Uwaga!

Zapis stenograficzny jest tekstem nieautoryzowanym.

Zapis stenograficzny (1483) z 164. posiedzenia

Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej

w dniu 24 marca 2010 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 817, druki sejmowe nr 2806 i 2828).

Otwieram posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Dzisiaj będziemy się zajmować punktem, który dotyczy ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw.

Witam bardzo serdecznie pana Rafała Rogalę, szefa Urzędu do spraw Cudzoziemców. Witam, Panie Prezesie. Witam również współpracowników.

Bardzo proszę o syntetyczne przedstawienie proponowanych zmian.

Panie Przewodniczący! Panowie Senatorowie! Wysoka Komisjo!

Projekt ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw ma na celu dostosowanie polskiego prawa do regulacji zawartych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 810/2009 z 13 lipca 2009 r. ustanawiającym Wspólnotowy Kodeks Wizowy, który stanowi kodyfikację obowiązującego prawodawstwa wspólnotowego w dziedzinie wspólnej polityki wizowej.

Do stosowania Wspólnotowego Kodeksu Wizowego nie jest konieczna implementacja jego przepisów do krajowego porządku prawnego, jednakże objęcie rozporządzeniem części materii regulowanej dotychczas prawem krajowym spowodowało konieczność dokonania zmian przepisów ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach, a zwłaszcza jej rozdziału 3 odnoszącego się do wiz. W projekcie ustawy przewidziano między innymi: uchylenie przepisów dotyczących wiz Schengen w zakresie regulowanym przez Wspólnotowy Kodeks Wizowy; unormowanie kwestii dotyczących wiz Schengen, które zgodnie z przepisami rozporządzenia powinny zostać określone w prawie krajowym państw członkowskich Unii Europejskiej; dokonanie modyfikacji uregulowań dotyczących wiz krajowych w celu ujednolicenia tam, gdzie jest to zasadne, trybu ich wydawania z trybem wydawania wiz Schengen; wprowadzenie pewnych zmian w zakresie kompetencji organów.

W wyniku projektowanej nowelizacji dotychczasowy podział wiz na jednolite oraz wizy krajowe zostanie zastąpiony podziałem na wizy Schengen i wizy krajowe. Użyte na potrzeby tej ustawy pojęcie wizy Schengen obejmie wszystkie wizy, których wydawanie reguluje Wspólnotowy Kodeks Wizowy.

W projekcie nowelizacji wprowadzono nowy sposób określenia celów, w których są wydawane wizy, tak aby nawiązywały one wprost do treści załącznika rozporządzenia nr 810/2009. Stosownie do wymogów wynikających ze Wspólnotowego Kodeksu Wizowego projekt ustawy przewiduje wprowadzenie zasady pisemnego informowania o odmowie wydania wizy, jej cofnięciu lub unieważnieniu oraz przewiduje możliwość złożenia do konsula wniosku o ponowne rozpatrzenie decyzji o odmowie wydania wizy. Oba te rozwiązania wejdą w życie z dniem 5 kwietnia 2011 r.

Zgodnie z nowymi przepisami cudzoziemiec ubiegający się o wizę krajową będzie musiał mieć dokument potwierdzający posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego lub dokument potwierdzający zawarcie umowy podróżnego ubezpieczenia medycznego o minimalnej kwocie ubezpieczenia w wysokości 30 tysięcy euro, ważnej przez okres planowanego pobytu cudzoziemca na terytorium RP.

Określone ustawą warunki przedłużenia pobytu na podstawie wizy będą dotyczyły, po noweli, tylko wiz krajowych, a korzystniejszy dla cudzoziemca, w stosunku do obecnego, termin, w którym należy złożyć wniosek o przedłużenie wizy, stosowany będzie do obydwu typów wiz.

W związku z dostosowaniem ustawy o cudzoziemcach do uregulowań Wspólnotowego Kodeksu Wizowego niewielkim zmianom uległy także przepisy rozdziału 2 odnoszącego się do zasad przekraczania granicy. W szczególności doprecyzowane zostały przepisy dotyczące dokumentów wymaganych przy wjeździe na terytorium RP, w tym zaproszeń. Zapraszający będzie, poza dotychczasowymi obowiązkami, gwarantować także środki na powrót do państwa pochodzenia lub zamieszkania lub na tranzyt do państwa trzeciego, które udzieli pozwolenia na wjazd.

W projekcie ustawy przewidziano również zmiany mające na celu dostosowanie przepisów ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach, regulujących kontrolę legalności pobytu cudzoziemców na terytorium RP, do uregulowań rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 767/2008 w sprawie Wizowego Systemu Informacyjnego oraz wymiany danych pomiędzy państwami członkowskimi na temat wiz krótkoterminowych. Zgodnie z nowymi przepisami ustalenie tożsamości cudzoziemca, weryfikacja tożsamości posiadacza wizy Schengen lub stwierdzenie jej autentyczności będzie odbywać się przez sprawdzenie pobranych od cudzoziemca odcisków linii papilarnych w Wizowym Systemie Informacyjnym.

W konsekwencji zmian wprowadzonych w ustawie z 13 czerwca 2003  r. o cudzoziemcach należało także dostosować odpowiednie przepisy siedmiu innych ustaw, które regulują różne sfery życia cudzoziemców i odwołują się do instytucji określonych w ustawie o cudzoziemcach lub odsyłają wprost do tej ustawy.

Większość przepisów projektowanej ustawy obowiązywać będzie po upływie siedmiu dni od dnia ogłoszenia niniejszej ustawy. Bardzo dziękuję.

Dziękuję serdecznie.

Jak państwo słyszą, jest to ustawa dostosowująca i bardzo techniczna w swojej materii. Biuro Legislacyjne ma kilka poprawek natury legislacyjnej, a poprzednia komisja, która rozpatrywała tę ustawę – Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji – zaakceptowała poprawki Biura Legislacyjnego. Strona rządowa – z tego, co wiem – akceptuje poprawki przygotowane przez biuro. Pozwoli to uniknąć dłuższej dyskusji czy analizy tych kwestii. Wszystkie są akceptowane.

W związku z tym proszę pana mecenasa o bardzo syntetyczne odniesienie się do poprawek. A państwu zaproponuję przegłosowanie ich w bloku, ponieważ to są poprawki legislacyjne.

Bardzo proszę, Panie Mecenasie.

Poprawka pierwsza wprowadza zmiany o charakterze redakcyjnym, językowym.

Poprawka druga usuwa niekonsekwencję terminologiczną w ramach ustawy.

Poprawka trzecia wprowadza do nowego brzmienia ustawy pełny tytuł i adres publikacyjny konwencji wykonawczej Schengen.

Poprawka czwarta koryguje odesłanie do Wspólnotowego Kodeksu Wizowego, przesądzając o gromadzeniu informacji o unieważnionych lub cofniętych wizach Schengen nie tylko z urzędu, ale też na wniosek posiadacza.

Poprawka piąta na nowo formułuje wytyczne dotyczące treści rozporządzenia, uwzględniając pozorność dotychczasowych wytycznych jako mających zastosowanie niezależnie od tego, czy zostały sformułowane w przepisie upoważniającym.

Poprawka szósta wprowadza przepis uchylający zmiany wprowadzane ustawą z dnia 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen. Zmiany te w wyniku wejścia w życie dzisiaj rozpatrywanej ustawy będą bezprzedmiotowe.

Poprawka siódma zmierza do zapewnienia przepisowi przejściowemu jednoznaczności.

Poprawka ósma zmierza do oddania istoty przepisu przejściowego, wprowadzając odesłanie do przepisu zmienianego, a nie do przepisu zawierającego tę zmianę.

Poprawka dziewiąta wskazuje na podstawę prawną wydania decyzji przez Komisję Europejską oraz jednoznacznie formułuje odesłanie do przepisów ustawy w brzmieniu nadanym nowelizacją.

Obok propozycji poprawek Biuro Legislacyjne przedstawiło dwie uwagi. Chciałbym, dosłownie w jednym zdaniu, przypomnieć uwagę zawartą w pkcie 11. Rozporządzenie ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Wizowy wchodzi w życie z dniem 5 kwietnia 2010 r. i w tym samym terminie powinna wejść w życie dzisiaj rozpatrywana ustawa, co zapewniłoby przejrzystość przepisów i jednorodność tych dwóch aktów prawnych. Poprawka w tym zakresie jest jednak bezprzedmiotowa, gdyż ewentualne stanowisko w sprawie tej ustawy mogłoby być rozpatrywane przez Sejm dopiero po 5 kwietnia 2010 r. Dziękuję.

Dziękuję, Panie Mecenasie.

Po tych wyjaśnieniach wszystko jest dla nas oczywiste, jak mniemam.

Otwieram dyskusję.

Czy są jakieś pytania?

Pan senator Dajczak, bardzo proszę.

Jeśli można, Panie Przewodniczący, mam trzy krótkie pytania.

Pierwsze dotyczy sposobu i trybu pracy nad ustawą. To w ostatnim czasie kolejna ustawa, którą dostosowujemy nasze prawo do wymogów prawa Unii Europejskiej, i znowu tak krótki i – wręcz powiedziałbym – szaleńczy tryb pracy, bo w Sejmie jeden czy dwa dni na to, żeby taką ważną ustawę przepracować i w Senacie to samo. Dlaczego tak się dzieje? Czy nie można było zrobić tego na spokojnie wcześniej?

Drugie pytanie odnosi się do tego, co pan przewodniczący powiedział, że jest to ustawa w zasadzie techniczna. Wspomniał pan, że identyfikacja będzie się odbywała na podstawie linii papilarnych. Pojawia się pytanie: jak jesteśmy technicznie przygotowani do tego tematu?

I trzecie pytanie. Ostatnio można było w prasie znaleźć wiele spostrzeżeń i wątpliwości co do tego, o czym pan wspomniał, że w przypadku zaproszenia kogoś na przykład z Białorusi trzeba będzie mieć pewne zabezpieczenia, również finansowe. Jak to będzie wyglądało? Czy to są jakieś poważne bariery? Bo słyszy się nawet, że już emeryt czy rencista nie będzie w stanie zaprosić kogoś bliskiego z Białorusi? W związku z tym bardzo proszę o przybliżenie tego tematu. Dziękuję bardzo

Dziękuję serdecznie, Panie Senatorze.

Panie Ministrze, Panie Prezesie, bardzo proszę.

Bardzo dziękuję.

Odpowiadając na pytanie pierwsze, powiem, że zdajemy sobie sprawę z faktu, iż tempo narzucone w przypadku ustawy jest bardzo duże. Prosiłbym jednak o zważenie, iż rozporządzenie w sprawie Wspólnotowego Kodeksu Wizowego ukazało się w dniu 15 września zeszłego roku i dopiero wtedy można było podjąć jakiekolwiek prace nad ustawą. Po tym terminie został przygotowany projekt ustawy, projekt został uzgodniony wewnątrzresortowo, międzyresortowo, uzgodniony z Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego, przedstawiony komitetom Rady Ministrów i skierowany 15 lutego tego roku pod obrady Sejmu. Tak naprawdę daje to pięć miesięcy – łącznie z czasem na uwzględnianie uwag, ponieważ w trakcie tego procesu uwagi były. Jest to tempo wynikające głównie z narzuconego przez Komisję Europejską trybu pracy. Pięć miesięcy na przygotowanie i wniesienie pod obrady Sejmu ustawy – uważamy, że nie jest to termin, który uchybia jakimkolwiek procedurom legislacyjnym. Co więcej chciałbym zaznaczyć, że w niedługim czasie pojawi się kolejna nowela wynikająca z wejścia w życie z dniem 5 kwietnia rozporządzenia dotyczącego wiz długoterminowych. Okazało się, że dopiero wczoraj komisja przyjęła to rozporządzenie. Tak więc zostało przyjęte 23 marca, a wejdzie w życie z dniem 5 kwietnia. Oczywiste jest więc, że w pewnym sensie gonimy własny ogon. To odnośnie do pierwszego pytania.

Odpowiadając na drugie pytanie, powiem: tak, jesteśmy przygotowani. Straż Graniczna i Policja mają już kupione urządzenia do pobierania odcisków linii papilarnych. Urząd do spraw Cudzoziemców oraz wojewodowie z własnego budżetu wygospodarują pieniądze, które będą konieczne na zakup tych urządzeń.

(Głos z sali: 3 tysiące 400 zł kosztują.)

Koszt jednego takiego urządzenia to 3 tysiące 400 zł. Planujemy zakup siedemnastu urządzeń dla wojewodów – bo dwa dla wojewody mazowieckiego, z uwagi na liczbę spraw – i jednego dla Urzędu do spraw Cudzoziemców. Nie są to, jak widać, kwoty, które mogłyby w istotny sposób obciążyć budżety tychże instytucji.

Pytanie trzecie, o zabezpieczenia finansowe dotyczące zaproszeń. Jeśli chodzi o zaproszenia, to instytucja zabezpieczenia finansowego istniała już przed wejściem w życie tejże ustawy. Każda ze spraw jest traktowana przez organ, który rozpatruje wniosek, indywidualnie. Wpisuje się zaproszenie do ewidencji i sprawdza, czy dana osoba posiada stosowne środki. Inaczej będzie to rozpatrywane w przypadku zaproszenia osoby bliskiej, bo taka osoba będzie mogła bezpłatnie mieszkać u zapraszającego, a inaczej w przypadku osoby obcej. W tym drugim przypadku zapraszający musi zapewnić osobie zaproszonej miejsce zamieszkania na terytorium RP, a więc wskazać hotel itd. Uważamy, że kreowane przez nas przepisy w żadnej mierze nie będą utrudniać procesu zapraszania osób, które zamierzają przyjechać do naszego kraju.

Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.

Wyjaśnienia są bardzo przejrzyste. Myślę, że wątpliwości zostały rozwiane.

Pani Senator?

Tylko słówko, Panie Ministrze. Wspomniał pan, że w przypadku zaproszenia osoby obcej należy zapewnić jej miejsce zamieszkania. Czy to może być w domu, czy musi być gdzie indziej?

Tak, oczywiście. Przepis precyzuje to tak: jeśli przyjmujemy kogoś poza miejscem własnego zamieszkania, do którego posiadamy tytuł prawny, to wtedy mamy obowiązek wskazania odpowiednich środków bądź też miejsca zamieszkania tejże osoby.

Dziękuję bardzo.

Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie ma.

Zamykam dyskusję.

Może przegłosujemy poprawki zaproponowane przez Biuro Legislacyjne en bloc. Czy są głosy sprzeciwu? Nie.

W takim razie przechodzimy do głosowania.

Panie Mecenasie, wszystkie poprawki, które zostały zaproponowane przez Biuro Legislacyjne, przegłosujemy w bloku.

Kto jest za? (8)

Poprawki zostały przegłosowane jednogłośnie.

Pana senatora… A jeszcze całość, oczywiście.

Kto jest za całością, włącznie z poprawkami? (8)

Komisja uchwaliła ustawę jednogłośnie, włącznie z wcześniej popartymi przez komisję poprawkami.

Pana senatora Władysława Dajczaka proszę, by był sprawozdawcą naszej komisji w tej kwestii.

Zgodził się pan senator. Dziękuję bardzo.

Zamykam posiedzenie.

Uwaga!

Zapis stenograficzny jest tekstem nieautoryzowanym.