Oświadczenie skierowane do prezesa Rady Ministrów Donalda Tuska, do ministra środowiska Macieja Nowickiego oraz do ministra rolnictwa i rozwoju wsi Marka Sawickiego

Na podstawie art. 49 Regulaminu Senatu składam poniższe oświadczenie w sprawie konieczności wzmocnienia nadzoru administracji państwowej nad działalnością podmiotów prowadzących fermy wielkoprzemysłowego chowu trzody chlewnej.

Najwyższa Izba Kontroli przedstawiła ostatnio wyniki kontroli funkcjonowania nadzoru nad prowadzeniem wielkoprzemysłowego chowu trzody chlewnej. Podsumowując wyniki tej kontroli, NIK stwierdziła, że nie stworzono właściwych warunków prawnych i organizacyjnych zapewniających uzyskanie bieżącej, wiarygodnej informacji o liczbie wielkoprzemysłowych ferm trzody chlewnej i skali produkcji oraz możliwości skutecznej ich kontroli.

Zasadniczym problemem pozostaje ustalenie liczby przedmiotów zobligowanych do posiadania pozwoleń zintegrowanych na prowadzenie instalacji do chowu lub hodowli trzody chlewnej. Niewystarczający i nieskuteczny był nadzór organów administracji rządowej nad prawidłowym funkcjonowaniem wielkoprzemysłowych ferm trzody chlewnej, głównie w zakresie przestrzegania przepisów ochrony środowiska, w szczególności dotyczących właściwego zagospodarowania płynnych nawozów naturalnych.

Najwyższa Izba Kontroli zwróciła się do prezesa Rady Ministrów z dwoma wnioskami: po pierwsze, o spowodowanie jednolitego systemu, umożliwiającego uzyskiwanie bieżącej i wiarygodnej informacji o liczbie wielkoprzemysłowych ferm trzody chlewnej, po drugie, o wprowadzenie zmian legislacyjnych mających na celu zintegrowanie współpracy inspekcji nadzorujących funkcjonowanie wielkoprzemysłowych ferm trzody chlewnej.

Najwyższa Izba Kontroli zwróciła się też z wnioskami do ministra środowiska o: zainicjowanie zmian legislacyjnych zobowiązujących podmioty do posiadania pozwolenia zintegrowanego, niezależnie od formalnie dokonanych podziałów instalacji do chowu lub hodowli trzody chlewnej; wprowadzenie do rozporządzenia z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (DzU nr 122 poz. 1055) zmian uzależniających obowiązek uzyskania pozwolenia zintegrowanego do wielkości utrzymywanego pogłowia trzody chlewnej, wyliczanego według jednolitego wskaźnika, niezależnie od kategorii wagowej zwierząt; opracowanie przepisów dotyczących wartości odniesienia substancji zapachowych w powietrzu i metod oceny jakości zapachowej powietrza.

Do ministra rolnictwa i rozwoju wsi NIK zwróciła się z wnioskiem o dokonanie przeglądu i analizy zakresu informacji o trzodzie chlewnej w Systemie Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt oraz podjęcie stosowanych działań w celu zapewnienia prawidłowego ich gromadzenia.

Uważam, że wyniki kontroli należy potraktować z najwyższą powagą i uwagą. Wskazują one na brak nadzoru nad tym, co dzieje się w obszarze działania ferm wielkoprzemysłowego chowu trzody chlewnej. Niekontrolowana działalność ferm wielkoprzemysłowych naruszających prawo może powodować niepowetowane straty w środowisku, w zdrowiu zwierząt, a także zagraża interesom ekonomicznym polskiej gospodarki, bo łamiące prawo fermy wielkoprzemysłowe niszczą tradycyjną polską gospodarkę hodowlaną.

Zwracam się o podjęcie przez prezesa Rady Ministrów oraz przez właściwych rzeczowo ministrów kompleksowych działań, zmierzających do doprowadzenia działalności ferm wielkoprzemysłowych do stanu zgodności z prawem.

Grzegorz Wojciechowski