Podczas posiedzenia Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą omawiano stan przygotowań rządu do wejścia w życie ustawy z 7 września 2007 r. o Karcie Polaka. Informację na ten temat przedstawili: podsekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Adam Leszkiewicz, dyrektor Departamentu Konsularnego i Polonii w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Andrzej Jasionowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Krzysztof Stanowski oraz dyrektor Departamentu Migracji w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Janusz Grzyb.

W swoich wystąpieniach przedstawiciele rządu zwrócili uwagę na planowaną wkrótce nowelizację Karty Polaka, spowodowaną koniecznością dostosowania tej ustawy do wymogów traktatu z Schengen (chodzi m.in. o wprowadzenie prawidłowego nazewnictwa wiz dla posiadaczy Karty Polaka oraz stwierdzenia, że są one bezpłatne). Konieczne jest również dostosowanie przepisów ustawy o Karcie Polaka do ustawy o systemie opieki zdrowotnej. Ponadto istnieje potrzeba udzielenia konsulom prawa do zasięgania opinii odpowiednich służb w sprawie osób starających się o wydanie Karty Polaka.

Jak poinformowano, trwają obecnie prace nad obwieszczeniem prezesa Rady Ministrów w sprawie listy organizacji polskich lub polonijnych uprawnionych do wystawiania zaświadczeń potwierdzających aktywne zaangażowanie w działalność na rzecz języka i kultury polskiej lub polskiej mniejszości narodowej. Trwają również prace nad opracowaniem rozporządzeń Rady Ministrów w sprawie wzoru Karty Polaka, wzoru wniosku o wydanie Karty Polaka, a także w sprawie sposobu prowadzenia rejestrów (w najbliższym czasie będzie on przekazany do konsultacji międzyresortowych). Wszystkie rozporządzenia mają być gotowe do 28 marca br. Przygotowywane jest powołanie rady do spraw Karty Polaka, w skład której wejdzie 6 osób. Do czasu wejścia w życie Karty Polaka wdrożona będzie aplikacja komputerowa dla konsulów.

Stwierdzono, że osoby posługujące się Kartą Polaka będą miały w polskim systemie edukacyjnym te same prawa, co Polacy w kraju, kwestia ta nie wymaga dodatkowej legislacji. Wskazano na możliwość wystąpienia problemów w wypadku dzieci dojeżdżających codziennie do szkoły przez granicę, a także kłopotów z zapewnieniem stypendiów socjalnych w gminach, gdzie pojawi się większa liczba dzieci z Kartą Polaka. Ze względu na niższe dochody mogą one bowiem pochłonąć większość przeznaczonych na ten cel funduszy.

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przewiduje potrzebę nowelizacji ustawy o promocji polskiego rynku pracy oraz ustawy o cudzoziemcach. Może być to konieczne po wejściu w życie Karty Polaka.

Szacuje się, że w bieżącym roku o Kartę Polaka wystąpi 200-400 tysięcy osób, docelowo może to być ponad milion.

W bieżącym roku przewidziano następujące środki na zapewnienie wykonania ustawy o Karcie Polaka: w budżecie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów - 300 tys. zł na obsługę rady i system informatyczny, w budżecie Ministerstwa Spraw Zagranicznych - 8 mln 500 tys. zł na utworzenie 31 nowych stanowisk, w rezerwie celowej z przeznaczeniem na druk i dopłatę dla PKP do przejazdów - 4 mln 500 tys. zł.

Jak poinformowano, dokument Karta Polaka będzie "personalizowany" w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji. Planuje się, że będzie on wydawany w formie karty poliwęglanowej, podobnej do dowodu osobistego.

Podczas posiedzenia senatorowie wysłuchali także informacji prezes Związku Polaków na Białorusi Andżeliki Borys na temat sytuacji Polaków w tym kraju w kontekście wejścia w życie ustawy o Karcie Polaka.

W kolejnym punkcie porządku dziennego Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą rozpatrzyła i zaopiniowała wnioski o zlecenie zadań państwowych w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą i przyznanie dotacji na ich wykonanie. Wnioski programowe i inwestycyjne omówił dyrektor Biura Polonijnego Kancelarii Senatu Artur Kozłowski.

W dyskusji nad opinią w sprawie wniosków przedłożonych przez Zespół Finansów Polonijnych udział wzięli: senator Andrzej Person, dyrektor A. Kozłowski, prezes Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" Andrzej Stelmachowski oraz zastępca dyrektora Biura ds. Inwestycji Zarządu Krajowego tego stowarzyszenia Barbara Rud.

Na zakończenie posiedzenia Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą senatorowie zapoznali się z informacją przewodniczącego komisji i jego zastępcy, senatorów Andrzeja Persona i Romana Ludwiczuka, na temat ich wizyty w Dublinie, Edynburgu, Kirkclady, Aberdeen i Londynie w dniach 30 stycznia - 4 lutego br., a także zastępcy dyrektora Departamentu Konsularnego i Polonii w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Wojciecha Tycińskiego.

Celem wizyty było zapoznanie się z sytuacją Polaków przebywających w Irlandii i Wielkiej Brytanii. W informacji zwrócono uwagę na życzliwe przyjęcie naszych rodaków przez lokalne władze oraz społeczność irlandzką i brytyjską. Polscy pracownicy postrzegani są jako dobrzy fachowcy i pracują w zawodach wymagających wysokiej specjalizacji. Przyczyniają się do wzrostu gospodarczego krajów przyjmujących i Polski. Zwrócono uwagę na kwestię nauczania języka polskiego i dostępu do kultury polskiej, a także na potrzebę współpracy władz Polski z lokalnymi władzami Irlandii i Wielkiej Brytanii.