Oświadczenie skierowane do ministra kultury i dziedzictwa narodowego Bogdana Zdrojewskiego

Szanowny Panie Ministrze!

Zwracam się do Pana w sprawie, która od kilku miesięcy jest przedmiotem mojego zainteresowania. Mianowicie Trybunał Konstytucyjny na wniosek rzecznika praw obywatelskich, wyrokiem z dnia 8 października 2007 r., uznał za niezgodny z konstytucją art. 31 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Wymieniony przepis nakłada obowiązek pokrycia kosztów badań archeologicznych oraz ich dokumentacji na osobę fizyczną lub jednostkę organizacyjną zamierzającą prowadzić roboty budowlane przy zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru lub objętym ochroną konserwatorską, o ile ich przeprowadzenie jest niezbędne dla ochrony dziedzictwa archeologicznego.

Jest oczywiste, że zakwestionowany przez Trybunał przepis był bardzo korzystny dla kultury narodowej, pozwalał w bardzo istotny sposób wzbogacić kolekcje, ratował wiele nierzadko wybitnych zabytków archeologicznych.

Należy pamiętać, że nie tylko zaniechanie badań archeologicznych, lecz nawet takie błędy jak złe katalogowanie wykopalisk lub przechowywanie znalezisk, potrafią być w swych skutkach nieodwracalne. A naszym obowiązkiem jest gromadzenie zabytków oraz ich zachowanie w takim stanie, aby przyszłe pokolenia mogły, patrząc na nie, dokonać własnej interpretacji minionych dziejów.

Ta sytuacja budzi głęboki niepokój w środowisku archeologów polskich, którzy przez pięćdziesiąt lat zabiegali o ustawowe uregulowanie kwestii finansowania badań archeologicznych, wyrażany choćby na niedawnej konferencji w Poznaniu.

Licząc na zrozumienie przez Pana Ministra wagi tego problemu, chciałbym zapytać, czy w tej sprawie jest przez MKiDN przygotowywana nowelizacja ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, która pozwoli w sposób konstytucyjny zastąpić wspomniany przepis i zapewni jednocześnie środki na finansowanie niezbędnych prac wykopaliskowo-badawczych.

Z uszanowaniem
Henryk Woźniak
senator RP