Zapis stenograficzny (863) ze wspólnego posiedzenia

Komisji Rodziny i Polityki Społecznej (78.)

oraz Komisji Ustawodawczej (186.)

w dniu 22 kwietnia 2009 r.

Porządek obrad:

1. Pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (druk nr 402).

Otwieram posiedzenie Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej.

Witam bardzo serdecznie przedstawicieli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z panem ministrem Markiem Buciorem na czele.

Prosiłbym, byśmy już przystąpili do obrad. Dziękuję uprzejmie.

Przedmiotem rozpatrzenia jest zmiana ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Jest to przedłożenie wynikające z chęci wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

Do reprezentowania Komisji Ustawodawczej upoważniona jest pani senator Grażyna Sztark, ale jeżeli nie będzie sprzeciwu, poproszę panią mecenas o wprowadzenie do istoty tej ustawy. A może pani senator by chciała?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak? Dobrze.

W takim razie proszę panią mecenas Bożenę Langner o przedstawienie istoty tej ustawy.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 41 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, rozumiany w taki sposób, że w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się wypłaconych pracownikowi w okresie przyjętym do jej ustalenia składników wynagrodzenia, od których pracownik ten uiścił składkę na ubezpieczenie chorobowe, a które nie są mu wypłacane w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby albo zasiłku chorobowego, jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji. Generalnie można by powiedzieć, że, zdaniem Trybunału, następuje naruszenie prawa do zabezpieczenia społecznego spowodowane nieadekwatnością wysokości wypłacanego zasiłku chorobowego do wysokości otrzymywanego wynagrodzenia oraz do wysokości składek uiszczonych na ubezpieczenie chorobowe. Zakwestionowany przepis niewłaściwie, zdaniem Trybunału, realizuje treść konstytucyjnego prawa do zabezpieczenia społecznego, ponieważ prowadzi do zaniżenia wypłacanego zasiłku w stosunku do pobieranego wynagrodzenia i zaburza pewną równowagę pomiędzy wymiarem pracowniczych składek na ubezpieczenie chorobowe a wysokością wypłacanego zasiłku i uzależnia w praktyce wysokość zasiłku od woli pracodawcy wyrażonej w regulaminie wynagradzania. W razie zaistnienia sporu organy nie badają, czy składniki wynagrodzenia zostały faktycznie wypłacone w okresie pobierania zasiłku, tylko opierają się na regulaminach wynagradzania i na tej podstawie faktycznie akceptują zaniżenie zasiłku.

I to właściwie tyle. Trybunał odniósł się do tego w ten oto sposób. Wskazał jednak na treść rozporządzenia ministra pracy z 1995 r., które nie obowiązuje i które nie uniezależniało wliczenia poszczególnych składników wynagrodzenia do podstawy wymiaru zasiłku w zależności od postanowień układu lub regulaminów nagradzania, tylko od tego, czy pracownik zachowywał prawo do otrzymywania tych składników w okresie pobierania zasiłku chorobowego. Propozycja jest taka, że w tym zakresie powrócić do przepisów w poprzednim brzmieniu. Dziękuję bardzo.

Dziękuję bardzo.

Zanim oddam głos przedstawicielom rządu, chciałbym poinformować państwa senatorów, że wpłynęła opinia prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jest to opinia pozytywna, niedomagająca się korekt naszej propozycji. Podobnie pozytywnie odnosi się do tego Forum Związków Zawodowych, NSZZ “Solidarność” oraz OPZZ.

A teraz proszę o opinię przedstawiciela rządu, pana ministra Buciora.

Na wstępie pragnąłbym zaznaczyć, Panie Przewodniczący, Panie i Panowie…

(Przewodniczący Mieczysław Augustyn: Ja też zaznaczam, że wpłynęła pisemna opinia, ale skoro jest pan minister…)

Chcę zaznaczyć, że jest to opinia resortu pracy. Pani minister Jolanta Fedak 24 marca 2009 r. podpisała pismo, w którym wskazano, że nie zgłaszamy zasadniczych zastrzeżeń do przedłożonego projektu, proponujemy jedynie, aby po wyrazach “układów zbiorowych” dodać wyrazy: “albo na podstawie umowy o pracę”, tak aby przepis uwzględniał również sytuację pracowników, których pracodawcy nie są zobowiązani do tworzenia układów zbiorowych ani regulaminów wynagrodzeń.

Dodatkowo chcemy podkreślić, że właściwie takie, jak zaproponowano w tym przepisie, rozumienie tych przepisów stosuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Są tu zresztą przedstawiciele Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, myślę więc, że oni jeszcze będą mogli przedstawić swoje stanowisko. W związku z tym uznajemy, że nie wpłynie to na wzrost kosztów wynikających z wypłaty zasiłków, ponieważ sankcjonuje praktykę obowiązującą od dnia ogłoszenia wyroku. Dziękuję.

Dziękuję.

Prosiłbym panią mecenas o odniesienie się do tej propozycji ministerstwa pracy.

Oczywiście z naszej strony nie ma żadnych zastrzeżeń. Dziękuję.

Dziękuję bardzo.

Rozpoczynamy dyskusję. Kto z pań senator i panów senatorów chciałby wnieść uwagi, wypowiedzieć się w kwestii takiego sposobu realizacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego?

Pan senator Rulewski.

Ja tylko chciałbym zwrócić uwagę, że inicjatywa rządu dotycząca wyrównania krzywd za niezapłacone składki i stworzenia nowych rozwiązań w zakresie zatrudniania kobiet w okresie urlopu macierzyńskiego będzie częściowo bezprzedmiotowa, ponieważ kobiety podczas urlopu macierzyńskiego będą zatrudniane na zasadach prac zleconych, a wtedy nie przysługuje zasiłek chorobowy i inne świadczenie.

Chciałbym też zapytać, co będzie, gdy nastąpi zbieg dwóch rzeczy, czyli z mocy ustawy, o której przed chwilą wspomniałem, kobieta będzie ubezpieczona przez budżet państwa, a jednocześnie będzie podejmowała działalność na zasadzie umowy zlecenia, pracy nakładczej bądź świadczenia usług.

Kto z przedstawicieli resortu chciałby się odnieść do tej kwestii?

Bardzo proszę.

Magdalena Chmara, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Ubezpieczeń Społecznych.

W tej chwili zasiłek macierzyński wypłacany kobiecie w okresie przebywania na urlopie macierzyńskim nie jest odbierany, nawet jeżeli ta pani w trakcie trwania urlopu macierzyńskiego wykonuje działalność gospodarczą lub inną działalność zarobkową. Jest to świadczenie chronione i niczego nie zmieni ta regulacja.

Tak. Tu jest tylko kwestia ta, kto podczas tej dodatkowej pracy opłaca dodatkowe składki. Ale to w ogóle jest inny element. Dziękuję.

Dziękuję bardzo.

Kto jeszcze chciałby zabrać głos w tej sprawie?

Jeśli nie ma chętnych, to przejmuję poprawkę zaproponowaną przez panią minister Fedak i przedstawioną tutaj w imieniu resortu. I od tego byśmy zaczęli.

Kto jest za przyjęciem poprawki, polegającej na tym, że do ostatniego zdania, to znaczy do tego przepisu, doda się na końcu zapis “albo na podstawie umowy o pracę”.

Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (12)

Kto jest przeciw? (1)

Kto się wstrzymał od głosu? (0)

Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.

Wobec tego głosujemy nad całą proponowaną ustawą.

Kto jest za jej przyjęciem? Proszę o podniesienie ręki. (14)

Kto jest przeciw? (0) Przepraszam, ale według mojego rozeznania nie ma takiej możliwości.

Kto się wstrzymał od głosu? (0)

Też nie widziałem. Dziękuję.

W takim razie stwierdzam, że ustawa została przyjęta.

Pozostaje nam wyznaczyć osobę, która będzie reprezentowała połączone komisje w dalszych pracach.

Pani Grażyna Sztark?

(Senator Grażyna Sztark: Mogę.)

Dziękuję bardzo. Nie ma sprzeciwu.

Kończymy posiedzenie połączonych komisji. Dziękuję państwu.

Uwaga!

Zapis stenograficzny jest tekstem nieautoryzowanym.