W porządku obrad mamy jeden punkt: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym, druk senacki nrº508. Jest to projekt poselski.

Projekt ustawy jest krótki i zmierza do tego, aby dodać do ustawy o referendum ogólnokrajowym przepis, który określiłby tryb postępowania w przypadku, jeżeli Sejm, wyrażając zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w art.º90, nie uczyni tego skutecznie. Na wypadek nieskutecznego wyrażenia zgody na ratyfikację przewiduje się możliwość ponownego podjęcia przez Sejm uchwały w sprawie wyboru trybu wyrażania zgody na ratyfikację: trybu ustawowego bądź trybu referendalnego. Obecnie w ustawie o referendum ogólnokrajowym znajduje się art.º75, który dotyczy takiej sytuacji, w której wynik referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej jest niewiążący. W takim wypadku Sejm może ponownie podjąć uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację takiej umowy, a więc może to być zarówno tryb referendalny, jak i tryb ustawowy.

Wnioskodawcy argumentowali w ten sposób, że brak przepisów w sytuacji, kiedy Sejm podjąłby decyzję o trybie ustawowym, a nie byłoby kworum albo chociażby kwalifikowanej większości, to uchwała o wyrażeniu zgody nie zostałaby podjęta. Aby wyeliminować pewien pat legislacyjny, podjęto decyzję, by analogiczne przepisy dotyczące tego trybu dodać do ustawy o referendum ogólnokrajowym. Oczywiście są tutaj spory w doktrynie. Były do tej ustawy przygotowane dwie opinie Biura Analiz Sejmowych. Nie wiem, czy Wysoka Komisja miała okazję zapoznać się z tymi opiniami. Są różne poglądy doktryny dotyczące samego sposobu interpretowania art.º90. Jedni naukowcy uwa¿ają, że takie rozwiązanie jest możliwe, inni uważają, że takie rozwiązanie jest niemożliwe. Trybunał Konstytucyjny pośrednio dopuścił taką możliwość. W związku z tym Sejm zdecydował się na taki, a nie inny zabieg legislacyjny, a mianowicie na dodanie art.º70a do ustawy o referendum ogólnokrajowym.

Biuro Legislacyjne w tym zakresie ma uwagę. Biuro Legislacyjne w swoich opiniach abstrahuje od poglądów doktryny. To znaczy uznajemy, że przyjęty został taki, a nie inny sposób interpretowania art.º90 i nie bêdziemy z tym polemizować, bo jest to spór akademicki. Biuro Legislacyjne zwraca uwagę jedynie na to, że jest pewna wątpliwość co do zachowania zasady rzetelnej legislacji w tym zakresie, ponieważ dodawany art.º70a w zakresie, w jakim dotyczy wyboru trybu ponownego ustawowego wyrażenia zgody na ratyfikację, nie mieści się w zakresie przedmiotowym ustawy o referendum ogólnokrajowym. W tym zakresie Biuro Legislacyjne zgłasza taką uwagę. Tak naprawdę obecnie w systemie prawnym nie ma żadnego aktu o wyrażeniu zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej o stowarzyszeniu z jakąś organizacją międzynarodową, czyli o tych umowach, o których mowa w art.º90. Nie mamy takiego aktu. Jedynym aktem, który to reguluje, jest tak naprawdę konstytucja i ustawa o referendum ogólnokrajowym w zakresie referendum wyrażającego zgodę. Ale sam tryb ustawowego wyrażenia zgody jako alternaty nie jest nigdzie regulowany oprócz Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Regulaminu Sejmu i Regulaminu Senatu.

Ja jestem tego samego zdania, co pan marszałek, bo jest to rzeczywiście próba obejścia wyraźnej regulacji zastrzeżonej dla konstytucji. Przecież art.º90 ust.º2 konstytucji wyraŸnie reguluje tryb ratyfikacji wskazanej umowy międzynarodowej. Nie może być tak, że pozwala się na to, żeby wielokrotnie ponawiać nieudane podejście do ratyfikacji tej umowy, i to w nieskończoność, bo to, jak pan marszałek powiedział, to rodzi możliwość manipulacji aż do osiągnięcia określonego skutku. Wydaje mi się, że w zwykłej ustawie nie ma miejsca na zmiany regulacji, które są, można powiedzieć, konstytucyjnie zupełne, bo art.º90 ust.º2 i nastêpne ustępy w sposób zupełny regulują kwestię ratyfikacji.

Ja jeszcze chciałbym tylko precyzyjnie zacytować art.º75, który jest w ustawie o referendum ogólnokrajowym, tak, żeby Wysoka Komisja miała jasność w kwestii tego przepisu, który już jest w systemie prawa i który pozwala na ponowienie wyrażenia zgody na ratyfikację. Art.º75 ustawy o referendum ogólnokrajowym stanowi: "Jeżeli wynik referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej jest niewiążący, Sejm może ponownie podjąć uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację tej umowy. Przepis art.º70 ust.º2 stosuje siê odpowiednio". Przepis ten znajduje się w rozdzialeº9 "Referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej" określonej w art.º90 konstytucji. Chciałem tylko dla pewności i czytelności państwa stanowiska przedstawić art.º75.

Sposób rozumowania wnioskodawców w Sejmie był taki, że skoro zrobiono to już w przypadku niewiążącego referendum, czyli de facto niewyrażenia zgody na ratyfikację w trybie art.º90 ust.º3, to przewidziano mo¿liwość ponownego wyboru trybu i decydowania, czy to będzie referendum, czy to będzie droga ustawowa. Tutaj wnioskodawcy akurat uznali, że jeżeli pierwotnie zdecydowano się na tryb ustawowy, a ten tryb ustawowy nie był skuteczny, to należałoby dać analogicznie możliwość ponownego podjęcia uchwały przez Sejm. I to tyle. Dziękuję.