niż za 3 lata wstecz.

16 czerwca 2011 r. komisja kontynuowała prace nad petycją. Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu przygotowało projekt nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Komisja przyjęła wniosek o zaakceptowanie przedstawionego projektu ustawy. Do reprezentowania komisji w dalszych pracach nad tym projektem ustawy upoważniony został senator Stanisław Piotrowicz.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - druk senacki nr 1264 z 17 czerwca 2011 r.