5 lutego 2008 r.

Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustawy - Prawo o notariacie.

W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości: podsekretarz stanu Zbigniew Departamentu Legislacyjno-Prawnego Jan Bołonkowski oraz główny specjalista Wiesława Kaczorowska Wrona, wicedyrektor, a także Agnieszka Mordwińska z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Senatorowie wysłuchali informacji Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu dotyczącej wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 15 marca 2005 r. odnośnie do kodeksu cywilnego oraz zmian zawartych w przedstawionym przez Komisję Ustawodawczą projekcie realizującym to orzeczenie.

W projekcie zaproponowano, aby art. 179 kodeksu cywilnego uzyskał następującą treść: "Art. 179. § 1. Właściciel może wyzbyć się własności nieruchomości przez to, że się jej zrzeknie. Zrzeczenie się wymaga formy aktu notarialnego. Do zrzeczenia się własności nieruchomości potrzebna jest zgoda starosty wykonującego to zadanie jako zadanie z zakresu administracji rządowej.

§ 2. Nieruchomość, której własności właściciel się zrzekł, staje się własnością Skarbu Państwa. Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność z nieruchomości za jej obciążenia. Jeżeli w chwili zrzeczenia się własności nieruchomości przysługiwało Skarbowi Państwa w stosunku do niej ustawowe prawo pierwokupu, odpowiedzialność ta ogranicza się do sumy, która należałaby się zrzekającemu w razie wykonania prawa pierwokupu".

Proponowana regulacja de facto przywraca przepis, który obowiązywał przed nowelizacją kodeksu cywilnego z 2003 r. (uchwaloną wówczas wersję art. 179 k.c. trybunał derogował). Spełnia ona również warunki, jakie pod adresem przyszłej zmiany kodeksu cywilnego sformułował prezydent RP, wetując ustawę z 13 lipca 2006 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw.

Przedstawiony projekt zawiera nowelizację ustawy - Prawo o notariacie, której istotą jest nałożenie na notariusza, sporządzającego akt notarialny, dotyczący zrzeczenia własności nieruchomości, obowiązku niezwłocznego przesłania (z urzędu) wypisu tego aktu właściwemu staroście.

Proponowana nowelizacja nie powoduje skutków finansowych dla budżetu państwa. Tworzy ona podstawy prawne do uzyskiwania prawa własności nieruchomości przez Skarb Państwa. W niektórych wypadkach może się to wiązać z koniecznością poniesienia nakładów finansowych z budżetu państwa (np. za obciążenia nieruchomości), niemniej jednak wydatki te nie mogą być traktowane jako bezpośredni skutek prawny wejścia projektowanej ustawy w życie. Proponowana nowelizacja jest zgodna z prawem Unii Europejskiej.

W głosowaniu połączone komisje jednomyślnie (15 głosami) opowiedziały się za przyjęciem projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustawy - Prawo o notariacie bez poprawek. Na senatora sprawozdawcę podczas drugiego czytania projektu wybrano senatora Bohdana Paszkowskiego.