Petycja w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej mającej na celu nowelizację Kodeksu postępowania cywilnego w części - Postępowanie w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone (P-15/2010).

1. Bank Spółdzielczy w Starym Dzikowie,

2. Federację Banków Spółdzielczych - Mazowiecki Bank Regionalny S.A.,

3. Bank Polskiej Spółdzielczości S.A., reprezentujący zrzeszone banki spółdzielcze,

4. Krajowy Związek Banków Spółdzielczych z siedzibą w Warszawie.

- ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) w części przepisów zawartych w Dziale IVa - "Postępowania w sprawach gospodarczych", w Rozdziale 3 dotyczącym postępowania w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone.

Autorzy petycji postulują następujące zmiany Kodeksu postępowania cywilnego:

1. W art. 479³⁶ dotychczasową treść określić jako § 1 i dodać § 2 w brzmieniu: "Nie można wnosić sprawy o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone, co do którego zostało zakończone postępowanie sądowe i postanowienie zostało opublikowane w wykazie Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, jako wzorzec niedozwolony do stosowania".

2. W art. 479³⁷ dotychczasową treść przepisu zastąpić nową w brzmieniu: "W sprawach rozpoznawanych według przepisów niniejszego rozdziału nie stosuje się art. 479¹² § 1 i 2 oraz art. 479¹³, z wyjątkiem obowiązku powoda dołączenia do pozwu odpisu przedsądowego wezwania do usunięcia we wzorcu umowy postanowienia będącego przedmiotem żądania pozwu".

3. W art. 479³⁸ dodać § 3 w brzmieniu: "Nie można dochodzić odrębnymi pozwami uznania za niedozwolone postanowień we wzorcu umowy o tej samej lub zbliżonej treści w przypadku mnogości ich występowania w danym wzorcu umowy".

4. W art. 479³⁹ po słowie "pozwany" dodać zwrot "po raz drugi"; art. 479³⁹ uzyska brzmienie: "Z żądaniem uznania postanowienia wzorca umowy za niedozwolone można wystąpić również wtedy, gdy pozwany po raz drugi zaniechał jego stosowania, jeżeli od tego zaniechania nie minęło sześć miesięcy".

5. Skreślić art. 479⁴⁰ stanowiący: "Zaniechanie przez pozwanego, po wytoczeniu powództwa, stosowania zaskarżonego postanowienia wzorca umownego nie ma wpływu na bieg postępowania".

Zdaniem autorów petycji należy zmienić przepisy postępowania cywilnego w części dotyczącej postępowania w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone, ponieważ prowadzą do nadużyć:

1. Powodują, że w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone, możliwe jest wnoszenie licznych, kolejnych pozwów dotyczących wzorców umów, które już ujęto w rejestrze klauzul abuzywnych (niedozwolonych) prowadzonym przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Opisana sytuacja ma miejsce z tego powodu, że obowiązujące w omawianym zakresie przepisy nie uwzględniają powagi rzeczy osądzonej;

2. W przepisach k.p.c. nie ma konieczności wystosowania do strony stosującej klauzule niedozwolone wezwania ostatecznego do ich usunięcia przed wniesieniem powództwa do sądu;

3. Przepisy nie dają sądowi możliwości uwzględnienia zachowania pozwanego po wytoczeniu pozwu. Mimo, że strona pozwana zaniechała stosowania niedozwolonego wzorca umowy, sąd może orzekać w sprawie przez okres sześciu miesięcy od usunięcia niedozwolonej klauzuli.

W opinii autorów petycji prowadzi to do licznych nadużyć i nieetycznych postępowań podmiotów wykorzystujących luki w prawie - rzekomo w interesie konsumentów. De facto niektóre podmioty dążą do czerpania zysków, zabierają czas sądom i generują zbędne koszty sądowe.

28 października 2010 r. komisja rozpatrzyła petycję, przeprowadzona została dyskusja. Komisja postanowiła kontynuować prace nad petycją.

1 marca 2011 r. komisja zakończyła prace nad petycją; wobec przeprowadzonej analizy funkcjonowania zakwestionowanych przepisów wniosek petycji nie został przyjęty. Komisja uznała, że przy zachowaniu aktów należytej staranności przez banki wzorce umów nie powinny zawierać klauzul abuzywnych. Ponadto ze względu na konieczność ochrony słabszej strony w obrocie tj. konsumenta, wprowadzanie postulowanych zmian nie wydaje się uzasadnione.